وابستگی قیمت یا پگ چیست؟ مفهوم دی پگ، هارد پگ و سافت پگ

تاریخ انتشار: 12 آذر 1402 | آخرین به‌روزرسانی: 28 بهمن 1402

زمان مطالعه: 9 دقیقه

پگ (Peg) یا وابستگی قیمت، یکی از پرتکرارترین جملات در سر تیتر اخبار ارزهای دیجیتال است و زمانی که حرف از سرمایه و دارایی به میان بیاید، برای هر فرد فعالی در حوزه ارزهای دیجیتال، ضروری است که با این مفهوم مهم و کلیدی آشنا باشد. ازاین‌جهت در این مقاله به مفهوم پگ، دی پگ، به همراه معرفی چندین استیبل کوین پگ شده خواهیم پرداخت.

فهرست مطالب

پگ چیست؟

پگ در مفهومی ساده، به معنای قیمتی مشخص برای نرخ مبادله بین دو دارایی است که در معنای لغوی به آن پیوند یا میخ شده نیز می‌گویند. این نرخ برای تعیین‌کردن ارزش یک دارایی به نسبت دارایی، ارز دیگر مورداستفاده قرار می‌گیرد که در دنیای ارزهای دیجیتال، در استیبل کوین‌ها بسیار معمول است.

وابستگی قیمت یا پگ در بازارهای سنتی

در بازارهای سنتی، مفهوم پگ، برای مشخص‌کردن نرخ مبادله یک دارایی یا وابستگی یک ارز یا دارایی به مقدار خاصی از ارز و یا دارایی استفاده می‌شود. در طول دهه‌های اخیر، چندین کشور ارز رایج خود را با دلار آمریکا که ذخیره جهانی است، پگ کرده‌اند. این رویکرد، افزایش ثبات ارز و افزایش رونق تجارت را برای این کشورها به همراه دارد. اگر به پیشینه وابستگی قیمت در طول تاریخ نگاهی داشته باشیم، در سال‌های ۱۹۳۰ میلادی، جواهرات گران‌بها، طلا، الماس و … نقش پگ یا معادل ارزش هر کالا یا دارایی را ایفا می‌کردند. پیش از سال‌ ۱۹۷۰ میلادی در کشور آمریکا، طبق استاندارد طلا، دلارهای چاپ شده به نسبت ذخایر طلا پشتیبانی می‌شدند که پس از سال ۱۹۷۳، این استاندارد به‌طورکلی منسوخ شد.

مفهوم پگ در ارزهای دیجیتال

در دنیای ارزهای دیجیتال، پگ یا وابستگی قیمت، ارزش یک دارایی ارز دیجیتال خاص را به نسبت دارایی‌های دیگر، مانند، پول فیات یا سایر وثیقه‌ها مانند طلا، نقره یا سایر سهام و دارایی‌ها نشان می‌دهد. برای مثال: دلار، ذخیره ارزی جهان، به‌عنوان پگ یا واحد وابسته قیمت در بسیاری از استیبل کوین‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. تتر (USDT)، مثالی ساده برای استیبل کوین‌های پگ شده با دلار آمریکا است که هر یک تتر، با یک دلار آمریکا برابری می‌کند. ارزهای دیجیتال پیوند شده با دلار آمریکا و یا سایر دارایی‌های دارای ثبات، معمولاً برای معاملات ارزهای دیجیتال کاربرد بسیاری دارند.

ارزهای دیجیتال مبتنی بر پگ

در بازار ارزهای دیجیتال، به ارزی که ارزش آن مستقیماً به ارزش دارایی دیگری، معمولاً یک ارز سنتی یا یک کالا، مرتبط و تحت‌تأثیر ارزش آن باشد، ارز دیجیتال مبتنی بر پگ یا استیبل کوین می‌گویند. این به این معنی است که برای هر واحد استیبل کوین صادر شده، ارزشی معادل دارایی ثابت در ذخایر وجود دارد. مکانیسم وابستگی قیمت یا پگ، به‌منظور حفظ ثبات و ارائه نرخ مبادله ثابت برای یک ارز دیجیتال اجرا می‌شود که به دلیل ثبات بالا و نوسانات بسیار ناچیز، بر خلاف باقی ارزهای دیجیتال، انتخاب اکثریت فعالان برای انجام معاملات است. اکنون پس از آشنایی با مفهوم پگ یا وابستگی قیمت، به سراغ چندین استیبل کوین پر طرف‌دار در ارزهای دیجیتال می‌رویم و با نحوه سازوکار آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.

استیبل کوین تتر (USDT)

تتر (USDT)، محبوب‌ترین استیبل کوین ارزهای دیجیتال، در سال ۲۰۱۴ توسط کمپانی Tether Limited منتشر شده است. این استیبل کوین نسبت ۱:۱ با دلار آمریکا دارد، به این معنی که هر USDT صادر شده، هم ارزش یک دلار آمریکا است. طبق گفتهٔ سایت کمپانی تتر، تمامی توکن‌های صادر شده، دارای پشتوانه ۱۰۰ درصدی در ذخایر موجود کمپانی تتر هستند و برای حفظ وابستگی قیمت یا پگ با نسبت ۱:۱ به دلار آمریکا، به‌اندازه توکن‌های ضرب شده، ذخایر به‌صورت فیات و ارزهای دیجیتال نگهداری می‌شود.

تتر

تتر (USDT)، به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال، همچنان بیشترین ارزش مارکت و سهم از حجم معاملات را به خود اختصاص داده است و طبق آخرین گزارش‌ها تا زمان‌نگارش این مقاله، پرطرف‌دارترین استیبل کوین در بازار کریپتو است.

بیشتر بخوانید: مقابله تتر (USDT) و یو اس دی کوین (USDC)؛ دو استیبل کوین برتر بازار رمزارزها

استیبل کوین یو اس ‌دی کوین (USDC)

یو اس ‌دی کوین (USDC)، مانند تتر، یک استیبل کوین پیوند شده با دلار آمریکا است که توسط مشارکت دو کمپانی کوین بیس (Coinbase) و سرکل (Circle)، تحت عنوان “Centre” صادر می‌شود. این استیبل کوین نیز با نسبت ۱:۱ با دلار آمریکا وابستگی قیمت دارد و به نسبت توکن‌های ضرب شده، پشتوانه ذخایر برای آن تعیین می‌شود.

این استیبل کوین، توسط دلار آمریکا یا دارایی‌های دلاری مانند اوراق بهادار خزانه‌داری آمریکا پشتیبانی شده و دارایی‌های ذخیره USDC در حساب‌های مجزا نزد مؤسسات مالی تحت نظارت ایالات متحده نگهداری می‌شود.

استیبل کوین بی یو اس دی (BUSD)

بی یواس‌دی (BUSD) نیز مانند USDT و USDC، یک استیبل کوین پگ شده با دلار آمریکا است. این استیبل کوین در سال ۲۰۱۹، با مشارکت کمپانی بایننس و پکسوس (Paxos) توسعه داده شده و همانند دیگر استیبل کوین‌های پگ با دلار آمریکا، توسط ذخایر دلاری و سایر دارایی‌های وابسته به دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود. بر خلاف دیگر استیبل کوین‌ها، بی یو اس دی، در طول سال ۲۰۲۳ با چالش‌های نظارتی زیادی روبه‌رو شده است. انتشار این استیبل کوین، در ماه فوریه سال ۲۰۲۳، پس از اقدامات نظارتی از سوی دپارتمان خدمات مالی ایالت نیویورک (NYDFS)، از سوی پکسوس متوقف شده و دیگر این استیبل کوین ضرب نخواهد شد.

پس از توقف ضرب این استیبل کوین و فشارهای نظارتی شدید بر صرافی بایننس، تا زمان‌نگارش این مقاله، ارزش مارکت این استیبل کوین بیش از ۹۰ درصد کاهش داشته و سهم آن از حجم معاملات ارزهای دیجیتال تنها به یک درصد رسیده است.

استیبل کوین دای (DAI)

دای (DAI)، یک استیبل کوین دارای وثیقه با ارزهای دیجیتال است که توسط میکر دائو (MakerDAO)، پروتکلی مبتنی بر اتریوم ایجاد شده است. برخلاف استیبل کوین‌های سنتی که به دارایی‌های خارجی پیوند یا پگ می‌شوند، این استیبل کوین، ارزش خود را از طریق یک سیستم غیرمتمرکز حفظ می‌کند.

دای

این استیبل کوین، برای حفظ نسبت ۱:۱ با دلار آمریکا، در ازای روش‌های سنتی، از قرارداد هوشمند و وثیقه در بلاک چین اتریوم استفاده می‌کند. در بیانی ساده با وثیقه گذاشتن اتریوم (ETH) و یا سایر ارزهای دیجیتال با قابلیت وثیقه در اکوسیستم میکر دائو، به‌ازای آن استیبل کوین دای دریافت می‌کنید.

مفهوم کلیدی در شناخت سازوکار استیبل کوین دای و میکر دائو، موقعیت بدهی وثیقه شده (CDP) است. میکر دائو، یک پلتفرم قرارداد هوشمند بر روی بلاک‌ چین اتریوم ارائه می‌کند که از طریق سیستم‌های بازخوردی پویا به نام موقعیت بدهی وثیقه شده، دای را پشتیبانی و پگ یک‌دلاری آن را حفظ می‌کند. توسط قابلیت موقعیت بدهی وثیقه، کاربر دارایی خود را به‌عنوان وثیقه برای وام به یک قرارداد هوشمند سپرده‌گذاری می‌کند و معادل ارزش دلاری دارایی وثیقه گذاشته شده، استیبل کوین دای تولید می‌کند.

ازآنجایی‌که دای به دلار آمریکا وابسته است، شما همیشه علاوه بر نرخ بهره وام، فقط آنچه را که در ابتدا وام‌گرفته‌اید، پس خواهید داد. برای مثال اگر شما ۲ اتریوم (در زمان‌نگارش این مقاله، قیمت اتریوم ۲۰۰۰ دلار است) را در یک قرارداد موقعیت بدهی وثیقه شده سپرده‌گذاری کنید، حدود ۴۰۰۰ عدد استیبل کوین دای دریافت خواهید کرد.

طبق قرارداد هوشمند تنظیم شده، شما بایستی برای بازپس‌گیری ۲ اتریوم خود، ۲۰۰۰ استیبل کوین دای را به همراه نرخ بهره اکوسیستم میکر دائو پرداخت کنید. لازم به ذکر است، در صورت نوسان قیمتی و کاهش ارزش شدید اتریوم‌های وثیقه گذاشته شده، احتمال انحلال یا لیکوئید قرارداد نیز وجود دارد، اما، درهرصورت شما استیبل کوین خود را دریافت کرده‌اید. درصورتی‌که قرارداد وام شما به انحلال برسد، میکر دائو به‌صورت خودکار، وثیقه را به حراج خواهد گذاشت و برای ثابت ماندن پگ ۱ دلاری استیبل کوین دای شما و جلوگیری از افزایش و یا کاهش پیوند یک‌دلاری آن، طبق الگوریتم میکر دائو، توکن MKR سوزانده و یا تولید می‌شود.

نحوه مدیریت قیمت ارزهای دیجیتال پگ شده به چه صورت است؟

ارزهای دیجیتال پگ شده یا استیبل کوین‌ها، بسته به نوع و نحوه سازوکار، با روش‌های مختلفی پگ یک‌دلاری خود را حفظ می‌کنند. برای درک بهتر نحوه مدیریت قیمت آنها، بهتر است که با انواع استیبل کوین‌ها کمی بیشتر آشنا شویم. استیبل کوین‌های بدون وثیقه که با نام استیبل کوین‌های الگوریتمی نیز شناخته می‌شوند، از الگوریتم‌های مختلفی مانند، قراردادهای هوشمند برای تنظیم خودکار عرضه‌ خود بر اساس تقاضای بازار استفاده می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که قیمت استیبل کوین نزدیک به پگ خود باقی بماند. استیبل کوین UST متعلق به بنیاد لونا، یکی از مثال‌های بارز در استیبل کوین‌های الگوریتمی است.

تفاوت بین سافت پگ و هارد پگ

پگ یا وابستگی قیمت، در بازارهای سنتی و به‌خصوص بازار ارزهای دیجیتال، استفاده‌های متعددی می‌شود، اما، در زمینهٔ نحوه پیوند یا وابستگی به قیمت، می‌توانند با یکدیگر متفاوت باشند. تفاوت اصلی میان سافت پگ و هارد پگ، در میزان انعطاف‌پذیری آنها نسبت به وابستگی قیمت یا پیوند آن‌ها است در دارایی‌های با مکانیزم هارد پگ، از فرایندهای سختی برای حفظ همیشگی نسبت پگ استفاده می‌شود و این دارایی‌ها بایستی نرخ پگ یکسانی را بدون نوسانات حفظ کنند. بر خلاف هارد پگ، دارایی‌های با مکانیزم سافت پگ، نسبت وابستگی قیمت خود را حفظ کرده، اما، نسبت به نوسانات جزئی انعطاف‌پذیر هستند.

تتر (USDT)، استیبل کوینی با استفاده از هر دو مکانیزم هارد و سافت پگ است. این استیبل کوین، وابستگی قیمت خود را با نسبت ۱:۱ به دلار آمریکا حفظ می‌کند و در کنار آن نسبت به نوسانات قیمتی تا ۲ درصد انعطاف‌پذیر است. در بازارهای سنتی، ارزهای مختلفی با مکانیزم‌های هارد پگ و سافت پگ وجود دارد، اما باتوجه‌به ذات نوسانی ارزهای دیجیتال، غالباً استیبل کوین‌ها از این دو مکانیزم در کنار یکدیگر برای حفظ نسبت پیوند ۱:۱ خود استفاده می‌کنند.

دی پگ چیست؟

دی پگ (Depegging)، در زمینه استیبل کوین‌ها، به وضعیتی اشاره دارد که ارزش یک استیبل کوین به طور قابل‌توجهی از مقدار ثابت ۱ دلاری آن، منحرف می‌شود. دلایل متعددی می‌تواند باعث دی پگ شدن یک استیبل کوین شود. ممکن است به دلیل نوسانات شدید بازار، سخت‌گیری ارگان‌های نظارتی بر دارایی ذخیره شده، یا رویدادهای خاصی باشد که بر دارایی‌ها یا مکانیسم‌های پشتیبان استیبل کوین تأثیر می‌گذارد.

سقوط بنیاد FTX و بازوی اقتصادی آن، آلامدا (Alameda Research)، مثال مناسبی برای رویدادهای خاص در سال ۲۰۲۲ است. باخبر ورشکستگی این بنیاد و ریزش شدید در ارزهای دیجیتال و نوسانات به وجود آمده، بسیاری از استیبل کوین‌های بازار، برای مدت کوتاهی پگ ۱ دلاری خود را از دست دادند. حال که با مفاهیمی مانند، پگ یا وابستگی قیمتی و ساز کار چندین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال آشنا شدیم، برای درک بهتر دلایل دی پگ استیبل کوین‌ها، به سراغ انواع استیبل کوین‌ها خواهیم رفت.

دلایل دی پگ شدن استیبل کوین‌ها چیست؟

همان‌گونه که در قبل اشاره کردیم، باتوجه‌به تنوع بسیار زیاد در استیبل کوین‌ها در دنیای امروزی، دلایل مختلفی می‌تواند باعث دی پگ شدن استیبل کوین‌ها شود و شناخت ما از سازوکار یک استیبل کوین، نقش مهمی در جهت جلوگیری از این اتفاقات دارد. استیبل کوین‌ها در کنار مفهوم و ثبات نسبی خود، می‌توانند کاهش جزئی را نیز تجربه کنند و ازاین‌جهت، با وجود نوسانان شدید ارزهای دیجیتال، نمی‌توانیم به آنها به‌عنوان یک ارز دیجیتال با نرخ ثابت همیشگی نگاه کنیم. برای مثال، دی پگ شدن استیبل کوین‌های USDC و DAI در ماه مارس سال ۲۰۲۳، می‌تواند مثال خوبی برای بحث ما باشد.

در مارس ۲۰۲۳، دو استیبل کوین، USDC و DAI، به دلیل سقوط بانک سیلیکون‌ولی (SVB)، پگ ۱ دلاری خود را از دست دادند که طبق افشای کمپانی سرکل، منتشرکننده این استیبل کوین، ۳.۳ میلیارد دلار از وثیقه‌های دلاری این کمپانی در بانک سیلیکون‌ولی قرار داشت.

استیبل کوین DAI نیز، به دلیل آن که بیش از نیمی از ذخایر آن به‌صورت USDC وثیقه شده بود، با دی شدن پگ این استیبل کوین، پیوند یک‌دلاری خود را از دست داد.

روش‌های جلوگیری از دی پگ شدن

باتوجه‌به ذات نوسانی بازار ارزهای دیجیتال، شاید در پی اتفاقاتی نادر، استیبل کوین‌ها پگ یک‌دلاری خود را از دست بدهند. ازاین‌جهت چندین فرایند از سوی ناشران استیبل کوین‌ها برای بازگرداندن و یا جلوگیری از دی پگ شدن استیبل کوین‌ها صورت می‌گیرد.

در استیبل کوین‌های وثیقه دار، به طور معمول برای جلوگیری از دی پگ استیبل کوین، از بازخرید، سوزاندن، ضرب و صدور استیبل کوین استفاده می‌شود. برای مثال، درصورتی‌که استیبل کوینی، با قیمتی کمتر از نسبت ۱ دلاری خود معامله شود، این استیبل کوین‌ها توسط ناشران بازخرید و سپس سوزانده می‌شود. بدین جهت با کاهش عرضه کل استیبل کوین‌ها، ارزش استیبل کوین بازیابی می‌شود. اگر قیمت یک استیبل کوین از نسبت ۱:۱ خود فراتر رود، ناشران استیبل کوین، توکن‌های جدیدی را ضرب کرده و به بازار عرضه می‌کنند. این افزایش عرضه می‌تواند به بازگرداندن ارزش استیبل کوین به پگ موردنظر خود کمک کند.

فرایند جلوگیری از دی پگ شدن، در استیبل کوین‌های الگوریتمی کمی متفاوت است. این استیبل کوین‌ها با حفظ تعادل در بین دارایی‌های وثیقه شده خود در کنار قراردادهای هوشمند، از حفظ این پیوند اطمینان حاصل می‌کنند.

تأثیر ازبین‌رفتن پگ بر دیفای چیست؟

خطر دی پگ استیبل کوین‌ها، به‌جرئت قوی سیاه برای امور غیرمتمرکز دیفای است. ازآنجایی‌که بخش عمده از ارزش کل قفل شده (TVL)، وابسته به استیبل کوین‌ها است، دی پگ شدن آن‌ها نیز می‌تواند منجر به ضررهای غیر قابل جبرانی شود.

دی پگ شدن استیبل کوین‌ها، می‌تواند به ارائه‌دهندگان استخرهای نقدینگی، پروتکل‌های وام‌دهی و وثیقه‌گذاری، صرافی‌های غیرمتمرکز و بسیاری از پروژه‌های مبتنی بر فضای دیفای، فشار شدیدی را به‌صورت دومینووار اعمال کند. ازاین‌جهت با وجود فرایند غیرمتمرکز فضای دیفای و ظهور استیبل کوین‌های غیرمتمرکز، در کنار مزایای زیاد، چالش‌های مهمی نیز همچنان باقوت خود باقی است. اگر به فضای غیرمتمرکز دیفای علاقه‌مند هستید و در این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنید، توصیه می‌شود که درباره ساختار آنها به همراه استیبل کوین‌های وابسته به پروتکل، بادقت تحقیق کنید.

کلام پایانی

در دنیای پر نوسان ارزهای دیجیتال، ثبات وعده‌داده‌شده توسط استیبل کوین‌ها، همیشه یک پناهگاه امن بسیار مهم برای سرمایه‌گذاران بوده است. بااین‌حال آنچه که تاریخ به ما نشان داده، این ارزهای دیجیتال نیز می‌توانند در برابر چالش‌های متعدد، نفوذپذیر باشند. پس بااین‌وجود، مهم‌ترین امر در استفاده از ارزهای دیجیتال، به‌خصوص استیبل کوین‌ها، تحقیق شخصی و درک ریسک حاصل از فعالیت در یک بازار باخاصیت نوسان شدید است.

سؤالات متداول

پگ چیست؟

پگ یا وابستگی قیمت، ارزش یک دارایی ارز دیجیتال خاص را به نسبت دارایی‌های دیگر، مانند، پول فیات یا سایر وثیقه‌ها مانند طلا، نقره یا سایر سهام و دارایی‌ها نشان می‌دهد.

دی پگ چیست؟

دی پگ (Depegging)، در زمینه استیبل کوین‌ها، به وضعیتی اشاره دارد که ارزش یک استیبل کوین به طور قابل‌توجهی از مقدار ثابت ۱ دلاری آن، منحرف می‌شود.

مبین حسینی

زندگی من توی کامپیوتر و دنیای دیجیتال می‌گذره؛ عاشق فناوری بلاک‌چین و تکنولوژی‌های دیجیتالی‌ام و فعالیت توی اکوسیستم و کامیونتی کریپتو رو خیلی دوست دارم. اوقات فراغتم رو یا بازی می‌کنم، یا به پروژه‌های شخصیم می‌رسم. هیچی بلد نیستم ولی تا دلت بخواد کنجکاو و فضولم :))

مطالب نویسنده