استیکینگ (Staking) در دنیای رمز ارزها به چه معناست؟
ممکن است فکر کنید که استیکینگ (Staking) یا استیک کردن در ارز دیجیتال یک جایگزین کم هزینه‌تر برای ماینینگ است. استیک کردن به معنای نگهداری دارایی‌ها در یک کیف پول رمز ارز است، تا امنیت و عملکرد شبکه بلاک چین را تامین کند. به بیانی دیگر، استیکینگ قفل کردن رمزارزها به منظور دریافت پاداش است.
در بیشتر موارد، شما می‌توانید کوین‌ها و توکن‌های خود را به صورت مستقیم در کیف پول کریپتوی خود استیک کنید. از طرفی، بسیاری از صرافی‌ها خدمات استیکینگ را به کاربران خود ارائه می‌دهند.
استیکینگ به این معناست که شما رمز ارزهای خود را نگهداری می‌کنید تا بتوانید تراکنش‌ها را تایید کنید و از شبکه پشتیبانی کنید. در ازای نگهداری کریپتو و قدرت بخشیدن به شبکه، شما پاداش دریافت می‌کنید. شما با استیک کردن می‌توانید درآمد انفعالی برای خود ایجاد کنید. علاوه بر پاداش Staking ، زمانی که قیمت توکن یا کوین شما افزایش یافت، از آنجا هم سود اضافی دریافت می‌کنید. البته باید بدانید که تمام رمز ارزها از استیکینگ پشتیبانی نمی‌کنند.
برای این که دقیقا بدانید استیکینگ به چه معناست، باید ابتدا الگوریتم اجماع گواه اثبات سهام (POS) را بشناسید. POS به بلاک چین اجازه می‌دهد تا با انرژی بسیار کمتری کار کند و درصدی از غیرمتمرکز بودن را تامین کند (حداقل در تئوری).
فهرست مطالب
گواه اثبات سهام (POS) چیست و چه ارتباطی با استیکینگ دارد؟
اگر می‌دانید بیت کوین چگونه کار می‌کند، احتمالا با گواه اثبات کار (POW) نیز آشنایی دارید. این یک مکانیزم است که اجازه می‌دهد تراکنش‌ها در داخل بلاک قرار بگیرند. سپس این بلاک‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند و بلاک چین را می‌سازند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، ماینرها با یکدیگر رقابت می‌کنند تا یک مسئله دشوار ریاضیاتی را حل کنند. و هر کسی که زودتر آن را حل کرد، این اجازه را دارد که بلاک بعدی را در بلاکچین بسازد.
گواه اثبات کار یک مکانیزم بسیار قدرتمند است که اجماع را به صورت غیرمتمرکز اجرا می‌کند. اما مشکلی که وجود دارد این است که رقابت در آن بسیار سخت است و هزینه این نوع اجماع بسیار بالاست؛ اما روش‌هایی وجود دارد که اجماع را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهد، اما با هزینه بسیار پایین‌تر. اینجاست که الگوریتم PoS و استیکینگ وارد ماجرا می‌شوند.
ایده اصلی گواه اثبات سهام
ایده اصلی گواه اثبات سهام این است که مشارکت کنندگان می‌توانند کریپتوی خود را قفل کنند (استیک کنند) و پروتکل به صورت تصادفی انتخاب می‌کنند که کدام یک از مشارکت کنندگان بلاک بعدی را تایید کند. معمولا انتخاب شدن یک مشارکت کننده، بستگی به مقدار رمز ارزی دارد که استیک کرده است؛ هر چه مقدار بیشتری رمز ارز استیک کنید، شانس شما بیشتر است. در واقع شانس تولیدکنندگان بلاک بر اساس مقدار دارایی است که آنها استیکینگ آنها را انجام داده‌اند.
به این ترتیب، تشخیص این که چه کسی بلاک بعدی را بسازد، دیگر میزان توانایی او برای حل کردن مسائل پیچیده با قدرت هش بالا نیست؛ بلکه بستگی به مقدار کوین یا توکن استیک کرده شخص دارد. برخی اعتقاد دارند که تولید بلاک‌ها از طریق استیکینگ ، مقیاس پذیری بیشتری برای بلاک چین‌ها ایجاد می‌کند؛ این یکی از دلایلی است که اتریوم قصد دارد از گواه اثبات کار به گواه اثبات سهام تغییر جهت دهد. لذا پس از ارائه اتریوم ۲ Staking این رمز ارز امکان‌پذیر خواهد شد.
استیکینگ چگونه کار می‌کند؟
همانطور که قبلا اشاره کردیم، بلاک چین‌هایی که بر پایه POW هستند، برای افزودن بلاک جدید به بلاک چین، از ماینینگ یا استخراج استفاده می‌کنند. در مقایسه، زنجیره‌های POS بلاک‌های جدید را از طریق استیکینگ تولید و تایید می‌کنند. این باعث می‌شود که بلاک‌ها بدون نیاز به اتکا به سخت افزارهای مخصوص ماینینگ یا ASIC و کار محاسباتی سنگین، تولید شوند.
استیک کردن نیازمند سرمایه گذاری مستقیم در خودِ رمز ارز مورد نظر است. در نتیجه، به جای رقابت بر سر تولید بلاک بعدی توسط کار محاسباتی، ولیدیتورهای گواه اثبات سهام توسط مقدار کوین‌هایی که استیک کرده‌اند انتخاب می‌شوند؛ Staking ، ولیدیتورها را تشویق می‌کند که امنیت شبکه را حفظ کنند و اگر قادر به انجام این کار نباشند، ممکن است کل موجودی استیک کرده آنها به خطر بیافتد.
در حالی که هر بلاک چین POS، ارز استیکینگ خاص خود را دارد، برخی شبکه‌ها از سیستم جفت ارزی استفاده می‌کنند که در این صورت، پاداش‌ها به صورت ارز دوم پرداخت می‌شود. در عمل، استیک کردن به معنی نگهداری دارایی‌ها در یک بازه زمانی مشخص و در یک کیف پول مخصوص است. این کار باعث می‌شود که هر کسی بتواند از شبکه‌های مختلف استفاده کند و پاداش استیکینگ را دریافت کند. همچنین این شامل افزودن دارایی‌ها به استخر استیکینگ (Staking Pool) است، که در ادامه توضیح خواهیم داد.
دارایی‌های استخر استیکینگ (Staking Pool)
این دارایی‌های قفل شده برای رسیدن به اجماع استفاده می‌شوند، که نیازمند امنیت شبکه و مطمئن شدن از اعتبار تراکنش‌های جدیدی است که در بلاک چین قرار می‌گیرند. کسانی که کوین‌های خود را در یک بلاک چین POS استیک می‌کنند، معمولا با نام ولیدیتور (Validator) یا تاییدکننده شناخته می‌شوند. ولیدیتورها برای خدمتی که به شبکه ارائه می‌دهند، کوین‌های جدید پاداش می‌گیرند.
برای عملکرد موثر یک بلاک چین، ولیدیتورها باید خدمات خود را به صورت امن و ثابت ارائه دهند. ولیدیتورهای بلاک چین‌ها اکثرا به صورت شکاف‌دار کار می‌کنند . برای راه اندازی یک نود ولیدیتور موفق، نود باید قوانین بلاک چین مورد نظر را کاملا رعایت کند و به صورت تمام وقت فعالیت کند.
برخی بلاک چین‌ها دوره زمانی مشخصی برای استیکینگ دارند (که ولیدیتور نمی‌تواند در آن دوره کوین‌های خود را خارج کند) و همچنین میزان حداقلی برای استیکینگ تعیین می‌کنند. برای جلوگیری از این موارد مورد نیاز، بسیاری از دارندگان دارایی‌های دیجیتالی، ترجیح می‌دهند که نمایندگی کوین‌های خود را به ولیدیتورهایی اعطا کنند، که دارای یک استخر Staking هستند. برخی بلاک چین‌ها مانند تزوس (Tezos)، یک مکانیزم داخل شبکه‌ای دارند، که به کاربرانی که نمی‌خواهند تبدیل به ولیدیتور شوند، اجازه می‌دهد نمایندگی کوین‌های خود را به ولیدیتورهای داخل شبکه بدهند. سپس این ولیدیتور تمام کارها را انجام می‌دهد و پاداش را در بین تمام نمایندگان (Delegator) خود توزیع می‌کند.
هر بلاک چین POS، قوانین خاص خود را برای ولیدیتورها دارد (مثلا حداقل مقدار برای استیک کردن ، الگوریتم‌های انتخاب ولیدیتورها برای تایید کردن و نحوه توزیع پاداش در بین ولیدیتورها). این پاداش‌ها معمولا بر اساس مقدار استیکینگ و میزان مشارکت در مکانیزم اجماع محاسبه می‌شوند.
استیکینگ وابسته به یک مدل سپرده‌گذاری ثابت است
هر چه مقدار سرمایه گذاری شما بیشتر باشد و بیشتر در حالت استیک بمانید، سود بیشتری دریافت می‌کنید. استیک کردن برای انواع رمز ارزها، به صورت متفاوت کار می‌کند؛ اما مفهوم آن یکسان است. افراد باید یک مسترنود راه اندازی کنند تا بتوانند کوین‌های خود را در سیستم POS استیک کنند.
شرایط استیکینگ(Staking)کریپتو چیست؟
این مهم است که بلاک چین مورد نظر از مکانیزم گواه اثبات سهام استفاده کند. در اصل، موارد زیر در بیشتر مواقع اجرا می‌شوند.
- کیف پول باید به صورت ۲۴ ساعته آنلاین باشد.
- کیف پول باید از استیکینگ پشتیبانی کند.
- معمولا برای دریافت پاداش استیکینگ ، کوین‌ها باید حداقل چند روز قفل شوند.
- ممکن است حداقل مورد نیاز برای استیکینگ وجود داشته باشد.
در هر بلاک چین قوانین مختلفی وجود دارد. شما می‌توانید بلاک چینی را انتخاب کنید که نیازمند آنلاین بودن ۲۴ ساعته کامپیوتر شماست و یا نیازمند خرید VPS است.
پاداش استیکینگ چگونه محاسبه می‌شود؟
پاسخ کوتاهی به این سوال وجود ندارد. هر شبکه بلاک چینی ممکن است از روش‌های مختلفی برای محاسبه پاداش استیکینگ استفاده کند. اما برخی از اصولی که ثابت هستند، شامل موارد زیر هستند:
- مقدار کوین‌هایی که ولیدیتور استیک کرده است
- چه تعداد ولیدیتور به صورت فعال استیک کرده‌اند
- در مجموع، چه تعداد کوین در شبکه استیک شده است
- نرخ تورم
برای شبکه‌های دیگر، پاداش استیکینگ به صورت ثابت مشخص شده است. این پاداش‌ها با احتساب تورم در بین ولیدیتورها توزیع می‌شود. تورم کاربران را تشویق می‌کند که کوین‌های خود را به جای نگهداری، خرج کنند. این باعث افزایش استفاده از رمز ارزهای آنها می‌شود. اما در این مدل، ولیدیتورها می‌توانند میزان پاداش خود را دقیقا محاسبه کنند. پاداش قابل پیش بینی به جای دریافت احتمالی و شانسی پاداش بلاک، برای برخی کاربران جذاب‌تر است و برخی مشارکت کنندگان را تشویق به استیکینگ می‌کند.
استخر استیکینگ چیست؟
استخر استیکینگ، گروهی از هودلرهای یک کوین است که دارایی‌های خود را یکپارچه می‌کنند، تا شانس خود را برای تایید بلاک‌ها و دریافت پاداش Staking افزایش دهند. آنها قدرت استیکینگ خود را ترکیب می‌کنند و پاداش را با توجه به میزان فعالیت هر فرد تقسیم می‌کنند.
ایجاد و نگهداری یک استخر استیکینگ ، اکثرا نیازمند زمان و تجربه زیادی است. استخرهای استیکینگ بیشترین اثر را در شبکه دارند. به همین دلیل، بسیاری از تامین کنندگان استخرها، مقداری کارمزد از پاداش‌های استیک دریافت می‌کنند و آن را در بین مشارکت کنندگان تقسیم می‌کنند.
به علاوه، استخرها ممکن است برای استیکینگ‌های فردی مقداری انعطاف پذیری ایجاد کنند. معمولا کوین باید برای یک دوره زمانی قفل بماند و زمان برداشت آن توسط پروتکل انتخاب می‌شود. تعیین مقدار حداقل استیکینگ به این منظور است که تعداد نودهای بدکار کاهش یابد.
بیشتر استخرهای استیکینگ نیز یک حداقل مقدار استیک کردن تعیین می‌کنند که معمولا کم است و همچنین برای برداشت نیز محدودیت زمانی ندارند. برای همین، پیوستن به یک استخر استیکینگ برای افراد تازه کار، مناسب‌تر از استیکینگ فردی است.
استیکینگ سرد (Cold) چیست؟
استیکینگ سرد یا آفلاین به پروسه‌ای از استیک کردن می‌گویند که به اینترنت متصل نیست. این کار با استفاده از کیف پول‌های سخت افزاری انجام می‌شود.
شبکه‌هایی که از استیک کردن سرد پشتیبانی می‌کنند، به کاربران اجازه می‌دهند تا استیک کنند، در حالی که دارایی‌هایشان به صورت امن و آفلاین نگهداری می‌شود. استیکرها در صورتی که کوین‌های خود را از حالت استیکینگ در آورند، دیگر پاداش نخواهند گرفت. استیکینگ سرد معمولا توسط استیکرهایی با مبالغ زیاد انجام می‌شود؛ افرادی که ترجیح می‌دهند بیشترین محافظت را از دارایی‌های خود در زمان پشتیبانی از شبکه، داشته باشند.
مزایای استیکینگ (Staking) چیست؟
رفته رفته، سرمایه گذاران بیشتری استیک کردن رمز ارزها را انتخاب می‌کنند. زیرا:
- درآمد انفعالی ایجاد می‌کند: نگهداری مقدار مشخصی کریپتو برای به دست آوردن کوین‌های اضافی مورد نیاز است و شما نیازی به ترید ندارید. البته این مقداری ریسک دارد.
- ورودی کم: هر کسی می‌تواند از این روش استفاده کند و نیازی به خرید تجهیزات گران قیمت ندارید.
- ساده و راحتی استفاده: کار با پلتفرم‌هایی که استیکینگ ارائه می‌دهند بسیار ساده است.
- مصرف انرژی پایین: استیکینگ برای محیط زیست، بهتر از ماینینگ است.
جمع بندی
سرمایه گذاران به استیک کردن به عنوان یک منبع درآمد اصلی نگاه می‌کنند. با وجود این که Staking متفاوت از ماینینگ است، در بین هودلرهای رمز ارزها بسیار محبوب شده است. استیکینگ(Staking) با مدل‌های سرمایه گذاری سنتی متفاوت است و سرمایه گذاران با نگهداری دارایی‌های خود، سود سالیانه دریافت می‌کنند. این یک منبع درآمد عالی برای افرادی است که نمی‌خواهند درگیر نوسانات شدید بازار رمز ارزها شوند.
همینطور استیک کردن یک رقابت در بین شرکت‌های جدید رمز ارزها ایجاد کند. با پیشرفت رمز ارزها، سرمایه گذاران جدید و خریدهای جدید، مخصوصا از کشورهایی که دارای ابرتورم هستند، به بازار وارد می‌شوند. برای برخی از مردم، بهترین سرمایه گذاری که می‌توانند انجام دهند، رمز ارزها و تکنولوژی‌های مرتبط با آنهاست. رمز ارزها روز به روز و سال به سال بیشتر پیشرفت می‌کنند. همچنین سرمایه گذاران ثروتمندی که دارای مهارت آنالیز و دانش بالایی در حوزه رمز ارزها هستند، از این فضا بیشتر حمایت می‌کنند.