ارز دیجیتال اتریوم چیست؟ آشنایی با اتر و بلاک چین آن
در سالهای اخیر احتمالاً همگی عبارت ارزهای دیجیتال را شنیدهاند و عده زیادی هم به آن علاقهمند شدهاند. با روی کار آمدن پول دیجیتال غیرمتمرکزی مانند بیت کوین، بحثهای زیادی درباره ارز دیجیتال و بلاک چین شکل گرفت و با ظهور ارز دیجیتال اتریوم، این گفتگوها داغتر شد. اما واقعاً ارز اتریوم چیست و چرا علاوهبر بیت کوین، بسیاری علاقهمند به خرید اتریوم هستند؟
اتریوم از نظر فنی فقط یک ارز دیجیتال نیست، بلکه شبکه کامپیوتری غیرمتمرکزی است که توسط کوین دیجیتالی به نام اتر (ETH) قدرت میگیرد. اتر به جای اینکه جایگزینی برای دلار، یورو یا پوند باشد، کاربردهای فراوان دیگری هم دارد. در این مقاله قصد داریم راجع به اتریوم صحبت کرده و هر آنچیزی که باید راجع به آن بدانید، با شما به اشتراک گذاریم. برای آشنایی با دومین رمزارز بزرگ دنیا، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
- شبکه اتریوم چیست؟
- شبکه اتریوم چگونه کار میکند؟
- اتریوم 2.0؛ نسخه تکمیلی و آپدیت شده اتریوم
- ماشین مجازی اتریوم (EVM) چیست؟
- ارز دیجیتال اتر چیست؟
- صرافیهای پشتیبانیکننده از اتریوم
- بنیانگذاران ارز دیجیتال اتریوم
- کاربرد اصلی بلاک چین اتریوم چیست؟
- مزایای ارز دیجیتال اتریوم
- معایب رمزارز اتریوم
- گس اتریوم چیست؟
- استخراج اتریوم
- نقشه راه ارز اتریوم
- مقایسه بیت کوین و اتریوم
- عوامل تاثیرگذار بر قیمت ارز دیجیتال اتریوم
- کیف پولهای ارز دیجیتال اتریوم
شبکه اتریوم چیست؟
قبل از اینکه به سراغ تعریف «اتریوم چیست؟» برویم، ابتدا باید نقش واسطهها را متوجه شویم.
امروزه واسطهها همه جا هستند. در پشت صحنه، آنها به ما کمک میکنند تا انواع فعالیتهای دیجیتالی را انجام دهیم. برای مثال جی میل به ما کمک میکند تا ایمیل ارسال کنیم. این بدان معناست که دادههای شخصی و اطلاعات مالی ما تا حد زیادی در رایانههای دیگران – در سرویسهای ابری و سرورهای متعلق به شرکتهایی مانند گوگل – ذخیره میشوند. حتی این مقاله بیت پین نیز بر روی سروری که کنترل آن در اختیار شخص ثالثی است، ذخیره میشود. بنا به ادعای طرفداران تمرکززدایی، این ساختار میتواند مشکلساز باشد؛ چرا که کاربران کنترل مستقیم کمتری بر روی اطلاعات و دادههای خود دارند و فرصتهایی برای اعمال سانسور ایجاد میشود.
ایده اتریوم این است که نحوه کار اپلیکیشنها را در اینترنت امروزی تغییر دهد و با جایگزین کردن واسطهها با قرارداد هوشمند (Smart Contract) که قوانین را به طور خودکار اجرا میکنند، کنترل بیشتری به کاربران بدهد و نقش واسطهها را از بین ببرد.
از سوی دیگر، اتریوم یک شبکه بلاک چین غیرمتمرکز است که از ارز اتر پشتیبانی میکند و به کاربران این امکان را میدهد تا:
- تراکنشها را انجام دهند
- از طریق استیکینگ (Staking) سود کسب کنند
- توکن غیر قابل تعویض (NFT) را ذخیره و معامله کنند
- بازی کنند
بسیاری اتریوم را «نسل بعدی اینترنت» میدانند؛ چرا که توسط وب 3 (WEB3) پشتیبانی میشود. از طرفی، وب 3 از برنامه های غیرمتمرکز (DApps)، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و صرافی های غیرمتمرکز (DEXs) پشتیبانی میکند. به طور خلاصه، اتریوم قصد دارد با دادن آزادی بیشتر به کاربران، نحوه عملکرد برنامههای مبتنی بر اینترنت را متحول کند. رویکرد غیرمتمرکز اتریوم به این پلتفرم اجازه میدهد تا واسطهها را به نفع قراردادهای هوشمند کنار بگذارد.
دانلود هفتمین ماهنامه دامیننس
سواد اقتصادی و ذهنیت برنده در دنیای کریپتوکارنسی
شبکه اتریوم چگونه کار میکند؟
اتریوم از فناوری موسوم به بلاک چین (Blockchain) استفاده میکند. بلاک چین اتریوم دفتر کل دیجیتالی است که در آن اتر (ETH) را میتوان به طور ایمن ذخیره و مبادله کرد. همچنین میتوان در آن اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (dApps) را از طریق نوعی پروتکل کامپیوتری معروف به قراردادهای هوشمند ایجاد و توسعه داد. این شبکه برای عملکرد صحیح خود از قراردادهای هوشمند، الگوریتم اثبات کار، اثبات سهام و اتریوم 2.0 استفاده میکند. در زیر هر یک از این موارد را توضیح میدهیم.
قراردادهای هوشمند
در حالی که تمرکز اصلی شبکه بیت کوین فقط ارز دیجیتال بیت کوین است، هدف اتریوم این است که به عنوان پلتفرم کاملاً کاربردی و منبع بازی برای توسعه برنامهها شناخته شود. اینجاست که قراردادهای هوشمند وارد عمل میشوند.
ایده قراردادهای هوشمند برای اولین بار توسط دانشمند کامپیوتر و رمزنگار نیک سابو در سال 1996 مطرح شد. او میخواست راهی مطمئن و قابل اعتماد برای عقد قرارداد بین افراد ناشناس در اینترنت فراهم کند. همچنین قصد ارزانتر و امنتر کردن قراردادهای سنتی را داشت.
قرارداد هوشمند پروتکل رایانهای است که در راستای تأیید دیجیتالی، اجرا، تسهیل انجام و مذاکره یک قرارداد، بدون وجود اشخاص ثالث عمل میکند. اینگونه است که کاربران یا افراد مختلف میتوانند دور هم جمع شوند و برنامهها و خدمات را بر روی یک پلتفرم غیرمتمرکز ایجاد کنند، بدون اینکه نیازی به یک مرجع رسمی برای مدیریت فرایند باشد. این موضوع یک راه کارآمد و مطمئن برای همکاری است.
رایانههای موجود در شبکه غیرمتمرکز اتریوم دو وظیفه دارند: ثبت تراکنشها و تولید قراردادهای هوشمند. پیادهسازی توکنها در بلاک چین اتریوم، برعهده قرارداد هوشمند است که استاندارد فنی مورد استفاده برای آن، ERC-20 است.
استخراج و اثبات کار (PoW)
تا سپتامبر 2022، تراکنشهای اتریوم و ایجاد کوینهای اتر جدید، همانند بیت کوین، از طریق فرایندی به نام استخراج (Mining) تایید میشد. در فرایند استخراج، مراحلی نظیر ایجاد بلاک، وارد کردن اطلاعات و ایجاد بلاک بسته و شماره هش طی میشود. هر بلاک جدیدی که ایجاد میشود، حاوی اطلاعاتی از بلاک قبلی است و زنجیرهای ایجاد میکند که قابل دستکاری یا تغییر نیست. تا این که اتریوم تصمیم گرفت از الگوریتم اثبات سهام (PoS) استفاده کند.
تا قبل از آپدیتهای انجام شده، اتریوم از الگوریتم اثبات کار (PoW) بهره میبرد. در یک سیستم اثبات کار، کامپیوترها باید انرژی صرف شده در فرایند استخراج را ثابت کنند تا مطمئن شوند که همه چیز معتبر و صحیح است؛ با ارتقا اتریوم 2.0، اتریوم به فرایند اعتبارسنجی اثبات سهام (PoS) روی آورد تا میزان مصرف انرژی بسیار کمتر شود.
مرورگر بلاک چین اتریوم
مرورگر بلاک چین اتریوم به هر کسی امکان میدهد دادههای لحظهای را درباره بلاکها، تراکنشها، حسابها و انواع دیگر دادهها مشاهده کند. در واقع، این یک وبسایت مفید برای اطلاع از همه جزئیات موجود درباره اتریوم است.
با مرورگر بلاک چین اتریوم میتوانید:
- تراکنشها را جستجو کنید: با استفاده از شناسه تراکنش، آدرس فرستنده یا گیرنده، یا هش تراکنش را در بلاک چین اتریوم جستجو کنید.
- آدرسها را بررسی کنید: موجودی، تراکنشها و قراردادهای هوشمند مرتبط با یک آدرس اتریوم را مشاهده کنید.
- بلاکها را مشاهده کنید: میتوانید اطلاعات مربوط به هر بلاک در بلاک چین اتریوم، مانند زمان استخراج، هش بلاک و پاداش ماینینگ را مشاهده کنید.
- قراردادهای هوشمند را تجزیه و تحلیل کنید: کد منبع، آدرس، و اطلاعات تراکنش مربوط به یک قرارداد هوشمند را مشاهده کنید.
اتریوم 2.0؛ نسخه تکمیلی و آپدیت شده اتریوم
اتریوم 2.0 به مجموعهای از بهروزرسانیهای شبکه اتریوم اشاره دارد که برخی از مشکلات کلیدی این پلتفرم را برطرف کرده است. بهروزرسانیهای اتریوم 2.0 به سه مرحله تقسیم شدند تا کل پلتفرم را سریعتر، مقیاسپذیرتر و سازگارتر با محیطزیست کنند.
در اتریوم 2.0 به جای الگوریتم اثبات کار از الگوریتم سهام استفاده میشود. در واقع، اجماع اثبات سهام، یکی از ویژگیهای اصلی اتریوم 2.0 است. به جای استخراج که انرژی بر است، اتریوم 2.0 حرکت به سمت الگوریتم اجماع PoS را شروع میکند. اثبات سهام، ماینرها را با اعتبار سنجیها جایگزین میکند؛ کاربرانی که بلاک چین اتریوم را ذخیره و تراکنش ها را تایید میکنند. آنها اساساً شکل دیگری از گرهها هستند.
اثبات سهام (PoS)
الگوریتم اثبات سهام Proof of Stake (PoS) جزو متداولترین الگوریتمهای اجماع مورد استفاده در فناوری بلاک چین است. برخلاف PoW، در فناوری PoS، فرایند ماینینگ حذف شده است، به این معنی که مصرف انرژی بسیار کمتر از اثبات کار است. به منظور اعتبارسنجی تراکنشها و ایجاد اتر جدید، کاربران باید کوینهای خود را در شبکه استیک کنند – به این معنی که باید مقدار مشخصی ETH در یک کیف پول متصل به بلاک چین اتریوم قفل کنند. در ادامه بیشتر راجع به «بهترین کیف پول اتریوم چیست»، صحبت خواهیم کرد.
ماشین مجازی اتریوم (EVM) چیست؟
ماشین مجازی اتریوم (EVM) قلبی است که زندگی را به پلتفرم اتریوم پمپاژ میکند و به آن اجازه میدهد تا عملیات پیچیدهای را انجام دهد. قراردادهای هوشمند نوشته شده به زبانهای قابل خواندن برای انسان مانند Solidity یا Vyper را میگیرد، آنها را به زبانی که بلاک چین میتواند آن را درک کند، جمعآوری کرده و اجرا میکند. درخشش EVM در کامل بودن تورینگ آن نهفته است، به این معنی که میتواند تقریباً هر محاسباتی را با توجه به منابع کافی انجام دهد.
به عبارت ساده، EVM یک ماشین مجازی یا یک کامپیوتر ابری است که پروتکل اتریوم را تامین میکند. درست مانند یک کامپیوتر، کد را اجرا میکند و حافظهای برای ذخیره اطلاعات دارد. با این حال، EVM تنها یک کامپیوتر نیست، بلکه مجموعهای از هزاران ماشین ابری در سراسر جهان است؛ اما ماشین مجازی اتریوم چگونه کار میکند؟ بیایید به شما توضیح دهیم.
توسعهدهندگان در اتریوم کد قرارداد هوشمند خود را به زبان برنامهنویسی Solidity مینویسند. سپس کد به کد بایت ترجمه میشود تا EVM بتواند دستورالعملها را بخواند. در فرآیند ترجمه کد از Solidity به کد بایتی، ابتدا دستورالعملها به «opcode» یا کدهای عملیاتی تقسیم میشوند. هر خط کد به Opcode تبدیل میشود تا EVM دقیقاً بداند که چگونه یک تراکنش را اجرا کند. همانطور که میدانیم، هر تراکنش بر روی اتریوم برای اجرا نیاز به کارمزد گس دارد، بنابراین، رابطه بین کدهای عملیاتی و هزینههای گس نیز در درک نحوه عملکرد EVM مهم است.
در تئوری، زمانی که شما در حال پرداخت هزینه های گس هستید، در واقع این هزینه را برای اجرای کدهای عملیاتی توسط EVM پرداخت میکنید. هرچه opcodeهای بیشتری وجود داشته باشد، هزینه گس شما بیشتر خواهد بود.
ارز دیجیتال اتر چیست؟
اتر (ETH) ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم است. این ارز همانند سوختی برای شبکه عمل میکند. میتوان از آن برای پرداخت منابع محاسباتی و هزینههای تراکنشهای انجام شده در شبکه اتریوم، استفاده کرد. همچنین اتر، مانند بیتکوین، رمزارزی است که به صورت مستقیم بین افراد مبادله میشود.
علاوه بر این، اگر میخواهید قراردادی را در اتریوم اجرا کنید، به گس نیاز خواهید داشت و باید هزینه گس را با اتر پرداخت کنید. بنابراین گس هزینه اجرایی است که کاربر بابت اجرای یک تراکنش در اتریوم پرداخت میکند. در حالت کلی، اتر قابل استفاده برای ایجاد برنامههای تماماً متمرکز، ساخت قراردادهای هوشمند و انجام پرداختهای معمولی نظیر به نظیر است.
ارز دیجیتال اتریوم درست است یا ارز دیجیتال اتر: تفاوت این دو چیست؟
بسیای از افراد هنوز سردرگماند که آیا ارز اتریوم عبارت درستی است یا ارز دیجیتال اتر! تفاوت میان اتر و اتریوم چیست؟ در واقع، اتریوم یک شبکه مبتنی بر بلاک چین و پلتفرمی است که توسعهدهندگان میتوانند از آن برای ساخت اپلیکیشنها و برنامهریزی قراردادهای هوشمند استفاده کنند. در مقابل، اتر (ETH) ارز دیجیتال بومی اتریوم است و با استفاده از پلتفرم اتریوم خرید و فروش میشود. این کوین یکی از ارزهای دیجیتالی است که میتوان با استفاده از شبکه اتریوم معامله کرد. همچنین برای پاداش دادن به ولیدیتورها و نودها (پیش از ارتقا به اتریوم 2 به ماینرها) نیز استفاده میشود.
در نتیجه، ارز دیجیتال اتر درست است؛ اما از آنجایی که عبارت اتریوم بیشتر شنیده شده، اغلب افراد به اشتباه ارز دیجیتال اتریوم را به جای اتر استفاده میکنند.
صرافیهای پشتیبانیکننده از اتریوم
اتریوم به قدری در دنیای ارزهای دیجیتال معروف و محبوب است که تقریباً همه صرافیهای ارز دیجیتال از آن پشتیبانی میکنند. با اینحال در ادامه لیستی از صرافیهای معتبری که خریدوفروش اتریوم را امکانپذیر میکنند، معرفی میکنیم:
- بایننس: بایننس بزرگترین صرافی ارزهای دیجیتال از نظر حجم معاملات، طیف گستردهای از ویژگی ها و خدمات را ارائه میدهد. از جمله خدمات آن شامل مارجین تریدینگ، استیکینگ و وامدهی است. همچنین، از ارزهای فیات و ارزهای دیجیتالی مثل اتریوم پشتیبانی میکند.
- کوین بیس: Coinbase یک صرافی محبوب و کاربر پسند بوده و گزینه خوبی برای مبتدیان است. هرچند تعداد ارزهای دیجیتال آن کم است، اتریوم را پشتیبانی کرده و پلتفرم امن و قابلاعتمادی برای تریدینگ و خردوفروش رمزارز است.
- جمینی: Gemini یکی دیگر از صرافیهایی است که از اتریوم پشتیبانی میکند. جمینی که توسط دوقلوهای Winklevoss تأسیس شده است، مجموعه محدودی از ارزهای دیجیتال را ارائه میدهد اما به دلیل نقدینگی و امنیت بالا، در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار شناخته شده است.
- بیت پین: بیت پیم صرافی ارز دیجیتال ایرانی است که امکان خریدوفروش اتریوم را فراهم کرده است. این صرافی از امنیت بسیار بالایی برخوردار بوده و گزینه بسیار مناسبی برای ایرانیان به شمار میرود؛ چرا که تریدینگ در آن بسیار راحت و به زبان فارسی است.
بنیانگذاران ارز دیجیتال اتریوم
ایده اتریوم اولین بار در سال 2013 توسط توسعهدهنده ویتالیک بوترین که در آن زمان 19 سال داشت، مطرح و نهایتاً توسط گروه کوچکی از علاقهمندان به بلاک چین در جولای 2015 ایجاد شد. جو لوبین، خالق ConsenSys، توسعهدهنده برنامه بلاک چینی مبتنی بر شبکه اتریوم، از جمله اعضای تشکیلدهنده اتریوم بود. ویتالیک بوترین نیز از بنیانگذاران اتریوم است و در حال حاضر به عنوان مدیر عامل و چهره اول این شرکت فعالیت میکند. بوترین متولد سال 1994 است و توسط برخی «جوانترین میلیونر کریپتویی جهان» لقب گرفته است.
کاربرد اصلی بلاک چین اتریوم چیست؟
تامین مالی غیرمتمرکز مسلماً بزرگترین دستاورد و کاربرد شبکه اتریوم بوده است. اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و کاربردی در حوزه دیفای اتریوم که میتوانند چندین نوع عملکرد را در اکوسیستم انجام دهند، در حدود سالهای 2019 تا 2020 ظاهر شدند و روز به روز بر محبوبیت آنها افزوده میشود. هرچه تعداد اپلیکیشنهای غیرمتمرکز بیشتر باشد، در نتیجه استفاده از شبکه اتریوم بیشتر میشود.
برای مثال، هنرمندان با ثبت و فروش آثار خود در بلاک چین از طریق توکنهای غیر قابل تعویض یا همان NFT، میلیونها دلار درآمد کسب میکنند. ممکن است تعجب کنید که چرا NFT بخریم در حالی که میتوانیم عکس آن را داشته باشیم؟ در واقع، مالکیت آثار در دنیای بلاک چین کاملاً شفاف است و با داشتن مالکیت یک NFT میتوانید آن را فروخته و کسب درآمد کنید.
از سوی دیگر NFTها نشاندهنده اقلام و آیتمهای جانبی قابل استفاده در بازیهای آنلاین هستند. بازیکنان میتوانند خانهها و شخصیتهای خود را با داراییهای منحصربهفرد تزیین کنند و این یک جریان درآمدی جذاب را برای خالقان آن فراهم میکند.
توسعهدهندگان نیز رسانههای اجتماعی غیر قابل سانسوری ساختهاند که به کاربران این امکان را میدهند تا برای تامین و نشر محتوا به یکدیگر کمک کنند. از طرفی، بازیها نیز به کاربران این امکان را میدهند که روی داراییها سرمایهگذاری کنند، با بازی کردن آنها را رشد دهند، سپس برای کسب سود بفروشند و درآمد داشته باشند. همچنین پلتفرمهای پیشبینی وجود دارند که به پیشبینیهای صحیح پاداش میدهند. همه اینها به طور مستقل از طریق بلاک چین و قراردادهای هوشمند مدیریت میشود – همراه با ویژگیهای منحصربهفرد دیفای که این امکان را برای کاربران به وجود میآورد تا بیش از هر زمان دیگری کنترل وجوه خود را در دست داشته باشند.
یکی دیگر از کاربردهای مهم اتریوم، که اخیراً بسیار مورد توجه قرار گرفته است، دائو (DAO) است. به عنوان مثال، تصور کنید که یک صندوق سرمایهگذاری ایجاد و مقداری سرمایه جمعآوری کردهاید. حال میخواهید برای خرید کالایی تصمیم بگیرید و تمایل دارید که این تصمیمگیری غیرمتمرکز و توزیعها به صورت خودکار و شفاف باشد. یک DAO میتواند از قراردادها و برنامههای کاربردی هوشمند برای جمعآوری آرا از اعضای صندوق و خرید بر اساس اکثریت آرای گروه استفاده کند. همه طرفها میتوانند تراکنشها را ببینند و هیچ دخالت شخص ثالثی در رسیدگی به وجوه وجود نخواهد داشت.
با این اوصاف، به نظر میرسد اتریوم نقش مهمی در آینده امور مالی شخصی و شرکتی و بسیاری از جنبههای زندگی مدرن ما داشته باشد. اکنون بیایید بدانیم مزایا و معایب اتریوم چیست؟
مزایای ارز دیجیتال اتریوم
بسیاری از مزایای فناوری بلاک چین را میتوان در شبکه اتریوم یافت. در ادامه به بررسی مهمترین مزایای این شبکه خواهیم پرداخت:
- عدم تمرکز: اتریوم غیرمتمرکز است؛ بنابراین، هیچ دخالتی از جانب شخص ثالث وجود ندارد (هرچند بعد از انتقال به الگوریتم اثبات سهام، کارشناسان عقیده دارند این شبکه تا حدودی متمرکز شده است). این شبکه از بلاک چین خود استفاده میکند تا تراکنشهای همتا به همتا را پردازش کند. برخلاف برخی نرمافزارهای دیگر که اغلب نیاز به اعتماد به یک مرجع مرکزی دارند، کاربران میتوانند بدون نیاز به واسطه، دارایی خود را مبادله یا ذخیره کنند.
- دسترسی: از آنجایی که اتریوم غیرمتمرکز است، اگر یک نود از کار بیفتد، هیچ مشکل حادی رخ نمیدهد. سایر مدلهای محاسباتی از سرورهای متمرکز استفاده میکنند و در صورت قطع شدن ممکن است با مشکلات عملکردی مواجه شوند.
- حریم خصوصی: هنگام استفاده از شبکه، کاربران میتوانند ناشناس بمانند. آنها برای استفاده از برنامه اتریوم نیازی به وارد کردن اطلاعات شخصی خود ندارند.
- امنیت: مانند هر شبکه غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین، اتریوم نیز غیر قابل هک طراحی شده است. هکرها باید بیشتر ظرفیت شبکه را برای سوءاستفاده از شبکه در کنترل بگیرند.
- بدون نیاز به مجوز: اتریوم یک بلاک چین بدون مجوز است، به این معنی که همه میتوانند در آن شرکت کنند. این در تضاد با بلاک چینهای مجاز است که برای کاربران محدودیت تعیین کرده است.
معایب رمزارز اتریوم
هیچ رمزارزی بدون عیب و نقص نیست. با اینکه اتریوم پلتفرمی عالی به نظر میرسد، چند مشکل کلیدی دارد که باید برطرف شوند. در زیر مطرح میکنیم که بزرگترین معایب اتریوم چیست:
- مقیاسپذیری: متاسفانه اتریوم مقیاسپذیر نیست و این یکی از چالشهای مهم پیش روی این شبکه است. در حال حاضر پروژههای لایه دو زیادی برای حل این مشکل توسعه یافتند و امید است که در آینده این مشکل رفع شود.
- دسترسی نسبتاً گران: در زمان نگارش این مطلب، توسعه اتریوم گران تمام میشود و تعامل با آن، برای کاربرانی که با این فناوری آشنایی ندارند، چالشبرانگیز است. برخی از پلتفرمها به کیف پولهای خاصی نیاز دارند، به این معنی که فرد باید ETH را از کیف پول فعلی خود به کیف پول مورد نیاز منتقل کند.
گس اتریوم چیست؟
گس اتریوم، واحدی است که میزان تلاش محاسباتی مورد نیاز برای انجام عملیاتهای خاص را اندازهگیری میکند. این عملیاتها شامل پردازش و تایید تراکنشها، اجرای قراردادهای هوشمند و غیره است.
گس اتریوم، با واحدی به نام Gwei اندازهگیری میشود که درواقع یک واحد کوچکتر از اتر است. 1 Gwei برابر با 1/100,000,000 اتر است.
هنگامی که شما یک تراکنش یا قرارداد هوشمند را در شبکه اتریوم انجام میدهید، باید مقداری گس به عنوان کارمزد پرداخت کنید. این کارمزد، به ماینرها یا اعتبارسنجها پرداخت میشود که تراکنش یا قرارداد شما را تایید میکنند.
میزان گس مورد نیاز برای انجام یک عملیات، به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع عملیات: برخی از عملیاتها، مانند اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده، نیاز به گس بیشتری نسبت به عملیاتهای سادهتر، مانند انتقال اتر، دارند.
- حجم داده: حجم دادههای مرتبط با یک عملیات نیز میتواند بر میزان گس مورد نیاز تأثیر بگذارد.
- ترافیک شبکه: در زمانهای شلوغ شبکه، میزان گس مورد نیاز، افزایش مییابد.
توجه داشته باشید که شما میتوانید با استفاده از ابزارهای آنلاین، میزان گس مورد نیاز برای انجام یک عملیات را محاسبه کنید.
استخراج اتریوم
فرآیند ایجاد بلوکی از تراکنشها برای اضافه شدن به بلاک چین اتریوم، استخراج نامیده میشود. استخراج کنندگان اتریوم یا همان ماینرها کامپیوترهایی هستند که نرم افزار را اجرا کرده و از زمان و قدرت پردازشی خود برای پردازش تراکنشها و ایجاد بلاکها استفاده میکنند. شرکتکنندگان شبکه باید اطمینان حاصل کنند که همه در مورد ترتیب تراکنشها در سیستم های غیرمتمرکز مانند اتریوم توافق دارند. ماینرها با تولید بلوکها با حل معماهای محاسباتی چالش برانگیز به این امر کمک کرده و در نتیجه از شبکه در برابر مهاجمان محافظت میکنند.
البته استخراج اتریوم از تاریخ 15 سپتامبر 2022، دیگر امکانپذیر نیست. در این تاریخ، اتریوم، از الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof-of-Work) به الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof-of-Stake) تغییر کرد. در الگوریتم اثبات کار، ماینرها با استفاده از تجهیزات قدرتمند پردازشی، تراکنشها را تایید و شبکه را ایمن میکنند. در الگوریتم اثبات سهام، اعتبارسنجها با سپردهگذاری مقداری اتریوم، تراکنشها را تایید و شبکه را ایمن میکنند.
نقشه راه ارز اتریوم
اتریوم بزرگترین اکوسیستم برنامههای غیرمتمرکز (dApps) است که راه را برای گسترش نوآوری در صنعت بلاک چین و برای چندین روند پیشگامانه در بازار امروز نظیر امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، NFT، صنعت بازی، متاورس، و وب 3 هموار کرده است. با این حال، افزایش پذیرش این بلاک چین توسط توسعهدهندگان و کاربران، زیرساخت را تحت فشار قرار داده و باعث افزایش تراکم شبکه و هزینههای تراکنش شده است. علاوه بر این، اتریوم به دلیل مصرف بالای انرژی خود به دلیل استفاده از مکانیسم اجماع اثبات کار (PoW) مورد انتقاد قرار گرفته بود.
حامیان اتریوم و توسعهدهندگان بنیاد اتریوم خیلی زود نیاز به ایجاد یک تغییر اساسی در عملیات را احساس کردند و اینجاست که ایده اتریوم 2.0 متولد شد – مجموعهای از ارتقاهای مورد نیاز که شبکه اتریوم را مقیاسپذیرتر، ایمنتر و پایدارتر میکند. این انتقال به عنوان نقشه راه اتریوم 2.0 نامیده میشود و در سالهای اخیر تمرکز اصلی کامیونتی اتریوم بوده است. در ادامه به مهمترین ارتقاهای گذشته و نقشه راه آینده این شبکه خواهیم پرداخت.
- 2020: بیکین چین جنسیس (Beacon Chain Genesis)
در دسامبر 2020، شبکه بیکین چین شروع به تولید بلاک کرد و اولین قدم رسمی در سفر اتریوم 2.0 را رقم زد. این جز اولین قدمها برای آوردن اجماع اثبات سهام (PoS) به اکوسیستم اتریوم بود.
- 2021: برلین، لندن، آلتایر و Arrow Glacier
ارتقا برلین در آوریل 2021 اجرا شد و هزینههای گس را برای اقدامات خاص EVM بهینه کرد و پشتیبانی از انواع تراکنشهای مختلف را افزایش داد. به دنبال آن ارتقای لندن انجام شد که پیشنهاد بهبود اتریوم 1559 (EIP-1559) را در ماه اوت معرفی کر و. کارمزد تراکنشهای اتریوم را به شدت تغییر داد.
ارتقا اصلی بعدی در نقشه راه اتریوم 2.0، Altair بود که در اکتبر 2021 اتفاق افتاد. به دنبال آن، Arrow Glacier در دسامبر 2021 بهروزرسانی شد.
- 2022: گری گلسیر (Gray Glacier)، بلاتریکس، پاریس یا ادغام (The Merge)
بهروزرسانی شبکه Grey Glacier در ژوئن 2022 انجام شد. ارتقا Bellatrix، دومین ارتقا برنامهریزی شده به Beacon Chain، در سپتامبر 2022 رخ داد و شبکه را برای The Merge آماده کرد.
یکی از بزرگترین تحولات مربوط به انتقال بلاک چین اتریوم از مکانیسم اثبات کار به اثبات سهام بود و این توسعه The Merge نام داشت که در سپتامبر 2022 انجام شد و به عنوان ارتقا پاریس نیز شناخته میشود. در این مرحله الگوریتم استخراج PoW اتریوم خاموش و زنجیره PoS روشن شد.
- 2023: ارتقا شانگهای
بهروزرسانی شانگهای، که در 12 آوریل 2023 برنامهریزی شده بود، بهروزرسانی مهم بعدی اتریوم است. این بهروزرسانی که با نام EIP-4895 شناخته میشود، ولیدیتورها را قادر میسازد تا اترهای استیک شده خود را در شبکه برداشت کنند.
- فاز بعدی در اتریوم 2.0: Danksharding
سومین مرحله ارتقا، معروف به Danksharding است. این بهبود مسئولیت مدیریت دادههای گسترده تولید شده توسط لایه 2 را توزیع میکند. پیش از این، انتظار میرفت که اتریوم قابلیتهای شاردینگ (Sharding) را به عنوان بخشی از اتریوم 2.0 اجرا کند. با این حال، بهروزرسانی در 5 آوریل 2023 در وبسایت رسمی آن، روشن کرد که توسعهدهندگان دیگر به فکر معرفی زنجیرههای خرده یا شاردینگ به شبکه اتریوم نیستند.
- بهبود EIP-4844: Proto-Danksharding
این توسعه که EIP-4844 یا Proto-Danksharding نام داشته و بر روی مقیاسپذیری اتریوم با افزایش حجم تراکنش در شبکه تمرکز دارد. EIP-4844 با افزایش اندازه بلوک به میزان 2 مگابایت، کاهش هزینه گس برای کاربران شبکه و کارآمدتر کردن آن، راهحلی موقت برای مشکلات تراکم شبکه اتریوم ایجاد میکند.
- Full Danksharding
Danksharding تکامل نهایی rollup scaling است که از Proto-Danksharding سرچشمه میگیرد. هنگامی که اجرا میشود، کاربران اتریوم میتوانند ظرفیت شبکه بینظیری را تجربه کنند؛ زیرا Danksharding فضای ذخیرهسازی عظیمی را برای جمعآوری دادهها فراهم میکند. این ارتقا همچنین پشتیبانی یکپارچه از صدها رولآپ فردی را ارائه و میلیونها تراکنش در ثانیه را به واقعیت ملموس در شبکه اتریوم تبدیل میکند.
مقایسه بیت کوین و اتریوم
در حالی که هر دو شبکه بیتکوین و اتریوم بر اساس اصل دفتر کل توزیع شده و رمزنگاری کار میکنند، این دو از جنبههای فنی متفاوت هستند. به عنوان مثال، تراکنشهای شبکه اتریوم ممکن است حاوی کدهای اجرایی باشند، در حالی که دادههای تراکنشهای شبکه بیتکوین، فقط برای ثبت اطلاعات تراکنشها استفاده میشوند.
بلاک چینها و شبکههای بیت کوین و اتریوم از نظر اهداف کلی متفاوت هستند. بیت کوین به عنوان جایگزینی برای ارزهای فیات ایجاد شد و بنابراین، میخواهد وسیله مبادله و ذخیره ارزش باشد. از سوی دیگر، اتریوم به عنوان پلتفرمی برای تسهیل قراردادها و برنامههای غیر قابل تغییر از طریق یک ماشین مجازی در نظر گرفته شده است.
از دیگر تفاوتهای مهم این دو بلاک چین میتوان به الگوریتمهای اجماع آنها اشاره کرد. بیت کوین از یک پروتکل اجماع به نام اثبات کار (PoW) استفاده میکند که به نودهای شبکه اجازه میدهد تا در مورد وضعیت تمام اطلاعات ثبت شده به توافق برسند و از انواع خاصی از حملات به شبکه جلوگیری کنند. اتریوم هم تا سال 2022 از الگوریتم اثبات کار استفاده میکرد؛ اما در سپتامبر 2022، به سمت اثبات سهام (PoS) حرکت کرد – مجموعهای از ارتقاهای به هم پیوسته که اتریوم را ایمنتر و پایدارتر میکند.
هر دو BTC و ETH ارزهای دیجیتال هستند، اما هدف اصلی اتر این نیست که خود را به عنوان یک سیستم پولی جایگزین تثبیت کند، بلکه تسهیل و کسب درآمد از عملیات قرارداد هوشمند، اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و هر راه حل بلاک چین دیگری است که میتوان به آن فکر کرد.
اکوسیستم اتریوم به لطف محبوبیت فزاینده اپلیکیشنهای غیرمتمرکز در زمینههایی مانند امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، هنر و کلکسیون (توکنهای غیر قابل تعویض یا NFT)، بازیها و فناوری، با سرعت در حال رشد است.
– | اتریوم | بیت کوین |
سازندهها | ویتالیک بوترین، چارلز هاسکینسون، گاوین وود، جفری ویلک، میهای آلیس، آنتونی دی لوریو و امیر چتریت | ساتوشی ناکوموتو |
تاریخ راهاندازی | جولای 2015 | ژانویه 2009 |
کاربرد | پلتفرمی برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامههای کاربردی از طریق اتر | یک جایگزین معتبر برای ارزهای فیات سنتی (وسیله مبادله، ذخیره ارزش) |
الگوریتم اجماع | اثبات سهام (PoS) | اثبات کار (PoW) |
زمان هر بلاک | میانگین 15 ثانیه | میانگین 10 دقیقه |
توان عملیاتی تراکنشها | 30 تراکنش در ثانیه | 7 تراکنش در ثانیه |
تعداد کوین در گردش | نامحدود | 21 میلیون واحد |
بیت کوین نیز تغییراتی را تجربه کرده است و ارتقای تپ روت (Taproot) را برای فعال کردن قراردادهای هوشمند معرفی کرده است. شبکه لایتنینگ بیت کوین پروژه دیگری است که به عنوان یک پروتکل لایه 2 روی آن کار میشود و قصد دارد تراکنشها را خارج از زنجیره پردازش کند تا سرعت شبکه را افزایش دهد.
واقعیتی جالب درباره اتریوم
همانطور که در بالا اشاره شد، اتریوم اولین بلاک چینی است که زبان برنامهنویسی قراردادهای هوشمند را پیادهسازی کرده و امکان اجرای معاملات و توافقات قابلاعتماد بین طرفهای ناشناس را بدون نیاز به مرجعی مرکزی، سیستمی قانونی یا مکانیسم اجرایی خارجی، فراهم کرده است. زبان برنامه نویسی قرارداد هوشمند اتریوم، سالیدیتی (Solidity)، اکنون محبوبترین زبان برنامهنویسی قراردادهای هوشمند در جهان است که برای توسعه طیف گسترده ای از برنامههای غیرمتمرکز (DApps)، از جمله پروتکلهای مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بازارهای توکن غیرقابل تعویض (NFT) و پلتفرمهای بازی کاربرد دارد.
توانایی اجرای قراردادهای هوشمند روی بلاک چین، یکی از مهمترین نوآوریهای اتریوم است که انجام آن در سایر بلاک چینها امکانپذیر نیست.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت ارز دیجیتال اتریوم
نکتهای که درباره همه ارزهای دیجیتال صدق میکند، این است که در نهایت، قیمت کلیه رمزارزها در عرضه و تقاضا خلاصه میشود. در واقع، عامل کلیدی در تاثیرگذاری روی قیمت ارزهای دیجیتال، عرضه و تقاضاست. اتریوم نیز از این موضوع مستثنی نیست.
- اگر عرضه ETH کاهش یابد یا تقاضا برای ETH افزایش یابد، قیمت آن افزایش پیدا میکند.
- اگر عرضه ETH افزایش یابد یا تقاضا برای ETH کاهش یابد، قیمت آن کاهش پیدا میکند.
بنابراین، باید این موضوع را بررسی کنیم که چه عواملی رو عرضه و تقاضای اتریوم تاثیرگذارند؟
اخبار مرتبط با اتریوم
به طور منطقی، رویدادهای خبری مرتبط با شبکه اتریوم اغلب میتوانند بیشترین تأثیر کوتاه مدت و بلندمدت را بر قیمت اتر داشته باشند؛ بنابراین، با دانش جدید خود در مورد شبکه اتریوم و نحوه کارکرد آن، امیدواریم اکنون بتوانید تشخیص دهید که چه زمانی تغییرات بالقوه ممکن است باعث تغییرات در تقاضای بازار برای توکن اتر شود.
اگر خبر خوبی درباره اتریوم منتشر شود یا رویدادی مثل حمایت افراد تاثیرگذار از اتریوم رخ بدهد، قطعا ارزش آن افزایش خواهد یافت و برعکس؛ اخبار منفی هم به همین نسبت میتوانند تاثیر منفی روی قیمت اتریوم داشته باشند.
پیشرفتهای تکنولوژیکی
بهعنوان یک علاقهمند به ارزهای دیجیتال، به خوبی میدانید که چگونه پیشرفتهای فناوری میتوانند بهطور قابلتوجهی بر قیمت اتریوم تأثیر بگذارند. یکی از عوامل کلیدی، نوآوریهای مستمر در فناوری بلاک چین است. این پیشرفتها نه تنها کارایی و امنیت شبکه اتریوم را افزایش میدهند، بلکه پیامدهای اقتصادی نیز دارند، زیرا کاربران و توسعهدهندگان بیشتری را جذب میکنند.
علاوهبراین، ارتقاء شبکه اتریوم نقش مهمی در شکلدهی قیمت آن دارد، زیرا ویژگیها و پیشرفتهای جدیدی را معرفی میکند که میتواند ارزش و کاربرد آن را در بازار افزایش دهد.
عوامل خارجی موثر بر موقعیت بازار اتریوم
وقتی صحبت از عوامل خارجی موثر بر موقعیت بازار اتریوم میشود، تغییرات نظارتی نقش مهمی ایفا میکند. قوانینی که دولتها وضع میکنند، میتوانند از رشد ارزهای دیجیتال حمایت کرده یا مانع آن شوند. در واقع، و هر قانون یا محدودیت جدید میتواند بر ارزش اتریوم و تقاضای بازار تأثیر بگذارد.
علاوه بر این، روندهای اقتصادی جهانی تأثیر مستقیمی بر بازار ارزهای دیجیتال دارد؛ زیرا سرمایهگذاران اغلب به ارزهای دیجیتال به عنوان جایگزینی برای سیستمهای مالی سنتی روی میآورند. این موضوع باعث میشود تا هر روندی که برای اقتصاد جهانی اتفاق بیفتد، ارزهای دیجیتال را هم تحت تاثیر خود قرار دهد.
کیف پولهای ارز دیجیتال اتریوم
حالا که با مهایت شبکه اتریوم آشنا شدید، بهتر است بدانید بهترین کیف پول برای اتریوم چیست؟ برای فعالیت در اکوسیستم اتریوم و ذخیره، ارسال و دریافت اتر (ETH) و سایر داراییهای کریپتویی مبتنی بر اتریوم، به یک کیف پول سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیاز دارید. علاوهبراین، بهترین کیف پولهای اتریوم در بازار به شما امکان میدهند با اتصال کیف پول خود به قراردادهای هوشمند dApps، به برنامههای غیرمتمرکز اتریوم دسترسی داشته باشید.
بهترین کیف پول اتریوم در سال 2023 از این قرار هستند:
- بهترین گزینه برای امنیت: کیف پول Guarda Wallet
- بهترین گزینه برای مبتدیان: کیف پول Exodus
- بهترین گزینه برای راحتی: کیف پول MetaMask
- بهترین گزینه برای طیف گستردهای از داراییها: کیف پول Trust Wallet
- بهترین گزینه برای قراردادهای هوشمند: کیف پول Myetherwallet (MEW)
گفتار پایانی
در این مقاله به سوال «شبکه اتریوم چیست» پاسخ دادیم و از عملکرد و ویژگیهایش گفتیم. همانطور که مطالعه کردید، اتریوم به عنوان یکی از پیشروان ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین، نقش بسیار مهمی در ایجاد اکوسیستمهای مبتنی بر قراردادهای هوشمند و توکنهای قابل تبدیل بازی کرده است. این ارز دیجیتال نه تنها یک واحد ارزی است، بلکه پلتفرم قدرتمندی برای اجرای برنامهها، ایجاد توکنهای سفارشی و تغییر صنایع مختلف مبتنی بر فناوری بلاک چین به شمار میرود.
تکنولوژی قراردادهای هوشمند محیطی نوآورانه را برای توسعهدهندگان فراهم میکند تا اپلیکیشنها و سرویسهای جدیدی را طراحی و پیادهسازی کنند. بازارها و صنایع مختلف، از مالی گرفته تا صنعت بازی، از این تکنولوژی بهره میبرند. اتریوم نیز به طور مستمر در حال بهبود و توسعه است تا به ارز دیجیتالی تاثیرگذار و پراستفاده در جهان دیجیتال تبدیل شود.
آیا ارز اتر میتواند ارزش خود را بالاتر برده و به عنوان قدرتمندترین ارز دیجیتال جهان شناخته شود؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
- ارز دیجیتال اتریوم چیست؟
ارز اتریوم مربوط به شبکهی اتریوم و یک شبکه کامپیوتری غیرمتمرکز است که توسط کوین دیجیتالی به نام اتر (ETH) قدرت میگیرد. اتر به جای اینکه جایگزینی برای دلار، یورو یا پوند باشد، کاربردهای فراوان دیگری هم دارد.
- از کجا اتریوم بخریم/کجا آن را بفروشیم؟
شما برای خرید اتریوم (ETH) میتوانید از صرافیهای متمرکز مانند صرافی بایننس و صرافی بیت پین و یا صرافیهای غیرمتمرکز مانند یونیسواپ استفاده کنید. از آنجایی که بیشتر صرافیهای خارجی در قوانین خود ذکر کردهاند که از ارائه خدمات به کاربران ایرانی معذور هستند، بهتر است با افتتاح یک حساب کاربری در صرافی بیت پین و احراز هویت نسبت به خرید اتریوم و دیگر داراییهای دیجیتال اقدام کنید.
- آیا اتریوم یک سرمایهگذاری خوب است؟
مانند هر سرمایهگذاری دیگری، پاسخ به این سوال بستگی به اهداف مالی و تحمل ریسک شما دارد. ارز دیجیتال ETH میتواند نوسان داشته باشد و سرمایه شما را در معرض خطر قرار دهد. با این حال، مطمئناً به عنوان یک سرمایهگذاری ارزش تحقیق را دارد، زیرا فناوریهای نوآورانه مختلف موجود و نوظهور که از اتریوم استفاده میکنند، ممکن است در آینده نقشهای بزرگتری در امور مالی ایفا کنند.
- چه کسی بلاکچین اتریوم را راهاندازی کرده است؟
وایت پیپر اتریوم در اواخر سال ۲۰۱۳ با هدف ساخت برنامههای غیرمتمرکز توسط یک برنامهنویس و یکی از بنیانگذاران مجله بیت کوین به نام ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) منتشر شده است.
- آیا قانون خرید و فروش اتریوم چیست؟
اگر اخبار کریپتو را دنبال کرده باشید، متوجه میشوید که مقامات کشورهای مختلف در حال بررسی رمزارزها و وضع قانون برای آنها هستند. با این حال، خرید و فروش اتریوم، در هیچ کشوری ممنوع و غیرقانونی اعلام نشده است. همچنان تصمیم شفافی راجع به خود شبکه اتریوم و استفاده از آن گرفته نشده و فقط کشور سوییس قوانینی مربوط به قراردادهای هوشمند منتشر کرده که نمیتوان انتظار داشت همه جهان از آن تبعیت کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله «قوانین ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف» را مطالعه کنید.
- ارز دیجیتال اتریوم بهتر است یا بیت کوین؟
افراد زیادی هر روز این سوال را مطرح میکنند و خوب است بدانید این سوال از پایه و اساس اشتباه است. اتریوم و بیت کوین تفاوتهای اساسی دارند و مهمترین تفاوت آنها این است که برای اهداف کاملاً متفاوتی طراحی شدهاند؛ بنابراین، برای انتخاب یکی از این دو برای سرمایهگذاری، باید بدانید اهداف کدام یک به چشمانداز شما نزدیکتر است.
مبین حسینی
زندگی من توی کامپیوتر و دنیای دیجیتال میگذره؛ عاشق فناوری بلاکچین و تکنولوژیهای دیجیتالیام و فعالیت توی اکوسیستم و کامیونتی کریپتو رو خیلی دوست دارم. اوقات فراغتم رو یا بازی میکنم، یا به پروژههای شخصیم میرسم. هیچی بلد نیستم ولی تا دلت بخواد کنجکاو و فضولم :))
مطالب نویسندهمطالب مشابه
معرفی ارز دیجیتال AEVO؛ تجربه دنیای بدون واسطه و غیرمتمرکز با رمزارز ایوو
پروژه ارز دیجیتال AEVO با ارائه صرافی غیرمتمرکز خود به نام A ...
معرفی ارز دیجیتال MEW؛ میم کوینی گربهای در دنیای سگها
میم کوین MEW که از پروژههای بلاک چینی جدید در بستر شبکه بلا ...
پروژه و ارز دیجیتال اتنا (ENA): پروتکلی با استیبلکوین USDe
شبکه بلاک چین اتریوم تا به امروز با ارائه فضای دیفای و اقتصا ...
سلام خدمت برادران و خواهران عزیز که میخوان بدونن تو سایتی که سرمایه گذاری میکنن آیا اطمینان به اسکم بودن یا نبودنش هست و از کجا بدونیم سایت اسکم نیست میخوام آب پاکی رو دستتون بریزم و بگم که عزیزان هیچ شرکتی یا سایتی بی علت و بی جهت به کسی پول نمیده مگر اینکه توش بخواند برا خودش منفعتی داشته باشه یعنی اینجور بگم هیچ کس پول مفت بهتون نه میده و نخواهد داد و شرکتیم که سود میده یه جورایی داره طعمه برا شکارش میزاره ووقتی طعمش تو قلاب گیر کرد خدافظ به این نقطه ها دقت کنین اگه بودن سرمایه گذاری نکنین 1.سایت اسکم همشون دعوت به زیر مجموعه گیری میکنن 2.کالای ارزان سود کم کالای گران سود خوب یعنی به طمع انداختن فرد برای بر نداشتن پول وبلکه افزودن موجودی 3.پیشنهاد برای باز کردن لول یا سطح های بیشتر با سرمایه گذاری و جذب نیرو 4.ارائه گواهی که تو هیچ سایت رسمی ثبت نشده و ادعای فعالیت در چندین کشور5. برای شرو به شما ممکنه مبلغی بده ولی شما با اون مبلغ کم اصلا سودی نخواهید کرد پس خسته کننده خواهد بود و مجبورین افزايش سرمایه بدین اینم یکی از شکردهاشونه پس وارد سایت های که ادعای سود با سرمایه گد گذاریو میدن نشین تا حالا که چنین سایتی وجود نداشته اگم بوده برا مدت کمی بوده ممنون
سلام صابر عزیز
ممنون از اطلاعات خوب و مفیدت و مرسی از اینکه اطلاعاتت رو با دوستان و کاربران دیگه به اشتراک گذاشتی.
امیدواریم معاملات پرسودی در بیتپین داشته باشی.
برای من تو واتساپ پیام اومده که حساب مالی شما واریز شده با کد کاربری eth789 و رمز عبور ولی من هیچ حسابی نداشتم آیا کلاه برداری هست؟
سلام مجید عزیز
بله کلاهبرداریه. بهتره که دست بهشون نزنین کلا.