در دنیای سرمایه‌گذاری امروز، که سرعت نوآوری‌های مالی و فناوری در اوج خود قرار دارد، دو بازار مالی بزرگ فارکس و ارز دیجیتال، باعث روی آوردن میلیون‌ها تریدر و سرمایه‌گذار در سراسر جهان به سرمایه‌گذاری شده‌اند.
هر دو این بازارها در کنار پتانسیل کسب سودهای قابل‌توجه‌شان، تفاوت‌های بنیادینی در ساختار، ریسک‌ها و فرصت‌ها با یکدیگر دارند؛ اما انتخاب بین این دو، باید بر اساس اهداف مالی، میزان ریسک‌پذیری، و سبک معاملاتی هر شخص صورت بگیرد. در این مقاله، با مقایسه کامل این دو بازار متوجه می‌شویم که تفاوت فارکس و کریپتو چیست و بین بازار ارز دیجیتال یا فارکس؛ کدام مسیر برای اهداف مالی شما مناسب‌تر است؟ با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.
بررسی تفاوت ارز دیجیتال با فارکس
شناخت ساختار، ویژگی‌های کلیدی هر بازار، قدم اول برای هر تریدر و سرمایه‌گذار است. فراتر از آنکه از چه شیوه تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال یا فاندامنتال استفاده می‌کنید، توجه به اصول اولیه هر بازار مالی اهمیت زیادی دارد؛ از همین رو، در بخش زیر به مهم‌ترین تفاوت‌های بین دو بازار محبوب فارکس و ارز دیجیتال در روش تحلیل تکنیکال اشاره می‌کنیم تا بتوانید بازار مناسب خود را برای ترید انتخاب کنید.
| ویژگی | ارز دیجیتال | فارکس |
| ساختار | ساختار غیرمتمرکز در دارایی‌های پایه و اداره توسط بلاک چین | ساختار متمرکز دارایی‌های پایه، شامل ارزهایی مانند دلار و تحت کنترل بانک‌های مرکزی و نهادهای مالی |
| کاربرد | هولد، ترید، انتقال پول، خدمات دیفای | ترید کوتاه‌مدت و سفته‌بازی (Short-term Speculation) |
| نوسانات | بازاری جوان و نوظهور با نوسانات بسیار بالا و ریسک‌پذیری شدید | بازاری نسبتاً قدیمی با نوسانات کمتر و پایداری نسبی بیشتر |
| رگولاسیون | اساساً غیرمتمرکز و قانون‌گذاری نشده، در حال توسعه | کاملاً قانون‌گذاری شده |
| ساعات کار بازار | بازاری ۲۴ ساعته در هفت روز هفته، بدون تعطیلی | پنج‌روز از هفته به‌صورت ۲۴ ساعته، تعطیل در آخر هفته‌ها |
| عوامل تأثیرگذار | تحت‌تأثیر تحولات، فناوری و رویدادهای مربوطه | تحت‌تأثیر از عوامل بازار سنتی، مانند نرخ‌های کلان |
| محل معامله | معامله در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز ارز دیجیتال | قابل‌معامله در بروکرها و کارگزاری‌های مربوطه |
| هزینه معاملات | کارمزد ثابت یا درصدی | اسپرد یا کمیسیون |
| اهرم معاملاتی | پایین یا متوسط (به دلیل ریسک بالا) | بسیار بالا (تا ۱:۵۰۰ یا بیشتر در برخی بروکرها) |
| سشن معاملاتی | ندارد | دارد |
در ادامه بیشتر با تفاوت فارکس و کریپتو آشنا می‌شویم:
ساختار
ساختار بازار یکی از تفاوت‌های اساسی در تفاوت فارکس و ارز دیجیتال به شمار می‌رود. مفهوم ارز دیجیتال بر پایه Blockchain غیرمتمرکز عمل می‌کند که کنترل مرکزی ندارد. در مقابل فارکس کاملاً متمرکز است و بر ارزهای فیات تکیه دارد. این تفاوت بر امنیت و شفافیت تأثیر می‌گذارد و کریپتو را برای کسانی که به استقلال علاقه دارند جذاب‌تر می‌کند.
کاربرد
فارکس، عمدتاً یک بازار معامله لحظه‌ای برای نوسان‌گیری کوتاه‌مدت است. خریدوفروش جفت ارزها برای سرمایه‌گذاری بلندمدت به معنای سنتی رایج نیست، زیرا تمرکز بر نوسانات و اختلاف قیمت است.
ارز دیجیتال اما کاربرد دوگانه‌ای دارد. از یک طرف برای ترید روزانه و نوسان‌گیری (شبیه به بازار فارکس) استفاده می‌شود و از طرف دیگر، به دلیل ذات فناورانه‌ای که دارد، یک بستر عالی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت، نوآوری‌های اکوسیستم دیفای و انجام تراکنش‌های جهانی است.
نوسانات
نوسان در کریپتو بسیار بیشتر است و می‌تواند سودهای کلان یا زیان‌های سنگین به همراه داشته باشد، در حالی که فارکس پایدارتر عمل می‌کند. این تفاوت ریسک را در کریپتو افزایش می‌دهد اما پتانسیل سود را هم بالا می‌برد.
رگولاسیون
فارکس بازاری کاملاً رگوله شده و تحت نظارت دقیق نهادهای مالی بین‌المللی است. این قانون‌گذاری، امنیت بالایی را برای سرمایه مشتریان فراهم می‌کند و فعالیت بروکرها را شفاف می‌سازد؛ اما بخش عمده‌ای از بازار ارز دیجیتال یا کریپتو، همچنان در حال تکامل است و قوانین مشخص و یکسانی در مورد آن وجود ندارد. این فقدان رگولاسیون باعث افزایش ریسک‌هایی مانند کلاهبرداری یا ورشکستگی ناگهانی نهادهای مالی می‌شود، هرچند که کشورهای بیشتری در حال وضع قوانین برای آن هستند.
ساعات کاری
ساعات کار بازار (Market Hours) در کریپتو ۲۴ ساعته و هفت روز هفته است، که دسترسی مداوم به دارایی و بازار را فراهم می‌کند، اما فارکس تنها پنج روز هفته فعال است و تعطیلات آخر هفته دارد.
عوامل تأثیرگذار
عوامل تأثیرگذار در کریپتو بیشتر به فناوری و رویدادهای دیجیتال مربوط می‌شود، در حالی که فارکس تحت تأثیر اخبار اقتصادی سنتی مانند نرخ بهره قرار دارد.
مکان معامله
برای معامله کریپتو از طریق صرافی برتر ارز دیجیتال در ایران مانند بیت پین که امنیت و سهولت دسترسی را به شما می‌دهد یا صرافی‌های معتبر جهانی می‌توان اقدام کرد. در حالی که معاملات فارکس از طریق بروکرها انجام می‌شود.
اهرم معاملاتی (Leverage)
اهرم معاملاتی یا اهرم مالی به تریدر اجازه می‌دهد با سرمایه‌ای کوچک‌تر، موقعیت‌های معاملاتی بزرگ‌تری باز کند. در فارکس، استفاده از اهرم مالی بسیار رایج است و بروکرها اغلب تا اهرم ۱:۵۰۰ و گاهی بیشتر را ارائه می‌دهند. این ابزار قدرتمند می‌تواند سود را چند برابر کند، اما به همان میزان زیان را نیز افزایش داده و مدیریت ریسک را بسیار مهم می‌سازد.
در بازار ارز دیجیتال اما به دلیل نوسانات ذاتی بالا در کریپتو، صرافی‌ها معمولاً اهرم ارز دیجیتال کمتری اغلب تا ۱۰ برابر برای معاملات تعهدی، ارائه می‌دهند تا از ضررهای فاجعه‌بار جلوگیری کنند.
سشن معاملاتی
کریپتو بدون سشن معاملاتی خاص عمل می‌کند، اما فارکس سشن‌های مشخصی مانند لندن یا نیویورک دارد که بر حجم معاملات تأثیر می‌گذارد.
شباهت ارز دیجیتال با بازار فارکس
در کنار تفاوت‌های عمده‌ای که در بین بازار فارکس و ارز دیجیتال بدان اشاره کردیم، شباهت‌هایی در تحلیل تکنیکال این دو بازار محبوب دیده می‌شود. برای مثال، حتی با وجود این تفاوت‌ها، اگر از تحلیل تکنیکال در هر دو بازار استفاده کنید، ممکن است برخی از استراتژی‌ها در هر دو بازار یکسان و اثربخش باشند.
در واقع، حتی با وجود تفاوت‌های ساختاری در این دو بازار، ممکن است با استراتژی واحدی مانند نمودارهای شمعی در تحلیل تکنیکال، الگوی صعودی یا نزولی را در هر دو بازار تشخیص دهید. شناخت این الگوها برای تریدرها می‌تواند در کوتاه‌مدت برای موقعیت‌های مالی استفاده زیادی داشته باشد؛ اما برای فعالیت بلندمدت و کسب سود از هر دو بازار قابل‌تعمیم نیست. دلیل این اتفاق، در اساس بنیادی حرکات صعودی یا نزولی هر بازار خلاصه می‌شود. هر بازار مالی، طبق چشم‌انداز بنیادی خود در بلندمدت، می‌تواند سمت‌وسوی نزولی یا صعودی داشته باشد.
بازارهای مالی می‌توانند در کوتاه‌مدت، به دلیل احساسات فعالان اعم از ترس، امید، طمع و…. رویکردی کاملاً خلاف جهت را نسبت به چشم‌انداز جامع خود داشته باشند که به‌صورت معمول این حرکات قیمت خلاف جهت، برای سرمایه‌گذاران بلندمدت اهمیت چندانی ندارد.
با این حال، اگر تریدر روزانه یا کوتاه‌مدت در بازارهای مالی باشید، شناخت این تحرکات برای شما اولویت دارد. به همین دلیل است که استفاده از تحلیل تکنیکال در بازه کوتاه‌مدت در هر دو بازار می‌تواند شباهت‌های نزدیکی به هم داشته باشد.
در نمای کلی، در بازه کوتاه‌مدت با کمک ابزارهای تحلیل تکنیکال می‌توانید در هر دو بازار فارکس و ارز دیجیتال معامله کرده و برای هر موقعیت Short یا Long خود به‌صورت مشابه حد ضرر و سود تعیین کنید. با این حال، توجه به عوامل فاندامنتالی در هر دو بازار، برای اثربخشی بلندمدت اهمیت دو چندانی خواهد داشت.
مزایا و معایب بازار ارزهای دیجیتال
حال که با تفاوت و شباهت‌های بازار فارکس و ارز دیجیتال آشنا شده‌ایم، بهتر است نگاهی به مزایا و معایب هر دو بازار نیز داشته باشیم.
مزایا:
- قابلیت سرمایه‌گذاری و ترید در این بازار به‌صورت یکپارچه
- مستعد سرمایه‌گذاری، به دلیل ادغام فناوری و اقتصاد
- اساسی غیرمتمرکز و نداشتن پشتوانه سنتی مانند بازار فارکس
- قابلیت استفاده برای انجام تراکنش‌های برون‌مرزی و غیرمتمرکز
- دارابودن امور غیرمتمرکز دیفای و بهره‌وری از تمامی قابلیت‌های بانکداری سنتی به شیوه‌ای غیرمتمرکز
- حفظ امنیت و حریم خصوصی افراد چه برای ترید و چه برای سرمایه‌گذاری
- بازاری 24 ساعته در هفت رو هفته بدون تعطیلی
معایب
- نقدینگی کم و دامنه نوسانات شدید
- ریسک‌پذیری بالای بازار و امکان تغییرات قابل‌توجه قیمت
- تشدید رفتارهای مخرب مانند هک به خاطر نبود قانون‌گذاری، حتی با وجود ازبین‌بردن محوریت کنترل دولت
- تنوع کمتر در ارزهای پایه قابل‌معامله و وجودنداشتن امکان سبد چینی با رویکرد پراکندگی (به دلیل همبستگی مثبت بیت کوین با تمامی ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذار قادر به کاهش ریسک خود از طریق پراکنده کردن سرمایه در دارایی‌هایی با همبستگی منفی یا خلاف جهت نخواهد بود.)
- پذیرش کمتر بازار نسبت به سایر بازارهای مالی به دلیل نوظهور بودن
- نیازمند آگاهی و تحقیق بیشتر برای فعالیت در این بازار به دلیل وجود ارزهای دیجیتال یا دارایی‌های پایه‌ای که می‌توانند کلاهبرداری باشند.
مزایا و معایب فارکس
بازار جهانی فارکس نیز، به‌تبع خود برای سرمایه‌گذاری و ترید، دارای مزایا و معایبی است که شناخت آنها برای تمامی فعالان بازار مالی ارزشمند به شمار می‌رود. در این بخش، به اصلی‌ترین مزایا و معایب بازار جهانی فارکس به‌صورت گذار اشاره می‌کنیم:
مزایا
- نقدینگی بالا و حجم معاملاتی مناسب برای تریدرها
- تنوع گسترده در جفت‌ارزها و شیوه‌های تحلیلی
- قانونی‌بودن بازار و نوسانات بسیار کمتر نسبت به ارز دیجیتال
- امکان پوشش ریسک معاملات کوتاه‌مدت با دارایی‌هایی با همبستگی منفی
- تبعیت بیشتر از فاندامنتال و چشم‌انداز بازارهای مالی
معایب
- تنها پنج‌روز از هفته قابلیت معامله داشته و در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است
- اساس متمرکز دارد و از فیات سیستم تبعیت می‌کند
- به دلیل ساختار بازار لحظه‌ای برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب نیست
- کارمزد یا اسپردی بایستی به کارگزاران پرداخت شود که نسبت به ارز دیجیتال بیشتر است
- محدودیت دسترسی برای همگان دارد و بایستی با واسط‌ها معاملات را انجام داد
- بسیاری از کارگزاران فارکس، حداقل سرمایه‌ای را برای افتتاح حساب تعیین می‌کنند که در بازار ارز دیجیتال به‌ندرت دیده می‌شود.
بازار کریپتو یا فارکس برای چه کسانی مناسب است؟
انتخاب بین ارز دیجیتال و فارکس به مهارت‌ها، اهداف و شخصیت تریدر بستگی دارد. هیچ بازاری ذاتاً «بهتر» از دیگری نیست.
بازار ارز دیجیتال برای شما مناسب است اگر:
- ریسک‌پذیری بالایی دارید: آماده‌اید تا در ازای نوسانات شدید، پتانسیل سودهای بالا را تجربه کنید.
- دیدگاه بلندمدت به فناوری دارید: به پتانسیل بلاک چین، دیفای و آینده غیرمتمرکز اعتقاد دارید.
- علاقه‌مند به یادگیری فناوری‌های جدید هستید: پیچیدگی‌های کیف پول‌ها، صرافی‌ها و شبکه‌های مختلف را درک می‌کنید.
- به دنبال بازاری ۲۴ ساعته هستید: در هر ساعت شبانه‌روز و در تعطیلات آخر هفته امکان Trade داشته باشید.
- می‌خواهید هم سرمایه‌گذار و هم تریدر باشید: از هر دو استراتژی هولد و نوسان‌گیری استفاده می‌کنید.
بازار فارکس برای شما مناسب است اگر:
- ثبات و قانون‌گذاری اولویت شما است: به دنبال بازاری با تاریخچه طولانی و نظارت دقیق نهادهای مالی هستید.
- تمرکز شما بر ترید حرفه‌ای کوتاه‌مدت است: می‌توانید به طور مؤثر با دانش و تخصص و مدیریت ریسک، از اهرم مالی بالا استفاده کنید.
- ریسک‌پذیری شما متوسط است: نوسانات آرام‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر را ترجیح می‌دهید.
- به اقتصاد کلان و ژئوپلیتیک علاقه‌مند هستید: تحلیل موفق فارکس به شدت به درک عوامل فاندامنتال مانند نرخ بهره و تورم نیاز دارد و موفقیت در آن در گرو درک و علاقه‌مندی به مسائل اقتصادی است.
کلام پایانی
همان‌طور که در این مقاله به بررسی تفاوت بازار کریپتو و فارکس پرداختیم، متوجه شدیم که بازار فارکس و ارز دیجیتال مانند دو مسیر موازی در دنیای مالی عمل می‌کنند: هر دو به سوددهی می‌رسند، اما مسیر کاملاً متفاوتی را طی می‌کنند.
تریدر موفق، کسی است که تفاوت فارکس و ارز دیجیتال را درک کرده و ابزارهای مالی خود را متناسب با ویژگی‌های شخصیتی و اهداف مالی خود انتخاب کند. چه به دنبال ثبات فارکس باشید و چه شور و هیجان کریپتو، کلید موفقیت در هر دو، آموزش مستمر، مدیریت ریسک و انتخاب یک پلتفرم معاملاتی مطمئن است.
اگر تجربه کسب سود از بازار فارکس را دارید یا سرمایه‌گذار بلندمدت در ارز دیجیتال هستید، به نظر شما، در شرایط فعلی، بین ارز دیجیتال یا فارکس کدام بازار گزینه بهتری است؟
سوالات متداول
- بازار فارکس بهتر است یا بازار ارز دیجیتال؟
بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال، هر دو دارای مزایا و معایب مختص به خود بوده و می‌توانند تحت عنوان اهداف مختلفی مورداستفاده قرار گیرند. در نتیجه، نمی‌توانیم برداشت کنیم که کدام بازار بهتر از دیگری بوده و وجه تمایز بیشتری دارد.
- مهم‌ترین تفاوت فارکس و ارز دیجیتال چیست؟
مهم‌ترین تفاوت فارکس و ارز دیجیتال، در ساختار و هدف آنها خلاصه می‌شود. بازار جهانی فارکس، جزئی از بازارهای بین‌المللی است که ساختاری متمرکز و مبتنی بر بانکداری سنتی دارد. درحالی‌که بازار ارز دیجیتال با وجود ساختاری غیرمتمرکز، بدون پشتوانه و قانون‌گذاری مشخصی فعالیت می‌کند.
- بازار فارکس برای تریدر مناسب‌تر است یا ارز دیجیتال؟
بازار فارکس، به دلیل نقدینگی بالا و نوسانات بسیار کمتر از بازار ارز دیجیتال، اگر به‌تنهایی از منظر ترید نگاه کنیم، می‌تواند مناسب‌تر باشد. با این حال، بازار ارز دیجیتال، به دلیل ادغام تکنولوژی نوظهور بلاک چین و اقتصاد، برای سرمایه‌گذاری بهتر است.
- تفاوت ترید در فارکس و بازار ارز دیجیتال در چیست؟
تفاوت اصلی ترید در فارکس در نقدشوندگی بالا، ثبات نسبی و رگولاسیون کامل با اهرم بسیار بالا است، درحالی‌که ارز دیجیتال دارای ساختار غیرمتمرکز، نوسانات شدیدتر از فارکس اما با دسترسی ۲۴/۷ است.
- بهترین بازار برای سرمایه گذاری برای ایرانیان کدام است؟
برای ایرانیان، بازار ارز دیجیتال به دلیل دسترسی آسان‌تر بدون تحریم‌های شدید بروکرهای فارکس، غیرمتمرکز بودن و وجود صرافی‌های معتبر داخلی مانند صرافی بیت پین، گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.