پایگاه داده، مجموعهای سازمانیافته از اطلاعات است که به راحتی قابل دسترس، مدیریت و بهروزرسانی است. دادهها در ردیفها، ستونها و جداول سازماندهی میشوند و برای سهولت یافتن اطلاعات مرتبط، فهرستبندی میشوند. با اضافه شدن اطلاعات جدید، دادهها به روز میشوند، گسترش مییابند و حذف میشوند. پایگاههای داده بارهای کاری را پردازش میکنند تا خودشان را ایجاد و بهروزرسانی کنند، دادههای موجود را پرسوجو میکنند و برنامههای کاربردی را روی آنها اجرا میکنند.
بررسی فرق پایگاه داده سنتی و بلاکچین
پایگاه داده سنتی
پایگاههای داده سنتی (دیتابیس) از معماری شبکه کلاینت-سِرور (Client-server) استفاده میکنند. در این معماری، کاربر (که تحت عنوان کلاینت یا همان مشتری شناخته میشود) در صورت کسب مجوز میتواند دادههایی را که در یک سرور (کامپیوتر) متمرکز ذخیره شدهاند تغییر داده و اصلاح کند و این موضوع کاملا متمرکز است. در این بین، کنترل پایگاه داده در دست مرجعی تعیینشده باقی میماند که هویت و اعتبار مشتری را نیز پیش از دسترسی به پایگاه داده راستیآزمایی میکند. این مرجعِ تعیینشده، وظیفه مدیریت پایگاه داده را بر عهده دارد. بنابراین، درصورتیکه امنیت مرجع به خطر بیفتد، احتمال تغییر یا حتی حذف دادهها وجود خواهد داشت.
پایگاه داده سنتی
برای درک بهتر این مفهوم میتوان وبسایت ویکیپدیا را مثال زد. در ویکیپدیا که یک دانشنامه جامع است، هر فرد با داشتن حساب کاربری میتواند مقالات جدید اضافه کند یا مقالهای را برای بهبود ویرایش کند. با این حال، کنترل نهایی دادههای ویکیپدیا در دست یک نهاد متمرکز است.
پایگاههای داده بسیار متمرکز هستند، زیرا متعلق به یک مرجع تعیین شده است که شرایط دسترسی مشتریان به پایگاه داده را تعیین میکند. با این حال، اگر امنیت این مرجع به خطر بیفتد، پایگاه داده میتواند به لطف هکر تغییر یابد یا حتی از بین برود.
پایگاه داده بلاکچین
از سوی دیگر، پایگاههای داده بلاک چینی از چندین نود (node) یا کامپیوتر تشکیل شدهاند. نودهای شبکه کامپیوترهایی هستند که در مدیریت پایگاه داده بلاک چین مشارکت میکنند: تمام نودها، دادههای جدید را بررسی کرده و میتوانند این دادهها را وارد پایگاه داده مبتنی بر بلاک چین کنند. برای اینکه داده جدیدی به بلاک چین اضافه شود، اکثریت نودها باید به اتفاقنظر برسند. این سازوکار اجماع، تضمینکننده امنیت شبکه است و دستکاری دادهها را دشوار میکند.
به بیان سادهتر، در یک پایگاه داده بلاک چین، کنترل غیرمتمرکز است و در میان نودهای مختلف (شرکتکنندگان) در شبکه پخش میشود. همه این نودها با استفاده از یک الگوریتم به یک اجماع مشترک میرسند تا تصمیم بگیرند که کدام بلوک به زنجیره اضافه شود. این پروتکل اجماع دادهها را تغییرناپذیر، و دستکاری آنها را دشوار میکند.
بلاک چینهای مختلف میتوانند از پروتکلهای اجماع متفاوتی مانند اثبات کار (مانند بیت کوین) و یا اثبات سهام (مانند اتریوم) و غیره استفاده کنند.
پایگاههای داده بلاک چینی
تفاوتهای پایگاه داده سنتی و بلاکچین
در مورد هر دو نوع پایگاه داده چندین نگرانی و نکات قابل ذکر است:
عملیات CRUD در مقابل خواندن و نوشتن
پایگاههای داده سنتی، چهار عملیات اصلی را در اختیار مشتری قرار میدهند: ایجاد، خواندن، بهروزرسانی و حذف، که به نام C.R.U.D نیز شناخته میشود. یک کاربر میتواند هر اطلاعاتی را در پایگاه داده تغییر دهد تا زمانی که دسترسی مناسبی که توسط مرجع داده شده باشد. از سوی دیگر، بلاک چین به نودها اجازه بهروزرسانی یا حذف اطلاعات را نمیدهد. دادههای موجود در بلوکها تغییرناپذیر است، به این معنی که نمیتوان آنها را تغییر داد.
به عنوان مثال، اگر شخصی 100 بیت کوین برای من ارسال کند، به طور دائم در بلاک چین ثبت میشود که کیف پول من دارای 100 بیت کوین است. اگر 50 بیت کوین خرج کنم، این تراکنش در بلاک چین نیز ثبت خواهد شد. با این حال، نکته مهم این است که موجودی من قبل از تراکنشها، یعنی 100 بیت کوین نیز روی بلاک چین باقی میماند. در یک پایگاه داده سنتی، این اطلاعات را میتوان به سادگی ویرایش کرد و موجودی من به جای حفظ هر دو مقدار در زمانهای مختلف، به 50 بیت کوین به روز میشود.
اعتماد
هر شخصی که دادهها را از بلاک چین بازیابی میکند، میتواند مطمئن باشد که دادهها معتبر هستند و به دلیل طراحی بلاک چین دستکاری نشدهاند. با این حال، چنین اطمینانی در یک پایگاه داده سنتی وجود ندارد؛ زیرا امکان به دست آوردن کنترل غیرمجاز و ویرایش/حذف ورودیها وجود دارد.
محرمانه بودن
پایگاههای داده سنتی، همانطور که گفته شد، مشتریان را ملزم میکنند تا از مرجع دسترسی پیدا کنند. بلاک چینهای عمومی مانند بیت کوین یا اتریوم برای خواندن و نوشتن اطلاعات برای هر کسی باز است. با این حال، یک نوع دیگر از بلاک چین وجود دارد که به آن «بلاک چین مجاز» میگویند.
مانند یک پایگاه داده سنتی، دسترسی به بلاکچین مجاز محدود است و توسط خالق شبکه داده میشود. با این وجود، اگر اعتماد بین نودها نگرانی اصلی نباشد، بلاک چین مجاز ممکن است زمانبر و نگهداری آن گرانتر باشد.
وقتی صحبت از محرمانگی به میان میآید، یک پایگاه داده سنتی میتواند به خوبی یک بلاک چین مجاز کار کند. به جای ارائه رمزنگاری اضافی برای ایمنسازی اطلاعات روی بلاک چین، بسیار بهتر است که همان اطلاعات را در یک پایگاه داده کاملاً خصوصی ذخیره کنید.
نیرومندی
بلاک چین ذاتاً قویتر از پایگاه داده سنتی است. این به دلیل حضور چندین کاربر در شبکه بلاک چین است که ظرفیت اعتبارسنجی تراکنشها و حفظ بلاک چین را دارند. در نتیجه، یک بلاک چین میتواند هکها و حملات را به طور مؤثرتری مدیریت کند، زیرا هیچ حملهای نمیتواند باعث توقف کل سیستم از عملکرد و پردازش تراکنشها شود.
با این حال، وقتی صحبت از پایگاه داده سنتی میشود، بعید است که آنها بتوانند به چنین سطحی از تحمل خطا دست یابند.
بنابراین اگر به دنبال یک پایگاه داده قوی هستید که بتواند در برابر حملات مقاومت کند، ممکن است بخواهید از بلاک چین استفاده کنید.
کارایی
عملکرد، یکی از معایب اصلی بلاک چین است. دلیل اینکه بلاک چین به همه نودها نیاز دارد تا به یک اجماع برسند، فرایند افزودن بلوکهای جدید را به تاخیر میاندازد. علاوه بر آن، بلاک چینهای معروف مانند بیت کوین از الگوریتم اجماع اثبات کار استفاده میکنند که در آن هر 10 دقیقه یک بلوک جدید اضافه میشود. اگرچه سایر بلاک چینها مانند اتریوم میتوانند در عرض 12 تا 15 ثانیه به این هدف برسند، اما همچنان کندتر از پایگاههای داده سنتی است که میتوانند این کار را تقریباً فوری انجام دهند.
علاوه بر این، با بلاکچینهایی مانند بیتکوین، باید انگیزهای برای ماینرها وجود داشته باشد تا تراکنشها را تایید کنند، بدون آن هیچکس بلاکهایی را به بلاک چین اضافه نخواهد کرد.
بنابراین از این نظر، یک پایگاه داده سنتی انتخاب بهتری خواهد بود، زیرا میتواند با افزایش نیازمندیها، بر خلاف بلاک چین که مقیاسپذیری آن هنوز قابل بحث است، مقیاسپذیر شود.
سوالات متداول!
- پایگاه داده سنتی و بلاکچین چه تفاوتی با هم دارند؟
پایگاه داده سنتی متمرکز است و یک نقطه شکست دارد، در حالی که بلاکچین توزیعشده و ناقابل تغییر است، امنیت بالاتر و شفافیت دادهها را ارائه میدهد.
- آیا استفاده از پایگاه داده سنتی (دیتابیس) بهتر است یا پایگاه داده بلاکچینی؟
انتخاب بین پایگاه داده سنتی و بلاکچین به نیازهای خاص کسبوکار و موارد استفاده بستگی دارد:
پایگاه داده سنتی بهتر است برای کاربردهایی که نیاز به تراکنشهای سریع، بهروزرسانیهای مکرر داده، و مدیریت متمرکز دارند. برای سیستمهای با حجم بالای تراکنش و کسبوکارهایی که به قوانین محرمانگی دادهها وابسته هستند، توصیه میشود.
پایگاه داده بلاکچینی ایدهآل است برای موقعیتهایی که نیاز به شفافیت بالا، تغییرناپذیری دادهها، و امنیت غیرمتمرکز دارند. این برای ردیابی محصولات، اسناد قانونی و زمینههایی که اعتماد و تأیید اصالت کلیدی است، مناسب است.
به طور کلی، اگر نیاز به امنیت و تغییرناپذیری دادهها اولویت داشته باشد، بلاکچین ممکن است گزینه بهتری باشد. اما اگر عملکرد و کارایی مهمتر از توزیعشدگی و تغییرناپذیری باشد، پایگاه دادههای سنتی ممکن است انتخاب بهتری باشند.