پای متاورس به دنیای پزشکی باز شد! چگونه متاورس سلامت را متحول کرده است؟

افراد بسیار زیادی در سراسر دنیا وجود دارند که به‌دلیل محدودیت‌های مختلف مانند محدودیت‌های جسمی، تحصیلی، مالی و حتی وجود مرزهای جغرافیایی فاصله زیادی از امکانات پزشکی لازم دارند و همین موضوع سبب شده است سلامت جسم و روح آن‌ها به خطر بیفتد. شاید با خودتان فکر کنید چه می‌شد اگر همه انسان‌ها بدون محدودیت، به امکانات پزشکی دسترسی داشتند.
آیا واقعاً ممکن است همه بتوانند از راه دور و با وجود تمامی محدودیت‌ها سلامت خود را در اولویت قرار دهند؟ بله فناوری متاورس این امکان را فراهم کرده که همه مردم، بدون توجه به محدودیت‌ها بتوانند درمان شوند و زندگی خود ادامه دهند. پزشکی در متاورس توانسته پنجره‌ای جدید به‌سوی درمان باز کند و با محبوبیت مردم مواجه شود. هدف این مقاله، شرح دنیای پزشکی در فناوری متاورس است، اما بهتر است برای درک بهتر مطلب، ابتدا به مفهوم و چیستی متاورس بپردازیم.

متاورس چیست؟

همان‌طور که می‌دانید، متاورس واژه‌ای انگلیسی است که دو بخش مجزا دارد: متا Meta و Verse. واژه متا یعنی برتر و واژه ورس از Univers گرفته شده که معنای این کلمه، جهان است؛ به بیانی دیگر می‌توان گفت متاورس یعنی جهان برتر؛ جهانی مجازی که کاربران می‌توانند بدون محدودیت‌های فیزیکی به تعاملات روزمره خود بپردازند و به‌صورت آنلاین و مجازی، در فناوری متاورس نقش‌آفرینی کنند. این دنیای مجازی، جنبه‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی مثل بازی‌های ویدئویی، فناوری واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)و درنهایت بلاک چین را با یکدیگر ترکیب کرده و درون خود جای داده است. سلامت در متاورس موضوع جدیدی است که توسط بنیان‌گذاران این فناوری به‌کمک تعداد زیادی از دانشمندان شکل گرفته و رو به رشد است.

خرید دوج کوین

پیدایش فناوری پزشکی در متاورس

می‌دانید که قرنطینه‌شدن به‌واسطه ویروس کووید ۱۹، سبب دورکاری در بسیاری از مشاغل و تحصیل از راه دور شده که همه این‌ها توسط فناوری متاورس برای عموم مردم امکان‌پذیر شد.

نوآوران و متفکران نیز عوامل این فناوری را تشویق کردند تا علاوه بر تحصیل و کار، به پزشکان این امکان را دهد بیماران را از راه دور درمان کنند؛ با اینکه این فناوری، یعنی سلامت در متاورس سال‌ها در حال بررسی و آزمایش بود. همین موضوع کم‌کم موجب شد پزشکی در متاورس، گسترش پیدا کند؛ به‌گونه‌ای که در حال حاضر ۹۵ درصد از مردم به این فناوری دسترسی دارند.

آموزش پزشکی در متاورس

تحقیقات نشان می‌دهد از چندین سال پیش تا سال ۲۰۲۲ استفاده از این فناوری، یعنی درمان از راه دور افزایش و محبوبیت چشمگیری میان مردم داشته است و ممکن است در سال‌های آینده جایگزین تشخیص پزشک و درمان فیزیکی، یعنی برخورد نزدیک بیمار و پزشک شود.

متاورس فرصت‌های جدیدی را برای آموزش پزشکی در این فناوری ارائه کرده است. دانش‌آموزان و کارآموزان می‌توانند آناتومی بدن انسان را در یک محیط آموزشی، یعنی واقعیت مجازی بررسی کنند و امکان حل مشکلات، ایجاد خلاقیت و ایجاد فضاهای یادگیری در این پلتفرم به‌طور نامحدود در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد.

امروزه بیشتر دانشکده‌های پزشکی سطح بالا از پزشکی در متاورس استفاده می‌کنند تا سطح عملکرد دانشجویان خود را بالا ببرند. آن‌ها برای آموزش جراحی از VR استفاده می‌کنند. تکنولوژی Oculus (تولیدشده توسط فیس‌بوک) توسط دانشکده پزشکی دانشگاه کنکتیکت در آمریکا برای آموزش جراحی ارتوپدی به دانشجویان پزشکی به کار می‌رود. با به‌کارگیری گوشی هدفون و هدست، دانشجویان می‌توانند تمامی راه‌های جراحی را مشاهده کنند.

جراحی در متاورس

جراحان از فناوری‌های VR، AR و AI در متاورس برای مقدمه‌چینی یک جراحی دقیق استفاده می‌کنند؛ به این صورت که متخصصان از بدن بیمار، یک نمای سه‌بعدی کاملاً دقیق دریافت کرده و روی آن برای عملیات جراحی برنامه‌ریزی می‌کنند. این شبیه‌سازی، سبب کم‌شدن احتمال خطا در جراحی می‌شود و کیفیت جراحی را بالا می‌برد.

سلامت در متاورس کاملاً تضمین شده است که مزیت‌های استفاده از آن، قابل‌توجه بسیاری از پزشکان قرار گرفته است. شاید برایتان جالب باشد بدانید اولین آزمایش جراحی در متاورس، چگونه صورت گرفت.

اولین استفاده از متاورس در جراحی، برای جراحی ستون فقرات انجام شد. پزشکان با استفاده از این فناوری توانستند قبل از عمل فیزیکی، روی یک نمونه سه‌بعدی از بدن بیمار همه‌چیز را عملی کنند. آن‌ها ۶ پیچ در ستون فقرات بیمار قرار دادند و دو روز بعد، یک گروه جراح دیگر آن پیچ‌ها را از ستون فقرات خارج کردند. هر دو تیم دارای هدفون و هدست‌های مخصوص بودند.

حتما بخوانید: ان‌اف‌تی DNA چیست؟ آیا می‌توانیم DNA خود را در بفروشیم؟

هدست‌ها و هدفون‌های اهداشده این قابلیت را به آن‌ها می‌داد تا بتوانند به‌خوبی اعضای درونی بیمار را مشاهده کنند. همین موضوع سبب شد جراحی موفقی پشت سر بگذارند.

توجه کنید که در خود جراحی، از این فناوری استفاده نشد، بلکه تنها برای برنامه‌ریزی اتاق عمل صورت گرفت. استادان در دانشکده پزشکی میامی ایالات‌متحده آمریکا، برای آموزش فوریت‌های پزشکی مانند درمان بیماران مجروح، سکته‌های قلبی و مغزی، یا زخم ناشی از شلیک گلوله از فناوری متاورس استفاده می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که در واقعیتی مجازی می‌توانند روی نمونه‌های سه‌بعدی عمل جراحی انجام دهند تا بتوانند در آینده‌ای نه چندان دور، زمانی که کارآموزان نیز پزشک شدند، جراحی موفقی روی نمونه‌های واقعی داشته باشند.

اولین عمل جراحی در متاورس

برای اولین بار در جهان، جراحی سرطان سینه از راه دور و به‌ کمک متاورس انجام شد. این عمل به این‌گونه صورت گرفت که یکی از پزشکان در محل و همراه بیمار بود و به‌طور فیزیکی در اتاق جراحی حضور داشت؛ درحالی‌که جراح دیگر، ۹۰۰ کیلومتر دورتر و در کشور دیگری قرار داشت.

این عمل جراحی با دو پزشک مختلف در دو کشور متفاوت صورت گرفت؛ دکتر گویا در پرتغال، محل حقیقی جراحی و دکتر آندرس لونا، در اسپانیا با ۹۰۰ کیلومتر فاصله به‌عنوان ناظر جراحی. تنها چیزی که دکتر آندرس لونا برای جراحی لازم داشت، یک لپ‌تاپ بود که به این وسیله، توسط یک شبکه خصوصی و با استفاده از یک نرم‌افزار آلمانی، توانست به اطلاعات و مشاهدات دکتر گویا دسترسی کامل پیدا کند.

با وجود فاصله زیادی که بین دو جراح وجود داشت، همه‌چیز طبق برنامه پیش رفت. براساس گزارش‌ها عمل موفقیت‌آمیز بود و به‌گونه‌ای انجام شد که جراح ناظر در کنار جراح مجری ایستاد و روی نحوه جراحی نظارت کرد؛ درحالی‌که ۹۰۰ کیلومتر فاصله حقیقی وجود داشت.

حتما بخوانید: اینترنت اشیاء (Internet of Things) چیست و چه کاربردهایی دارد؟

دکتر گویا طی مصاحبه‌ای گفت این فناوری می‌تواند برای دانشجویان جراحی که دوره کارآموزی را می‌گذرانند، بسیار مفید واقع شود. پزشکی در متاورس به آن‌ها این قابلیت را می‌دهد تا بتوانند به‌طور مجازی در عمل‌های از راه دور شرکت کنند و در اتاق عمل حضور داشته باشند. همچنین او افزود

من باور دارم نظارت بر اتاق عمل می‌تواند به یکی از ویژگی‌های اصلی و جداناپذیر جراحی و عمل در سال‌های آینده تبدیل شود.

مشاوره در متاورس

مشاوره از راه دور در متاورس سبب شده است بیماران محدودیت انتخاب در پزشک و متخصص در محدوده خود را نداشته باشند؛ یعنی بیماران کانادا می‌توانند به متخصصان انگلستان یا بالعکس بدون هیچ‌گونه سفر فیزیکی مراجعه کنند.

تنها چیزی که برای این سفر دیجیتالی و درمان نیاز است، وجود هدست و هدفون برای بیمار و متخصص است. این فناوری بسیار مفید است؛ به‌ویژه در مناطقی از جهان که کمبود متخصصان پزشکی وجود دارد یا مردم در دسترسی به درمان مشکل دارند.

سلامت روان در متاورس

متاورس پتانسیل زیادی در سلامت روان از راه دور دارد. روان‌شناس‌ها، روان‌پزشکان و تراپیست‌ها می‌توانند از این فناوری استفاده کنند تا بیماری‌هایی مانند اختلالات اضطراب، توهم‌زایی، روان‌پریشی، اختلالات اشتها، درمان فوبیا و بسیاری از بیماری‌های روانی دیگر را درمان کنند. درصدی از مردم احساس تنهایی می‌کنند که همین مسئله موجب به وجود آمدن انزوای اجتماعی می‌شود.

انزوای اجتماعی بسیار خطرناک است؛ به‌طوری‌که برای هر نژاد با هر سن و جنسیتی، موجب مرگ زودرس می‌شود. طبق نظرسنجی‌های موجود، درصد زیادی از افرادی که دچار انزوای اجتماعی هستند، به‌دلیل وجود محدودیت‌های مختلف مانند آب‌وهوا، مسافت مطب روان‌شناس و… موفق به ارائه خدمات درمانی نشده‌اند و همین موضوع سبب گسترش اضطراب و درنتیجه ماندگاری انزوای اجتماعی در زندگی آن‌ها شده است.

این مسئله سبب شد متاورس امکان دریافت خدمات سلامت روان را در این فناوری ارائه دهد؛ به‌گونه‌ای که افراد می‌توانند هر کجای دنیا تنها با وجود هدست‌های مخصوص، با روان‌پزشک و تراپیست خود در ارتباط باشند و بتوانند مشکلات روان خود را کم‌کم از بین ببرند. به بیان دیگر متاورس توانسته دستیابی به سلامت روان و تراپیست‌های مجرب را برای تمامی افراد به‌ویژه کسانی که با موانع جغرافیایی و جسمی رو‌به‌رو هستند آسان کند.

گفتار پایانی!

سوالات متداول

• جراحی توسط متاورس به چه صورت انجام می‌شود؟

ورود متاورس به دنیای پزشکی این امکان را برای دانشجویان فراهم کرده که بتوانند آناتومی سه‌بعدی بدن انسان را بررسی کنند و به صورت مجازی جراحی کنند. در دانشگاه کنکتیکت آمرویکا بخش ارتوپدی با کمک واقعیت مجازی انجام می‌شود؛ در این بخش دانشجویان با کمک هدفون آموزش‌های جراحی را دریافت و آن را عملی می‌کنند. این کار سبب شده تا دانشجویان مهارت جراحی را بدون آسیب رساندن به یک بیمار واقعی یاد بگیرند و مراحل آموزش آن‌ها توسط استادان به صورت دقیق چک شود.

• آیا پزشکی در متاورس تنها به جراحی ختم می‌شود؟

خیر؛ علاوه‌بر شاخه پزشکی فیزیکی در زمینه‌های روان‌شناسی و روانپزشکی برای درمان افسردگی و سایر اختلالات روانی استفاده می‌شود.