کیف پول حضانتی یا غیر حضانتی؛ عباراتی که اگر با دنیای ارزهای دیجیتال سروکار داشته باشید، احتمالاً آنها را شنیدهاید. کیف پول نقش بسیار مهمی در کنترل و مدیریت داراییهای دیجیتالی دارد. البته زمانی که از کیف پول صحبت میکنیم، منظورمان فقط یک نوع کیف پول نیست. انواع و اقسام مختلفی از کیف پول وجود دارد که هر یک دارای ویژگیهای منحصربهفردی هستند، اما در حالت کلی میتوان آن را به دو دسته کیف پول حضانتی (Custodial) و غیر حضانتی (Non-Custodial) تقسیم کرد. در این مقاله قصد داریم راجع به این دو دسته کیف پول ارز دیجیتال صحبت کرده و تفاوت کیف پول حضانتی و غیر حضانتی را به شما بیان کنیم.
کیف پول حضانتی (Custodial) چیست؟
برای درک نحوه عملکرد کیف پول حضانتی، مهم است که ابتدا بدانید کیف پولهای کریپتو چگونه کار میکنند. برخلاف تصور عموم مبنی بر اینکه کیف پولهای کریپتو حاوی وجوه کاربران هستند، کیف پولها هیچ وجهی را نگهداری نمیکنند. بلکه کلید عمومی و کلید خصوصی آنها را در خود نگهداری میکنند که به کاربر اجازه میدهد تراکنشها و همچنین کلید خصوصی را تنظیم کند.
همانطور که از نام آن پیداست، کیف پول حضانتی محلی است که کلیدهای خصوصی در آن ذخیره میشوند. این نوع کیف پول اغلب مبتنی بر وب هستند و معمولاً توسط صرافیهای ارز دیجیتال متمرکز مانند کوین بیس (Coinbase) ارائه میشوند. در واقع، صرافی موردنظر حضانت کلیدهای خصوصی شما را برعهده دارد و وظیفهاش ذخیره ایمن وجوه شماست.
طراحی صرافیها اغلب بهگونهای است که کاربران حتی مجبور نیستند مستقیماً با کیف پول خود تعامل داشته باشند. ازاینرو، گزینه راحتی برای کاربران تازهوارد بوده و توانایی زیادی در مدیریت کلیدهای خصوصی خود ندارند.
کلیه کیف پولها دارای رمز عبور هستند که کاربران همیشه باید آن را بهخاطر بسپارند، اما اگر آن را فراموش یا گم کردند، کیف پول حضانتی میتواند با چند سؤال امنیتی دوباره آن را برای شما بازیابی کند. درحالیکه در کیف پول غیر حضانتی این کار ممکن نیست و در صورت گمکردن رمز عبور کل وجوه کاربران از دسترس خارج خواهد شد. این ویژگی بزرگترین تفاوت کیف پول حضانتی و غیر حضانتی است.
با کیف پول حضانتی، کاربر از طریق پلتفرم موردنظر (مثلاً صرافی ارز دیجیتال) تراکنش را آغاز میکند و آدرس کیف پولی را که قصد ارسال وجوه به آن را دارد، انتخاب میکند. عهدهدار حضانت کلید خصوصی شما که اغلب یک صرافی است، وظیفه دارد تراکنشها را با استفاده از کلید خصوصی «امضا» کند تا از تکمیل صحیح آنها مطمئن شود. لازم به ذکر است کیف پول حضانتی به راحتی به برنامه های غیرمتمرکز (dApp) و فرصتهای مالی مانند استیکینگ یا ییلد فارمینگ (yield farming) متصل میشوند.
مزایا و معایب کیف پول حضانتی
همانطور که گفتیم عهدهدار حضانت این نوع کیف پولها در اختیار صرافیهاست. این موضوع باعث میشود کیف پول حضانتی مزایا و معایب متعددی داشته باشد.
مزایا |
معایب |
مسئولیت کمتر |
مدیریت کلیدهای خصوصی توسط شخص ثالث |
راحتی در استفاده |
امنیت کمتر نسب به کیف پول غیر حضانتی |
امکان بازیابی |
نیاز به احراز هویت |
|
ویژگیهای کمتر نسبت به کیف پول غیر حضانتی |
بزرگترین مزیت این نوع کیف پول در راحتی استفاده است. کاربران مسئولیت زیادی نداشته و نیازی به مدیریت کلیدهای خصوصی خود ندارند؛ در عوض صرافی مسئول این کار است. این ویژگی برای تازهواردان دنیای بلاک چین مزیت بزرگی به شمار میرود، اما باید خاطرنشان کنیم که این ویژگی در عین حال جزو معایب کیف پول حضانتی هم هست.
در واقع، با این کیف پول شما کنترل کاملی بر داراییهایتان ندارید و در صورتی که صرافی از لحاظ امنیتی به مشکلی بر بخورد، احتمال سرقت یا از دست دادن داراییهای شما نیز وجود دارد. از این رو، بسیار مهم است که صرافی ارز دیجیتالی را انتخاب کنید که معتبر بوده و از امنیت بالایی برخوردار باشد.
یکی دیگر از مزیتهای ویژه کیف پول حضانتی، امکان بازیابی رمز عبور است. درصورتیکه به هر دلیلی رمز عبور کیف پولتان را گم کردید، میتوانید درخواست بازیابی رمز عبور را در پلتفرم مربوطه ارسال کنید. سپس پلتفرم یا صرافی با پرسیدن چند سوال و اطمینان از هویت اصلی شما، رمز عبورتان را بازیابی میکند.
از آنجایی که کیف پول حضانتی اغلب از طریق صرافیها ارائه میشود، هنگام ایجاد آن نیازمند احراز هویت هستید. هرچند برخی از صرافیها نیازی به احراز هویت ندارند، اما اغلب آنها برای برقراری امنیت بیشتر از این روش استفاده میکنند. بااینحال، بسیاری از افراد این مورد را جزو معایب کیف پول حضانتی به حساب میآورند.
کیف پول غیر حضانتی (Non-Custodial) چیست؟
ضربالمثلی در محافل کریپتویی وجود دارد با این مضمون که «کلید خصوصی ندارید؟ پس مالک رمزارزهای خود نیستید». بسیاری از متخصصان ارزهای دیجیتال معتقدند که کلید خصوصی نشاندهنده مالک واقعی و قابل تأیید وجوه در کیف پول است. اگر این کلید خصوصی را خودتان مدیریت نکنید، پس مالک واقعی رمزارزهایتان نیز نیستید.
با کیف پول غیر حضانتی، کاربران کنترل کاملی بر کلید خصوصی به همراه وجوه خود دارند. این نوع کیف پولها از نظر فنی کمی پیچیدهتر از کیف پولهای حضانتی است؛ بنابراین، عموماً موردعلاقه کاربران باتجربه ارزهای دیجیتال هستند.
کیف پولهای غیر حضانتی در سه نوع کیف پول نرمافزاری، کیف پول سخت افزاری و مبتنی بر مرورگر وب وجود دارند. کیف پولهای نرمافزاری کلیدهای خصوصی را روی هارد دیسک کامپیوتر ذخیره و رمزگذاری میکنند، درحالیکه کیف پولهای سختافزاری شبیه درایو USB هستند و تنها زمانی میتوان به آنها دسترسی داشت که به رایانه یا تلفن همراه متصل باشند؛ بنابراین، معمولاً کیف پولهای سختافزاری را جزو امنترین گزینهها به شمار میرود. کیف پولهای مبتنی بر مرورگر نیز در قالب افزونه ظاهر شده و امکان دسترسی به کلیدهای خصوصی را فراهم میکنند.
مزایا و معایب کیف پول غیر حضانتی
این نوع کیف پول نیز دارای مزایا و معایبی است:
مزایا |
معایب |
مسئولیت وجوه بر عهده کاربر |
در صورت از دست دادن کلیدهای خصوصی و یا عبارات بازیابی، بازیابی داراییهای دیجیتال غیرممکن است |
احتمال هک کم |
نیازمند دانش فنی برای استفاده |
عدم نیاز به احراز هویت |
|
دارای ویژگیهای پیشرفته |
|
کیف پول غیر حضانتی این آزادی را به کاربران میدهد که مسئول بانک وجوه خود باشند، اما این آزادی با مسئولیتهای بیشتری همراه است. برای مثال، فراموشی کلید خصوصی یا گمکردن کیف پول سختافزاری، میتواند راه دسترسی به وجوه شما را بسیار سخت کند. در واقع، غیر حضانتی بودن آن هم مزیت به شمار میرود و هم عیب!
خوشبختانه، بسیاری از ارائهدهندگان کیف پول غیر حضانتی عبارت بازیابی یا seed را برای دسترسی دوباره به داراییها را ارائه میدهد. این عبارت از ۱۲ تا ۲۴ کلمه تصادفی تشکیل شده که به عنوان نوعی روش پشتیبان بازیابی رمز عبور عمل میکند، اما از همین عبارت نیز باید به اندازه کلید خصوصی، محافظت کنید؛ زیرا هر کسی که عبارت Seed شما را داشته باشد، میتواند به حساب کاربریتان دسترسی پیدا کند.
با تمام این اوصاف، کیف پول غیر حضانتی کنترل کاملی بر مدیریت کلیدهای خصوصی شما ارائه میدهد. از همین رو، امنیت بسیار بالایی داشته و نفوذ هکرها به آن بسیار سخت است. هیچ نیازی به احراز هویت برای داشتن کیف پول غیر حضانتی وجود ندارد و به صورت کاملاً ناشناس میتوان صاحب چنین کیف پولی شد.
تفاوت کیف پول حضانتی و غیر حضانتی در چیست؟
با کیف پول حضانتی و غیر حضانتی آشنا شدیم و اطلاعات کاملی راجع به هر دو و مزایا و معایبشان به دست آوریم، اما تفاوت کیف پول حضانتی و غیر حضانتی در چیست؟
حضانت کلید خصوصی
مهمترین عاملی که باید در مقایسه کیف پولهای حضانتی و غیر حضانتی در نظر گرفت این است که چه کسی کلید خصوصی را در دست دارد.
در کیف پولهای حضانتی، شخص ثالثی مانند صرافی کلیدهای خصوصی کاربران را در اختیار داشته و آنها را مدیریت میکند. در حالی که در کیف پولهای غیر حضانتی، حضانت کیف پول بر عهده خود کاربر است.
امنیت
مسئولیت کیف پولهای غیر حضانتی کاملاً برعهده خود کاربر است؛ بنابراین، کلیدهای خصوصی نیز در اختیار خود کاربر قرار دارد. کنترل کامل بر کیف پول باعث میشود تا امنیت این نوع کیف پول بسیار بیشتر بوده و نفوذ هکرها به آن سخت باشد.
در کیف پولهای حضانتی، کلیدهای خصوصی در اختیار شخص ثالثی قرار دارند. در واقع، این شخص ثالث که میتواند صرافی یا ارائهدهنده کیف پول باشد، به تمام داراییهای کاربر دسترسی دارد. در صورتی که صرافی مورد حمله قرار گرفته و هک شود، کلیه دارایی کاربران نیز از بین خواهند رفت؛ بنابراین، در این مورد، کیف پول غیر حضانتی برنده نبرد بین این دو نوع کیف پول است.
امکان بکآپ و بازیابی
وقتی نوبت به مقایسه امکان بکآپگیری و بازیابی میرسد، کیف پول حضانتی نسبت به نوع غیر حضانتی برتری دارد.
کیف پولهای حضانتی، کلید خصوصی را نزد خود نگه میدارند؛ بنابراین، حتی در صورت فراموشی رمز عبور و از دست دادن دسترسی به دادهها، میتوانید با درخواست از شخص ثالث، دسترسی خود را دوباره به دست آورید. این در حالی است که در کیف پولهای غیر حضانتی این امکان وجود ندارد و اگر کلید خصوصی و عبارت بازیابی خود را فراموش کنید، دسترسی به داراییها برای همیشه از بین خواهد رفت.
دسترسی آفلاین
اگر بخواهید وارد کیف پول حضانتی خود شوید، حتماً باید به اینترنت دسترسی داشته باشید. اکثر کیف پولهای حضانتی که ارائه میشوند، به صورت آنلاین در دسترس بوده و نمیتوان به شکل آفلاین با آنها کار کرد.
چنین الزامی برای کیف پول غیر حضانتی وجود ندارد. شما میتوانید به صورت آفلاین نیز از کیف پول غیر حضانتی خود استفاده کنید.
کدام یک بهتر است؟
در بالا، به تعریف و بیان تفاوت کیف پول حضانتی و غیر حضانتی پرداختیم. در برخی جنبهها، کیف پول حضانتی برتری دارد و در برخی دیگر کیف پول غیر حضانتی. این که کدام یک از این دو نوع کیف پول بهتر است، بستگی به نیاز شما دارد.
کیف پول حضانتی اغلب توسط تازهواردان و کسانی که ترس از دست دادن داراییهای خود در صورت فراموشکردن عبارت بازیابی را دارند، استفاده میشود. در مقابل، کیف پول غیر حضانتی برای آن دسته از کاربرانی مناسب است که میخواهند کنترل بیشتری بر روی وجوه خود داشته باشند. در نتیجه هر دو کیف پول میتواند مفید و کاربردی باشد. تنها مسئله این است که سطح راحتی خود را با ویژگیهایی که در رابطه با هر دو نوع گفته شد، بسنجید. بیشک، با درک نیازهای خود میتوانید بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.
گفتار پایانی
کیف پولهای حضانتی و غیر حضانتی، هر دو برای ذخیره کلیدهای خصوصی به کار میروند. کاربران به کمک هر دو میتوانند وجوه خود را در آن مشاهده کرده و به مدیریت آنها بپردازند، اما با توجه به تفاوت کیف پول حضانتی و غیر حضانتی، مشخص است که در برخی جنبهها باهم فرق دارند. در کیف پول Custodial، حضانت کیف پول با شخص ثالثی مثل صرافی است؛ در حالی که حضانت کیف پول در نوع Non-Custodial، با خود کاربر است. این ویژگی باعث میشود تا هر یک از آنها دارای مزایا و معایبی مختلفی باشند.
توصیه میکنیم به خوبی بخش مقایسه آنها را خوانده و بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید. سپس، خوشحال میشویم دلیل انتخاب خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
سؤالات متداول
- تفاوت بین خدمات کیف پول حضانتی و غیر حضانتی چیست؟
اصلیترین تفاوت کیف پول حضانتی و غیر حضانتی در مدیرت کلیدهای خصوصی رمزارزهاست. در نوع حضانتی، کلیدهای خصوصی توسط اشخاص ثالث مدیریت میشود، در حالی که در کیف پول غیر حضانتی مدیریت کلیدهای خصوصی برعهده خود کاربر است.
- بهترین کیف پول حضانتی چیست؟
Free wallet، Binance، BitMax، Bitgo و Blockchain.com و کیف پول بیت پین جزو بهترین کیف پولهای حضانتی به شمار میروند.
- بهترین کیف پول غیر حضانتی چیست؟
تراست ولت، متامسک، Ecodus، Trezor One و Zengo از جمله بهترین کیف پولهای غیر حضانتی است.