آیا قیمت بیت کوین می‌تواند به صفر برسد؟

این روزها همه بیت کوین را دوست دارند. تکنولوژی انقلابی بیت کوین با هدف اصلاح ساختار اقتصاد و درک ما از پول ایجاد شد و در حدود یک دهه توانست به یکی از مهم‌ترین اختراعات قرن ۲۱ تبدیل شود. بااین‌حال هنوز هم ترس اجتناب‌ناپذیر سقوط بیت کوین و صفر شدن قیمت بیت کوین در بسیاری از افراد وجود دارد.

در این مقاله، قصد داریم بررسی کنیم که آیا بیت کوین به صفر می‌رسد؟ چه عواملی وجود بیت کوین را تهدید می‌کند؟ آیا سقوط بیت کوین ممکن است؟ با ما همراه باشید.

برای راحتی شما عزیزان، فایل پادکست این مقاله برای شما آماده شده است.

بررسی سناریوهای سقوط بیت کوین به صفر

برای اینکه بفهمیم که آیا بیت کوین به صفر می‌رسد یا خیر، باید سناریوهای سقوط بیت کوین را یک به یک بررسی کنیم و درصد وقوع هر یک را بسنجیم. در جدول زیر، همه احتمالاتی که منجر به سقوط بیت کوین به صفر می‌شوند را به همراه احتمال وقوع هر یک آورده‌ایم.

کد مخرب یا آسیب‌پذیری نرم افزاری

یکی از مهم‌ترین تهدیدها برای شبکه بیت کوین، کشف یک باگ یا آسیب‌پذیری بحرانی در کد اصلی آن است. نرم‌افزار بیت کوین کور (Bitcoin Core) نقش کلیدی در این زمینه دارد، زیرا این نرم‌افزار اصلی‌ترین پیاده‌سازی پروتکل بیت کوین محسوب می‌شود.

بیت کوین کور توسط بیش از ۶۰ درصد نود بیت کوین (Nodes) استفاده می‌شود. اگر آسیب‌پذیری جدی در این نرم‌افزار کشف شود، می‌تواند بخش عمده‌ای از شبکه را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، امکان ایجاد بیت کوین‌های تقلبی یا دستکاری تراکنش‌ها می‌تواند اعتماد به کل سیستم را از بین ببرد.

با این حال، ساختار غیرمتمرکز بیت کوین یک سپر دفاعی قوی ایجاد کرده است. حتی اگر بیت کوین کور دچار مشکل شود، گره‌هایی که از نرم‌افزارهای جایگزین استفاده می‌کنند همچنان کار خواهند کرد. علاوه بر این، کد بیت کوین بیش از ۱۵ سال توسط هزاران توسعه‌دهنده بررسی شده و احتمال وجود باگ مخرب کشف‌نشده بسیار پایین است.

حمله کامپیوترهای کوانتومی

کامپیوترها کوانتومی (Quantum Computers) یکی از تهدیدات آینده برای بیت کوین محسوب می‌شوند. این رایانه‌ها قدرت محاسباتی بسیار بالاتری از کامپیوترهای فعلی دارند و می‌توانند الگوریتم‌های رمزنگاری را بشکنند.

طبق وایت پیپر بیت کوین از الگوریتم ECDSA برای امضای دیجیتال استفاده می‌کند. رایانه‌های کوانتومی پیشرفته می‌توانند این الگوریتم را شکسته و کلیدهای خصوصی را از روی کلیدهای عمومی محاسبه کنند. این امر امکان دسترسی به کیف پول‌های کاربران را فراهم می‌کند.

اما نگران صفر شدن بیت‌کوین از این طریق نباشید.

• اولاً، رایانه‌های کوانتومی با این قدرت هنوز دهه‌ها با ما فاصله دارند. کارشناسان تخمین می‌زنند حداقل ۱۰ تا ۲۰ سال زمان نیاز است تا چنین تهدیدی واقعی شود.
• ثانیاً، توسعه‌دهندگان بیت کوین از هم‌اکنون به فکر راه‌حل هستند و الگوریتم‌های مقاوم در برابر کوانتوم (Post-Quantum Cryptography) در حال توسعه هستند. قبل از آنکه تهدید کوانتومی جدی شود، بیت کوین احتمالاً به این الگوریتم‌های جدید مهاجرت خواهد کرد.

جالب است بدانید که سیستم‌های مالی سنتی نیز در برابر حملات کوانتومی آسیب‌پذیری به مراتب بیشتری دارند. بنابراین این چالش منحصر به بیت کوین نیست و کل صنعت فناوری باید برای آن آماده شود.

حمله ۵۱ درصدی

حمله ۵۱ درصدی یکی از معروف‌ترین تهدیدات نظری برای بیت کوین است. در این حمله، اگر فرد یا گروهی بتواند بیش از نیمی از قدرت استخراج شبکه (Hash Power) را کنترل کند، می‌تواند تراکنش‌ها را دستکاری کند.

مهاجم با این قدرت می‌تواند دابل اسپند (Double Spending) انجام دهد؛ یعنی همان بیت کوین‌ها را چندین بار خرج کند. این امر اعتماد به شبکه را از بین می‌برد و می‌تواند به سقوط بیت کوین منجر شود.

اما چرا این اتفاق نمی‌افتد؟

• اول اینکه، هزینه حمله ۵۱ درصدی نجومی است. برای کنترل ۵۱ درصد شبکه بیت کوین، به میلیاردها دلار سخت‌افزار استخراج نیاز دارید. علاوه بر این، هزینه برق مصرفی نیز سرسام‌آور خواهد بود.
• دوم اینکه، حتی با موفقیت در حمله، کنترل فقط برای مدت کوتاهی (حدود ۱۰ دقیقه برای هر بلوک) ادامه دارد. مهاجم باید این هزینه عظیم را برای هر بلوک تکرار کند.
• مهم‌تر از همه، چنین حمله‌ای اعتبار بیت کوین را نابود کرده و باعث سقوط قیمت بیت کوین می‌شود و در نتیجه سرمایه‌گذاری عظیم مهاجم بی‌ارزش می‌شود. این تناقض اقتصادی باعث می‌شود حمله ۵۱ درصدی در عمل غیرمنطقی باشد.

اقدامات سیاسی و نظارتی جهانی

ممنوعیت جهانی بیت کوین یکی دیگر از سناریوهای نگران‌کننده برای سرمایه‌گذاران است. برخی معتقدند اگر دولت‌های بزرگ همزمان بیت کوین را ممنوع کنند، می‌تواند به صفر شدن بیت کوین منجر شود.

به طور کلی، هماهنگی جهانی برای ممنوعیت بیت‌کوین تقریباً غیرممکن است. کشورهایی مثل السالوادور آن را پول قانونی اعلام کرده‌اند، اتحادیه اروپا چارچوب قانونی جامعی برای رمزارزها تصویب کرده و آمریکا نیز با تأیید ETF بیت کوین مسیر پذیرش را انتخاب کرده است.

خرید و فروش آسان بیت کوین در بیت‌پین

• معامله بیش‌از ۳۰۰ کوین دیگر
• دریافت وام و اعتبار معاملاتی
• سرعت بالا در تکمیل سفارشات
• بات‌های معامله‌گر متنوع
• پشتیبانی ۲۴ ساعته

خرید بیت کوین

حتی اگر برخی کشورها محدودیت اعمال کنند، همیشه کشورهای دوستدار رمزارز وجود خواهند داشت. این تنوع جغرافیایی، بیت کوین را در برابر اقدامات سیاسی مصون می‌کند و احتمال صفر شدن آن را بسیار کاهش می‌دهد.

جایگزینی با فناوری برتر

آیا ممکن است فناوری جدیدی ظهور کند که بیت کوین را منسوخ کند؟ این نگرانی در میان برخی سرمایه‌گذاران وجود دارد که روزی ارز دیجیتال بهتری جای بیت کوین را بگیرد و باعث صفر شدن بیت کوین شود.

• شبکه اتریوم (Ethereum) با قابلیت‌های قراردادهای هوشمند گزینه‌ای جذاب است. این پلتفرم امکانات بیشتری از بیت کوین ارائه می‌دهد؛ از برنامه‌های غیرمتمرکز گرفته تا بازی‌های بلاک چینی و دیفای (DeFi)، همه روی اتریوم قابل اجرا هستند.
• پرایوسی کوین نوعی دیگری رمزارزها مثل مونرو (Monero) هستند که مزایای جالبی نسبت به بیت کوین دارند. مثلاُ این نوع کوین‌ها ناشناسی کاملی ارائه می‌دهند که بیت کوین فاقد آن است. اما چرا با وجود این گزینه‌ها، بیت کوین همچنان پادشاه رمزارزها باقی مانده است؟

تاریخ فناوری نشان می‌دهد که همیشه بهترین فناوری پیروز نمی‌شود. گاهی فناوری‌ای که اول آمده و پذیرش گسترده یافته، علی‌رغم محدودیت‌هایش باقی می‌ماند. بیت کوین نیز با برند «طلای دیجیتال» جایگاه منحصربه‌فردی دارد که صفر شدن بیت کوین به خاطر رقبا را بعید می‌کند

بحران انرژی و توقف استخراج بیت کوین

استخراج بیت کوین به انرژی عظیمی نیاز دارد. برخی منتقدان معتقدند بحران انرژی جهانی یا محدودیت‌های زیست‌محیطی می‌تواند استخراج را متوقف کند. آیا این امر منجر به صفر شدن بیت کوین خواهد شد؟

شبکه بیت کوین سالانه حدود ۱۷۰ تراوات ساعت برق مصرف می‌کند. این میزان معادل مصرف برق کشور آرژانتین است. دولت‌ها و فعالان محیط زیست به شدت این موضوع را نقد می‌کنند. اما ماینرها (Miners) راه‌حل‌هایی مثل حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر را یافته‌اند.

طبق گزارش‌ها، بیش از ۵۰ درصد استخراج بیت کوین اکنون با انرژی پاک انجام می‌شود.

حتی اگر برخی کشورها استخراج را ممنوع کنند، ماینرها به مناطق دیگر مهاجرت می‌کنند. وقتی چین استخراج را ممنوع کرد، ماینرها به قزاقستان، آمریکا و کانادا رفتند و شبکه حتی یک روز هم متوقف نشد.

مهم‌تر اینکه، اگر تعداد ماینرها کاهش یابد، سختی شبکه (Mining Difficulty) خودکار تنظیم می‌شود. این مکانیزم تضمین می‌کند که همیشه انگیزه کافی برای استخراج وجود داشته باشد، بنابراین سقوط بیت کوین از طریق توقف استخراج عملاً غیرممکن است.

چه عواملی ارزش بیت کوین را حفظ می‌کنند؟

در حالی که عوامل مختلفی می‌توانند تهدیدی برای بیت کوین باشند، عوامل قدرتمندی نیز وجود دارند که از صفر شدن بیت کوین جلوگیری می‌کنند:

• پذیرش نهادی گسترده: بانک‌ها و نهادهای بزرگی مثل بلک‌راک (BlackRock) و فیدلیتی (Fidelity) میلیاردها دلار در بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این حمایت نهادی ثبات قیمت را افزایش می‌دهد.
• محدودیت عرضه: تنها ۲۱ میلیون بیت کوین وجود خواهد داشت و این کمیابی دیجیتال مانند طلا عمل می‌کند و از تورم جلوگیری می‌کند.
• شبکه غیرمتمرکز امن: بیش از ۱۰۰ هزار نود در سراسر جهان شبکه را نگه می‌دارند. این پراکندگی باعث می‌شود حذف بیت کوین تقریباً غیرممکن باشد.
• اثر شبکه قدرتمند: بیت کوین اولین و بزرگ‌ترین رمزارز است، بنابراین هرچه کاربران بیشتری به آن بپیوندند، ارزش و امنیت آن افزایش می‌یابد.
• کاربرد واقعی در معاملات: از پرداخت‌های بین‌المللی تا حفاظت در برابر تورم، باعث شده که بیت کوین کاربردهای عملی داشته باشد.
• سازگاری و تکامل مداوم: پروتکل بیت کوین قابلیت به‌روزرسانی داشته و مدام در حال تکامل است. از طرفی راه‌حل‌هایی مثل شبکه لایتنینگ (Lightning Network) هم مشکلات مقیاس‌پذیری را حل می‌کنند.

محدودیت‌ها و نقص‌های بیت کوین

با وجود عوامل حمایتی قوی، بیت کوین ایرادات جدی نیز دارد. منتقدان برجسته نکات مهمی مطرح می‌کنند که نمی‌توان نادیده گرفت. بررسی این انتقادات به درک بهتر احتمال صفر شدن بیت کوین کمک می‌کند.

نقد کارشناسان برجسته

• وارن بافت (Warren Buffett)، سرمایه‌گذار افسانه‌ای، بیت کوین را «سم موش» نامیده است. او معتقد است بیت کوین ارزش ذاتی ندارد و صرفاً یک قمارخانه دیجیتال است. این دیدگاه هنوز هم در میان بسیاری از سرمایه‌گذاران سنتی رایج است.
• گری استیونسون، معامله‌گر سابق سیتی‌بانک، قاطعانه پیش‌بینی کرده که بیت کوین «قطعاً به صفر خواهد رسید». او آن را حبابی می‌داند که سرانجام خواهد ترکید و استدلالش هم این است که بیت کوین هیچ کاربرد واقعی در اقتصاد ندارد.
• جیمی دایمون (Jamie Dimon)، مدیرعامل جی‌پی مورگان، سال‌ها بیت کوین را کلاهبرداری می‌نامید و می‌گفت فقط قاچاقچیان و مجرمان از آن استفاده می‌کنند. جالب است که همین بانک اکنون ۲۰۰ میلیون دلار در صندوق‌های بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده است.

مصرف انرژی و محیط زیست

مصرف انرژی بیت کوین یکی از بزرگ‌ترین انتقادات وارد بر آن است. همانطور که پیش‌تر گفتیم، شبکه بیت کوین سالانه به اندازه کل کشور آرژانتین برق مصرف می‌کند. این رقم نجومی باعث نگرانی جدی درباره تأثیرات زیست‌محیطی شده است.

بانک مرکزی اروپا تأکید کرده که استخراج بیت کوین «محیط زیست را به اندازه کشورهای کامل آلوده می‌کند». دولت‌ها نیز برای مقابله با آثار مخرب زیست محیطی بیت کوین واکنش نشان داده‌اند. مثلاً:

• چین استخراج را به دلیل مصرف برق ممنوع کرد.
• نیویورک قوانین سختی علیه استخراج با سوخت‌های فسیلی وضع کرده است.
• اتحادیه اروپا نیز در حال بررسی محدودیت‌های مشابه است.

البته طرفداران بیت کوین پاسخ‌های خود را دارند؛ آن‌ها به افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره می‌کنند و معتقدند سیستم بانکی سنتی انرژی بیشتری مصرف می‌کند. این انتقادات زیست‌محیطی می‌تواند پذیرش بیت کوین را محدود کند و اگر منجر به صفر شدن بیت کوین هم نشود، حداقل جلوی رشد آن را بگیرد.

بررسی جایگزین‌ها

فناوری بلاکچین به سرعت در حال تکامل است و این روزها نسل‌های جدید رمزارزها با قابلیت‌های پیشرفته‌تر ظاهر شده‌اند. اما آیا این جایگزین‌ها می‌توانند منجر به صفر شدن بیت کوین شوند؟

اثبات سهام (Proof of Stake) یک نوآوری مهم و جدیداست و اتریوم هم در مرحله ادغام، با موفقیت به این سیستم مهاجرت کرد و مصرف انرژی خود را ۹۹.۹ درصد کاهش داد. این فناوری نیازی به استخراج انرژی‌بر ندارد و سریع‌تر است.

از طرفی رمزارزهای نسل سوم مثل کاردانو (Cardano) و سولانا (Solana) مزایای بیشتری دارند. این شبکه‌های جدید هزاران تراکنش را در هر ثانیه پردازش می‌کنند و کارمزدهایشان هم در حد چند تومان است. این عوامل باعث شده که قیمت کاردانو و قیمت سولانا در مدت نسبتاً کوتاهی جهش‌های عظیمی را ثبت کنند.

اما آیا این جایگزین‌ها واقعاً تهدیدی برای بیت کوین هستند؟ تاریخ نشان می‌دهد بیت کوین جایگاه منحصربه‌فردی دارد. همانطور که طلا با وجود فلزات کاربردی‌تر ارزش خود را حفظ کرده، بیت کوین نیز به عنوان “ذخیره ارزش دیجیتال” باقی می‌ماند.

جالب است که بسیاری از این پروژه‌های جدید، بیت کوین را رقیب نمی‌دانند. آنها کاربردهای متفاوتی دارند و می‌توانند در کنار هم رشد کنند. این همزیستی احتمال سقوط بیت کوین به خاطر رقابت را کاهش می‌دهد.

گفتار پایانی

شاید برای بسیار از افراد ترس از صفر شدن قیمت بیت کوین همواره وجود داشته باشد ولی وقتی منطقی به مسئله نگاه کنیم، می‌بینیم که احتمال وقوع چنین رویدادی کمتر از ۱٪ است. بیت کوین یه نرم‌افزار قدیمی نیست که کسی به سراغش نرود، بلکه جامعه بسیار عظیمی از توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و متخصصی دارد که همواره مراقب عملکرد درست شبکه هستند.

قیمت بیت کوین در ده سال گذشته بیش از ۴۰۰ برابر شده و متخصصین معتقدند ارزش واقعی بیت کوین به مراتب بیشتر از این عددهاست. حال سوال اینجاست: آیا ترس از صفر شدن بیت کوین باید مانع سرمایه‌گذاری و کسب سودهای عظیم از این بازار شود؟

سوالات متداول

• آیا یک باگ می‌تواند کل شبکه بیت کوین را از کار بیندازد؟

بیت کوین بیش از ۱۵ سال است که به بصورت ۲۴ ساعته فعالیت می‌کند. وجود یک باگ باعث صفر شدن قیمت بیت کوین نمی‌شود بلکه برای مدتی شبکه متوقف شده و نهایتاً با یک هارد فورک به کارش ادامه می‌دهد.

• آیا ممنوعیت دولت چین دوباره می‌تواند برای بیت کوین خطرناک باشد؟

خیر. بیت کوین به حدی بزرگ و بالغ شده که ممنوعیت یک کشور تأثیر چندانی روی قیمت نمی‌گذارد.

• آیا کوانتوم رمزنگاری را در سال ۲۰۲۷ نابود می‌کند؟

بسیار بعید است که کامپیوتر کوانتومی تهدیدی جدی برای شبکه بیت کوین باشد، چرا که همین حالا هم توسعه‌دهندگان در حال ایجاد الگوریتم ضر کوانتومی هستند.

• مهم‌ترین عاملی که می‌تواند باعث سقوط بیت کوین شود، چیست؟

کامپیوتر کوانتومی، ظهور تکنولوژی برتر و ایجاد باگی بزرگ در شبکه بیت کوین می‌تواند باعث صفر شدن بیت کوین شود، اما بسیار بعید است.