گس فی (Gas Fee) چیست؟ راهنمای جامع کارمزدهای شبکه اتریوم​

چرا برای انجام هر تراکنش در شبکه اتریوم باید هزینه‌ای پرداخت کنیم؟ آن هم مبلغی که اصلا نمی‌دانیم به‌چه‌شکل محاسبه می‌شود و دلیل دریافت آن چیست. در شبکه بلاک‌ چین و دنیای رمزارزها، هر تراکنش شامل هزینه‌ای به نام گس فی (Gas Fee) است. این هزینه به ماینرها یا اعتبارسنج‌ها پرداخت می‌شود تا تراکنش‌ها را پردازش و امنیت شبکه را تضمین کنند.

ما در این مقاله، به بررسی دقیق مفهوم گس فی، نحوه محاسبه آن، عوامل مؤثر بر هزینه‌ها و روش‌های کاهش آن خواهیم پرداخت.

آشنایی با مفهوم گس فی

پیش از بررسی پاسخ «گس فی چیست​»، اجازه دهید مروری کوتاه بر قرارداد هوشمند در شبکه بلاک چین داشته باشیم.

قرارداد هوشمند عهدنامه دیجیتالی است که در شبکه اتریوم ذخیره و اجرا می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اتریوم، مبدع قرارداد هوشمند و گس فی بوده است.

هر قرارداد هوشمند توسط EVM که مخفف Ethereum Virtual Machine یا «ماشین مجازی اتریوم» است، پردازش و اجرا می‌شود. البته علاوه بر اتریوم، راهکارهای لایه دومی زیر هم با EVM سازگاری دارند:

• آربیتروم
• پالیگان
• آپتیمیزم

برای مشاهده اطلاعات زنده پیرامون گس فی و برآورد حدودی از مقدار کارمزد (دلاری) انجام هر عملیات در شبکه اتریوم، می‌توانید از دکمه زیر که صفحه‌ای اختصاصی در اتراسکن (Etherscan) است، استفاده کنید.

صفحه اطلاعات گس فی

گس چه واحدهای اندازه گیری دارد؟

برای محاسبه گس فی​، از دو واحد رایج با نام‌های Wei و Gwei در شبکه اتریوم استفاده می‌شود. ازآنجایی‌که کارمزد اتریوم بسیار کم است، این واحدهای اختصاصی به‌جای اتر، برای نمایش و تعیین گس فی به‌کار می‌روند که جزئیات آن‌ها به‌شکل زیر است: 

واحد Wei

«وی» (Wei) معادل 10 به‌توان  18- اتر است. این واحد در ارزیابی مقدار گس فی لحاظ نمی‌شود؛ چون Gwei واحدی رایج‌تر و ساده‌تر است.

واحد Gwei

gwei مخفف Giga Wei، معادل 10 به‌توان -9 اتر یا 0.000000001 اتر است. مثلا 100 gwei می‌شود 0.000000100 اتریوم که حین جابه‌جایی، این مبلغ به تراکنش شما اضافه می‌شود. 

نحوه محاسبه گس فی

محاسبه گس فی​ با فرمول زیر انجام می‌شود:

هرکدام از این واحدها، جزئیات زیر را شامل می‌شوند:

• گس لیمیت (Gas Limit): مقدار کارمزدی که مایلید برای یک تراکنش بپردازید و آن را به‌صورت دستی، هنگام جابه‌جایی اتر می‌نویسید.
• بیس فی (Base Fee): هزینه پایه‌ که حداقل هزینه‌ای است که برای ثبت تراکنش در بلاک چین اتریوم باید بپردازید و براساس میزان تقاضای موجود در شبکه، تغییر کرده و تعیین می‌شود. درواقع این هزینه، براساس نوع تراکنش و میزان تقاضای موجود برای آن مشخص می‌شود.
• انعام (Tip): انعام مبلغ مازاد بر گس لیمیت و بیس فی است که آن را با عنوان «پاداش اولویت» می‌شناسیم و برای انجام سریع‌تر تراکنش به آن نیاز داریم. ماینرها تراکنش‌های دارای انعام را می‌بینند و در صورت بالا بودن این رقم، آن را زودتر پردازش می‌کنند.

مثال واقعی برای محاسبه گس فی

فرض کنید قصد جابه‌جایی دو اتر را به دوست‌تان دارید. اگر بیس فی 11 gwei باشد و شما سه واحد انعام بپردازید، مجموع گس فی شما به‌صورت زیر خواهد بود:

2 * (11 + 3) = 28 gwei

پس در مجموع باید 0.000000028 اتریوم را برای این تراکنش کنار بگذارید. این هزینه به مجموع انتقال شما اضافه شده و باید  2.000000028 اتریوم بپردازید.

چه تراکنش‌هایی گس فی دارند؟

در شبکه اتریوم، برای تراکنش‌های زیر باید گس فی پرداخت شود:

• انتقال اتر: انتقال اتر از یک کیف پول به کیف پول دیگر و هر نوع تراکنشی در شبکه اتریوم، با پرداخت گس فی انجام می‌شود. معامله‌ها در این شبکه از نظر پیچیدگی و نیاز به منابع محاسباتی متفاوت هستند؛ بنابراین هزینه گس فی وابسته به نوع تراکنش است. مثلا انتقال اتر تراکنش ساده‌ای است؛ درحالی‌که اجرای قرارداد هوشمند تراکنش پیچیده‌ای به‌حساب می‌آید.
• ایجاد داده در بلاک چین: اضافه کردن تراکنش جدید به شبکه بلاک چین یا تغییر داده‌های موجود، در دسته تراکنش‌های شبکه قرار می‌گیرد که اجرای آن، نیاز به پرداخت گس فی دارد.

• ایجاد و اجرای قرارداد هوشمند: ازآنجایی‌که این قرارداد کدهای زیادی دارد، منابعی را برای پردازش، ذخیره داده‌ها در شبکه، انجام محاسبات و اجرای بندهای قوانین مصرف می‌کند. اجرای قراردادهای هوشمند جزو تراکنش‌های پیچیده در شبکه اتریوم است که گس فی نسبتا زیادی به آن تعلق می‌گیرد. البته این هزینه بسته به پیچیدگی قرارداد و تعداد عملیات آن، متغیر است.
• dApp: برنامه‌های غیر متمرکز برای اهداف مختلفی مانند مدیریت کیف پول، امور مربوط به صرافی‌، انجام بازی، حساب مالی شخصی و شبکه‌های اجتماعی توسعه یافته‌اند. برای انجام هر فعالیتی که در این بسترها شکل می‌گیرد، باید گس فی بپردازید. 

اقتصاد رفتاری در کریپتو؛ وقتی احساسات هم در تصمیم‌های مالی نقش دارند!

دامیننس ۱۷ رو همین حالا بخون.

Please leave this field empty.

Δ

چه کسانی گس فی را دریافت می‌کنند؟

در معماری شبکه اتریوم، سه لایه قرار دارد که لایه اول و آخر آن، در تعیین گس فی نقش مستقیمی دارند:

1. Execution layer: در این لایه، پرداخت‌ هزینه‌های گس به اعتبارسنج‌ها در پروتکل اتریوم تعلق می‌گیرد.
2. Consensus layer: لایه‌ معروف به «اجماع» که هزینه‌های گس را بین استیکرهایی که اتر را برای ایمن‌سازی شبکه گرو می‌گذارند، میزبانی می‌کند. این توزیع با مکانیسم اثبات سهام (PoS) انجام می‌شود.

کارمزد اتریوم به کسانی تعلق می‌گیرد که از این دو لایه، پشتیبانی و آن را ایمن می‌کنند.

عوامل مؤثر بر گس فی

همان‌طور که گفتیم، گس فی مقدار مشخصی ندارد و بسته به پیچیدگی تراکنش و فاکتورهای دیگر تعیین می‌شود. در ادامه، سه عامل مؤثر بر تعیین هزینه Gas Fee را بررسی خواهیم کرد.

ترافیک شبکه اتریوم

معمولاً کارمزد اتریوم، به‌طور مداوم در روزهایی که تقاضای شبکه از ظرفیت پهنای باند اتریوم بیشتر می‌شود، افزایش پیدا می‌کند. دوره‌های تقاضای بالا در اکوسیستم کریپتو، به مواقعی اشاره دارد که استفاده از بیت‌ کوین و اتریوم، به‌شکل ناگهانی بالا می‌رود. 

میزان تقاضا برای تراکنش‌های مختلف​

همچنین در زمان راه‌اندازی NFT های محبوب یا رویدادهای مهم دیفای، کاربران بیشتری برای پردازش تراکنش‌های خود رقابت می‌کنند. این افزایش تقاضا منجر به هزینه‌های بالاتر گس می‌شود؛ چون کاربران مایل به پرداخت هزینه بیشتر برای اولویت‌بندی تراکنش‌های خود هستند.

پیچیدگی عملیات یا اجرای قرارداد هوشمند​

فعالیت‌هایی که جزئیات و لایه‌های مختلفی دارند، جزو وظایف پیچیده در شبکه اتریوم تلقی شده و گس فی بیشتری را تقاضا می‌کنند. مثلا هماهنگ‌سازی تراکنش‌ها در چندین بلاک چین و اجرای قراردادهای هوشمند بزرگ وظایف پیچیده‌ای هستند که به‌دلیل مصرف منابع زیاد برای پردازش و اجرا، گس فی بیشتری را دریافت می‌کنند.

نوسانات قیمت اتر

قیمت اتریوم از عواملی مانند ارتقا شبکه، نوسان‌های قیمت بیت کوین و تغییرات نرخ بهره آمریکا، تاثیر مستقیمی می‌گیرد. این قیمت بر میزان گس فی تاثیر مستقیمی می‌گذارد. 

محدودیت فضای بلاک

هر بلاک اتریوم، محدوده مشخصی برای نگهداری مقادیر دارد که در صورت رسیدن به حداکثر ظرفیت یا تجاوز از آن، کل مقدار گس قابل استفاده برای همه تراکنش‌های درون آن بلاک محدود می‌شود. در این حالت، ممکن است کاربران ملزم به پرداخت کارمزدهای بالاتر شوند تا پردازش و انجام تراکنش‌هایشان در اولویت قرار بگیرد.

مقدار بیس فی و انعام

اگر کاربران تراکنش‌های خود را با بیس فی و انعام بالا به شبکه اتریوم بفرستند، منابع شبکه به پردازش درخواست آن‌ها اختصاص داده می‌شود؛ بنابراین مقدار گس فی برای دیگر کاربران شبکه بیشتر می‌شود.

چرا گس فی اهمیت دارد؟

شرایطی که در ادامه توضیح می‌دهیم، به اهمیت گس فی اشاره می‌کنند. 

حفظ امنیت شبکه

پرداخت کارمزد اتریوم از فعالیت‌های مخرب مانند تراکنش‌های کاذب و هجوم هکرها به شبکه جلوگیری می‌کند.

تشویق ماینرها به تأیید تراکنش‌ها و حفظ غیرمتمرکز بودن

دستگاه‌های استخراج اتریوم برای دریافت انعام بیشتر، به رقابت با یکدیگر می‌پردازند تا بتوانند بلاک تراکنش را به این شبکه اضافه کنند. با پرداخت گس فی، ماینرهای مختلف برای کسب سود بیشتر وارد شبکه اتریوم شده و جریان غیرمتمرکز بودن در شبکه جاری و حفظ می‌شود.

به تعادل رساندن ترافیک شبکه اتریوم​

با پرداخت Gas Fee و اولویت دادن به آن‌ها براساس انعام درنظر گرفته‌شده، می‌توان تا حد خوبی ترافیک شبکه را به تعادل رساند و از ازدحام بی‌رویه جلوگیری کرد.

جبران انرژی منابع محاسباتی

در شبکه بلاک چین، کامپیوترها از برق برای محاسبه و تأیید تراکنش‌های انجام‌شده استفاده می‌کنند. برق، کامپیوتر و افرادی که سیستم‌هایشان را روشن نگه می‌دارند، با دریافت کارمزد تراکنش می‌توانند به انجام تراکنش‌ها ادامه دهند.

چگونه گس فی را کاهش دهیم؟

راه‌کارهای زیر، پیشنهاد ما برای کاهش گس پرایس است:

• انتخاب زمان مناسب: بعدازظهرها و آخر هفته‌ها در کشور آمریکا، معمولا زمان‌های بهتری برای انجام تراکنش در شبکه اتریوم هستند. 
• تنظیم گس لیمیت و انعام: اگر هنگام ایجاد تراکنش در زمان‌های کم‌ترافیک، مبلغ کمتری را برای گس لیمیت و انعام تعیین کنید، تراکنش‌تان اجرا خواهد شد؛ اما در اوج ترافیک یا ساعت‌های شلوغ شبکه اتریوم، مجبور به افزایش این قیمت‌ها خواهید بود.
• استفاده از راه‌حل‌های لایه دوم: اتریوم لایه دوم، نسخه‌ای به‌روزشده از اتریوم لایه یک است که ابزارهایی مانند لوپرینگ و آربیتروم را در خود جا داده است. این راه‌کارها، هر تراکنش‌ را قبل از اجرا، به خارج از زنجیره برده و پردازش را انجام می‌دهند. در نتیجه ترافیک شبکه اتریوم​ به حداقل رسیده و گس فی کاهش پیدا می‌کند.
• بررسی وضعیت شبکه قبل از ارسال تراکنش: قبل از ارسال هر تراکنش، شبکه اتریوم را زیرنظر بگیرید و در زمانی که فعالیت کاربران در پایین‌ترین حد است، آن را ثبت کنید.

مقایسه گس فی در اتریوم با کارمزد سایر رمزارزها

در جدول زیر، مقایسه‌ای بین گس فی سه رمزارز محبوب را نشان داده‌ایم.

گفتار پایانی

گس فی، کارمزدی برای تراکنش‌های شبکه بلاک چین از جمله جابه‌جایی رمزارز و خرید NFT است. گس پرایس اتریوم با فرمول مشخصی محاسبه شده و بر اثر عواملی مانند ترافیک شبکه، میزان تقاضا برای تراکنش و پیچیدگی آن، تغییر می‌کند. این هزینه را می‌توان با ایجاد تراکنش در ساعت‌های کم‌ترافیک، استفاده از راه‌حل‌های لایه دوم و بررسی شبکه پیش از اقدام، به حداقل رساند.

در صورتی که هرگونه سوال، انتقاد یا مسئله‌ای درباره گس پرایس یا نحوه محاسبه گس فی دارید، در زیر این مقاله با ما و دوستان خود به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

• گس فی چیست و چرا باید آن را پرداخت کنیم؟

گس فی همان کارمزد انجام تراکنش در شبکه اتریوم است که بدون پرداخت آن، امکان جابه‌جایی اتر، اجرای قراردادهای هوشمند و استفاده از dApp وجود ندارد.

• چگونه می‌توانم هزینه‌های گس فی را کاهش دهم؟

ایجاد تراکنش در زمان‌های کم‌ترافیک شبکه، تعیین مبلغی کمتر برای انعام و کارمزد پایه، در کنار استفاده از راه‌حل‌های لایه دوم شبکه اتریوم، راه‌های موثری برای کاهش هزینه‌های گس فی هستند.

• آیا گس فی در همه شبکه‌های بلاک‌چین وجود دارد؟

بله. کارمزد تراکنش در اکثر شبکه‌های بلاک چین از جمله اتریوم، بایننس و سولانا وجود دارد.

• تفاوت بین گس لیمیت و گس پرایس چیست؟

گس لیمیت همان حداکثر مبلغی است که مایلید برای یک تراکنش خاص تعیین کنید؛ درحالی‌که گس پرایس به مبلغی اشاره دارد که شما مایل به پرداخت آن برای هر واحد گس هستید.