کیف پولهای مبتنی بر بلاک چین جزء اصلی و حیاتی صنعت وب 3 (Web3) هستند. کیف پولها، کلید هویت کاربر در وب 3 هستند و به کاربران مالکیت دادهها و مجوز استفاده از برنامهها و قراردادهای هوشمند را میدهند. با این حال، پیچیدگی آنها که باعث افزایش ریسکهای مرتبط به اشتباهات ناخواسته میشود، مانعی بر سر پذیرش انبوه وب 3 بوده است.
کاربران زیادی هنوز هم با مفهوم کیف پولهای حضانتی (Custodial) یا غیرحضانتی (Non-custodial) آشنا نیستند. کیف پولهای حضانتی توسط یک شخص ثالث و به صورت متمرکز مدیریت میشوند که به معنای کنترل کمتر کاربران بر دارایی یا دادههای خودشان است. در مقابل، کیف پولهای غیرحضانتی، کاربران را در صندلی راننده قرار میدهند، اما راهاندازی و کار کردن با آنها بعضاً پیچیده است. در این قبیل کیف پولها، کاربر باید یک عبارت 12 یا 24 کلمهای را به خاطر بسپارد و از آن محافظت کند تا مانع از دسترسی دیگران به کیف پولش شود.
«موانع مرتبط با کیف پول» به طور قابل توجهی مانع ورود برندها و مصرفکنندگانی شده است که ممکن است کاربران بالقوه وب 3 در نظر گرفته شوند. برای اینکه وب 3 به پذیرش انبوه برسد، عملکرد کیف پولها باید به گونهای دوباره بازسازی شود که کاربران نیازی به وجود مستقیم کیف پول نداشته باشند و در عین حال، فعالیت کاربر در وب 3 باید غیرمتمرکز، ایمن و بدون عبارات اولیه باقی بماند.
تعداد انگشت شماری از فناوریهای نوظهور در حال شکل دادن به شالودهی چنین ایدهای برای آینده این صنعت هستند. طی چند سال آینده، نقش همهجانبه کیف پولها در پسزمینه کاهش مییابد، و در نتیجه، وب 3 یکپارچگی ساده و تعامل در سراسر پلتفرمها را ارائه میدهد.
موانع کیف پولهای وب 3
در این روزهای اولیه از پیدایش وب 3، شروع به کار با برنامه های غیرمتمرکز (dApps) معمولاً نیاز به داشتن کیف پولی دارد که میتواند به صورت غیرحضانتی باشد یا توسط یک متولی شخص ثالث میزبانی میشود. در حالی که برخی از گزینههای ترکیبی نیز توسعه داده شدهاند، کاربران عموماً با انتخابی سخت بین راحتی، امنیت، دسترسی و کنترل مواجه شدهاند.
یک کیف پول غیرحضانتی اغلب برای اتصال و استفاده از dAppهای خاص، از جمله بسیاری از پلتفرمهای معاملات ارز دیجیتال، بازارهای NFT و بازی برای کسب درآمد (P2E) ضروری است. اما تنظیم کیف پول و عبارت کلیدی برای افرادی که تازهوارد هستند میتواند گیجکننده و ترسناک باشد. در نتیجه، کاربران بالقوه اغلب این گزینه را رها میکنند.
حتی زمانی که راهاندازی اولیه موفقیتآمیز باشد، مدیریت کیف پول غیرحضانتی همچنان چالشها و مشکلات زیادی را به همراه دارد. از جمله:
- به خاطر سپردن و محافظت از عبارات کلیدی
- پیگیری اکانتی که فقط با یک رشته اعداد طولانی شناسایی میشود
- تصمیمگیری در مورد امضای تراکنشها، که اغلب درک آنها دشوار است
- دانستن نحوه اتصال به بلاک چینها و برنامههای کاربردی مختلف
- داشتن نوع و مقدار مناسب توکن برای پوشش هزینههای تراکنش (گس).
- پیروی از اقدامات امنیتی مناسب در محیطی با تهدیدات متنوع از هک شدن و حملات فیشینگ
در حالی که اشارهکردن به این مسائل در وب 3 طبیعی است، وب 2 نیز با مشکلات مدیریت حساب مواجه است. کاربران با فهرستی از لاگینها و پسوردهای مختلف روبرو هستند که باعث افزایش آسیبپذیری در برابر هکرها میشود و مورد سوءاستفاده قرار میگیرند. از طرفی با سرویسهای مدیریت رمز عبور متمرکز سروکار دارند که در معرض حملات سایبری نیز قرار گرفتهاند. پس زمانی که وب 2 گزینه راحتی را به کاربر ارائه میدهد، در مقابل حفظ حریم خصوصی و کنترل دادهها را از او میگیرد.
راهحلهای همگرا
فناوریهای نوآورانه در تلاش هستند تا فرصتهایی را برای حل چالش مدیریت حساب در وب 2 و موانع کیف پول در وب 3 ارائه دهند.
این فناوریها شامل پیشرفتهای چشمگیری در تجربه کاربر از تعامل با برنامههای کاربردی در بلاک چین است. در عین حال، رویکردهای جدید، تأیید هویت و قابلیت تعامل با حساب، ورود به برنامهها و سرویسها را ایمنتر و راحتتر میکند. پیوند این فناوریها میتواند به عقب راندن کیف پولها و افزایش عملکرد و امنیت کمک کند.
در حالی که این فناوریهای نوظهور هنوز در مرحله بلوغ هستند، میتوان انتظار داشت که به زودی سد کیف پول را از بین ببرند و امکان ورود و تعامل روان و ساده در وب 3 را فراهم کنند.
کیف پول قرارداد هوشمند
کیف پولهای قرارداد هوشمند، حسابهای قابل برنامهریزی هستند که روی بلاک چینها کار میکنند. آنها واسطهای برای تعامل با یک بلاک چین هستند و از آنجا که میتوان آنها را با قوانین دقیق برنامهریزی کرد، طیف وسیعی از ویژگیها و عملکردهایی را ارائه میدهند که در کیف پولهای استاندارد در دسترس نیست.
- تراکنشهای ساده شده: کیف پولهای قرارداد هوشمند عملکردهای مهمی مانند جمعآوری تراکنشها، پرداخت هزینههای گس با طیف گستردهای از توکنها، و اجازه دادن به برنامههای کاربردی یا برندها برای پرداخت هزینه تراکنشها از طرف کاربر را امکانپذیر میکنند.
- بازیابی کلید خصوصی: این کیف پولها به کاربران این امکان را میدهند که سیستمهایی را راهاندازی کنند تا در صورت گم شدن یا فراموش شدن عبارت اولیه، دوباره به دارایی خود دسترسی پیدا کنند. به عنوان مثال، بازیابی اجتماعی (Social Recovery) از بخشهایی از یک کلید خصوصی در میان دوستان قابل اعتماد یا اعضای خانواده پشتیبانی میکند که سپس میتوانند بازیابی کلید خصوصی را امکانپذیر کنند.
- تدابیر امنیتی: با کیف پولهای قراردادی هوشمند، کاربران میتوانند قوانینی را برای محافظت در برابر سرقت وضع کنند. به عنوان مثال، آنها میتوانند میزان خرج کردن را محدود کنند، محدودیتهایی را برای کل تراکنشها تعیین کنند، یا لیست سفیدی از آدرسهای ثبت شده برای تعامل با آنها ایجاد کنند.
کیف پولهای قراردادی هوشمند یک ستون مستحکم برای تقویت صنعت وب 3 هستند که چالشهای کیف پولهای غیرحضانتی و حضانتی را تا میزان قابل توجهی رفع میکنند. آنها میتوانند تراکنشها را در سراسر برنامههای کاربردی، ساده و خودکار کنند تا حضور در وب 3 را برای هر طیفی از کاربران تسهیل کنند. کیف پولهای قرارداد هوشمند با ارائه ابزارهایی برای بازیابی کلید خصوصی، یکی از مشکلات اصلی در وب 3 را از بین میبرند. در حالی که هنوز موانعی برای استفاده گسترده از کیف پولهای قراردادی هوشمند وجود دارد، پذیرش آنها در بلاک چینهای لایه ۲ سرعت گرفته است و تراکنشهای کمهزینه و سریعتری را ارائه میدهند.
شناسههای غیرمتمرکز
شناسههای غیرمتمرکز (DID) تأیید اطلاعات شناسایی را در حالی که دادهها در کنترل رمزنگاری شدهی کاربر هستند، امکانپذیر میسازند.
اما شناسههای غیرمتمرکز چگونه به هموارکردن «مسیر وب 3 بدون نیاز به کیف پول» کمک میکنند؟
در واقع، ترکیبی از پیکربندی قرارداد هوشمند و تأیید DID میتواند مفهوم موجود کیف پول وب 3 را منسوخ کند. به جای اینکه یک آدرس کیف پول خاص شروع به انجام تراکنش کند، قراردادهای هوشمند میتوانند مستلزم این باشند که تراکنش شامل تأیید از DID کاربر باشد. در صورت لزوم، کاربران میتوانند از طریق یک رابط ساده بدون یک سری مراحل خستهکننده یا گیجکننده، تراکنشها را احراز هویت و شروع کنند. هزینه گس را میتوان توسط برنامههای کاربردی پرداخت کرد (مخصوصاً با هزینههای پایین گس در بلاکچینهای لایه ۲).
ورلد کوین (Worldcoin)
یکی از نمونههای کاربردی DIDها پروژه جنجالی Worldcoin و فناوری شناسه جهانی آن برای اثبات هویت دیجیتال است. شناسه جهانی (World ID) را میتوان به عنوان نوعی پاسپورت در نظر گرفت که در آن مهرهای مختلف نشاندهنده اعتبار است که اطلاعات خاصی مانند سن، آدرس، یا سابقه کاری یا تحصیلی را تأیید میکند. در صورت نیاز، کاربران میتوانند اجازه نمایش مهر را بدون فاش کردن کل پاسپورت دهند.
اعتبارنامهها را میتوان برای اشتراکگذاری دادهها بر اساس «نیاز به دانستن» پیکربندی کرد. به عنوان مثال، یک اعتبارنامه میتواند ثابت کند که یک فرد بیش از 21 سال سن دارد بدون اینکه سن واقعی را فاش کند. اعتبارنامهها همچنین میتوانند تأیید کنند که آیا یک فرد اقدامات خاصی مانند رای دادن یا اهدای کمک مالی انجام داده است یا خیر.
اینکه آیا ورلد کوین به عنوان یک راه حل ترجیحی DID ظاهر میشود یا خیر، هنوز مشخص نیست، اما نشاندهنده ظهور فناوری جدیدی باشد که میتواند نحوه ارتباط کاربران با بلاک چین را بهبود بخشد.
بلواسکای (Bluesky)
بلواسکای یک اپلیکیشن وبلاگنویسی اجتماعی است که بر اساس پروتکل AT ساخته شده است – چارچوبی برای وب اجتماعی که تمرکززدایی را در اولویت قرار میدهد تا کاربران حریم خصوصی، کنترل و قابلیت حمل دادههای خود را داشته باشند. یک حساب کاربری واحد در شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز مختلف در پروتکل AT بدون نیاز به عبارات اولیه یا ورود به سیستم جداگانه، قابلیت تعامل را فراهم میکند.
نامهای کاربری عمومی یا یوزرنیمهای موجود در پروتکل AT توسط DID برای احراز هویت پشتیبانی میشوند. دادههای کاربر در بلواسکای با رمزنگاری در مخازن داده امضا شده که به DID کاربر مرتبط هستند، ذخیره میشود. اگر کاربری تصمیم بگیرد بلواسکای را ترک کند و به شبکه اجتماعی دیگری مهاجرت کند، میتواند هویت، دادهها و ارتباطات اجتماعی خود را به همراه ببرد.
با وجود اینکه بلواسکای فقط با کد دعوت قابل دسترسی است، به بیش از یک میلیون بار دانلود رسیده است که نشاندهنده جذابیت مدل جدیدی از وب اجتماعی است. اگرچه بلواسکای و پروتکل AT مبتنی بر بلاک چین نیستند، نشان میدهند که چگونه فناوریهای جدید میتوانند راحتی یک حساب کاربری سنتی را در اختیار کاربران قرار دهند و در عین حال تمرکززدایی، امنیت و حریم خصوصی دادهها را حفظ میکند.
باز کردن قفل وب 3 بدون کیف پول
همراه با بلوغ کیف پولهای قرارداد هوشمند، DIDها و سایر فناوریهای تأیید و ورود به سیستم، راه برای حضور و تجربه در صنعت وب 3 بدون نیاز مستقیم به یک کیف پول هموار میشود.
در دنیایی که وب 3 در مرحله پذیرش انبوه است، هیچ دلیلی وجود ندارد که کاربر معمولی به فکر پیچیدگیهای بلاک چین یا کیف پول باشد. از این گذشته، وب 2 بر روی پایگاه دادههای پیچیدهای ساخته شده است که کاربران با روشهای شناخته شده مانند ایمیل یا حساب رسانههای اجتماعی خود وارد آن میشوند. با این حال، تقریباً هیچ کاربری از مکانیکهای اساسی پایگاه داده یا فرایند ورود به سیستم آگاه نیست یا نگران آن نیست.
ممکن است همیشه عدهای از کاربران وجود داشته باشند که به استفاده و مدیریت مستقیم کیف پولها ادامه میدهند، اما بیشتر کاربران آینده در وب 3 به چنین چیزی نیازی ندارند. برای اینکه پای نامهای بزرگ و برندها به این صنعت باز شود، باید موانع کیف پول برداشته و تجربه کاربری ساده شود.
برای مثال، برندی مانند nike، میتواند با ارسال یک کفش مجازی NFT به یک حساب کاربری، به مشتری برای خرید پاداش دهد. با همان حساب کاربری، کاربر میتواند آن کفش را در یک متاورس انتخابی خود بپوشد، از NFT برای دسترسی به یک رویداد یا تخفیف استفاده کند، یا کفش را در بازاری مانند OpenSea بفروشد – همه اینها بدون مدیریت یک کیف پول یا عبارات کلیدی.
برای اینکه وب 3 به جریان اصلی تبدیل شود، کیف پولها باید بهاندازهای که پایگاههای داده در وب 2 برای کاربران نامرئی هستند، کنار روند. فناوریهای همگرا میتوانند کیف پولها را به پسزمینه سوق دهند و دسترسی و تعامل با وب 3 را ایمنتر و راحتتر کنند. استفاده از این فناوریها میتواند درها را به روی پذیرش انبوه و عصر جدیدی برای وب 3 باز کند.