زی کش (ZCash)، ارز دیجیتالی که پادشاه حریم خصوصی ارزهای دیجیتال نام گرفته است! اما چرا؟ دنیای مدرن به این خاطر عاشق بیت کوین شد که غیرمتمرکز بود. شما میتوانید بدون نیاز به سیستمهای بانکی، بدون دردسرها و محدودیتهای معمول سنتی، تراکنش انجام دهید و جز خودتان، کسی قادر به دستکاری یا کنترل تراکنشها نباشد.
همهچیز تا اینجای کار عالی است جز یک چیز؛ در بیت کوین، اطلاعات تراکنش مثل فرستنده، گیرنده و مبلغ برای همه قابل مشاهده و ردیابی است. اگرچه هویت واقعی فرد محفوظ است، ولی همین سطح از شفافیت برای خیلیها ناخوشایند است. زی کش راهکاری است که سعی دارد این شفافیت را دور بزند!
در ادامه خواهید دید که زی کش، چطور توانسته با استفاده از یک فناوری پیشرفته و جذاب، شفافیت بیت کوین را کاهش داده و این فرصت را به شما بدهد که بهصورت ناشناس تراکنش انجام دهید.
ZCash چیست؟ معرفی زی کش و حریم خصوصی انتخابی
زی کش (Zcash) با نماد اختصاری ZEC، درواقع یک فورک از بیت کوین محسوب میشود، با این تفاوت که دارای قابلیت حریم خصوصی انتخابی (Selective Privacy) است. بهعبارت دیگر، زی کش نوعی پرایوسی کوین (Privacy Coin) یا ارز دیجیتال حریم خصوصی است.
شما بهعنوان کاربر زی کش، میتوانید تصمیم بگیرید که تراکنشهایتان مثل شبکه بیت کوین عمومی و قابل ردیابی باشند، یا خصوصی که بهسختی قابل ردیابیاند و نه برای هرکسی!
زی کش در سال ۲۰۱۶ میلادی توسط زوکو ویلکاکس (Zooko Wilcox) و تیم توسعهدهنده شرکت الکتریک کوین (Electric Coin Co) راهاندازی شد. هدف از راهاندازی زی کش، ایجاد تعادل میان شفافیت بلاک چین و محافظت از اطلاعات کاربران است.
درحالی که بیت کوین، مخلوق ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) که دنیا را تکان داد، کلیه تراکنشها را بهصورت عمومی ثبت کرده و کاملاً توزیعشده عمل میکند، زی کش با استفاده از فناوریهای پیشرفته رمزنگاری مانند زی کی اسنارک (zk-SNARKs)، به کاربران اجازه میدهد تراکنشهای خود را بهصورت خصوصی انجام دهند و اطلاعات حساس را مخفی نگه دارند.
همین قابلیت باعث شده زی کش، لقب «پادشاه حریم خصوصی» را در بین ارزهای دیجیتال بگیرد؛ گزینهای جذاب برای کاربرانی که حریم خصوصی و محرمانگی تراکنشها برایشان اهمیت دارد.
| نام پروژه | زی کش (ZCash) |
| نماد توکن | ZEC |
| موجودی کل | ۲۱ میلیون کوین |
| بلاک چین | بلاکچین اختصاصی زی کش (ZCash) |
| تاریخ راهاندازی | ۲۸ اکتبر ۲۰۱۶ (۶ مهر ۱۳۹۵) |
| مکانیزم اجماع | اثبات کار (Proof of Work)؛ با فناوری حریم خصوصی |
| حوزه فعالیت | ارز حریم خصوصی |
| وبسایت | وبسایت زی کش |
| شبکههای اجتماعی | توییتر، تلگرام، ردیت، دیسکورد، گیتهاب |
فناوری اثبات دانش صفر (ZKP) در زی کش
فناوری اثبات دانش صفر یا ZKP (مخفف Zero knowledge Proof)، به کاربران اجازه میدهد تراکنشهای خود را بهصورت کاملاً ناشناس و امن انجام دهند، بدون اینکه اطلاعات فرستنده، گیرنده یا مبلغ تراکنش فاش شده یا قابل ردیابی باشد.
برای درک بهتر سازوکار شبکه، بیایید از یک مثال ساده استفاده کنیم: ماجرای غار علی بابا!
تصور کنید میخواهید مثل علی بابا، به دوستانتان ثابت کنید وارد یک غار شده و گنج ارزشمندی را در آن پیدا کردهاید؛ ولی نمیخواهید دوستانتان رمز ورود به غار یا مسیری که طی کردهاید را بدانند. کافی است آنها را سردرگم کنید تا نبینند از چه مسیری و چگونه وارد غار شدهاید، ولی با دیدن خروج شما و گنج در دست، مطمئن شوند که درست میگفتید!
این درست همان کاری است که اثبات دانش صفر انجام میدهد؛ اثبات یک واقعیت بدون افشای جزئیات واقعی آن!
مهمترین مزیت این فناوری آن است که کاربران زی کش میتوانند مختارانه عمل کنند؛ هم تراکنشهای شفاف داشته باشند، درست مثل بیت کوین، و هم تراکنشهای ناشناس یا محافظتشده.
تفاوت تراکنشهای شفاف و محافظتشده در زی کش
تراکنشهای شفاف زی کش، درست مثل تراکنشهای بیت کوین هستند. اطلاعات تراکنش بهصورت شفاف در بلاک چین ثبت شده و بین کاربران توزیع میشود. درنتیجه، همه جزئیات تراکنش شامل فرستنده، گیرنده و مبلغ در بلاک چین قابل مشاهده است.
- معامله بیشاز ۳۰۰ کوین دیگر
- دریافت وام و اعتبار معاملاتی
- سرعت بالا در تکمیل سفارشات
- باتهای معاملهگر متنوع
- پشتیبانی ۲۴ ساعته
در مقابل، تراکنشهای محافظتشده (Shielded) که با استفاده از فناوری اثبات دانش صفر انجام میشوند، دارای حریم خصوصی کامل بوده و امکان انتقال امن بدون افشای اطلاعات مالی را فراهم میکنند. در این نوع تراکنشها، اطلاعات فرستنده، گیرنده و مبلغ رمزگذاری شده است و شما نمیتوانید در بلاک چین عمومی آنها را مشاهده کنید.
ارز دیجیتال زی کش به کاربران این فرصت را میدهد تا بین تراکنشهای شفاف و محافظتشده، انتخاب کنند یا حتی تراکنشهای ترکیبی انجام دهند (از شفاف به محافظتشده و بالعکس).
این یعنی حفظ حریم خصوصی و مهمترین دلیلی که باعث شده کاربران، حساب ویژهای روی زی کش بهعنوان یک ارز حریم خصوصی باز کنند.
تفاوت زی کش و مونرو و بیت کوین
گفتیم که زی کش بهعنوان یک فورک از بیت کوین توسعه یافته است؛ دقیقاً به همین دلیل بسیاری زی کش و مادرش بیت کوین را با هم مقایسه میکنند.
از طرفی، زی کش یکی از قدرتمندترین ارزهای حریم خصوصی هم هست؛ جایی که ارز دیجیتال مونرو (Monero) حرف زیادی برای گفتن دارد و درنتیجه با زی کش مقایسه میشود.
بیایید ابتدا نگاهی به جدول زیر داشته باشیم:
| ویژگی | زی کش | مونرو | بیت کوین |
| فناوری حریم خصوصی | زی کی اسنارک | امضای دیجیتال، آدرس خصوصی و… | ندارد |
| نوع تراکنش | شفاف و محافظتشده | محافظتشده کامل | شفاف |
| شفافیت تراکنش | قابل انتخاب | مخفی کامل | شفاف کامل |
| سرعت تراکنش | سریع (بهویژه شفاف) | متوسط | سریع |
| حجم تراکنشها | متوسط | متوسط تا بالا | متوسط |
| محبوبیت در بازار | بالا برای حریم خصوصی | بالا برای حریم خصوصی | بسیار بالا، عمومی و گسترده |
| سازگاری با کیفپولها | محدود برای تراکنش محافظتشده | محدود | سازگاری کامل |
| مناسب برای | کاربران حریم خصوصی انتخابی | کاربران حرفهای تراکنشهای ناشناس | کاربران عمومی و تراکنشهای روزمره |
در توضیح، باید گفت اصلیترین تفاوت بین زی کش، بیت کوین و مونرو، در فناوری حریم خصوصی و نحوه مدیریت اطلاعات تراکنشها در آنها است:
- در زی کش، از اثبات دانش صفر یا زی کی اسنارک استفاده شده که ارائهدهنده حریم خصوصی اختیاری است
- مونرو، با فناوریهای پیشرفتهتری مانند امضای حلقوی (Ring Signatures) یا آدرس مخفی (Stealth Addresses) کار میکند که کاملاً مبتنی بر حریم خصوصی است
- بیت کوین هم فاقد این فناوریها بوده و کاملاً عمومی و شفاف است
این تفاوت در فناوری، باعث شده سرعت تراکنشها و سازگاری آنها در سه شبکه هم متفاوت باشد. در شبکه زی کش، اگرچه تراکنشهای شفاف مشابه بیت کوین سریع پردازش میشوند، مدیریت و پردازش تراکنشهای محافظتشده کمی زمانبرتر است.
بااینحال، سرعت زی کش همچنان در مقایسه با مونرو بالا است. ناشناسی کامل و پیچیدگیهای مربوط به امضای حلقوی در مونرو باعث شده پردازش تراکنشها نسبت به بیت کوین و حتی زی کش، بسیار کندتر باشد.
در مقابل، بیت کوین بهخاطر شفافیت کامل، بسیار سریع بوده و مصرف منابع پایینتری هم برای پردازش تراکنشها دارد. این نکته را در حالی مدنظر داشته باشید که خودِ بیت کوین، با چالشهای مقیاسپذیری بسیاری دستبهگریبان است.
از لحاظ سازگاری هم بیت کوین تقریباً با هر نوع کیف پول ارز دیجیتال و پلتفرمی سازگار است. زی کش نیز بهواسطه اینکه فورکی از بیت کوین بوده و بخشی از تراکنشهای آن شفاف است، سازگاری قابلقبولی دارد.
اما مونرو، به دلیل پیچیدگیهای فناوری، محدودیت بیشتری در پذیرش و ادغام با پلتفرمها، کیف پولها و ابزارهای مالی دارد.
توکنومیک زی کش
زی کش ارز دیجیتالی با عرضه محدود است که کل موجودی آن به ۲۱ میلیون واحد محدود شده، درست مثل بیت کوین. این محدودیت عرضه باعث میشود زی کش دچار تورم شدید نشده و ارزشمند باقی بماند.
نرخ تورم زی کش به مرور زمان کاهش پیدا میکند. بازهم درست مثل بیت کوین، با نصفشدن پاداش استخراج یا هاوینگ که هر ۴ سال یک بار اتفاق میافتد، سرعت انتشار زی کش جدید نیز کاهش یافته و در نهایت، عرضه کل به ۲۱ میلیون واحد میرسد.
یکی از ویژگیهای مهم زی کش، پاداش بنیانگذاران (Founders’ Reward) است. بد نیست بدانید که در طول ۴ سال نخست پس از راهاندازی پروژه، ۱۰ درصد از کل پاداشهای استخراج زی کش به بنیانگذار و تیم توسعهدهنده آن اختصاص یافته است.
پاداشی که اهداف زیر را دنبال میکند:
- پشتیبانی از پروژه
- تامین مالی توسعه شبکه
- ارتقای امنیت و فناوری زی کش
باقی پاداش استخراج از آنِ ماینرها است که تضمینکننده فعالیت در شبکه و امنیت آن هستند.
مزایا و معایب زی کش
زی کش بهسبب فناوری حریم خصوصی خود و اینکه فورکی از بیت کوین بوده، مورداعتماد و استفاده بسیاری از کاربران است. بااینحال، پیچیدگیهای فناورانه شبکه و محدودیت سازگاری باعث شده نقاط ضعفی هم داشته باشد.
مهمترین مزیتهای زی کش عبارتاند از:
- ارائه حفظ حریم خصوصی انتخابی
- تضمین امنیت بهواسطه فناوری اثبات دانش صفر
- حمایت مالی بهواسطه پاداش بنیانگذاران برای توسعه اولیه
- سازگاری با زیرساخت بیت کوین، با امکان مهاجرت یا تبادل آسان با آن
- کاهش ریسک فیشینگ و سوءاستفاده در سایه استفاده از تراکنشهای محافظتشده
- معامله بیشاز ۳۰۰ کوین دیگر
- دریافت وام و اعتبار معاملاتی
- سرعت بالا در تکمیل سفارشات
- باتهای معاملهگر متنوع
- پشتیبانی ۲۴ ساعته
معایب زی کش نیز به شرح زیر هستند:
- پیچیدگی فناوری برای کاربران مبتدی
- هزینههای تراکنش بالاتر بهویژه در تراکنشهای محافظتشده
- پذیرش کمتر در بازارها نسبت به بیت کوین و برخی از محبوبترین آلت کوینها
- محدودیت تراکنشهای محافظتشده در سازگاری با پلتفرمها و کیف پولها
- ریسکها و نقدهای مرتبط با پاداش بنیانگذاران
چه کسانی و با چه هدفی از زی کش استفاده میکنند؟
شبکه زی کش و توکن بومی آن، زک (ZEC)، بهدلیل ویژگیهای منحصربهفردش در حوزه حریم خصوصی، طیف خاصی از کاربران انفرادی و نهادی را با اهداف مختلف پوشش میدهد:
- افراد عادی که نمیخواهند تراکنشهای عمومی و قابلردیابی داشته باشند
- شرکتها و کسبوکارهایی که تراکنشهای حساس انجام میدهند و دنبال محافظت از اطلاعات مالی خود هستند
- کشورها و دولتها که میخواهند مراودات مالی مخفیانه و غیرقابل ردیابی داشته باشند
- سازمانهای غیرانتفاعی و خیریهها که دنبال ارسال کمکهای مالی ناشناس هستند
- افرادی که نمیخواهند تراکنشهایشان در تحلیلهای آن چین وارد شود
صدالبته، در کنار موارد بالا این نکته را هم باید متذکر شد که زی کش، یکی از ارزهای دیجیتال باپتانسیل در بازار نیز هست که میتواند موردتوجه سرمایهگذاران و معاملهگران قرار گیرد؛ بهویژه سرمایهگذارانی که به کوینهای حریم خصوصی علاقهمند هستند.
آینده ارز ZEC؛ آیا سرمایهگذاری کار درستی است؟
آینده زی کش در حال حاضر چشمانداز بسیار روشنی دارد. زی کش به چند دلیل مهم پتانسیل این را دارد که در بلندمدت رشد قابلتوجهی را تجربه کند:
- پذیرش نهادی و عرضه صندوق کاستودی توسط شرکت گریاسکیل (Grayscale)
- استفاده گسترده در تراکنشهای حریم خصوصی (حدود ۲۰ درصد تراکنشهای زی کش)
- تحلیل تکنیکال که قیمت زی کش تا سال ۲۰۳۰ را حدود ۱۰,۵۹۱ دلار تخمین میزند
- تحلیل فاندامنتال و عواملی همچون محدودیت عرضه مشابه بیت کوین
بااینحساب، اگر دنبال سرمایهگذاری مناسب هستید، میتوانید روی ارز دیجیتال زی کش و خرید آن از بیت پین حساب باز کنید.
آموزش خرید زی کش از بیت پین
شما میتوانید قیمت لحظهای زی کش را در صرافی بیت پین مشاهده کرده، از تحلیلهای تکنیکال و فاندامنتال بهروز برای این ارز استفاده کنید و در صورت تمایل، اقدام به خرید ارز از صرافی کنید.
برای خرید زی کش کافی است اپلیکیشن بیت پین را باز کرده، در انتهای صفحه اصلی رو تب بازارها ضربه بزنید تا مطابق تصویر زیر، فهرست ارزهای دیجیتال لیستشده فعال شود. اکنون کافی است در فیلد بالای صفحه ارز دیجیتال zec را سرچ کرده و پس از انتخاب، وارد بازار اسپات بیت پین شوید.
در این مرحله لازم است نوع سفارش خود را (لیمیت، مارکت یا استاپ لیمیت) مشخص کرده، قیمت و مقدار سفارش را تعیین کنید تا خرید ثبت و نهایی شود.
در صورت تمایل، میتوانید از طریق خرید آسان نیز زی کش را خریداری کنید. کافی است در همان صفحه نخست، از منوی پایین صفحه تب «خرید آسان» را انتخاب کرده، روی تتر (USDT) ضربه زده و ارز دیجیتال دش را سرچ و انتخاب کنید. سپس میتوانید با تعیین مبلغ سفارش در کادر پایین به تومان، خرید خود را نهایی کنید.
بهترین کیف پول زی کش
برای نگهداری امن زک (ZEC)، بهخصوص آدرسهای محافظتشده (z-addr)، شما باید از یک کیف پول نرمافزاری یا ترجیحاً سختافزاری معتبر و مناسب استفاده کنید.
چند کیف پول نرمافزاری معتبر برای ذخیرهسازی و نگهداری زی کش:
- زکولت (ZecWallet)، کیف پول رسمی زی کش با پشتیبانی کامل از آدرسهای شفاف و محافظتشده
- آرموری ولت (Armory Wallet)، با قابلیت ادغام با زی کی اسنارک و مناسب حرفهایها
- الکتروم زی کش (Electrum-Zcash)، نسخه اصلاحشده الکتروم با پشتیبانی محدود از آدرسهای محافظتشده
این هم چند کیف پول سختافزاری مناسب برای زی کش:
- کیف پول لجر (Ledger)، مدلهای نانو اس و نانو ایکس (Nano S and X)
- کیف پول ترزور (Trezor)، مدل تی (Model T)
هر دوی این کیف پولها از تراکنشهای شفاف و محافظتشده زی کش با امنیت بسیار بالا پشتیبانی میکنند.
جمعبندی
زی کش (ZCash) شبکهای است که اگرچه فورکی از بیت کوین محسوب میشود، اما خود یک بلاک چین انقلابی است. استفاده از فناوری زی کی اسنارک در این شبکه، باعث شده تا حریم خصوصی در آن نسبت به بلاک چینهای معمولی نظیر بیت کوین بهشدت ارتقا پیدا کند.
- معامله بیشاز ۳۰۰ کوین دیگر
- دریافت وام و اعتبار معاملاتی
- سرعت بالا در تکمیل سفارشات
- باتهای معاملهگر متنوع
- پشتیبانی ۲۴ ساعته
کاربران میتوانند در این شبکه، در کنار استخراج ارز دیجیتال، سرمایهگذاری و معاملهگری و تراکنشهای عادی و شفاف، تراکنشهای ناشناس نیز انجام دهند؛ بدون اینکه اطلاعات تراکنش نظیر فرستنده، گیرنده یا مبلغ قابلمشاهده یا ردیابی باشد.
این قابیلت باعث شده تا زی کش، پادشاه حریم خصوصی ارزهای دیجیتال نام گرفته و علاوه بر کاربران عادی، موردتوجه شرکتها، کسبوکارها و حتی دولتها نیز قرار گیرد.
اگر تجربه استفاده از تراکنشهای محافظتشده زی کش را دارید، دوست دارید آن را امتحان کنید یا نکتهنظری درخصوص این ارز دیجیتال دارید، با ما و مخاطبین در میان بگذارید.
سوالات متداول
- تفاوت اصلی زی کش و مونرو چیست؟
زی کش با استفاده از از فناوری زی کی اسنارک تراکنشهای محافظتشده و قابلیت انتخاب حریم خصوصی را ارائه میدهد، در حالی که مونرو همه تراکنشها را بهصورت پیشفرض خصوصی و غیرقابل ردیابی انجام میدهد.
- آیا تراکنشهای زی کش کاملاً غیرقابل ردیابی هستند؟
خیر، فقط تراکنشهای محافظتشده با زی کی اسنارک غیرقابل ردیابی هستند و تراکنشهای شفاف، مشابه بیت کوین، قابل ردیابیاند.
- zk-SNARKs چیست و چگونه کار میکند؟
زی کی اسنارک (zk-SNARKs) فناوری رمزنگاری مورداستفاده در زی کش است که تراکنشها را تایید میکند بدون اینکه اطلاعات طرفین یا مبلغ معامله آشکار شود.
- چگونه میتوانم زی کش (ZEC) بخرم؟
شما میتوانید با استفاده از صرافیهای معتبر داخلی نظیر بیت پین، هم بهصورت خرید از بازار معاملاتی و هم خرید آسان، به تومان زی کش خریداری کنید.
- آیا استخراج زی کش همچنان سودآور است؟
سودآوری استخراج زی کش به قیمت بازار، هزینه انرژی، سختی شبکه و تجهیزات ماینینگ بستگی دارد. در شرایط فعلی هنوز هم استخراج زی کش با GPU امکانپذیر است اما سودآوری بسیار محدودی دارد که باید بررسی کنید.
