اصطلاحات مهم و کاربردی دنیای ارزهای دیجیتال و کریپتوکارنسی

تازه‌واردان به وارد دنیای رمزارزها معمولا با اصطلاحات گوناگون و سردرگم‌کننده‌ای روبه‌رو می‌شوند که شاید معنی بسیاری از آن‌ها را ندانند. در این مقاله با این اصطلاحات آشنا خواهید شد.

دنیای ارزهای دیجیتال و کریپتوکارنسی دنیای پیچیده‌ای است که با اصطلاحات و مفاهیم زیادی همراه است. دانستن این اصطلاحات و مفاهیم برای هر فردی که می‌خواهد در این حوزه فعالیت کند، ضروری است. شما برای درک بهتر این حوزه، تصمیم‌گیری آگاهانه و جلوگیری از کلاهبرداری و حفظ دارایی خود نیاز خواهید داشت تا با تمام اصطلاحات کاربردی در دنیای ارزهای دیجیتال آشنا شوید. درواقع، شما با یادگیری اصطلاحات و مفاهیم کاربردی در دنیای ارزهای دیجیتال می‌توانید درک بهتری از این حوزه داشته باشید و تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرید.

در این مقاله از بیت پین، قصد داریم از اساس، فعالیت در حیطه ارزهای دیجیتال را به شما بیاموزیم. این اساس، همان آشنایی با اصطلاحات رایج در بازار رمزارزها و به خصوص صرافی‌های آنلاین است. در ادامه تمامی واژه‌ها و عبارات مربوط به خرید و فروش و فعالیت در صرافی‌‌ها و در کل بازار کریپتوکارنسی را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم؛ امیدواریم که برایتان کاربردی باشد.

اهمیت آشنایی با اصطلاحات رایج صرافی‌ها

از آنجایی که شما در حال مطالعه این مقاله و مخاطب آن هستید، پس بدون شک به دنیای ارزهای دیجیتال، علاقه‌مند شده و شاید هم در آن فعالیت دارید. خرید و فروش ارز دیجیتال در سال ۲۰۲۱، به خصوص در ایران، منبع درآمدی پرسود و شگفت‌انگیزی بود؛ درآمدی که شاید در کمتر از یک سال، زندگی شما را از این رو، به آن رو می‌کرد. مثلا همین بیت کوین که بدون شک نامش را بارها شنیده‌اید، ارز دیجیتالی بسیار محبوب در میان فعالان این بازار است که یک واحد از آن، ارزشی نجومی دارد.

رشد و پیشرفت حوزه رمزارزها همچنان ادامه دارد و این دارایی‌های دیجیتال هنوز هم ابزاری سودآورر برای سرمایه‌گذاری هستند. شما هم برای فعالیت در این بازار و کسب سود از این ارزهای دیجیتال، قبل از هر اقدامی، ابتدا باید بدانید که فعالیت در بازار کریپتوکارنسی، با چالش‌های فراوانی رو به رو است و چنانچه علم و دانش و اطلاعات و آگاهی کافی در این حوزه نداشته باشید، نه تنها هیچ سودی از این بازاز نصیبتان نمی‌شود، بلکه امکان از دست رفتن سرمایه و ضرر و زیان نیز بسیار محتمل خواهد بود.

سه دسته‌بندی اصلی مفاهیم در بازار کریپتو

برای درک و فهم بهتر اصطلاحات رایج در دنیای کریپتوکارنسی و انواع صرافی ارز دیجیتال، این اصطلاحات و مفاهیم را به سه دسته تقسیم‌بندی کرده‌ایم:

• اصطلاحات پایه در بازار ارز دیجیتال
• اصطلاحات مربوط به تراکنش در صرافی
• اصطلاحات مربوط به کیف پول ارز دیجیتال

اصلاحات پایه در بازار ارزهای دیجیتال

• کریپتو (Crypto)

مخفف کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) به‌معنای رمزارز یا همان ارز دیجیتال؛ مانند بیت کوین، اتریوم، تتر، کاردانو، ریپل و …

• فیات (Fiat)

فیات (Fiat) به تکه کاغذ یا فلزی اطلاق می‌شود که ارزشی فیزیکی ندارد. این تکه‌ کاغذ و فلز درواقع همان اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروزی هستند که برای مبادلات اقتصادی، تجاری،‌ خرید و فروش کالا و سرمایه‌گذاری به کار می‌روند. مهم‌ترین ایراد ارزهای فیات، امکان چاپ بدون محدودیت آن‌‌ها است که افزایش تورم را در پی دارد. دلار آمریکا، پوند انگلستان و ریال ایران، مثال‌هایی از ارز فیات هستند.

• ارز دیجیتال (Cryptocurrency)

ارز دیجیتال که به آن رمزارز هم می‌گویند، نوعی پول مجازی رمزنگاری‌شده یا دارایی دیجیتال و الکترونیک است که توسط هیچ نهادی کنترل نمی‌شود و معروف‌ترین ارز دیجیتال نیز، بیت کوین است.

• بلاک چین (Blockchain)

محال است که حرف از اصطلاحات رایج در دنیای کریپتوکارنسی و انواع صرافی‌ ارز دیجیتال به میان بیاید، اما حرفی از بلاک چین زده نشود. ماهیت تمامی ارزهای دیجیتال، براساس بلاک چین پیاده‌سازی می‌شود و اطلاعات مربوط به هر رمزارز، روی بلاکی جداگانه ثبت و هر بلاک هم به بلاک قبلی خود متصل است. سیستم بلاک چین، در حقیقت راز امنیت پشت توسعه رمزارزها است.

• توکن (Token)، کوین (Coin)

در دنیای رمزارزها، کوین (Coin) به ارزهایی اطلاق می‌شود که بلاک‌ چین بومی خود عرضه می‌شوند؛ مانند بیت کوین روی شبکه بیت کوین یا اتر روی شبکه اتریوم. توکن (Token) هم رمزارزهایی هستند که به‌‌کمک قرارداد‌های هوشمند روی یکی از بلاک چین‌های دیگر حضور دارند؛ مانند تتر روی بلاک چین اتریوم یا ترون. استاندارد توکن‌های راه‌اندازی‌شده روی شبکه اتریوم، ERC-20، استاندارد توکن‌های راه‌اندازی‌شده روی شبکه ترون، TRC-20 و استاندارد توکن‌های راه‌اندازی‌شده روی اسمارت چین بایننس، BEP-20 است.

• پورتفو، پورتفوی، پورتفولیو (Portfolio)

پورتفولیو یا پورتفو و پورتفوی، همان سبد سرمایه‌گذاری است و به مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های مالی مانند سهام، فلزات گران‌بها، املاک، ارز، رمزارز و … اطلاق می‌شود.

• تراکنش (Transaction)

تراکنش به معنی انتقال رمزارز از آدرسی به آدرسی دیگر در بلاک چین است.

• گس فی (Gas Fee)

گس فی، همان هزینه انجام تراکنش در شبکه اتریوم است. برای آشنایی بیشتر با مفهوم گس فی، مقاله گس فی چیست (Gas Fee) و چه مفهومی دارد؟ را مطالعه کنید.

• ماین/ماینر (Mine/Miner)

در بازار ارزهای دیجیتال، عبارت ماین برای عمل استخراج‌کردن ارز دیجیتال و عبارت ماینر به شخص استخراج‌کننده اطلاق می‌شود. ماینر فرد یا دستگاهی است که با دراختیارگذاشتن قدرت پردازشی کافی، علاوه‌بر تأمین امنیت شبکه رمزارز و تأیید تراکنش‌ها، مقداری کوین به‌عنوان پاداش دریافت یا به‌اصطلاح استخراج (ماین) می‌کند.

• صرافی ارز دیجیتال (Crypto Exchange)

موضوع اصلی مقاله، اصطلاحات رایج در صرافی ارز دیجیتال است، اما خب اصلا باید دید که این صرافی‌ها چه هستند و چگونه کار می‌کنند. این صرافی‌ها، در اصل وب‌سایت‌هایی هستند که انواع ارز دیجیتال یا فقط یک نوع از آن‌ها، در آن معامله می‌شوند. صرافی آنلاین، معمولا مبلغی را به عنوان کارمزد، از کل تراکنش کسر می‌کند.

• شت کوین (Shitcoin)

به ارزهای دیجیتالی که فاقد هرگونه ارزش و اعتبار باشند، شت کوین گفته می‌شود؛ در حال حاضر، شت کوین‌های زیادی در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارند که قیمت هر کدام به صورت مقطعی، بالا یا پایین می‌رود.

• میم کوین (Memecoin)

کلمه‌ میم (Meme) اولین‌بار توسط ریچارد داوکینز، زیست‌شناس مشهور انگلیسی مطرح شد او با ایده گرفتن از کلمه ژن (Gene با تلفظ جین در انگلیسی) نام میم را بر ایده‌ها یا رفتارهایی گذاشت که با تقلید و نشر به‌صورت مسری مثل ویروس در جامعه پخش می‌شوند. میم در عمل، بیشتر به تصاویر و ژانرهای کمدی و شوخی‌های اینترنتی اشاره دارد. برای مثال، دوج کوین یکی از اولین میم‌ کوین‌هایی است که با هدف شوخی و کاستن از جدیت بازار رمزارزها توسعه داده شد. این رمزارزها که بر پایه شوخی و بدن دنیال کردن هدف خاصی، راه‌اندازی می‌شوند، میم کوین نام دارند.

• آلت کوین (Altcoin)

از دیگر اصطلاحات رایج در انواع صرافی آنلاین ارز دیجیتال، می‌توان به آلت کوین اشاره کرد. آلت کوین، به تمامی رمزارزهایی که بعد از بیت کوین ساخته و وارد بازار شدند (Alternative Coin)، گفته می‌شود.

• همتا به همتا (Peer to Peer یا P2P)

از جمله مهم‌ترین اصطلاحاتی که در انواع صرافی آنلاین ارز دیجیتال به کار می‌رود، اصطلاح همتا به همتا یا Peer to Peer است. همتا به همتا، نوعی مبادله ارز دیجیتال در صرافی‌ها است که در آن خریداران و فروشندگان، به صورت مستقیم و بدون واسطه با هم در ارتباط هستند.

• غیرمتمرکز (Decentralized)

یکی دیگر از اصطلاحات بسیار کاربردی در صرافی ارز دیجیتال است؛ عبارت غیرمتمرکز است؛ این مفهوم به این موضوع اشاره دارد که اطلاعات و داده‌ها، در سازمان یا شبکه‌ای خاص، جمع‌آوری نشده‌اند. در این صرافی‌ها، هنگام خرید ارز دیجیتال، مانند بیت کوین، هیچ سازمان یا شخص ثالثی بین بین خریدار و فروشنده وجود ندارد. البته همین غیرمتمرکز بودن، در کنار مزایایی که ارائه می‌دهد، با برخی معایب هم همراه است و به همین دلیل هم انتخاب برخی از فعالان دنیای کریپتوکارنسی صرافی آنلاین غیرمتمرکز (DEX) و انتخاب برخی دیگر صرافی آنلاین متمرکز (CEX) است.

• عرضه اولیه کوین (Initial Coin Offering یا ICO)

در دنیای کریپتوکارنسی، برخی از پروژه‌های ارز دیجیتال نوپا، برای اینکه بتوانند سرمایه‌ای را به عنوان پشتوانه جمع‌آوری کنند، در همان ابتدای کار، دست به عرضه اولیه کوین می‌زنند. این عرضه اولیه، مثل عرضه اولیه سهام در بورس است، البته لازم است بدانید که در برخی از انواع صرافی‌هی ارز دیجیتال، امکان خرید ICO هم وجود دارد.

• عرضه اولیه توکن (Initial Token Offering یا ITO)

عرضه اولیه توکن هم درست مانند عرضه اولیه کوین و مشابه عرضه اولیه سهام در بورس، در برخی از پروژه‌های کریپتوکارنسی برای جذب سرمایه انجام می‌شود.

• ان اف تی (NFT)

توکن غیر‌قابل‌ تعویض، توکنی است که گواهی می‌دهد دارایی دیجیتال خاصی (مانند نقاشی، موسیقی، ویدئو و…) منحصربه‌فرد است. به این توکن‌های غیرقابل تعویض، NFT یا Non-Fungible Token می‌گویند؛ برای کسب اطلاعات بیشتر درباره NFT‌ها، این مقاله‌ها را بخوانید: NFT چیست؟ هرآنچه باید در مورد توکن غیرقابل تعویض بدانید، آموزش ساخت NFT؛ چگونه توکن غیرمثلی خود را بفروشیم؟ و NFTها آن‌قدرها هم که خیال می‌کنید، احمقانه نیستند.

• وایت پیپر (Whitepaper)

وایت پیپر هر ارز دیجیتال، سندی درباره‌ی جزئیات فنی، ویژگی‌ها، اهداف، کاربردها و به‌طور کلی فلسفه‌ عرضه آن رمزارز است که توسط توسعه‌دهندگان آن منتشر می‌شود. وایت پیپر بیت کوین در سال ۲۰۰۸ توسط ساتوشی ناکاموتو و وایت پیپر اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین منتشر شد؛ داشتن وایت پیپر برای هر رمزارز، نشان‌دهنده اعتبار بیشتر و اصالت آن رمزارز است.

• ساتوشی (Satoshi)

ساتوشی ناکاموتو، نام مستعار خالق (یا خالقان) بیت کوین است که هرگز هویت واقعی‌اش فاش نشد؛ به همین مناسبت، اصطلاح ساتوشی برای کوچک‌ترین واحد بیت کوین در نظر گرفته شده است. هر بیت کوین را می‌توان به ۱۰۰ میلیون واحد تقسیم کرد که کوچک‌ترین واحد آن با نام ساتوشی (Sat) شناخته می‌شود.

• استیبل کوین (Stable Coin)

کلمه استیبل در لغت به‌معنی پایدار و باثبات است و استیبل‌ کوین هم به رمزارزهایی که پشتوانه‌ای در دنیای ارزهای فیات دارند و با ارز رایج یکی از کشورهای دنیا پشتیبانی می‌شوند؛ قیمت استیبل کوین‌ها نسبت به ارز یا دارایی پشتیبانشان، تقریباً ثابت و بدون تغییر است. ارز دیحجیتال تتر با نماد USDT، از مشهورترین استیبل کوین‌های موجود در بازار ارزهای دیجیتال است که متعلق به صرافی بیتفینکس است. از دیگر استیبل‌ کوین‌های مطرح بازار، می‌توان به BUSD متعلق به صرافی بایننس و USDC، حاصل همکاری اعضای صرافی کوین بیس و شرکت بیت مین، نام برد که همگی برابر یک دلار آمریکا هستند.

• شاخص RSI

شاخص قدرت نسبی یا Relative Strength Index، یکی از شاخص‌های تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی است که با اندازه‌گیری تغییرات قیمتی اخیر، وضعیت بیش‌ازحد خریداری شده (Overbought) با RSI بالاتر از ۷۰ یا بیش‌ازحد فروخته شده (Oversold) با RSI زیر ۳۰، را برای رمزارزی خاص در بازار کریپتوکارنسی نشان می‌دهد.

• بالاترین قیمت تاریخی (ATH)

ATH، مخفف عبارت All Time High به‌معنی سقف تاریخی و بیشترین قیمتی است که رمزارزی در تاریخ پیدایش خود، موفق شده ثبت کند. برای مثال در زمان نگارش این مقاله، ATH بیت کوین حدود ۶۸٬۷۹۰ دلار است.

• ماه (Moon)

ماه، اصطلاحی در جامعه کاریری کریپتوکارنسی است که به رشد بسیار زیاد قیمت رمزارز یا روند صعودی آن با شیب بسیار زیاد اشاره دارد.

• با خاک یکسان شدن (REKT)

با خاک یکسان شدن یا REKT، نگارش عمدا اشتباه کلمه Wrecked به‌معنای نابود شدن است و به زمانی اشاره دارد که سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال یا در کل بازارهای مالی، سرمایه‌ خود را از دست داده و  به مرز ورشکستگی می‌رسد.

• آربیتراژ (Arbitrage)

در دنیای ارزهای دیجیتال، تفاوت در قیمت عرضه و تقاضا در صرافی‌های مختلف، مانند قیمت برخی کالاها در بازارهای مختلف، ممکن است باعث شود تا برخی از این اختلاف قیمت لحظه‌ای در دو صرافی مختلف سواستفاده کرده و با خرید ارزان در یک بازار و فروش گران‌تر در بازاری دیگر، آربیتراژ کنند. آربیتراژ در بازار کریپتوکارنسی، معمولاً توسط ربات‌ها انجام می‌شود.

• احراز هویت (KYC)

KYC، مخفف عبارت Know Your Costumer به‌معنای مشتری‌ات را بشناس یا همان فرایند احراز هویت در صرافی‌های ارز دیجیتال یا کیف پول‌ها است و به دلیل قوانین محلی یا تامین امنیت اهمیت بسیاری دارد، تا جایی که حتی در بعضی کشورها، تنها به مشتریانی رمزارز می‌فروشند که هویت آن‌ها احراز شده باشد.

• اخراز هویت دومرحله‌ای (2FA)

2FA، مخفف عبارت Two-Factor Authentication یا همان احراز هویت دومرحله‌ای است که توسط سرویس‌های مختلفی مانند گوگل آتنتیکیتور، ارسال ایمیل یا پیامک برای حفظ امنیت دارایی کاربران در صرافی‌های ارز دیجیتال اعمال می‌شود.

• ایردراپ (AirDrop)

ایردراپ، حرکتی تبلیغاتی برای شناساندن رمزارزی جدید است؛ درواقع، برخی پروژه‌های جدید در دنیای کریپتوکارنسی برای جلب توجه بیشتر کاربران، در همان مراحل ابتدایی عرضه، کوین یا توکن خود را به‌رایگان، اما در ازای انجام برخی وظايف مانند فالو کردن یا تبلیغ کردن، به تعداد زیادی والت ارسال می‌کنند.

بیشتر بخوانید: ایردراپ چیست؟ لذت دریافت ارز دیجیتال رایگان با Airdrop!

• هارد فورک/سافت فورک (Harf Fork/Soft Fork)

در بازار ازرهای دیجیتال، عبارت فورک به تغییری در کد یا پروتکل رمزارزی می گویند که باعث می‌شود تا بلاک چین آن به‌صورت بالقوه در دو مسیر متفاوت قرار بگیرد. زمانی که قوانین شبکه‌ به‌قدری تغییر کند که نرم‌افزار قدیمی دیگر نتواند بلاک‌های جدید را تأیید کند، می‌گوییم هاردفورک صورت گرفته و در چنین حالتی، چنانچه تعداد زیادی از نودها و ماینرها تصمیم بگیرند به استفاده از نرم‌افزار قدیمی ادامه دهند، دو بلاک چین مجزا تولید می‌شود. برای مثال، شبکه اتریوم در سال ۲۰۱۵ به دو بلاک چین اتریوم و اتریوم کلاسیک تقسیم شد. یا شبکه بیت کوین کش در سال ۲۰۱۷، از بیت کوین جدا شد.

در مقابل هاردفورک، سافت فورک، به فورکی می‌گویند که طی آن، نودهای قدیمی و آپدیت‌نشده همچنان بتوانند بلاک‌های جدید را پردازش کنند.

• هاوینگ (Halving)

هاوینگ همان فرایند نصف شدن پاداش استخراج هر بلاک در شبکه‌ بیت کوین است که معمولاً هر ۴ سال یک‌بار (پس از استخراج ۲۱۰ هزار بلاک) اتفاق می‌افتد. هاوینگ بعدی بیت کوین، در سال ۲۰۲۴ اتفاق خواهد افتاد.

• آلت سیزن (Alt Season)

آلت سیزن یا همان فصل آلت‌کوین‌ها، به بازه‌ای زمانی در روند صعودی قیمت رمزارزها گفته می‌شود که طی آن، قیمت آلت‌ کوین‌ها رشدی انفجاری را تجربه می‌کند.

• فومو (FOMO)

فومو مخفف عبارت Fear of missing out، به‌معنی ترس از جاماندن یا از دست دادن فرصت است. فومو زمانی اتفاق می‌افتد که مردم حس کنند عده‌ای در حال سودآوری از بازار ارزهای دیجیتال هستند یا اینکه ارزش یک دارایی ناگهان چندین برابر شود. در این زمان، اغلب افراد می‌ترسند که از قافله عقب بمانند و  با سرعتی دیوانه‌وار شروع به خرید یا فروش یک دارایی دیجیتالی می‌کنند.

• فاد (FUD)

در دنیای ارزهای دیجیتال، عبارت فاد مخفف عبارت Fear,  Uncertainty, and Doubt بوده و به‌معنای ترس و بی‌اعتمادی و شک به اخبار دروغ و جوّسازی منفی در بازاری برای تأثیرگذاشتن روی قیمت‌ها است.

• دیفای (DeFi)

دیفای همان امور مالی غیرمتمرکز است که در بازار کذیپتوکارنسی با استفاده از قرارداد‌های هوشمند، امکان انجام امور مالی را بدون نیاز به واسطه‌ فراهم می‌کند.

• قرارداد هوشمند (Smart Contract)

قرارداد هوشمند، برنامه‌ای کامپیوتری است که شرایط و عواقب توافقی را به صورت خودکار و قابل‌اعتماد پیاده‌سازی می‌کند؛ قرارداد هوشمند در دفترکلی غیرمتمرکز و غیرقابل تغییر ذخیره، با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی خاصی نوشته و با دریافت تراکنش‌های دیجیتال از طرفین قرارداد فعال می‌شوند.

• فاست (Faucet)

کریپتو فاست‌، اپلیکیشن‌ها یا وب‌سایت‌هایی هستند که در ازای انجام وظایفی مانند تماشای ویدئو، مقداری ارز دیجیتال به کاربران خود جایزه می‌دهند. فاست (Faucet) در لغت به‌ معنی شیر آب است و نمایانگر پاداش‌های اندکی است که به آدرس کیف پول کاربران ارسال می‌شوند.

• هولد/هودل  (Hold/Hodl)

در دسامبر ۲۰۱۳ یکی از کاربران فروم بیت کوین تاک (Bitcointalk) با نام کاربری GameKyuubi، پستی را در این فروم با عنوان I AM HODLING منتشر کرد، به معنی: من در حال هودل کردن هستم! و در محتوای پست هم با اشاره به این موضوع که به اشتباه تایپی خود (HODL به جای HOLD) واقف است، توضیح داد که ذخیره و نگهداری طولانی‌مدت بیت کوین، سودآوری بسیار بیشتری نسبت به ترید کوتاه‌مدت آن برای او دارد.

البته بعدها برای کلمه هودل، تعابیر دیگری هم به وجود آمد، Hold On for Dear Life، به معنی «برای زندگی عزیز، نگه دار» یکی از تعابیر پرکاربرد عبارت هودل است که امروزه از آن برای همان ذخیره طولانی‌مدت رمزارزها به عنوان یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری، استفاده می‌شود.

• وال/نهنگ (Whale)

نهنگ بازار ارزهای دیجیتال، به شخصی گفته می‌شود که میزان زیادی از رمزارزی را دراختیار دارد. نهنگ‌های بازار کریپتوکارنسی با خرید و فروش‌ دارایی‌های خود، معمولا بازار را دستخوش تغییر می‌کنند. جالب است بدانید که علاوه‌بر نهنگ، بسته به دارایی دیجیتالی افراد در بازار رمزارزها، از دیگر موجودات دریایی، مانند ماهی، خرچنگ، دلفین و … هم برای اشاره به اشخاصی که صاحب مقداری خاص از رمزارزی هستند هم استفاده می‌شود.

• پانزی (Ponzi)

طرح‌ پانزی (Ponzi)، به استراتژی‌هایی برای استخراج پول اشاره دارد که در آن به شرکت‌کنندگان مشتاق، وعده‌های بازدهی و سودآوری بالا داده می‌شود. درواقع، در طرح پانزی، مانند شرکت‌های هرمی، سرمایه‌گذاران اولیه، سودِ خود را از پول سرمایه‌گذاران بعدی شبکه به دست می‌آورند و سرمایه‌گذارانِ رأس هرم یا همان سرمایه‌گذاران اولیه، می‌توانند عرضه دارایی را دست‌کاری کنند، قدرت کاملی بر سازمان داشته باشد و حتی ترتیب کلاهبرداری‌های بیشتری را داده و با سرمایه جمع‌آوری شده، فرار کنند. طرح پانزی، از شخصی به نام چارلز پانزی، کلاهبردار معروف ایتالیایی-آمریکایی برگرفته شده است.

• راگ پول (Rug Pull)

راگ پول، یکی دیگر از روش‌های کلاهبرداری در دنیای رمزارزها و امور مالی دیفای (DeFi) است که در آن تیم یا فرد توسعه‌دهنده پروژه‌ای، به طور ناگهانی تمام دارایی‌ها یا سرمایه‌گذاری‌های جمع‌آوری‌شده از جامعه را به خود اختصاص داده و ناپدید می‌شود. آن‌ها قبل از ناپدید شدن، توکن پروژه خود را به فروش رسانده و سرمایه‌گذاران را با دارایی‌هایی بی‌ارزش رها می‌کنند.

• پامپ/دامپ (Pump/Dump)

هنگامی‌که قیمت رمزارزی افزایش می‌یابد، به‌اصطلاح گفته می‌شود که آن ارز دیجیتال درحال پامپ‌شدن قیمتی است؛ زمانی هم که فردی با انتشار خبری یا تبلیغ ارزی خاص باعث افزایش قیمت آن می‌شود، گفته می‌شود که آن شخص در حال پامپ آن رمزارز می‌کند. درمقابل، هنگام سقوط قیمت رمزارزی خاص، آن را درحال دامپ‌شدن قیمتی معرفی می‌کنند.

به‌طور کلی، پامپ اند دامپ، به زمانی که افراد بانفوذ با استفاده از ثروت هنگفت و تأثیرشان بر افکار عمومی، موجب افزایش و کاهش قیمت رمزارزی خاص شوند و از این موضوع نفع ببرند، اطلاق می‌شود.

• خودتان تحقیق کنید (DYOR)

DYOR، مخفف عبارت Do Your Own Research و به‌معنی تحقیق خودتان را انجام دهید، است؛ این عبارت بیشتر برای سلب مسئولیت و هشداردادن درباره ریسک‌های احتمالی بازارهای مالی به‌کار برده می‌شود.

اصطلاحات مربوط به تراکنش در صرافی آنلاین

• تایید (Confirmation)

تایید تراکنش، در واقع همان تایید بلاک‌های بلاک چین است که تراکنش‌ها در طی آن انجام شده‌اند؛ هر چه تعداد تایید هر بلاک چین بیشتر باشد، امنیت تراکنش در آن بالاتر است.

• شناسه تراکنش (TX ID یا Transaction ID)

شناسه تراکنش، درست مانند همان شنایه‌هایی است که در انجام امور بانکی به کار می‌روند؛ پس هر معامله ارز دیجیتال دارای شناسه است و از این شناسه، می‌توان برای پیگیری تراکنش‌ها در هر بستری، خصوصا صرافی آنلاین ارز دیجیتال، استفاده کرد.

• کارمزد تراکنش (Transaction Fee)

تمامی تراکنش‌های ارز دیجیتال، چه در صرافی آنلاین باشند یا چه در بسترهای دیگر، مبلغی را از کل هزینه تراکنش، به عنوان کارمزد تراکنش، کسر می‌کنند. نرخ کارمزد، توسط کاربر تعیین می‌شود و هر اندازه که بالاتر باشد، اولویت آن برای تایید توسط ماینر، بالاتر می‌رود.

• دفتر کل مرکزی (General Ledger)

تمامی اطلاعات مربوط به تمام تراکنش‌ها، در دفتر کل مرکزی ثبت می‌شود؛ اطلاعاتی از جمله بدهی‌ها، حساب‌ها، تراکنش‌ها و بسیاری از موارد دیگر.

• دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger)

دفتر کل توزیع‌شده، یکی دیگر از اصطلاحات رایج در صرافی آنلاین ارز دیجیتال است که در حقیقت به پایگاه‌داده با امنیت بسیار بالایی اشاره دارد. تعداد افرادی که به دفتر کل توزیع‌شده دسترسی دارند، محدود است و امکان پیگیری معاملات جاری در آن وجود دارد، ولی نمی‌توان اطلاعات مشاهده شده را در آن تغییر داد.

• ترید/تریدر (Trade/Trader)

ترید در لغت به‌معنای معامله کردن است و تریدر هم به شخصی گفته می‌شود که به صورت حرفه‌ای  ارز دیجیتال یا هر دارایی دیگری را در بازارهای مالی معامله کند.

• تحلیل تکنیکال (Technical Analysis)

به تحلیل صورت گرفته با استفاده از طرح‌های (پترن‌های) موجود در نمودارهای قیمتی و پیش‌بینی روند بازار با استفاده از داده‌های تاریخی آن، تحلیل تکنیکال یا تحلیل فنی می‌گویند. برای مثال، خرید و فروش یک رمزارز برمبنای شکسته‌شدن سطوح مقاومت و حمایت، RSI و… ترید براساس تحلیل تکنیکال است.

• تحلیل فاندامنتال (Fundamental analysis)

به تحلیل بازار، برمبنای عوامل خارجی تأثیرگذار، مانند قانون‌گذاری کشورها، وضعیت کلی اقتصاد، گزارش مالی شرکت‌ها و …، تحلیل فاندامنتال یا بنیادی می‌گویند. نمونه‌هایی از این نوع تحلیل عبارت‌اند از:  سرمایه‌گذاری روی رمزارزی خاص به‌دلیل مقیاس‌پذیرتر بودن بلاک چین آن یا به‌روزرسانی قریب‌الوقوع شبکه‌ی آن یا اعلام پشتیبانی شرکتی بزرگی از ارز دیجیتالی مشخص.

• کندل (Candle)

نمودارهای کندل، ابزاری فنی هستند که داده‌های مربوط به بازه‌های زمانی متعدد را در نوار قیمتی واحدی جمع‌آوری می‌کنند و از اولین، بالاترین، پایین‌ترین و آخرین قیمت بازار (OHLC مخفف Open، High، Low، Close) برای نمایش روندها بهره می‌برند.

به دلیل شکل این نمودارها که شبیه به شمع است، به آن کندل استیک یا شمعدان می‌گویند. این نوع نمودار اولین بار در قرن هجدهم توسط فروشندگان برنج ژاپنی به‌کار گرفته شد تا بتوانند قیمت‌های بازار و شتاب قیمتی روزانه را در بازارهای مالی جهانی رصد کنند. کندل‌ها به طور سنتی، در بازه‌ی زمانی یک روز خوانده می‌‌شوند و ایده‌ کلی استفاده از آن‌ها هم به تصویر کشیدن رفتار روزانه‌ هر سهم توسط هر کندل است. پس کندل‌ استیک‌ها برای معاملات بلند‌مدت یا نوسانی سیگنال‌های قابل‌ اطمینان‌تری ارا‌ئه می‌دهند.

• اسپات (Spot)

خریدوفروش از نوع اسپات به نوعی قرارداد گفته می‌شود که تراکنش و نهایی‌شدن معامله در همان لحظه انجام شود. درمقابل این نوع خریدوفروش، معاملات آتی یا فیوچرز (Futures) قرار دارند.

• فیوچرز (Futures)

فیوچرز همان بازار معاملات آتی در تمام بازارهای مالی است که در آن، فروشنده تضمین می‌دهد در آینده، کالایی را دراختیار خریدار قرار دهد که اکنون قیمت آن را دریافت کرده است. برخی صرافی‌های رمزارز در قسمت معاملات فیوچرز امکان خرید و فروش با اهرم‌هایی با ضرایب بسیار بالا (تا ۱۲۵) را فراهم می‌کنند.

• لیمیت اوردر (Limit Order)

ثبت سفارش خرید یا فروش با قیمتی مشخص را با لیمیت اوردر، می‌گویند؛ برای مثال، ثبت سفارش خرید با قیمتی کمتر از قیمت فعلی بازار یا ثبت سفارش فروش با قیمتی بیشتر از قیمت لحظه‌ای!

• استاپ لیمیت (Stop Loss)

استاپ لیمیت، ثبت سفارش فروش درصورتی است که قیمت از مقدار تعیین‌شده کمتر شود. فرض کنید بیت کوین را با قیمت ۵۰ هزار دلار خریداری کرده باشید و حالا استاپ لیمیت را روی ۴۵ هزار دلار (۱۰ درصد ضرر) تنظیم می‌کنید. به این معنی که اگر قیمت بیت کوین تا ۴۵ هزار دلار سقوط کرد، صرافی دارایی شما را می‌فروشد تا از ضرر بیش از ۱۰ درصدی دارایی شما جلوگیری کند.

• لانگ (Long)

لانگ درواقع، همان خرید است؛ زمانی که خریداری باانتظار افزایش قیمت ارز دیجیتالی، آن دارایی را به‌قصد فروش با سود در آینده خریداری کند، می‌گویند فرد روی آن دارایی پوزیشن لانگ دارد.

• شورت (Short)

در بازار ارزهای دیجیتال، شورت به معنی فروش استقراضی است. در برخی صرافی‌های ارز دیجیتال، این امکان وجود دارد که کاربر رمزارزی را به فروش برساند که آن را دراختیار ندارد. برای مثال، فرض کنید انتظار دارید قیمت بیت کوین سقوط کند و درنتیجه تصمیم می‌گیرید بیت کوین را شورت کنید. شما از صرافی یک واحد بیت کوین قرض گرفته و در همان لحظه، آن را با قیمت ۵۰ هزار دلار می‌فروشید.

شما ۵۰ هزار دلار پول نقد دارید، اما به صرافی هم یک واحد بیت کوین، بدهکارید. چنانچه پیش‌بینی شما درست از آب درآمده و قیمت بیت کوین تا ۴۰ هزار دلار سقوط کند. می‌توانید با ۴۰ هزار دلار از آن ۵۰ هزار دلار، یک واحد بیت کوین خریداری کرده و قرض خود را به صرافی بپردازید. شما در این معامله ۱۰ هزار دلار سود کردید.

• مارجین/لوریج (Margin/Leverage)

در بازار ارزهای دیجیتال، معاملات مارجین، نوعی از معاملات هستند که در آن‌ها بخشی از سرمایه‌ کاربر، توسط شخص یا نهاد دیگری به کاربران دیگر قرض داده شده و کاربر می‌تواند با مشخص کردن لوریج (Leverage) یا اهرمی، سرمایه خود را افزایش دهد. برای مثال اگر کاربری از اهرم ۲ استفاده کند، یعنی می‌خواهد با مبلغی دوبرابر سرمایه خود وارد بازار معاملات شود؛ نیمی از این مقدار را خود کاربر تامین می‌کند و نیمی دیگر را صرافی به او قرض می‌دهد.

• لیکوئید (Liquid)

در دنیای کریپتوکارنسی، لیکوئیدیتی به‌معنی نقدینگی و اصطلاح لیکوئید شدن یا کردن در بازارهای مالی به‌معنی نقد شدن یا نقد کردن است. زمانی از این اصطلاح استفاده می‌کنیم که به‌دلیل کاهش ارزش رمزارزی خاص، صرافی موجودی پوزیشن اهرم‌دار کاربر را به‌فروش می‌گذارد تا وامش را پس بگیرد.

• مارکت کپ (Market Cap)

مارکت کپ، همان ارزش بازار ارز دیجیتالی در دنیای کریپتوکارنسی است که از حاصل‌ضرب مجموع تعداد کوین یا توکن آن رمزارز در ارزش هر واحد کوین یا توکن به دست می‌آید.

• دامیننس (Dominance)

دامیننس هر ارز دیجیتال، میزان سلطه‌ آن دارایی بر مجموع بازار کریپتو که به‌صورت نسبت مارکت کپ رمزارزی (یا مجموعه‌ای از رمزارزها) به مارکت کپ کل بازار بیان می‌شود. مهم‌ترین معیارهای دامیننس در بازار رمزارز‌ها عبارت‌اند از دامیننس بیت کوین، دامیننس اتریوم و دامیننس آلت‌کوین‌ها (TOTAL2)، دامیننس آلت‌کوین‌های غیرمشهور (OTHERS).

• گاوی/خرسی (Bull/Bear)

به طور کلی در بازارهای مالی، گاو نر (Bull)، افزایش قیمت و بازاری صعودی را نشان می‌دهد و خرس (Bear) هم نمادی است که از کاهش قیمت و بازاری نزولی خبر می‌دهد.

اصطلاحات مربوط به کیف پول ارز دیجیتال

• کیف پول ارز دیجیتال (Wallet)

کیف پول ارز دیجیتال، نوعی کیف پول آنلاین است که می‌توانید تمامی دارایی‌های دیجیتالی خود را در آن ذخیره کنید. این نوع کیف پول، نه تنها برای ذخیره رمزارز، بلکه برای انجام معاملات نیز کاربرد دارد. حتی برخی از انواع صرافی‌های ارز دیجیتال هم کیف پول مختص به خود را در اختیار کاربرانشان قرار می‌دهند.

• کیف پول سرد/گرم (Cold/Hot Storage)

کیف پول سرد، در حقیقت نوعی کیف پول ارز دیجیتال آفلاین است که امنیت بالایی برای نگهداری ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهد؛ اما در ازای این امنیت بالا، هزینه‌ بالاتری هم طلب می‌کند. کیف پول‌های کاغذی یا کیف پول‌های سخت‌افزاری (Hardware wallet) از انواع کیف پول‌های سرد به شمار می‌روند.

درمقابل، کیف پول ارز دیجیتال گرم، همان کیف پول آنلاین یا نرم‌افزاری (Software wallet) است که امنیتش برای نگهداری طولانی مدت رمزارز، چندان بالا نیست و بیشتر برای افرادی که در حوزه ارز دیجیتال، خیلی فعال هستند، توصیه می‌شود.

• عبارت سید (Seed Phrase)، کلمات بازیابی (Recovery Phrase)

عبارت سید یا کلمات بازیابی، مجموعه‌ای از کلمات است که با استفاده از آن‌ها می‌توان کیف پول یا جفت کلید عمومی-خصوصی را بازیابی کرد. کلیدهای خصوصی معمولاً رشته‌های بلندی از اعداد و حروفِ بزرگ و کوچک هستند و به همین دلیل هم به‌خاطر سپردن یا نگه‌داری آن‌ها، کار ساده‌ای نیست. دقت داشته باشید که عبارات بازیابی خود را نباید وارد هیچ دستگاه آنلاین یا نرم‌افزاری دیگر کنید، آن را به‌هیچ‌وجه دراختیار هیچ شخصی قرار ندهید، آن را تنها روی کاغذ یادداشت کرده چندین نسخه‌ پشتیبان تهیه کنید.

• کلید خصوصی (Private Key)

کلید خصوصی، رشته‌ای از اعداد و حروف است که باید محرمانه باقی بماند و در دسترس عموم قرار داده نشود. این کلید، رمز عبور هر کیف پول ارز دیجیتال است و کاربران برای ارسال رمزارز و تأیید معاملات خود به آن  نیاز دارند.

• کلید عمومی (Public Key)

کلید عمومی معمولا برای رمز‌گذاری و راستی‌آزمایی امضای دیجیتال کاربر به کار می‌رود و بابت به‌اشتراک‌گذاری گذاشته شود و هر کس می‌تواند کلید عمومی فرد دیگری را داشته باشد، از این جهت به این کلیدها، عمومی گفته می‌شو د

سوالات متداول

• صرافی آنلاین ارز دیجیتال چیست؟

به وبسایت‌هایی که در آن امکان خرید و فروش و معامله و همچنین تبدیل رمز ارز به ارزهای دیگر وجود داشته باشد، صرافی آنلاین ارز دیجیتال می‌گویند.

• همتا به همتا به چه معناست؟

به صرافی‌هایی که در آن، هیچگونه واسطه‌ای برای تبدیل ارز دیجیتال یا خرید و فروش آن وجود نداشته باشد، همتا به همتا گفته می‌شود.

• انواع کیف پول ارز دیجیتال کدام است؟

کیف پول‌های آنلاین برای ذخیره ارز در مدت کوتاه، کیف پول آفلاین برای ذخیره ارز به مدت طولانی و کیف پول سخت افزاری که چیزی شبیه به فلش است و رمز ارز در آن ذخیره می‌شود.

• ارز فیات چیست؟

به ارزهای واقعی و فیزیکی گفته می‌شود که پشتوانه‌ی آن نه ذخایر طلای هر کشور، بلکه میزان و عرضه و تقاضای آن باشد.

• عرضه اولیه کوین در صرافی چیست؟

بعضی از پروژه‌های ارز دیجیتال تازه، برای تامین سرمایه و پشتوانه، دست به عرضه اولیه کوین، به صورت توکن می‌زنند. این عمل شبیه به عرضه اولیه سهام در بورس است.