ارز دیجیتال مفهومی نسبتا جدید و پیچیده است که در سالهای اخیر به جریانی اصلی در دنیای مالی تبدیل شده است. این مفهوم به هر نوع پول یا دارایی گفته میشود که در فضای دیجیتال ایجاد شده و برای خرید و فروش کالا و خدمات یا نگهداری ارزش به کار برده میشوند. اما این داراییهای دیجیتالی چگونه ساخته میشوند؟ چه ویژگیهایی دارند؟ چه انواع مختلفی از آنها وجود دارد؟ در این قسمت با زبانی ساده و به طور خلاصه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
ایده ارز دیجیتال، بسیار قدیمیتر از آن است که فکر میکنید. رد پای ارزهای دیجیتال را میتوان در دهه ۱۹۸۰ یافت؛ در آن زمان به این داراییهای دیجیتال، ارزهای سایبری میگفتند و برنامهنویسان و رمزنگاران بسیاری تلاش میکردند تا با کمک آنها سامانهای بینیاز از نظارت بانکها و دولتها راهاندازی کنند.
البته تمامی این تلاشها با شکست روبرو شدند و دلیل آن هم ناتوانی در حل مشکل دوبار خرج کردن بود. پس ایجاد سامانه پول الکترونیک تا زمان دستیابی به دانش کافی برای حل این مسئله، به تعویق افتاد.
در سال ۲۰۰۸ برنامهنویس یا گروهی از برنامهنویسان با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو تصمیم گرفتند تا شانس خود را امتحان کرده و درنهایت در سال ۲۰۰۹، اولین ارز دیجیتال حقیقی را با نام بیت کوین (Bitcoin) به جهان معرفی کردند. بیت کوین، مشکل دوبار خرج کردن را با استفاده از فناوری جدیدی به نام بلاک چین (Blockchain)، برطرف میکرد؛ این فناوری، دفتر کل توزیع شدهای است که تمام تراکنشهای بیت کوین در آن به صورت رمزنگاریشده ثبت میشوند.
هر تراکنش، قبل از اضافه شدن به بلاک چین، ابتدا توسط شبکهای از کامپیوترهای مخصوص به نام ماینرها (Miners)، تایید شده و سپس با حل معماهای ریاضی پیچیده، تراکنشها را صحتسنجی میکنند. ماینرها در ازای این تلاش خود، پاداشهایی در قالب سکههای جدید بیت کوین دریافت میکنند.
فرآیند صحتسنجی و دریافت پاداش در قبال آن را ماینینگ (Mining) یا استخراج ارز دیجیتال میگویند که در واقع همان روش اصلی خلق و توزیع بیت کوین است.
بعد از بیت کوین، ارزهای دیجیتال دیگری مانند اتریوم (Ethereum)، ریپل (Ripple) و لایت کوین (Litecoin) نیز به وجود آمدند که اصطلاحا به آنها آلت کوین میگویند و هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. امروزه، بیش از ۲۳ هزار ارز دیجیتال در بازار موجود هستند و هر روز هم بر تعدادشان افزوده میشود. این رمزارزها، با نامهای مختلفی مانند رمزارز (Cryptocurrency)، توکن (Token) و کوین (Coin) و شناخته میشوند.
رمزارز به نوعی از ارزهای دیجیتال میگویند که با استفاده از تکنولوژی رمزنگاری ایجاد و ایمن میشوند. بسیاری از رمزارزها بر پایه بلاک چین ساخته شدهاند و غیرمتمرکز هستند. برخی از معروفترین رمزارزها عبارتاند از: بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و ریپل.
- توکن: نوع خاصی از رمزارز هستند که روی بلاک چین قابل برنامهریزی ساخته شده و بهطور معمول، برای نشان دادن حق مالکیت یا حق دسترسی در اپلیکیشن یا پروژهای استفاده میشوند. برخی از توکنها هم برای اجرای قرارداد هوشمند (Smart Contract) استفاده میشوند که برنامهای کامپیوتری برای اعمال شرایط یک توافق بین طرفین است. برخی از معروفترین توکنها عبارتاند از: تتر (Tether)، چین لینک (Chainlink) و یونی سواپ (Uniswap).
- کوین: نوع دیگری از رمزارزها هستند که معمولا برای نقش پول را در شبکهی خود ایفا میکنند. برخی از معروفترین کوینها عبارتاند از: بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و ریپل.
تمامی ارزهای دیجیتال بر اساس تکنولوژی بلاک چین ساخته شده و به صورت غیرمتمرکز و ایمن عمل میکنند. با استفاده از این فناوری، تمامی تراکنشها به صورت شفاف و قابل دسترس برای همه افراد قرار داده میشوند و هر تغییری صورت بلوکی ثبت و ذخیره میشود. برای آشنایی بیشتر با دنیای جذاب ارزهای دیجیتال و بلاکچین، پیشنهاد میکنیم که ادامهی بخشها را مطالعه کنید.