آیا میدانستید که استخراج بیت کوین به تنهایی بیش از ۲۲ میلیون تن دیاکسیدکربن در سال تولید میکند که برابر با سطوح تولید شده توسط کشورهایی مانند اردن و سریلانکا است؟ دلیلش این است که اکثر بلاک چینها انرژی قابل توجهی مصرف میکنند و همین امر منجر به تولید گازهای گلخانهای زیادی میشود.
با این حال، همه بلاک چینها عملکرد یکسانی ندارند و برخی از آنها نسبت به بقیه با محیط زیست سازگارتر هستند؛ اصطلاحا به این بلاک چینها، بلاک چینهای سبز میگویند. این بلاک چینها از مکانیزم اجماع متفاوتی استفاده میکنند که به اثبات کار (PoW) متکی نیست و به انرژی بسیار کمتری نیاز دارند. در این مقاله به بررسی این موضوع میپردازیم که بلاک چین سبز چیست، چگونه کار میکند، چرا به آنها نیاز داریم و با چه چالشهایی روبهرو است.
بلاک چین، فناوری انقلابی است که انجام تراکنشها را به صورت همتا به همتا و بدون واسطه امکانپذیر کرده و شبکهای غیرمتمرکز، شفاف و امن ایجاد میکند. بلاک چینها در زمینههای مختلف مانند امور مالی، فناوری، مراقبتهای بهداشتی، آموزشی و تاثیرات اجتماعی کاربردهای زیادی دارد، اما در این مسیر با چالشهایی مانند تأثیرات مخرب زیست محیطی، هم مواجه است.
یکی از انتقادات اصلی به فناوری بلاک چینها، مصرف بالای انرژی آنها است که منجر به تولید گازهای گلخانهای میشود. دلیلش این است که اکثر بلاک چینها از مکانیزم توافقی به نام اثبات کار (PoW) استفاده میکرده و ماینرها مجبور هستند در این مسیر مسائل پیچیده ریاضی را برای اعتبارسنجی تراکنشها و ایجاد بلوکهای جدید حل کنند. این فرایند به قدرت محاسباتی و الکتریسیته زیادی نیاز دارد که اغلب از سوختهای فسیلی به دست میآید.
با این حال، همه بلاک چینها به طور یکسان عمل نمیکنند و برخی از آنها نسبت به بقیه با محیط زیست، سازگارتر هستند. اینها، بلاک چین سبز (Green Blockchain) نامیده میشوند که از مکانیسم اجماع متفاوتی با PoW استفاده کرده و انرژی بسیار کمتری مصرف میکنند. بلاک چینهای سبز مبتنی بر اثبات سهام (PoS) هستند که به ولیدیتورها اجازه میدهند تا تراکنشها را اعتبارسنجی و بلاکهای جدیدی را بر اساس میزان کوینهایی که در اختیار دارند، به جای قدرت محاسباتی خود ایجاد کنند. مکانیزم اثبات سهام به تجهیزات سختافزاری هم نیازی ندارد و با کاهش مصرف برق، باعث کارآمدی و پایدارتر شدن بلاک چین میشود.
چرا به بلاک چین سبز نیاز داریم؟
بلاک چینهای سبز مزایای زیادی را برای محیط زیست، جامعه و اقتصاد به ارمغان میآورند. برخی از این مزایا عبارتاند از:
کاهش انتشار گازهای گلخانهای و کاهش تغییرات آبوهوایی با استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و بهینهسازی کارایی شبکه.
ترویج نوآوری و توسعه فناوریهای پاک و راهحلهایی که میتواند کیفیت زندگی و رفاه مردم و جوامع را بهبود بخشد.
حمایت از گنجاندن و توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی از طریق فراهم کردن دسترسی به خدمات و فرصتهای مالی برای همه، صرف نظر از موقعیت، پیشینه یا وضعیت آنها.
در ادامه برخی از بلاک چینهای سبز موجود و در حال ظهور که آینده مالی و فناوری را به روشی پایدارتر و فراگیرتر شکل میدهند، معرفی میکنیم:
اتریوم 2.0
اتریوم، دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار و محبوبترین پلتفرم برای قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز (DApps) است. در ماههای گذشته، مکانیسم اجماع اتریوم، از الگوریتم اثبات کار به اثبات سهام تغییر پیدا کرد؛ رویدادی که از آن بهعنوان ادغام یاد میشود.
هدف از این انتقال، افزایش مقیاسپذیری، ایمنی و سازگار کردن اتریوم با محیط زیست بود. طبق برخی از مدلهای پیشبینی، مدل PoS اتریوم 2.0 نسبت به مدلهای اثبات کار ۹۹ درصد، کارآمدتر خواهد بود.
از پیوند بلاکچین و هوش مصنوعی، به پول میرسیم؟
جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!
کاردانو (Cardano)
کاردانو، یکی دیگر از پلتفرمهای برجسته بلاک چین است که هدفش ارائه جایگزینی پایدارتر، مقیاسپذیرتر برای اتریوم و افزایش تعاملپذیری و همکاری است. کاردانو از نوعی مکانیزم PoS به نام Ouroboros استفاده میکند که شبکه را به گروههای کوچکی از نودها به نام اسلاتها تقسیم کرده و بلاکها را به نوبت تولید میکند. کاردانو نوآوریهای مختلفی مانند زبانهای قرارداد هوشمند، مدلهای حاکمیتی و زنجیرههای جانبی را نیز برای بهبود عملکرد خود، پیادهسازی میکند.
پولکادات (Polkadot)
پولکادات، شبکه بلاک چینی است که چندین بلاک چین را به یک اکوسیستم متصل میکند و به آنها اجازه میدهد دادهها و عملکرد خود را با هم به اشتراک بگذارند. پولکادات از مکانیزم اثبات سهامی به نام NPoS (مخفف Nominated proof-of-stake) استفاده میکند که امکان معرفی ولیدیتورهایی که مسئول امنیت شبکه و تولید بلوک هستند را برای کاربران، فراهم میکند. علاوهبراین، پولکادات از انواع مختلفی از بلاک چینها مانند زنجیرههای عمومی، خصوصی، مجاز و کنسرسیومی هم پشتیبانی میکند که میتوانند با توجه به نیاز خود، کارایی انرژی خود را بهینهسازی کنند.
الگوراند (Algorand)
الگوراند، سازمانی پیشرو در حوزه بلاک چین است که ادعا میکند اولین بلاک چین بدون کربن در جهان را دارد. این سازمان از مکانیسم جدید اجماعی به نام اثبات سهام خالص (PPoS) استفاده کرده و امنیت، سرعت و مقیاسپذیری بالا را با حداقل مصرف انرژی تضمین میکند. علاوهبر این، ردپای کربن خود را با حمایت از پروژههایی که انتشار گازهای گلخانهای را کاهش میدهند و از طریق مشارکت با ClimateTrade، بازاری کربنی مبتنی بر بلاک چین، جبران میکند.
ایاس (EOS)
ایاس یکی دیگر از پلتفرمهای بلاک چین است که از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشنهایی با مقیاسپذیری و عملکرد بالا پشتیبانی میکند. این پلتفرم از مکانیزمی به نام اثبات سهام (DPoS) استفاده کرده و امکان انتخاب ۲۱ ولیدیتور مسئول برای اعتبارسنجی تراکنشها و ایجاد بلوک را برای کاربر فراهم میکند. ایاس همچنین با تخصیص منابع شبکه بر اساس سهم کاربران، کارمزد تراکنشها را حذف کرده و ارسال اسپم را کاهش میدهد.
گرین (Green)
هدف پلتفرم گرین، ایجاد بزرگترین و عمومیترین شبکه برق غیرمتمرکز در جهان است. گرین از الگوریتم کاری جدیدی به نام اثبات قدرت (PoP) استفاده میکند که به استخراجکنندگان با GREEN، توکن اصلی بلاک چین، برای کمک به مازاد انرژی تجدیدپذیر خود در شبکه، پاداش میدهد. گرین همچنین کاربران را قادر میسازد تا با استفاده از قرارداد هوشمند و ریزشبکهها، انرژی خود را با یکدیگر مبادله کنند.
چالشهای بلاک چینهای سبز چیست؟
بلاک چین سبز با چالشهایی هم روبرو هستند:
دستیابی به پذیرش و آگاهی گسترده در میان کاربران، توسعهدهندگان و سرمایهگذاران، که ممکن است ترجیحات، انگیزهها و انتظارات متفاوتی در مورد فناوری بلاک چین و تأثیرات زیست محیطی داشته باشند.
اطمینان از سازگاری و قابلیت همکاری بین بلاک چینها و پلتفرمهای مختلف، که ممکن است استانداردها، پروتکلها و ویژگیهای متفاوتی داشته باشند که بر عملکرد آنها تأثیر بگذارد.
حفظ امنیت و قابلیت اطمینان شبکه و تراکنشها، که ممکن است در برابر حملات، خطاها یا شکستهایی که میتوانند یکپارچگی و قابلیت اعتماد سیستم را به خطر بیندازند، آسیبپذیر باشند.
توجه به این چالشها، تلاش برای رفع آنها، تقویت همکاری و هماهنگی میان همه ذینفعان درگیر در اکوسیستم بلاک چین، مانند دولتها، کسبوکارها، دانشگاهها، جامعه مدنی و کاربران مهم است. با انجام این کار، میتوان اطمینان حاصل کرد که بلاک چینهای سبز، پتانسیل خود را برآورده کرده و مزایای خود را برای سیاره زمین و مردم آن به ارمغان بیاورند.
گفتار پایانی
مفهوم بلاک چینهای سبز به فناوری امیدوارکنندهای اشاره دارد که میتواند فضای کریپتو را متحول و آیندهای سبزتر ایجاد کند. بلاک چینهای سبز از مکانیزم اجماعیِ دوستدار محیط زیست، استفاده میکنند که مصرف انرژی و ردپای کربن را کاهش میدهد؛ این نوع از بلاک چینها کاربردهای زیادی در زمینههای مختلف دارند که میتوانند باعث بهبود محیط زیست، جامعه و اقتصاد شوند.
با این حال، بلاک چینهای سبز با چالشهایی نیز روبرو هستند که برای دستیابی به اهداف خود باید بر آنها غلبه کرد؛ حال این وظیفه ما است تا از بلاک چینهای سبز به عنوان جایگزینی قابل دوام و ارزشمند برای بلاک چینهای سنتی حمایت و آن را ترویج کنیم.
سوالات متداول:
بلاک چین سبز چیست؟
همه بلاک چینها با یک الگوریتم کار نمیکنند، برخی از بلاک چینها با طبیعت و محیط زیست سازگارتر هستند که بلاک چین سبز نامیده میشوند و عموما از الگوریتم اثبات سهام استفاده میکنند.
کدام ارزهای دیجیتال، دارای بلاک چینهای سبز محسوب میشوند؟
اتریوم 2، کاردانو، پولکادات، الگورند، ایاس، نانو، سولانا، استلار، تون کوین و… از بلاک چینهای سبز هستند.
مزایا و چالشهای بلاک چینهای سبز چیست؟
کاهش انتشار گازهای گلخانهای، کمک به بهبود وضعیت زیستی کرهی زمین، ترویج نوآوری و کمک به افزایش کیفیت زندگی مردم از مزایا؛ همچنین احتمال بروز مشکل در تعامل با بلاک چینهایی با الگوریتم متفاوت، حفظ امنیت و یکپارچگی سیستم، از چالشهای بلاک چینهای سبز هستند.
مبین حسینی
زندگی من توی کامپیوتر و دنیای دیجیتال میگذره؛ عاشق فناوری بلاکچین و تکنولوژیهای دیجیتالیام و فعالیت توی اکوسیستم و کامیونتی کریپتو رو خیلی دوست دارم. اوقات فراغتم رو یا بازی میکنم، یا به پروژههای شخصیم میرسم. هیچی بلد نیستم ولی تا دلت بخواد کنجکاو و فضولم :))