در بازارهای مالی و بازار سرمایه، ای تی اف (ETF) به صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که شامل حجم بالایی از یک دارایی مالی مانند طلا، نفت و… است. قیمت ای تی اف همزمان با قیمت جهانی دارایی مورد نظر تغییر می‌کند. درواقع می‌توان گفت که سرمایه‌گذاران با خرید صندوق مورد نظر به نوعی خود دارایی را خریداری کرده‌اند؛ چرا که قیمت روز صندوق سرمایه‌گذاری برابر با قیمت روزانه دارای مربوط به آن است.
ETF یا صندوق معامله BTC چیست؟
صندوق قابل معامله در بورس یا Exchange-traded Fund که به اختصار به آن ETF گفته می‌شود، نوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری تلفیقی است که بسیار شبیه به یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Fund) عمل می‌کند و درست مانند سهام معامله می‌شوند. به طور معمول، ETFها یک شاخص، بخش، قیمت کالایی مشخص یا سایر دارایی‌های خاص را دنبال می‌کنند.
برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، ETFها را می‌توان به همان روشی که یک سهام در بورس خرید یا فروش می‌شود، معامله کرد. یک ای تی اف می‌تواند به گونه‌ای طراحی شود که هر چیزی از قیمت یک کالای خاص گرفته تا مجموعه‌ای بزرگ و متنوع از دارایی‌های مشخص را ردیابی کند. ETFها حتی می‌توانند برای ردیابی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خاصی نیز ساختاربندی شوند.
به زبان ساده، ETF نوعی صندوق است که شامل تعدادی دارایی اساسی است – نه صرفاً یک دارایی منفرد مانند سهام. از آنجایی که دارایی‌های متعددی در یک ETF وجود دارد، می‌توانند انتخاب محبوبی برای سرمایه‌گذارانی باشد که به دنبال تنوع و کاهش ریسک هستند؛ بنابراین ETFها می‌توانند انواع مختلفی از سرمایه‌گذاری‌ها از جمله سهام، کالاها، اوراق‌قرضه یا ترکیبی را در برگیرد.
یک ETF می‌تواند صدها یا هزاران سهام از صنایع مختلف را در خود جای دهد، یا می‌تواند روی یک صنعت یا بخش خاص متمرکز شود. ETF یک اوراق بهادار قابل فروش است، به این معنی که هر سهم این صندوق قیمت مشخص دارد و امکان خرید و فروش آسان در طول روز فراهم می‌شود.
بیشتر ETFها به صورت غیرفعال مدیریت می‌شوند، به این معنی که مدیر پورتفوی به یک شاخص منتشر شده ارجاع می‌دهد تا تعیین کند که کدام اوراق و با چه وزنی در صندوق نگهداری می‌شود. با این حال، برخی از ETFها به طور فعال مدیریت می‌شوند – یعنی یک مدیر پورتفوی تصمیمات سرمایه‌گذاری را برای صندوق می‌گیرد.
صندوق ای‌تی‌اف چطور کار می‌کند؟
ETF بیت کوین صندوق‌هایی هستند که در بورس معامله می‌شوند و ارزش بیت‌کوین را دنبال می‌کند. آنها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند در بیت کوین سرمایه‌گذاری کنند، بدون این که احتیاج به استفاده از صرافی ارزهای دیجیتال داشته باشند؛ در عین حال اهرمی برای قیمت آن فراهم می‌کنند.
به سوال ETF چیست تا حدودی پاسخ دادیم؛ حال قصد داریم راجع به چگونگی کارکرد آن توضیح دهیم. (صندوق قابل معامله در بورس) یا ETF یک صندوق سرمایه‌گذاری است که قیمت یک دارایی یا شاخص پایه را دنبال می‌کند. امروزه، ETFها برای چندین دارایی و صنعت، از کالاها گرفته تا ارزها، در دسترس هستند. ETF بیت کوین نیز به همین صورت عمل می‌کند – قیمت یک سهم از صندوق قابل معامله در بورس با قیمت بیت کوین در نوسان است. اگر ارزش بیت کوین افزایش یابد، ETF نیز افزایش می‌یابد و اگر ارزش آن کاهش یابد، ای تی اف نیز همین روند را طی می‌کند. ای تی اف به جای معامله در صرافی ارزهای دیجیتال، در بورس‌هایی مانند NYSE یا TSX معامله می‌کند.
به عنوان یک نکته مهم، اگر ETF یک دارایی مورد تایید کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا قرار بگیرد، قیمت آن افزایش می‌یابد. در واقع به دلیل افزایش تقاضا، قیمت بیت کوین هم رو به بالا می‌رود؛ به همین دلیل افراد سرمایه‌گذار و شرکت‌های مختلف مدت‌ها به دنبال تایید ای تی اف بودند؛ زیرا می‌دانستند با تایید این صندوق سرمایه آنها چندبرابر خواهد شد.
انواع صندوق قابل معامله ETF
در ادامه به بررسی چندین نوع ای تی اف اصلی و مهم می‌پردازیم که در نزد سرمایه‌گذاران محبوبیت زیادی دارند:
ای‌تی‌اف اوراق قرضه (Bond ETF)
برخلاف اوراق قرضه منفرد که به صورت خارج از بورس توسط کارگزاران اوراق قرضه فروخته می‌شوند، صندوق‌های قابل معامله در بورس اوراق قرضه (Bond ETF) در طول روز در یک بازار متمرکز معامله می‌شوند.
ساختار اوراق قرضه سنتی باعث می‌شود یافتن اوراق قرضه با قیمت جذاب برای سرمایه‌گذاران دشوار باشد. ای‌تی‌اف‌های Bond با معامله در شاخص‌های اصلی مانند بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) از این مشکل اجتناب می‌کنند؛ بنابراین، آنها می‌توانند با سهولت و شفافیت معاملات سهام، فرصتی را برای سرمایه‌گذاران جهت ورود به بازار اوراق قرضه فراهم کنند. همچنین، نقدشوندگی صندوق‌های قابل معامله در بورس اوراق قرضه نسبت به اوراق قرضه منفرد و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (که با یک قیمت در روز پس از تعطیلی بازار معامله می‌شوند) بیشتر است. در زمان‌های بحرانی، سرمایه‌گذاران حتی در صورتی که بازار اصلی اوراق قرضه عملکرد خوبی نداشته باشد، می‌توانند یک سبد اوراق قرضه را معامله کنند.
ای‌تی‌اف سهام (Stock ETF)
ای‌تی‌اف سهام یا صندوق قابل معامله در بورس سهام، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که سبدی از سهام را در یک یا چند صنعت خاص دنبال می‌کند. این صندوق‌ها مانند سهام در بورس معامله شده و قیمت آنها در طول روز تغییر پیدا می‌کند. با سرمایه‌گذاری در یک ETF سهام، می‌توان به طور خودکار در سبدی از سهام مختلف در یک صنعت یا منطقه خاص سرمایه‌گذاری کرد.
ای‌تی‌اف کالا (Commodity ETF)
صندوق قابل معامله در بورس کالا (Commodity ETF) نوعی از این صندوق‌ها است که به دنبال ردیابی حرکات قیمت یک کالای اساسی یا یک شاخص خاص است. این صندوق‌ها می‌توانند به دو روش به این هدف دست یابند:
- روش مستقیم: با نگهداری مستقیم کالای فیزیکی مانند طلا یا نفت.
- روش غیرمستقیم: با استفاده از ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی یا اختیار معامله، به صورت غیرمستقیم قیمت دارایی اصلی را دنبال می‌کنند.
برخی از صندوق‌های قابل معامله در بورس کالا برپایه سهام هستند، یعنی در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که در زمینه منابع طبیعی یا صنایع معدنی فعالیت دارند. محبوب‌ترین صندوق‌های قابل معامله در بورس کالا بر اساس میزان دارایی تحت مدیریت، قیمت یک کالای خاص مانند نفت خام، طلا، نقره یا محصولات کشاورزی را دنبال می‌کنند، یا شاخصی را دنبال می‌کنند که سبدی از کالاهای مختلف را نشان می‌دهد.
ای‌تی‌اف ارزی (Currency ETF)
صندوق قابل معامله ارزی (Currency ETF) نوعی سرمایه‌گذاری مشترک است که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد در بازار ارز (فارکس) یا ارزهای خارجی فعالیت کنند. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا از تغییرات نرخ ارز در یک یا چند جفت ارز بهره‌مند شوند.
مشابه سایر صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETFها)، سرمایه‌گذاران می‌توانند درست مانند سهام شرکت‌های تجاری، ارزهای ETF را نیز در بورس خریداری کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها معمولاً به صورت غیرفعال مدیریت می‌شوند و ارزهای پایه آنها در یک کشور واحد یا سبدی از ارزهای مختلف نگهداری می‌شوند. لازم به ذکر است که مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری، صندوق‌های قابل معامله در بورس ارز نیز با ریسک‌ها و پاداش‌های خاص خود همراه هستند.
ای‌تی‌اف معکوس (Inverse ETF)
صندوق قابل معامله در بورس معکوس (Inverse ETF) نوعی از صندوق‌هاست که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا از کاهش یک شاخص معیار، دارایی یا ETF دیگر سود ببرند. به عنوان مثال، اگر در یک روز قیمت «صندوق اعتماد SPDR S&P 500» (SPY» که یک ETF شاخصی است، ۱ درصد کاهش یابد، انتظار می‌رود قیمت «صندوق ProShares Short S&P500 (SH)» که یک ETF معکوس است، در همان روز ۱ درصد افزایش یابد.
صندوق‌های قابل معامله در بورس معکوس همچنین ممکن است از اهرم (Leverage) برای افزایش بیشتر بازده خود استفاده کنند، مانند استراتژی ۲ برابری یا ۳ برابری. بنابراین، این «ETFهای اهرمی معکوس» می‌توانند بازدهی روزانه‌ی بالاتری را در جهت مخالف یک شاخص معیار به دست آورند، اما ریسک آنها نیز بیشتر می‌شود.
برخی از سرمایه‌گذاران از ETFهای معکوس به عنوان پوششی در برابر کاهش یک ETF موجود در سبد سهام خود استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر صرفاً برای کسب سود از کاهش یک شاخص معیار از آنها استفاده می‌کنند.
ای‌تی‌اف اهرم دار (Leveraged ETF)
صندوق قابل معامله اهرم‌دار (Leveraged ETF) نوعی ETF است که از بدهی یا مشتقات مالی به عنوان اهرم برای تقویت بازدهی یک شاخص معیار، مانند S&P 500، استفاده می‌کند. این نوع از صندوق‌ها می‌توانند سودهای کوتاه‌مدت قابل توجهی را به ارمغان بیاورند، به طوری که دو یا سه برابر عملکرد شاخص معیار خود بازدهی داشته باشند؛ اما سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که زیان‌های کوتاه‌مدت نیز می‌توانند به همین نسبت بزرگ شوند.
بهترین ETF با عملکرد بالا در سال گذشته، صندوق قابل معامله اهرم‌دار 1.5 برابر لانگ کوین‌بیس (GraniteShares 1.5X Long COIN Daily ETF) (CONL) بود که در ۱۲ ماه منتهی به ۴ ژانویه ۲۰۲۴، بر اساس ارزش خالص دارایی (NAV) این صندوق، ۴۶۴ درصد بازدهی داشت. CONL به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا ۱.۵ برابر اهرم روی حرکت روزانه قیمت سهام شرکت کوین‌بیس گلوبال (COIN) سرمایه‌گذاری کنند.
مزایای ETF بیت کوین چیست؟
ETF بیت کوین دارای مزایای زیادی است و به همین خاطر افراد زیادی به دنبال تایید آن بودند. در زیر مزایای آن را شرح می‌دهیم:
- سهولت در سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری راحت در بیت کوین بدون نیاز به یادگیری نحوه عملکرد آن می‌تواند نمونه‌ای از مزایای این صندوق باشد.
- امنیت بالاتر: اگر بیت کوین‌ها را در یک کیف پول نگهداری کنید و رمز عبور آن کیف پول را فراموش کنید، بیت کوین برای همیشه از دست می‌رود. اما صندوق‌های ای تی اف فرایند سرمایه‌گذاری را ساده‌تر می‌کند و ریسک موجود را کاهش می‌دهد.
- تنوع: داشتن تنوع در این صندوق‌ها از دیگر مزایای آن است. در واقع شما می‌توانید بیش از یک دارایی یا سهام را مدیریت کنید و در ای تی اف جای دهید. به عنوان مثال، یک ای تی اف بیت کوین، سهام اپل، سهام فیس‌بوک و موارد دیگر باشد که به سرمایه‌گذاران فرصت کاهش ریسک و حتی تنوع بخشیدن به سبد خود را می‌دهد. به طور مشابه، با معامله در یک بورس بازار تنظیم شده، ای تی اف بیت‌کوین فرصتی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند تا سبد سهام موجود خود را تنوع ببخشند.
- کارایی مالیاتی: با توجه به این که بیت کوین تنظیم نشده و غیرمتمرکز است، اکثر پناهگاه‌های مالیاتی و صندوق‌های بازنشستگی جهان اجازه خرید بیت کوین را نمی‌دهند و از سوی دیگر، معامله ETF بیت کوین در صرافی‌های سنتی احتمالاً توسط sec تنظیم می‌شود و برای بهره‌وری و مالیاتی واجد شرایط است.
معایب و مزایای ETF بیت کوین چیست؟
معایب ETF بیت کوین چیست؟
اگرچه ای تی اف بیت کوین دارای مزایای ویژه‌ای هست، نمی‌توان از معایب آن نیز چشم‌پوشی کرد.
- نرخ کارمزد تراکنش و مدیریت: از معایب ETF بیت کوین می‌توان به هزینه‌های مدیریتی آن اشاره کرد. ETFها به طور معمول هزینه‌های مدیریتی را برای خدماتی که ارائه می‌دهند دریافت می‌کند؛ بنابراین داشتن مقدار قابل توجهی از سهام در یکی ETF بیت کوین می‌تواند در طول زمان منجر به هزینه‌های مدیریتی بالایی شود.
- عدم انعکاس قیمت لحظه‌ای بیت کوین: در حالی که ETFها قیمت یک دارایی اساسی را ردیابی می‌کنند، همچنین می‌توانند دارایی‌های متعددی برای تنوع بخشیدن به پرتفوی داشته باشند. با این حال، این نشان می‌دهد که افزایش ۵۰ درصدی قیمت بیت کوین ممکن است به دلیل سایر دارایی‌های آن به طور دقیق در ارزش صندوق قابل معامله در بورس منعکس نشود؛ بنابراین، در حالی که یک ای تی اف اهرمی برای قیمت بیت کوین فراهم می‌کند ممکن است ردیاب، دقیقاً قیمت بیت‌کوین باشد یا نباشد.
- محدودیت در معامله: بیت کوین را می‌توان با ارزهای دیجیتال دیگر مانند اتریوم، لایت کوین، ریپل و غیره معامله کرد. یک ETF بیت‌کوین، واجد شرایط معامله با سایر ارزهای دیجیتال نیست؛ زیرا یک ارز دیجیتال نیست، بلکه صرفاً یک صندوق سرمایه‌گذاری است که قیمت بیت کوین را ردیابی می‌کند
- مالکان متعدد: عدم مالکیت ETF از دیگر معایب ای تی اف بیت کوین است. در واقع، با خرید صندوق معامله شما صاحب صندوق هستید، اما کنترلی در مدیریت دارایی خود ندارید. همچنین ارزش بیت کوین توسط دولت تنظیم می‌شود و این از معایب مهم آن به شمار می‌رود.
چرا خود بیت کوین را نخریم؟
از اصلی‌ترین سوالاتی که ممکن است برایتان به وجود بیاید آن است که چرا به جای خرید خود بیت کوین، نحوه بورسی یا صندوق ETF را با خریداری کنیم. در نگاه اول به نظر می‌رسد که خرید بیت کوین شاید برای یک انسان معمولی معقول‌تر؛ اما برای افرادی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارند، سهام ای تی اف بهترین گزینه است.
به طور کلی دلایل متعددی برای این سوال وجود دارد؛ به عنوان دلیل اول، سرمایه‌گذاران مجبور نیستند با رویه‌های امنیتی مرتبط با نگهداری بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال دست‌وپنجه نرم کنند. علاوه بر این، در این فرایند نیازی به پرداختن به مبادلات ارزهای دیجیتال نیست؛ زیرا سرمایه‌گذاران فقط می‌توانند ETF را از طریق صرافی‌ها و بازارهای سنتی خریداری کنند و بفروشند.
از دیگر دلایل تمرکز روی ای تی اف بیت کوین به جای خود بیت کوین، می‌توان به این اشاره کرد که ای تی اف یک وسیله سرمایه‌گذاری است و سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام ETF را در صورت کاهش قیمت بیت کوین در آینده بفروشند؛ اما این امر در بازار ارزهای دیجیتال ممکن نیست.
ویژگی تخفیف یا معافیت مالی از علل است که می‌تواند شما را برای خرید این صندوق‌ها قانع سازد. از این رو در اکثر کشورها ETFها شامل تخفیفات مالی هستند و برای افراد سرمایه‌گذار که مقدار زیادی بیت کوین دارند درگیری با سازمان مالیات ممکن است خطرساز باشد و به همین سبب به ETF بیت کوین روی بیاورد.
همچنین ETF بیت کوین در اکثر نقاط به رسمیت قانونی شناخته می‌شود و از این رو برای کسانی که به دلایل حقوقی نگران هستند، گزینه منطقی است. آنها می‌توانند روی صندوق بورسی سرمایه‌گذاری کنند تا مورد حمایت نهادهای قانون‌گذار قرار گرفته باشند. به عنوان مثال، در آمریکا کمیسیون بورس و اوراق بهادار از سرمایه‌گذاران محافظت می‌کند.
عده دیگر هم شاید نگران به ارث رسیدن این صندوق بعد از مرگ خود باشند که بر اساس این نهاد امکان به ارث رسیدن وجود دارد و از این بابت یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.
پرسش‌های متداول!
ETF بیت کوین چیست؟
به صندوق‌هایی از بیت کوین که در بورس مورد معامله قرار می‌گیرد ETF بیت کوین می‌گویند.
معایب ETF بیت کوین چیست؟
امکان تبادل ETF بیت کوین با سایر ارزهای دیجیتال وجود ندارد و هزینه‌های مدیریتی آن بالا است.
