برنامه غیرمتمرکز یا dApp؛ پلی بین فناوری و اعتماد در عصر جدید

آشنایی با مفهوم برنامه غیرمتمرکز یا dApp، نسل جدید برنامه‌ها که قواعد بازی را تغییر می‌دهند، امکاناتی نامحدود را برای توسعه‌دهندگان و کاربران به ارمغان خواهد آورد.

ظهور فناوری غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال سبب شد تا بتوان به حفظ حقیقی حریم خصوصی فکر کرد. تا قبل از ظهور ارزهای دیجیتال و شبکه توزیع‌پذیر بلاک چین، عملاً تمام اطلاعات کاربران در دست غول‌های تکنولوژی قرار داشت، اما اکنون متمرکز بودن این اطلاعات به چالش کشیده شده است؛ که موضوع برنامه‌های غیرمتمرکز یا دی‌اپ‌ها (dApps) در همین راستا به پیش می‌رود. در ادامه قصد داریم تا به بررسی این نوع از برنامه‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بپردازیم. اگر شما نیز می‌خواهید در این‌باره اطلاعات تکمیلی بدست آورید و بدانید که dApp چیست، با ما همراه باشید.

برنامه‌های متمرکز و ضرورت ظهور برنامه غیرمتمرکز

برای این‌که بدانیم برنامه غیرمتمرکز (Decentralized application) یا همان دی‌اپ (dApp) چیست، باید ببینیم که اصلاً چه اتفاقی افتاد که این نوع از برنامه‌ها مورد توجه قرار گرفتند. همان‌‌طور که اشاره کردیم، تا قبل از ظهور تکنولوژی‌های تمرکزگریز، اطلاعات در دسترس سازمان‌های خاصی قرار داشت که از این اطلاعات برای تبلیغ و اهداف خود نفع می‌بردند. اما کاربران از این موضوع انتقاد کردند. فناوری بلاک چین سبب شد تا ایده حریم خصوصی به شکل جدی مورد توجه قرار بگیرد. در بررسی بیشتر این موضوع می‌توان گفت:

• در حال حاضر، بسیاری از ما به شدت به برنامه‌های مورد علاقه خود در تلفن‌های همراه‌مان مانند تلگرام، واتس‌اپ، اینستاگرام و… وابسته هستیم. این در حالی است که این برنامه‌ها به‌صورت متمرکز اداره می‌شوند و کلیه اطلاعات ما در اختیار ارائه دهندگان این برنامه‌ها قرار دارد.
• اطلاعات کل کاربرانی که در شبکه‌های اجتماعی ثبت‌نام کرده‌اند، ایمیل دارند یا هرگونه اطلاعات دیگری را در وبسایت‌ها و رسانه‌های مختلف ثبت کرده‌اند، روی سرور اصلی این برنامه‌ها ذخیره شده و در اختیار اداره کنندگان این برنامه‌ها قرار دارد.
• معمولاً اطلاعات گسترده کاربران برای اهداف تبلیغاتی و سیاسی به فروش می‌رسند. البته اگر فروش اطلاعات هم در کار نباشد، خود برنامه‌ها از اطلاعات کاربران در جهت تبلیغات شخصی خود استفاده می‌کنند.
• ابرکمپانی‌هایی چون گوگل، فسیبوک (متای کنونی) و … جزو بزرگ‌ترین شرکت‌های ارائه دهنده اپلیکیشن‌های اجتماعی و کاربردی هستند که به‌صورت متمرکز اداره می‌شوند.

با این پیش‌زمینه از اپلیکیشن‌های متمرکز به سراغ این می‌رویم که نهایتاً ببینیم برنامه غیرمتمرکز چیست؟ چراکه دی‌اپ‌ها قرار است به‌صورت گسترده، جایگزین سیستم قبلی شوند!

 برنامه غیرمتمرکز یا dApp چیست؟

برنامه غیرمتمرکز یا dApp مخفف عبارت Decentralized Application به معنی برنامه غیرمتمرکز است. برنامه‌های غیرمتمرکز، برنامه‌های دیجیتالی هستند که به‌جای تکیه بر رایانه، روی شبکه بلاک چینی از رایانه‌های مختلف اجرا می‌شوند. از آنجایی که dAppها غیرمتمرکز هستند، از کنترل و تداخل یک مقام واحد، رها بوده و در واقع این گروه از برنامه‌ها یا اپلیکیشن‌ها که به‌صورت غیرمتمرکز ارائه می‌شوند، مانند برنامه‌های متمرکز روی سیستمی واحد ذخیره نمی‌شوند، بلکه اطلاعات آن‌ها روی گروهی از سیستم‌ها قرار دارد. بنابراین دسترسی گروهی خاص به اطلاعات کلی کاربران در آن‌ها ممکن نیست.

مزایای برنامه غیرمتمرکز چیست؟

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، به عنوان نسل جدید برنامه‌ها، بسیار مورد توجه و استقبال قرار گرفته‌اند. از جمله مزیت‌های این سیستم می‌توان به مواردی زیر اشاره کرد:

• حفظ حریم خصوصی کاربران
• متن باز بودن و ارائه شفافیت برای همه کاربران
• سانسور نشدن اطلاعات
• انعطاف‌پذیری جهت توسعه‌پذیری

از پیوند بلاک‌چین و هوش مصنوعی، به پول می‌رسیم؟

جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!

Please leave this field empty.

Δ

معایب برنامه غیرمتمرکز چیست؟

تا به اینجا که متوجه شدیم برنامه غیرمتمرکز چیست، پس به این موضوع هم واقف هستیم که این سری از برنامه‌ها جدید هستند و هنوز جای پیشرفت و تکامل بسیاری دارند. بنابراین معایبی همچون عدم توانایی در مقیاس‌پذیری و توسعه رابط کاربری برای این دسته از برنامه‌ها مطرح است. اما با توجه به پیشرفت‌های روزافزون شبکه‌ها و پروژه‌های غیرمتمرکز، انتظار داریم که معایب دی‌اپ‌ها در آینده برطرف شوند و صرفاً مزایای آن‌ها مطرح باشد.

نمونه‌ اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز موجود کدامند؟

برنامه‌هایی که هم‌اکنون روی گوشی‌ها و سیستم‌های الکترونیکی خود داریم، از نوع برنامه‌های متمرکز هستند. اگرچه دی‌اپ‌ها می‌توانند به اندازه برنامه‌های متمرکز تنوع داشته باشند، اما هم‌اینک تعداد این برنامه‌ها محدود است؛ ولی انتظار می‌رود، در آینده نمونه‌های بی‌شماری از این برنامه‌ها را در اختیار داشته باشیم. هم‌اینک برنامه‌های غیرمتمرکز مطرح به این قرار هستند:

• برنامه یونی‌سوآپ (Uniswap) یک صرافی غیرمتمرکز رمزارزی است که پروتکل خود را بر بستر اکوسیستم اتریوم ارائه کرده است.
• برنامه استیمیت (Steemit) یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز برای بلاگرها است.
• برنامه پیپث (Peepeth) یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز که به عنوان جایگزین توئيتر شناخته شده است.
• برنامه کریپتوکیتز (Cryptokitties) یک بازی غیرمتمرکز که است که به کاربران امکان خرید و فروش گربه‌های مجازی را می‌دهد.
• برنامه میکردائو (MakerDAO) که یک سرویس اعتباری غیرمتمرکز است و از استیبل کوین دای (Dai) پشتیبانی می‌کند. از طریق این پلتفرم می‌توان وام ارز دیجیتال دریافت کرد.

اگر بخواهیم جزئی‌تر به معرفی دی‌اپ‌ها بپردازیم، شاید بتوان بیت‌کوین را اولین برنامه غیرمتمرکز در نظر گرفت. پس از آن، اتریوم با پشتیبانی از قراردادهای هوشمند، این مفهوم را به‌صورت کلی و رسمی مطرح کرد. کاربران Dapp ممکن است با دانستن این که سازندگان برنامه نمی‌توانند نحوه استفاده از آن را کنترل کنند، حداقل نه به روش معمول، احساس امنیت بیشتری کنند. به عنوان مثال، سازندگان یک برنامه شبکه اجتماعی قادر به حذف یک پست یا حذف یک کاربر نیستند. آن‌ها همچنین نمی‌توانند داده‌های کاربران را به سایر نهادها بفروشند زیرا dAppها پس از راه اندازی به طور مستقل اجرا می‌شوند!

چطور می‌توان برنامه‌های غیرمتمرکز را ایجاد کرد؟

تا به اینجا متوجه شدیم که برنامه غیرمتمرکز چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. حالا می‌خواهیم ببینیم که چطور می‌توان دی‌اپ‌ها را ایجاد کرد. برای انجام این امر باید مراحلی از این دست طی شود:

ارائه وایت پیپر

وایت پیپر (WhaitePaper) نامه‌ای متنی است، که پروژه‌های رمزارزی در مرحله اول به واسطه‌ی آن به جامعه معرفی می‌شوند. ساختار برنامه، تیم پشتیبانی و تمام جزئیات مربوط به برنامه دی‌اپ باید در وایت‌پیپر ارائه شده باشد.

پیدا کردن دنبال کننده

معمولاً پروژه‌های رمزارزی با محوریت اپ‌های غیرمتمرکز، با ارائه ایردراپ و جایزه برای خود طرفدار و دنبال کننده جذب می‌کنند.

ارائه ارز اولیه

بیشتر دی‌اپ‌ها با عرضه اولیه ارز یا توکن همراه هستند. باید تاریخ مشخصی برای این ارز اولیه تعیین شود تا در آن تاریخ، دنبال کنندگان پروژه بتوانند از آن بهره‌مند شوند و پروژه هم سرمایه کافی برای ادامه روند را بدست آورد.

گسترش برنامه

پروژه‌های دی‌اپ پس از ارائه برای اینکه بتوانند خود را ارتقا دهند، با گروه‌ها و پروژه‌های موفق غیرمتمرکز دیگر وارد همکاری می‌شوند. البته مراحل فوق تنها زمانی می‌توانند طی شوند که شما یک ایده برای تولید برنامه دی‌اپ خود داشته باشید و از دانش کافی برای ایجاد این دست از برنامه‌ها نیز برخوردار باشید.

آینده اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز به چه صورت است؟

با توجه به پیشرفت‌های روزافزون حوزه دیفای (امور مالی غیرمتمرکز) و برنامه‌ها و سازمان‌های غیرمتمرکز، هربار، یک نوع از فعالیت‌های انسان از حالت متمرکز خارج شده و به برنامه‌های غیرمتمرکز می‌پیوندد. با توجه به این روند رو به رشد، پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک، دی‌اپ‌ها جایگزین بانک‌ها، بیمه‌ها، سیستم‌های حمل‌و‌نقل، آموزش، سرگرمی، رسانه‌ها و … شوند.

گفتار پایانی

با تمام این اوصاف، هنوز به‌صورتی قطعی نمی‌توان گفت که آیا فناوری بلاک چین و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز، آینده فناوری را بهبود می‌بخشند یا خیر؟ پاسخ به این سوال نیازمند زمان بیشتر و پیشرفت روز به روز بلاک چین است . با این حال امیدواریم که اپلیکیشن‌های غیر متمرکز باعث بهبود این فناوری و زندگی انسان‌ها شود. نظر شما چیست؟ آیا دوست دارید بلاک چین حاکم دنیای جدید شود؟

سوالات متداول

• دی‌اپ یا dApp چیست؟

دی‌اپ به معنی «برنامه‌های غیرمتمرکز» است. در واقع تمام برنامه‌هایی که تا به امروز در کامپیوتر و گوشی خود از آن‌ها استفاده می‌کردیم، به‌صورت متمرکز ارائه می‌شدند؛ اما دی‌اپ‌ها با همان کارایی‌ها می‌توانند غیرمتمرکز ارائه شوند. یعنی هیچ صاحب، دیتابیس یا مرکز کنترل کننده‌ای نداشته باشند.

• کاربرد اصلی برنامه غیرمتمرکز چیست؟

دی‌اپ‌ها می‌توانند مانند برنامه‌های متمرکز کنونی در تمام جنبه‌ها ایجاد شوند. مانند رسانه، حمل‌و‌نقل، امور مالی، سرگرمی و…

• مشهورترین پروژه‌های برنامه غیرمتمرکز کدامند؟

از جمله مشهورترین برنامه‌های غیرمتمرکز یا دی‌اپ می‌توان کریپتوکیتز (Cryptokitties)، یونی‌سوآپ (Uniswap)، میکردائو (MakerDAO) و بسیاری از پروژه‌های دیگر را نام برد.