آیا امکان فورک دوباره بیت کوین وجود دارد؟

تاریخ انتشار: 24 اردیبهشت 1402 | آخرین به‌روزرسانی: 8 آذر 1402

زمان مطالعه: 9 دقیقه

امروز می‌خواهم درباره امکان فورک دوباره بیت کوین بنویسم؛ حتما تا‌به‌حال بارها درباره فورک‌های اتریوم مطلب خوانده‌‌اید، از هاردفورک سال ۲۰۱۶ گرفته تا فورک The Merge یا همان ادغام در سال ۲۰۲۲ که مکانیسم گواه بر کار (Proof of Work) را به گواه بر سهام (Proof of Stake)، تغییر داد!

به طور کلی، تعداد دقیق فورک‌های اتریوم مشخص نیست، چرا که ممکن است برخی در این شمارش، فورک‌های ناموفق، ناکام یا نامعتبر را نیز لحاظ کنند. با این حال، می‌توان گفت که تا به امروز، حدود ۱۹ هاردفورک سخت (Hard fork) معروف و موفق در شبکه اتریوم رخ داده است. اما آیا مانند اتریوم، امکان فورک دوباره‌ بیت کوین هم وجود دارد؟

فهرست مطالب

ارتقای سگویت

چرا می‌گوییم فورک دوباره بیت کوین؟ بیت کوین پس از ارتقای سگویت (SegWit) در سال ۲۰۱۷ فورک شد؛ ارتقای سگویت، آپدیتی برای پروتکل بیت کوین بود که دو هدف اصلی را دنبال می‌کرد: برطرف کردن مشکل انعطاف‌پذیری تراکنش‌ها و افزایش ظرفیت بلاک‌ها.

حل مشکل انعطاف‌پذیری تراکنش‌ها: قبل از ارتقای سگویت، ممکن بود پیش از تایید تراکنش‌ها توسط شبکه، برخی از جزئیات آن‌ها تغییر کرده و هش تراکنش نامعتبر شود. برای حل این مشکل، سگویت داده‌های مربوط به امضای دیجیتال را از درون تراکنش جدا کرده و آن‌ها را در قسمتی جدید به نام Witness قرار می‌دهد؛ به این ترتیب، هش تراکنش تنها براساس آدرس‌های فرستنده و گیرنده محاسبه شده و دیگر امکان تغییر آن‌ وجود نداشت.
افزایش ظرفیت بلاک‌ها: پس از ارتقای سگویت، داده‌های مربوط به امضای دیجیتال حذف و فضای خالی بیشتری در هر بلاک به وجود می‌آید، پس می‌توان تعداد بیشتری تراکنش را در هر بلاک قرار داد. افزایش ظرفیت بلاک‌ها، سرعت پردازش تراکنش‌ها را بالا برده و هزینه‌های تراکنش‌ها را کاهش می‌دهد.

علاوه بر دو مورد بالا، ارتقای سگویت باعث می‌شود که شبکه بلاک چین بتواند از تکنولوژی‌های جدیدتر و پیشرفته‌تر مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network) استفاده کند و درنهایت عملکرد، امنیت و پایداری شبکه بلاک چین بیت کوین را بهبود بخشد. در جریان ارتقای سگویت، بر سر اندازه‌ی بلاک‌ها بحث‌هایی مطرح شد و در جامعه بیت کوین، دو دستگی رخ داد. دسته اول با افزایش اندازه بلاک موافق بود و دسته دوم می‌خواست ظرفیت بلاک‌ها به همان اندازه‌ی قبل باقی بماند.

درباره سگویت بیشتر بخوانید: سگویت چیست و عملکرد آن به چه صورت است؟

پس از فعال‌سازی سگویت، مخالفان این ارتقا، با همکاری استخر استخراجی بزرگ، شبکه بیت‌ کوین را فورک کردند؛ در نتیجه‌ی این کار، ارز دیجیتال بیت‌کوین کش (BCH) و به دنبال آن بیت کوین SV و سپس بیت کوین گلد به وجود آمدند. در نتیجه سه رمزارز جدید BCH، BSV و BTG به بازار عرضه شدند. حال سوال این است که آیا امکان فورک دوباره بیت کوین وجود دارد؟

فورک چیست و چرا انجام می‌شود؟

برای برررسی امکان فورک دوباره بیت کوین، ابتدا بهتر است با خود مفهوم فورک (Fork) و دلیل انجام آن آشنا شویم. فورک در دنیای کریپتوکارنسی، نوعی به‌روزرسانی، اصلاح یا ارتقای بلاک‌ چین است که ممکن است بلاک‌ چین را به دو زنجیره مختلف، با قوانین و پروتکل‌های متفاوت تقسیم کند. فورک دو نوع اصلی دارد: سافت فورک و هارد فورک.

سافت فورک، به‌روزرسانی سازگار با نسخه‌های قبلی است و شرکت‌کنندگانی که نرم‌افزار خود را آپدیت نکرده باشند نیز می‌توانند در اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌ها شرکت کنند؛ سافت فورک معمولاً برای حل مشکلات فنی یا افزایش ظرفیت شبکه انجام می‌شود.
هارد فورک، به‌روزرسانی ناسازگار با نسخه‌های قبلی است و معمولاً برای اضافه کردن ویژگی‌های جدید یا تغییر قوانین شبکه انجام می‌شود؛ هاردفورک ممکن است منجر به ایجاد یک یا چند رمزارز جدید شود.
برای مثال اگر ۱۰ درصد از ماینرهای بیت کوین روی انجام فورک به توافق برسند یا به هر دلیلی دیگر اعضای جامعه درخواست‌شان را نپذیرند، فورک انجام می‌شود.

فورک آخرین راه برای حل اختلافات ماینرها و توسعه‌دهندگان است.

برای درک بهتر، همان فورکِ بعد از The Merge اتریوم را در نظر بگیرید؛ زمانی که قرار بود مکانیسم اجماع اتریوم از PoW به PoS تغییر کند، ماینر‌های مخالف، با انجام فورک، رمزارز جدیدی به نام ETHw را راه‌اندازی کردند. در اینجا لازم است دو نکته مهم را در نظر داشته باشید:

از زمان اجرای هاردفورک، ماینرها دیگر در شبکه نقشی نداشته و جایگاه خود را تسلیم اعتبارسنج‌ها می‌کنند؛ پس طبیعی است به دنبال راهی برای حفظ درآمد و سود خود باشند.
پس از انجام هاردفورک و تولد بلاک چینی جدید از دل شبکه‌ای دیگر، هولدرهای ارز دیجیتال شبکه اولیه به نسبت برابر توکن شبکه جدید را نیز دریافت می‌کنند؛ همین موضوع ممکن است در ابتدا باعث شود قیمت توکن بلاک چین جدید، رشدی انفجاری داشته باشد.

برای مثال، پس از ایجاد توکن ETHw، هر کاربر به همان تعداد اتر (ETH) که در اختیار داشت، ETHw دریافت کرد و هولدرهای شبکه اصلی اتریوم، ناگهان صاحب رمزارزی شدند که شناختی نسبت به آن و آینده‌‌اش نداشتند. پس شروع به فروش این توکن‌های جدید کردند و همین موضوع باعث شد قیمت رمزارز ETHw در بازه‌ی زمانی کوتاهی افت پیدا کند؛ حتی حمایت ماینرهای بزرگی مانند Chandler Guo هم نتوانست ETHw را نجات دهد.

پس از فورک بیت کوین هم، قیمت رمزارز BCH برای مدتی قبل از سقوط افزایش یافت، اما با توجه به دو نکته‌ای که در بالا اشاره کردم، این افزایش قیمت دوامی نداشت. همین موضوع در مورد سایر توکن‌های مشابه هم صادق است. در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد که چرا امکان فورک دوباره بیت کوین وجود دارد؟

چرا امکان فورک دوباره بیت کوین وجود دارد؟

قبل از پاسخ به امکان داشتن یا نداشتن فورک دوباره‌ بیت کوین، بیایید با تیم توسعه‌دهنده‌ی بیت کوین و افرادی که کنترل فنی آن را به دست دارند، آشنا شویم. برای شروع، اگر به استخرهای بیت کوین در mempool.space نگاه کنیم، می‌ببینیم که در حال حاضر (در زمان نگارش این مقاله)، ازدحام تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین بسیار بالا بوده و ۲۷۸٬۴۷۱ تراکنش تایید‌نشده در شبکه وجود دارد؛ این تعداد چند روز قبل به حدود ۰٫۴ میلیون تراکنش هم می‌رسید.

بدون اولویت – ۱۸ ساتوشی‌بر‌بایت (sat/vB) – برابر با ۰٫۶۸ دلار
اولویت پایین – ۲۲ ساتوشی‌بر‌بایت (sat/vB) – برابر با ۰٫۸۳ دلار
اولویت متوسط – ۲۲ ساتوشی‌بر‌بایت (sat/vB) – برابر با ۰٫۸۳ دلار
اولویت بالا – ۲۲ ساتوشی‌بر‌بایت (sat/vB) – برابر با ۰٫۸۳ دلار

داده‌های بالا به وضوح نشان می‌دهند که با تغییر اولویت گس‌فی هم تغییر پیدا می‌کند.

اگر به نمودار گس فی بالا، نگاهی بیندازید، متوجه خواهید شد که گس فی از فروردین ۱۴۰۲ تا به امروز افزایش پیدا کرده است. تا قبل از این افزایش کارمزد، گس‌فی تقریباً ۱ دلار بود، اما با راه‌اندازی پروتکل اردینالز (Ordinals)، ورق برگشت و گس‌ فی با معرفی شبکه BRC-20، افزایش یافت و به ۳۰ دلار رسید.

پروتکل اردینالز

اردینالز (Ordinals) پروژه‌ای است که ممکن است ما را یک قدم به فورک دوباره بیت کوین نزدیک کند. اردینالز، پروتکلی روی شبکه بیت کوین است که قابلیت ساخت توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) را فراهم می‌کند. این پروتکل از سال ۲۰۲۳ شروع به فعالیت کرده و تاکنون هزاران NFT را در شبکه بیت کوین عرضه کرده است.

پروتکل Ordinals برای هر ساتوشی، که کوچک‌ترین واحد بیت کوین است، شماره و هویتی منحصربه‌فرد در نظر می‌گیرد؛ این شماره‌گذاری براساس نظریه اردینال (Ordinal Theory) انجام می‌شود و امکان ردیابی و انتقال ساتوشی‌ها را فراهم می‌کند. BRC-20 هم استاندارد توکنی آزمایشی برای بلاک چین بیت کوین و برگرفته از ERC-20 شبکه اتریوم است و از آنجا که بیت کوین از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمی‌کند، این استاندارد بر اساس پروتکل اوردینال عمل می‌کند.

استاندارد BRC-20 امکان ایجاد توکن‌های قابل تعویض را فراهم کرده و رشد روزافزون توکن‌های ایجاد شده براساس این استاندارد، باعث افزایش ازدحام شبکه بیت کوین و همچنین افزایش کارمزد تراکنش‌ها شده است؛ توکن‌های PEPE و MOON را می‌توان دو نمونه از موفق‌ترین NFTهای ساخته شده با استاندارد BRC-20، معرفی کرد.

مهم‌ترین تفاوت توکن‌های ایجاد شده با استاندارد ‌BRC-20 با توکن‌های مبتنی بر استاندارد ERC-20، مکانیسم اجماع در تولید آن‌ها است. علاوه‌بر‌این، به دلیل پشتیبانی نکردن بیت کوین از قراردادهای هوشمند، توکن‌های BRC-20، قابلیت‌های کمتری ارائه می‌دهند. استاندارد BRC-20 زمانی به وجود آمد که بحث میم کوین‌ها داغ بود و با حمایت سرمایه‌گذاران از این نوع توکن‌ها و هجوم مردم برای ایجاد آن‌ها، تقاضا هم برای افزایش ظرفیت بلاک در بلاک‌ چین بیت کوین، افزایش یافت.

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال پپه چیست؟ راهنمای جامع برای سرمایه‌گذاری در PEPE

در نبرد کاربران برای تولید NFT با استاندارد BRC-20، زمان اهمیت بالایی پیدا کرد و همه می‌خواستند در سریع‌ترین زمان ممکن، توکن خود را ضرب (یا به اصطلاح مینت) کنند. پس هر فردی که گس فی بیشتری پرداخت می‌کرد، می‌توانست ماینرها را مجاب کند تا توکن‌ش را سریع‌تر ایجاد کنند؛ اهمیت توکن‌های BRC-20 به حدی افزایش پیدا کرد که گس فی به ۱۰۰ دلار هم رسید.

ارتقای تپروت

تپروت (Taproot) بعد از سگویت (SegWit)، مهمترین به‌روزرسانی در شبکه بیت کوین است و مکانیسمی را فراهم می‌کند که راه‌اندازی NFT‌ها امکان‌پذیر شود. این ارتقا را هم شاید بتوان دومین دلیل برای پذیرش امکان فورک دوباره بیت کوین، معرفی کرد. تپروت مقداری فضای خالی را در فضای بلاک، جداگانه نگه‌ می‌دارد و کاربر می‌تواند در ازای ثبت داده‌ها روی ساتوشی، از آن فضا استفاده کند.

درواقع همان پروتکل اردینالز قبلی، از ارتقای تپ روت استفاده کرده، فرایند ثبت اطلاعات مرتبط با تراکنش‌های پیچیده را بهبود داده و باعث می‌شود تراکنش‌های پیچیده به صورت ساده و قابل حفاظت در بلاک چین ثبت شوند. بعد از اردینالز، تپروت است که به بیت کوین قدرت نوآوری داده است و در حال حاضر هم با میم کوین‌ها آزمایش می‌شود.

سواستفاده ماینر‌ها

ماینر‌ها به کنار، حتی سازندگان استاندارد BRC-20 هم از حجم ترافیک روی شبکه بیت کوین، شگفت‌زده شدند. روند ماین و دریافت پاداش ماینر‌ها را راضی نمی‌کرد، آن‌ها دلشان تجارت و معامله می‌خواست! به همین دلیل برخی معتقدند که خود ماینرها، روند ایجاد میم کوین‌ها را به‌راه انداخته‌اند. آن‌ها که در پروژه اردینالز سودآوری نداشتند و اما با رونق میم کوین، از سرمایه جمع‌آوری شده به عنوان نقدینگی استفاده کردند.

تمام این اتفاقات باعث شد تا حجم و بار کاری شبکه بیت کوین، بیش از حد افزایش پیدا کند و در نتیجه جامعه بیت کوین دچار وحشت شد؛ این وحشت می‌تواند دلیل محکمی برای فورک دوباره بیت کوین باشد.

دغدغه‌های به‌حق توسعه‌دهندگان

با تایپ عبارت بیت کوین کور (Bitcoin Core) در پلتفرم گیت‌هاب (GitHub) می توانید فهرست تمامی اعضای تیم توسعه‌دهنده‌ی بیت کوین را مشاهده کنید. تیم توسعه‌دهنده‌ی بیت کوین کور، از ۴ نفر برای تست نرم‌افزار و ۱۲ توسعه‌دهنده تشکیل شده است. بیت کوین کور، نسخه‌ی اصلی نرم‌افزاری است هر گره در شبکه بیت کوین، باید آن را برای مشارکت در شبکه اجرا کند. تقریبا تمام گره‌های موجود در شبکه بیت کوین، به این نرم‌افزار دسترسی دارند و می‌توانند از طریق آن، مجموعه قوانین یکسانی را اعمال کرده و به اجماع برسند.

لوک جی آر

لوک جی آر (Luke Dashjr یا Luck-Jr)، یکی از ۱۶ عضو در تیم توسعه بیت کوین کور است که مخالفت خود را با ایده اردینالز صریحا اعلام کرده و معتقد است که این پروتکل می‌تواند تراکم شبکه بیت کوین را افزایش دهد. در این سناریو، اگر حجم تراکنش‌ها به سرعت افزایش یابد، فضای بلاک‌ها نمی‌توانند از توسعه اکوسیستم دیفای (Defi) پشتیبانی کند.

درواقع از آنجایی که بیت کوین فاقد لایه یک بوده و مانند اتریوم با محدودیت‌هایی همراه است، شلوغ ماندن شبکه باعث می‌شود تا هزینه تراکنش‌ها سر به فلک بکشد. در چنین سناریویی، ممکن است کاربران در نتیجه هیاهوی بازار، جوگیر شده و کارمزد‌های بالایی پرداخت کنند، اما بلافاصله پس از اینکه تب بازار فروکش کند، دیگر هیچ کاربری حاضر نخواهد بود این هزینه را برای انجام تراکنش‌ها بپردازد.

نبرد بین توسعه‌دهندگان و ماینرها

در شرایط فعلی، ماینرها خوشحال‌ترین افراد در بازار بیت کوین هستند؛ آن‌ها که از پاداش‌های استخراج بلاک درآمد ناچیزی دارند، به دریافت کارمزد تراکنش‌ها، چشم دو‌خته‌اند. همین موضوع ماینرها را به مشتاقانی برای پیشرفت‌های بیشتری در تپ روت تبدیل کرده است. درمقابل توسعه‌دهندگان شرایط دشواری را سپری می‌کنند، چرا که پیشرفت تپ روت، پتانسیل ایجاد مشکلاتی بزرگ را در شبکه بیت کوین دارد و به دنبال راه‌حلی برای این موضوع هستند.

در‌حال‌حاضر، ماینرها دوست دارند تا پروژه اردینالز را حفظ کنند و چنانچه توسعه‌دهندگان تصمیم به حذف این پروژه داشته باشد، ماینرها می‌توانند تقاضایی برای فورک دوباره بیت کوین مطرح کنند. پس با توجه به تمام این سناریوها، احتمال فورک دوباره بیت کوین وجود دارد.

گفتار پایانی

بیت کوین اکوسیستمی مالی است که در آن جامعه شبکه را مدیریت می‌کند و تصمیمات با اجماع در مورد نحوه اداره آن تایید یا رد می‌شوند. افراد فعال در این شبکه را ماینر‌ها وتوسعه‌دهندگان تشکیل می‌دهند که هرکدام به‌دنبال اهدافی متفاوت هستند. پس انجام فورک دوباره بیت کوین، کاملا به موافقت ماینر‌ها با توسعه‌دهندگان یا مخالفت این دو دسته در مسیر فعالیت‌های شبکه بیت کوین بستگی دارد.

اگر در این مسیر اختلافی به وجود آید و منفعت یکی باعث خسارت دیگری شود، بدون شک، گزینه‌ فورک دوباره بیت کوین مطرح خواهد شد و طرف مقابل هم چاره‌ای برای پذیرفتن آن نخواهد داشت. شما فورک دوباره بیت کوین را چقدر نزدیک می دانید؟ این فورک به نفع کدام دسته خواهد بود؟

شبنم توایی

علاقه زیادی به حوزه فناوری و فین تک دارم، درباره ارزهای دیجیتال، بلاک چین، هوش مصنوعی، وب ۳ و سایر موضوعات مرتبط با فناوری می‌نویسمو تحقیق می‌کنم. عاشق سفر و عکاسی هستمو اوقات فراغتم را با کشف جاذبه‌ها و ثبت لحظات زیبا سپری می‌کنم. بزرگترین هدفم تو زندگی یاد گرفتنه و لذت می‌برم از اینکه یادگرفته‌هامو دانش و تجربه‌ام را با دیگران به اشتراک بگذارم و از اونها هم یاد بگیرم.

مطالب نویسنده