آیا از دست دادن ناگهانی سرمایه در معاملات یا وام ارز دیجیتال برای شما نگران‌کننده است؟ این اتفاق ناخوشایند که به آن «لیکویید شدن» می‌گویند، می‌تواند ناشی از درک نادرست مفاهیم کلیدی بازار باشد.

در این مقاله از آکادمی بیت پین، به بررسی مفهوم لیکویید شدن، تفاوت آن با لیکوئیدیتی یا نقدشوندگی، علل و پیامدهای آن در معاملات اهرمی و وام‌های کریپتویی می‌پردازیم و مهم‌تر از همه، راهکارهای عملی برای پیشگیری از این خطر جدی و حفظ سرمایه در بازار ارزهای دیجیتال را شرح خواهیم داد.

لیکویید شدن در بازار ارز دیجیتال چیست؟

لیکویید شدن در بازار کریپتو به معنای بسته شدن اجباری یک معامله توسط صرافی یا پلتفرم معاملاتی، خصوصا در معاملات مارجین و سایر معاملات اهرمی است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که معامله‌گر نتواند وجه تضمین یا مارجین مورد نیاز برای حفظ معامله خود را تامین کند و موجودی حسابش به زیر سطح بحرانی می‌رسد.

برای درک بهتر این مفهوم، تصور کنید در معاملات اهرمی (مارجین یا فیوچرز) با استفاده از اهرم، سرمایه‌ای بیشتر از موجودی واقعی خود را وارد معامله کرده‌اید. در این حالت، بخشی از سرمایه شما به‌عنوان وثیقه یا مارجین نزد صرافی نگهداری می‌شود.

اگر قیمت دارایی مورد معامله، برخلاف پیش‌بینی شما حرکت کند و ضرر شما از میزان مارجین فراتر رود، صرافی برای جلوگیری از زیان بیشتر، به طور خودکار پوزیشن شما را می‌بندد و دارایی‌هایتان را به فروش می‌رساند.

به این فرایند، لیکویید شدن گفته می‌شود که در نهایت منجر به ازدست‌رفتن بخش قابل‌توجه یا تمام سرمایه معامله‌گر می‌گردد.

لیکوئیدیتی چیست و چه تفاوتی با لیکویید شدن دارد؟

لیکوئیدیتی (Liquidity) و لیکویید شدن (Liquidation) دو مفهوم کلیدی در بازار رمزارزها هستند و درک این دو مفهوم برای تمامی کاربران این بازار مهم است. همچنین، درحالی‌که هر دو اصطلاح به نحوی با جریان دارایی‌ها مرتبط هستند، اما در عمل، به دو وجه کاملاً متفاوت از بازار اشاره می‌کنند.

در بخش بالا به این سوال پاسخ دادیم که لیکویید شدن یعنی چه. حالا قصد داریم تا مفهوم لیکوئیدیتی را با شما بررسی کنیم.

تعریف لیکوئیدتی در بازار رمزارز

لیکوئیدیتی یا نقدشوندگی در بازار ارزهای دیجیتال، به توانایی خرید یا فروش سریع و آسان یک دارایی دیجیتال با کمترین تأثیر بر قیمت آن اطلاق می‌شود.

به‌عبارت‌دیگر، یک بازار با لیکوئیدیتی بالا، بازاری است که در آن همواره تعداد قابل توجهی خریدار و فروشنده آماده معامله هستند و حجم معاملات به اندازه‌ای است که سفارش‌های بزرگ به‌راحتی و بدون ایجاد نوسانات شدید در قیمت انجام می‌شوند.

برای مثال، ارزهای دیجیتال اصلی مانند بیت کوین و اتریوم به دلیل تقاضا و عرضه بالا، معمولاً از لیکوئیدیتی به‌مراتب بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتال با حجم بازار کمتر برخوردارند.

۱۰ رمزارز برتر از نظر حجم معاملات روزانه

خطرات و پیامدهای لیکویید شدن

همان‌گونه که گفته شد، لیکویید شدن سناریویی کاملاً متفاوت و اغلب ناخوشایند برای معامله‌گران، به‌ویژه در معاملات تعهدی و اهرمی مانند مارجین و فیوچرز، به شمار می‌رود.

البته لیکویید شدن فقط ضرر مالی نیست بلکه می‌تواند باعث ایجاد بدهی به صرافی شود. یکی از تلخ‌ترین پیامدهای این اتفاق، از دست دادن رمزارزهای سرمایه‌گذار است. احساس ترس نیز یکی دیگر از پیامدهای لیکویید شدن است که بسیاری از افراد درگیر آن می‌شوند.

همچنین لیکوییدیشن‌های زنجیره‌ای باعث نوسانات شدید بازار می‌شوند و می‌تواند سابقه منفی در پلتفرم ایجاد کند. پس، خطرات لیکویید شدن فراتر از زیان اولیه است و ابعاد مالی، روانی و سیستمی دارد.

لیکویید شدن در وام‌های کریپتویی

علاوه بر معاملات اهرمی، مفهوم لیکویید شدن در حوزه وام ارز دیجیتال نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. پلتفرم‌های وام‌دهی کریپتویی به کاربران این امکان را می‌دهند تا با قرار دادن ارزهای دیجیتال خود به‌عنوان وثیقه، وام دریافت کنند.

بااین‌حال، در این فرایند نیز خطر لیکویید شدن دارایی‌های وثیقه وجود دارد که در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند منجر به ازدست‌رفتن آن‌ها شود.

وام بیت پین

وام گرفتن با وثیقه رمزارزی چگونه کار می‌کند؟

برای گرفتن وام ارز دیجیتال، لازم است تا مقدار مشخصی از ارز دیجیتال خود را در پلتفرم وام‌دهی قفل کنید و در ازای آن، مبلغی وام با نرخ سود مشخص دریافت نمایید. فرایند دریافت وام فوری ارز دیجیتال با وثیقه رمزارزی، معمولاً ساده و سریع است.

میزان وامی که کاربر می‌تواند دریافت کند، معمولاً درصدی از ارزش وثیقه وی است که به آن «نسبت وام به ارزش» (Loan-to-Value Ratio – LTV) گفته می‌شود.

برای مثال، اگر LTV یک پلتفرم 50 درصد باشد و کاربر 1000 دلار بیت کوین به عنوان وثیقه قرار دهد، می‌تواند تا 500 دلار وام دریافت کند. توجه داشته باشید که وثیقه قرار داده شده تا زمان بازپرداخت کامل وام در پلتفرم نگهداری می‌شود.

چگونه لیکوئید شدن در وام‌ها رخ می‌دهد؟

خطر لیکویید شدن زمانی ایجاد می‌شود که ارزش وثیقه رمزارزی به دلیل نوسانات بازار کاهش پیدا کند. در این شرایط، پلتفرم‌های وام‌دهی برای محافظت از سرمایه خود، سطحی به نام آستانه لیکوییدیشن یا آستانه لیکویید شدن (Liquidation Threshold) تعیین می‌کنند.

اگر ارزش وثیقه به زیر این آستانه برسد، پلتفرم به طور خودکار بخشی یا تمام وثیقه را به فروش می‌رساند تا وام و سود معوقه را تسویه کند. این آستانه معمولاً درصدی بالاتر از LTV اولیه است.

راهکارهای پیشگیری از لیکوئید شدن دارایی در پلتفرم‌های وام‌دهی

برای جلوگیری از لیکویید شدن وثیقه در وام‌ ارز دیجیتال، وام‌گیرندگان می‌توانند از راهکارهای زیر استفاده کنند:

  • انتخاب نسبت وام به ارزش (LTV) بالاتر: با انتخاب LTV بالاتر، حاشیه امنیت بیشتری در برابر نوسانات قیمت ایجاد می‌کنید و احتمال رسیدن ارزش وثیقه به آستانه لیکوییدیشن کاهش پیدا می‌کند.
  • نظارت مستمر بر ارزش وثیقه: به طور منظم ارزش دارایی وثیقه خود را در پلتفرم وام‌دهی بررسی کنید تا از هرگونه کاهش قابل توجه قیمت آگاه شوید.
  • افزایش وثیقه: در صورت کاهش ارزش وثیقه و نزدیک شدن به آستانه لیکوییدیشن، می‌توانید با افزودن دارایی دیجیتال بیشتر به عنوان وثیقه، نسبت LTV را کاهش داده و از لیکویید شدن جلوگیری کنید.
  • بازپرداخت بخشی از وام: با بازپرداخت بخشی از مبلغ وام، می‌توانید نسبت LTV را کاهش داده و خطر لیکوییدیشن را کم کنید.
  • استفاده از استیبل کوین‌ها به‌عنوان وثیقه (در صورت امکان): استیبل کوین‌ها به دلیل ثبات قیمتی نسبی، ریسک لیکویید شدن کمتری نسبت به سایر ارزهای دیجیتال پرنوسان دارند.

راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن در وام

چه عواملی بر نقدشوندگی یک دارایی موثر است؟

با توجه به تعریف نقدشوندگی مشخص است که این خصوصیت یک دارایی تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که درک آن‌ها برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران از اهمیت بالایی برخوردار است. این عوامل می‌توانند به ماهیت خود دارایی، شرایط بازار و رفتارهای فعالان آن بستگی داشته باشند.

در ادامه مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر لیکوئیدیتی را با شما بررسی خواهیم کرد:

  • حجم معاملات و عمق بازار: هرچه میزان معاملات یک دارایی در یک بازه زمانی مشخص بیشتر باشد و تعداد خریداران و فروشندگان فعال در سطوح قیمتی مختلف زیاد باشد (عمق بازار بالا)، نقدشوندگی آن دارایی نیز بیشتر خواهد بود.
  • تعداد خریداران و فروشندگان: وجود تعداد زیاد خریدار و فروشنده بالقوه برای یک دارایی، فرایند یافتن طرف مقابل برای معامله را تسهیل می‌کند و در نتیجه، نقدشوندگی را افزایش می‌دهد. 
  • نوسانات قیمت: نوسانات شدید قیمت معمولاً تأثیر منفی بر نقدشوندگی دارند. در بازارهای با نوسان بالا، معامله‌گران ممکن است از انجام معاملات بزرگ خودداری کنند یا با احتیاط بیشتری عمل کنند.
  • دسترسی به بازار: سهولت دسترسی به بازار یک دارایی نیز بر نقدشوندگی آن مؤثر است. دارایی‌هایی که در صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی متعددی لیست شده‌اند و دسترسی به آن‌ها برای طیف وسیعی از معامله‌گران فراهم است، معمولاً نقدشوندگی بالاتری دارند.
  • قوانین و مقررات: قوانین و مقررات حاکم بر بازار یک دارایی می‌توانند بر نقدشوندگی آن تأثیرگذار باشند. برای مثال، محدودیت‌های معاملاتی یا قوانین مربوط به گزارش‌دهی می‌توانند حجم معاملات و در نتیجه نقدشوندگی را تحت تاثیر قرار دهند.
  • اطلاعات و شفافیت: دسترسی آسان و شفاف به اطلاعات مربوط به یک دارایی، از جمله قیمت، حجم معاملات و اخبار مرتبط، می‌تواند اعتماد معامله‌گران را افزایش داده و منجر به افزایش نقدشوندگی شود.
  • ماهیت دارایی: نوع و ماهیت خود دارایی نیز بر نقدشوندگی آن تأثیر دارد. دارایی‌های استاندارد و قابل خرید و فروش معمولاً نقدشوندگی بیشتری نسبت به دارایی‌های غیرمعمول و منحصربه‌فرد دارند.

علاوه بر عوامل فوق، در بازار کریپتو عواملی مانند میزان پذیرش و کاربرد دارایی، فناوری زیربنایی و احساسات بازار نیز می‌توانند به طور قابل توجهی بر نقدشوندگی یک کوین یا توکن تأثیر بگذارند.

اقتصاد رفتاری در کریپتو؛ وقتی احساسات هم در تصمیم‌های مالی نقش دارند!

دامیننس ۱۷ رو همین حالا بخون.

    کلام پایانی

    درک عمیق از مفهوم لیکوئیدیتی و لیکویید شدن، به‌عنوان شاهرگ حیاتی بازارهای مالی، نقشی تعیین‌کننده در اتخاذ تصمیمات مالی هوشمندانه‌تر و موفقیت‌آمیزتر ایفا می‌کند. لیکوئیدیتی نه‌تنها بر سهولت و سرعت معاملات شما تأثیر می‌گذارد، بلکه به طور غیرمستقیم بر مدیریت ریسک، انتخاب دارایی و حتی بهره‌مندی از فرصت‌های وام‌دهی نیز اثرگذار است.

    علاوه بر معاملات، آگاهی از خطرات لیکویید شدن در انتخاب بهترین پلتفرم‌های وام دهی ارز دیجیتال نیز حائز اهمیت است. پلتفرم‌هایی مثل بیت پین که وام فوری ریالی را به صورت مستقیم به کاربران ارائه می‌دهند، قوانین شفاف و روشنی در تعیین حد لیکویید شدن وام ارائه می‌دهند تا کاربران بتوانند با دید بازتری از این پلتفرم وام دریافت کنند.

    امیدواریم مطالعه این مقاله برای شما کاربردی و مفید بوده باشد. در صورت داشتن هر گونه سوال در خصوص تفاوت‌های لیکویید شدن و لیکوئیدیتی، با ما و سایر خوانندگان این مقاله در ارتباط باشید.

    سوالات متداول

    • لیکویید شدن یعنی چی؟

    بسته شدن اجباری یک معامله توسط صرافی یا پلتفرم معاملاتی به دلیل عدم توانایی معامله‌گر در تامین مارجین مورد نیاز که منجر به فروش دارایی‌ها و از دست رفتن سرمایه می‌شود.

    • چه تفاوتی بین لیکویید شدن و نقدشوندگی وجود دارد؟

    لیکویید شدن یک رویداد منفی در معاملات اهرمی است که طی آن سرمایه از دست می‌رود. در مقابل، لیکوئیدیتی به سهولت خرید و فروش دارایی در بازار اشاره دارد و یک ویژگی مثبت است.

    • در صورت کاهش ارزش وثیقه چه زمانی لیکوئید می‌شویم؟

    در وام‌های کریپتویی، لیکویید شدن زمانی رخ می‌دهد که ارزش دارایی وثیقه به زیر سطح آستانه لیکوییدیشن تعیین شده توسط پلتفرم برسد. در این حالت، وثیقه به فروش می‌رسد.

    • بهترین روش‌ها برای کاهش ریسک لیکوئید شدن چیست؟

    انتخاب LTV پایین‌تر و نظارت مستمر بر ارزش وثیقه در وام‌ها، دو روش مناسب برای برای کاهش ریسک لیکوئید شدن هستند. همچنین، افزایش وثیقه، بازپرداخت وام و استفاده از استیبل کوین‌ها (در صورت امکان) می‌تواند کمک‌کننده باشد.