قطعاً هیچکس منکر مزایای سرمایه‌گذاری بلند مدت در کریپتو نیست، اما نوع دیگری از معاملات هم وجود دارد که مهیج، پرسود و البته پرریسک هستند و به آن مارجین تریدینگ می‌گویند. در واقع معاملات مارجین یا تعهدی، راهی جذاب برای بیشتر کردن سود (و البته زیان) است که آشنایی با یکی از لازمه‌های ورود به بازار کریپتو است.
در این مقاله، به تعریف مارجین تریدینگ پرداخته و بعد مزایا، معایب و نکات مهم هنگام معاملات مارجین را مرور خواهیم کرد.
مارجین چیست؟
در بازارهای مالی، مارجین سپرده‌ای است که سرمایه‌گذار یا تریدر باید نزد کارگزار یا صرافی قرار دهد تا ریسک اعتباری که فرد برای کارگزار یا صرافی ایجاد می‌کند، جبران شود. ریسک اعتباری زمانی شکل می‌گیرد که سرمایه‌گذار برای خرید و سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های مختلف در کارگزار، پول قرض می‌گیرد یا وارد یک قرارداد مشتقات می‌شود.
برای نمونه، فرض کنید در حساب مارجینتان «حداقل مارجین اولیه» ۶۰٪ است و حالا می‌خواهید یک دارایی (مثل رمزارز) به ارزش ۱۰ هزار دلار را خریداری کنید. در این شرایط، سهم شما از این خرید ۶ هزار دلار خواهد بود و بقیه مبلغ را می‌توانید از کارگزار قرض بگیرید.
مارجین تریدینگ چیست؟
حالا که با مفهوم مارجین آشنا شدید، بهتر درک خواهید کرد که مارجین تریدینگ یا همان معاملات تعهدی چیست. معاملات مارجین که در ابتدا در بازارهای سنتی مثل فارکس کاربرد داشت، حالا به دنیای کریپتو هم وارد شده و تریدرهای کریپتو هم می‌توانند با این نوع معاملات سودآوری داشته باشند.
در یک صرافی ارز دیجیتال، معاملات مارجین برای خرید توکن و کوین‌های بیشتری از این بازار مورد استفاده قرار می‌گیرند. قرض دهنده یا ارائه کننده اهرم ارز دیجیتال، معمولاً خود صرافی‌ها هستند. وقتی در مارکت کریپتوکارنسی‌ها، معاملات مارجین شروع می‌شود، تریدر باید مقداری از ارزش سفارش خود را در صرافی وثیقه بگذارد.
استفاده از مارجین برای خرید ارز دیجیتال، در واقع به معنای استفاده از وجوه نقد یا دارایی‌هایی است که هم‌اکنون در حسابتان دارید و آنها را به عنوان وثیقه وام قرار می‌دهید.
در معاملات مارجین، به جای خرید و فروش عادی، از دو مفهوم دیگر استفاده می‌شود که معاملات لانگ (Long) و معاملات شورت (Short) نامیده می‌شود. وقتی شما پوزیشن فروش باز می‌کنید، یعنی پیش‌بینی شما حاکی از آن است که قیمت ارز دیجیتال در آینده ریزش خواهد کرد.
برعکس این حالت هم در پوزیشن‌های لانگ ممکن است. یعنی وقتی شما پوزیشن خرید باز می‌کنید، معتقدید که قیمت رمزارز در آینده افزایش خواهد یافت. این دو پوزیشن معاملاتی در مسیر معاملات مارجین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اهرم در معاملات تعهدی به چه معناست؟
وقتی وجهی را به حساب معاملاتی خود واریز می‌کنید، مبلغ واریزشده به‌عنوان مارجین در دسترس شما خواهد بود. بااین‌کار می‌توانید با استفاده از این مارجین، معاملات خود را آغاز کنید و در واقع فقط بخشی از ارزش کامل یک معامله را پرداخت و آن را باز کنید.
«لوریج» یا اهرم، معمولاً به‌صورت یک نسبت یا ضریب بیان می‌شود. برای نمونه، اگر لوریج در معاملات شما ۳۰:۱ باشد، به ازای هر ۱ دلاری که در حسابتان به‌عنوان مارجین موجود است، قادر خواهید بود معامله‌ای به ارزش حداکثر ۳۰ دلار انجام دهید.
فرض کنید که می‌خواهید در بازار بیت کوین، یک پوزیشن باز کنید. اگر اهرم معاملات شما ۲۰:۱ باشد، به‌ازای هر ۱۰۰ دلاری که در حساب دارید، می‌توانید معامله‌ای به ارزش ۲۰۰۰ دلار باز کنید.
اجزای معاملات اهرمی
در حالی که هر صرافی الزامات مارجین مختص خود را تعیین می‌کند، حداقل‌های حساب و مقررات مشخصی نیز توسط نهادهای نظارتی وضع شده که مهمترین آنها به قرار زیر است.
حداقل مارجین (Minimum Margin)
مینیموم مارجین حداقل سپرده‌ای است که برای افتتاح یک حساب مارجین نیاز دارید. طبق مقررات هر صرافی، این مبلغ متغیر خواهد بود. البته پلتفرم‌های معاملاتی معمولاً حداقل مارجین را به قدری کم در نظر می‌گیرند تا همه بتوانند از این سرویس استفاده کنند.
مارجین اولیه (Initial Margin)
درصدی از قیمت خرید دارایی است که سرمایه‌گذار باید با استفاده از دارایی‌های نقدی خود بپردازد. به عنوان مثال، وقتی ضریب معامله تعهدی یک صرافی ۲۰:۱ است، یعنی شما باید ۵٪ از حجم معاملاتی خود را بپردازید.
مارجین نگهداری (Maintenance Margin)
موجودی حداقلی که باید در حساب نگهداری شود تا از مارجین کال جلوگیری گردد. اگر ارزش حساب از این حد پایین‌تر بیاید، سرمایه‌گذار ملزم است پول بیشتری واریز کرده یا بخشی از دارایی خود را بفروشد. حداقل مارجین نگهداری معمولاً ۲۵٪ است، اما بعضی پلتفرم‌ها ممکن است برای جلوگیری از ریسک بیش از حد سرمایه‌گذار، آن را تا ۴۰٪ هم تعیین کنند.
مارجین کال (Margin Call)
مارجین کال شرایطی است که در آن، پلتفرمی که پیش‌تر وامی مارجینی به سرمایه‌گذار اعطا کرده بود، به سرمایه‌گذار اطلاع می‌دهد تا میزان وثیقه در حساب مارجین خود را افزایش دهد.
در چنین وضعیتی، اغلب لازم است سرمایه‌گذار پول بیشتری به حسابش واریز کند؛ این اقدام ممکن است گاهی با فروش سایر دارایی‌ها انجام شود. اگر سرمایه‌گذار از این کار سر باز بزند، کارگزار حق دارد برای تأمین نقدینگی مورد نیاز، دارایی‌های او را به‌طور اجباری به فروش برساند. بسیاری از سرمایه‌گذاران از «مارجین کال» واهمه دارند؛ چراکه ممکن است آنها را وادار به فروش دارایی‌ها در قیمتی نامطلوب کند.
مزایا و معایب مارجین تردینگ
همانطور که تاکنون متوجه شدید، معاملات مارجین می‌تواند قدرت خرید و بازده بالقوه را به‌طور چشمگیری افزایش دهد؛ اما معایبی مانند پرداخت بهره مارجین و به خطر افتادن ارزش حساب به کمتر از سطح مارجین (مارجین کال) نیز وجود دارد.
| مزایای Margin Trading | معایب Margin Trading |
| اهرم معاملاتی | کارمزد معاملات بیشتر + هزینه بهره |
| انعطاف‌پذیری | خطر مارجین کال شدن |
| افزایش سود | ریسک تشدید ضررها |
| نیاز کمتر به سرمایه اولیه | فشار روانی بیشتر روی تریدر |
در ادامه، به برخی از مزایا و ریسک‌های کلیدی معاملات مارجین اشاره می‌کنیم:
مزایای معاملات مارجین
- اهرم: لوریج در معاملات به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد پوزیشن‌های بزرگ‌تری را با استفاده از سرمایه کمتر و وام مارجین باز کنند.
- انعطاف‌پذیری: معاملات مارجین به شما امکان می‌دهد از فرصت‌های کوتاه‌مدت در بازار بهره ببرید، بی‌آنکه مجبور باشید برای تأمین وجوه بیشتر منتظر بمانید.
- افزایش سود: وقتی ارزش کوینی که با وجوه قرضی خریده‌اید، افزایش پیدا کند، سود حاصل شده هم چند برابر می‌شود؛ چرا که سود شما بر اساس کل ارزش پوزیشن محاسبه می‌شود، نه صرفاً سرمایه اولیه شما.
معایب معاملات مارجین
- هزینه بهره و کارمزد: گاهاً با قرض گرفتن پول از کارگزار، ملزم به پرداخت بهره هستید. این هزینه‌ها حتی در صورت عملکرد ضعیف سرمایه‌گذاری نیز باید پرداخت شوند و می‌توانند در طول زمان بخشی از سود شما را از بین ببرند.
- خطر مارجین کال: اگر ارزش کوینی ریداری کرده‌اید کاهش پیدا کند، ممکن است با مارجین کال مواجه شوید. در چنین وضعیتی باید پول اضافی واریز کنید یا برخی دارایی‌هایتان را بفروشید.
- فشار روانی بیشتر: معاملاتً با اهرم به معنای چندین برابر شدن سود و ضرر و بزرگ شدن اعداد است. این می‌تواند فشار روانی مضاعفی را روی شما ایجاد کند که مدیریت و کنترل آنها، کلید اصلی موفقیت است.
دامیننس ۱۷ رو همین حالا بخون.
لیکوئید شدن چیست؟ در چه صورتی معاملات مارجین لیکوئید می‌شوند؟
خطر لیکوئید شدن نیز مانند مارجین کال شدن برای تریدرها دردناک است؛ اما لیکوئید شدن می‌تواند بسیار فاجعه‌بارتر باشد. لیکوئیدیشن «Liquidation» در معاملات مارجین می‌تواند منجر به از دست رفتن سرمایه وی شود.
در بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال، اگر قیمت بازار به قیمت تعیین شده برای لیکوئید برسد، پوزیشن لانگ باز شده به صورت خودکار بسته خواهد شد. در این صورت، مارجین اولیه شما کلاً از بین خواهد رفت.
در بازارهای پرنوسان، استفاده از اهرم‌های بالا می‌تواند منجر به لیوکوئید شدن و از دست رفتن سرمایه کاربر شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که قیمت رمزارز خریداری شده در مدت زمان کوتاهی، نوسان بسیاری را تجربه کند. آن‌گاه هر زیان کوچک در مقیاس چندبرابری اهرم‌ها می‌تواند به یک زیان وحشتناک تبدیل شود!
تفاوت معاملات تعهدی با معاملات فیوچرز در چیست؟
معاملات مارجین و معاملات فیوچرز هر دو از مکانیزم لوریج معاملات برای افزایش قدرت خرید و فروش استفاده می‌کنند، اما در عمل تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند.
در معاملات مارجین، معامله‌گر بخشی از سرمایه را دارا بوده و مابقی مبلغ را از صرافی یا بروکر قرض می‌گیرد. در این روش، کاربر واقعاً دارایی پایه را خرید و فروش کرده و مسئولیت پرداخت بهره نیز بر عهده اوست.
اما در معاملات فیوچرز، دارایی به صورت فیزیکی جابه‌جا نمی‌شود و قراردادهای آتی مبنای معامله‌اند. این قراردادها می‌توانند تاریخ انقضا داشته یا به شکل دائمی (Perpetual) باشند و اصولاً برای پوشش ریسک یا کسب سود از نوسانات بازار طراحی شده‌اند.
| ویژگی | معاملات مارجین | معاملات فیوچرز |
| ماهیت معامله | خریدوفروش واقعی دارایی با استفاده از وام صرافی یا کارگزار | معامله‌ی قرارداد آتی (با یا بدون تاریخ انقضا) بدون جابه‌جایی فیزیکی دارایی |
| اهرم | معمولاً محدودتر است و به موجودی و شرایط صرافی بستگی دارد | اغلب بسیار بالاتر (گاهی تا ۱۰۰ برابر یا بیشتر) و حساسیت نقدشوندگی بیشتری دارد |
| هزینه‌ها | پرداخت بهره به صرافی یا بروکر به‌همراه کارمزد معامله | اغلب شامل کارمزد معامله و نرخ تأمین سرمایه (فاندینگ ریت) در قراردادهای دائمی |
| تاریخ انقضا | بدون تاریخ انقضا مشخص، امکان حفظ پوزیشن در بلندمدت در صورت توان پرداخت بهره | ممکن است تاریخ انقضا داشته باشد؛ در فیوچرز دائمی (Perpetual) تاریخ انقضا حذف شده |
| مالکیت دارایی | مالکیت واقعی روی دارایی پایه (مثلاً رمزارز یا سهام) | مالک قرارداد آتی هستید و معمولاً تحویل فیزیکی صورت نمی‌گیرد |
| ریسک نقدشوندگی | نقدشوندگی سریع در صورت افت قیمت شدید، اما اغلب کمی دیرتر از فیوچرز رخ می‌دهد | به دلیل اهرم بالاتر و ساختار فیوچرز، نقدشوندگی سریع‌تر و مکانیزم‌های جبران زیان اعمال می‌شوند |
| کاربرد اصلی | افزایش قدرت خرید (Long) یا امکان شورت گرفتن دارایی واقعی و کسب سود از تغییرات قیمت | نوسان‌گیری شدید و سریع، پوشش ریسک (Hedging) یا اتخاذ پوزیشن‌های لانگ و شورت برای بهره‌برداری از حرکات کوچک و بزرگ قیمتی |
تفاوت معاملات تعهدی با معاملات اسپات در چیست؟
معاملات اسپات (نقدی) به معاملاتی گفته می‌شود که در آن دارایی به‌صورت فیزیکی یا واقعی خریدوفروش شده و تسویه‌ی آن به‌سرعت یا در زمانی بسیار کوتاه (عموماً ۲ روز کاری در بازارهای بین‌المللی و فوری در بسیاری از صرافی‌های رمزارزی) انجام می‌شود.
در واقع، خریدار بلافاصله مالک دارایی می‌شود و فروشنده وجه معامله را دریافت می‌کند. این نوع معامله ریسک کمتری دارد و قیمت لحظه‌ای دارایی، مبنای انجام معامله است. از سوی دیگر، معاملات تعهدی بر پایه‌ی قراردادی صورت می‌گیرد که در آن طرفین متعهد می‌شوند در آینده یا در حالت‌های خاص، بخشی از قیمت یا دارایی را بر اساس شروط مشخصی پرداخت یا دریافت کنند.
| ویژگی | معاملات اسپات | معاملات تعهدی |
|---|---|---|
| ماهیت معامله | خرید و فروش واقعی دارایی به قیمت روز | بستن قرارداد برای معامله در آینده یا با ساختار اعتباری (بدون الزام به پرداخت کل وجه در ابتدا) |
| تسویه | تسویه فوری یا در کوتاه‌ترین زمان ممکن | تسویه در زمان یا شرایط مشخص آینده |
| اهرم (Leverage) | عموماً بدون اهرم، یا اهرم بسیار پایین | استفاده از اهرم‌های اعتباری برای بالا بردن قدرت خرید و فروش |
| ریسک و نوسان | ریسک محدود به نوسان قیمت دارایی واقعی | ریسک بالاتر به دلیل وجود اهرم و امکان تغییرات شدید ارزش قرارداد |
| نوع مالکیت | مالکیت فیزیکی یا واقعی دارایی بلافاصله منتقل می‌شود | مالکیت دارایی فیزیکی لزوماً منتقل نمی‌شود؛ بلکه حقوق و تعهدات قراردادی مبادله می‌گردد |
| هزینه‌ها | کارمزد معاملات + کارمزد شبکه (در صورت رمزارز) | کارمزد معاملاتی + هزینه‌های نگهداری پوزیشن (بهره، مارجین) + کارمزدهای احتمالی قرارداد |
| مقررات و پیگیری قانونی | معمولاً سازوکار نظارتی ساده‌تری دارد | نیازمند ساختارهای قانونی و نظارتی پیچیده‌تر، به‌ویژه در صورت نکول یا ناتوانی یکی از طرفین در اجرای تعهدات |
| کاربرد اصلی | خریدوفروش لحظه‌ای و سرمایه‌گذاری بلندمدت در دارایی واقعی | استفاده برای پوشش ریسک، سفته‌بازی با اهرم، و کسب سود از نوسانات با سرمایه‌ی اعتباری |
بهترین صرافی ایرانی برای مارجین تریدینگ کدام است؟
قطعاً صرافی‌های ارز دیجیتال زیادی هستند که معاملات مارجین را با لوریج معاملات بالا در اختیار کاربران قرار می‌دهند. البته باید توجه داشت که اکثر این صرافی‌های خارجی که اعتبار بالایی دارند، کاربران ایرانی را تحریم کرده‌اند و این یعنی استفاده از آنها به شدت خطرناک است.
ازاین‌رو، صرافی بیت‌پین بخش معاملات تعهدی را هم به خدمات خود اضافه کرده تا اگر به دنبال خرید و فروش رمزارز با اهرم هستید، در ساده‌ترین و سریع‌ترین حالت معامله کنید. شما همین حالا می‌توانید با استفاده از دکمه زیر به بخش معاملات تعهدی بیت‌پین مراجعه کنید.
نکات مهم در هنگام معاملات مارجین رمزارزها
در آموزش معاملات مارجین بازار ارز دیجیتال، باید نکات خاصی را در نظر داشته باشید. گاهی توجه به نکات جزئی می‌تواند موجب موفقیت شما در بازار شود. پس اگر قصد آموزش معاملات مارجین برای انجام آن در مارکت کریپتوکارنسی‌ها را دارید، به نکات زیر توجه نمایید:
- اگر یک تریدر مبتدی هستید اما علاقه‌مند هستید تا از معاملات مارجین استفاده کنید، این کار را با کوچک‌ترین اهرم‌ها (۲ تا ۵) آغاز کنید.
- برای جلوگیری از لیکوئید یا مارجین کال شدن، حتماً برای تمام معاملات خود حد ضرر یا سفارش توقف ضرر قرار دهید.
- اگر پوزیشن‌های لانگ خود را برحسب معاملات مارجین باز کردید، باید هر لحظه چشم‌تان نظاره‌گر روند بازار باشد. یک لحظه غفلت می‌تواند نتیجه ناگواری برای معامله مارجینی شما در پی داشته باشد.
- روی دارایی‌های که نوسانات شارپی را در بازار تجربه می‌کنند، زیاد حساب نکنید.
- برای این که بتوانید یک تریدر مارجین حرفه‌ای شوید، باید همواره در حال آموزش باشید.
- اگر به دنبال یک شبه پولدار شدن از مارجین استفاده می‌کنید، همین حالا ترید خود را متوقف کنید. چراکه طمع برای ثروت یک شبه، افراد بسیاری را در دام مارجین می‌اندازد.
کلام آخر
معاملات مارجین برای تریدرهای حرفه‌ای به مثابه سکوی پرتاب بزرگی هستند تا این تریدرها بتوانند سودهای چند برابری از هر معامله خود بگیرند. این روش به اندازه‌ای که می‌تواند برای تریدرهای حرفه‌ای سودمند باشد، برای تریدرهای تازه‌کار خطر دارد.
اگر بسیار مشتاقید که Margin Trading را امتحان کنید، می‌توانید از حجم‌های کوچک شروع کنید تا بتوانید از آن تجربه کسب کنید. اما توصیه می‌کنیم در ابتدای امر، به هیچ وجه از اهرم‌های بزرگ استفاده نکنید.
هر سؤال، ابهام، نظر یا ایده‌ای در رابطه با معاملات مارجین ارز دیجیتال دارید، آن را با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
- مارجین تریدینگ چیست؟
مارجین تریدینگ، معامله دارایی با سرمایه قرض گرفته از صرافی یا بروکر است که با ارائه اهرم معاملاتی، امکان افزایش سود یا زیان را فراهم می‌کند.
- مزایای مارجین تریدینگ چیست؟
مزایای مارجین تریدینگ شامل افزایش قدرت خرید، امکان کسب سود بیشتر، استفاده از اهرم برای تنوع استراتژی‌ها و پوشش ریسک در نوسانات بازار می‌باشد.
- کال مارجین چیست؟
کال مارجین زمانی رخ می‌دهد که ضرر پوزیشن مارجین از حد مجاز فراتر برود و پلتفرم درخواست تزریق سرمایه بیشتر برای جلوگیری از لیکویید شدن می‌کند.
- تفاوت مارجین تریدینگ با معاملات فیوچرز چیست؟
در مارجین تریدینگ بخشی از وجه را قرض می‌گیرید و دارایی واقعی را معامله می‌کنید؛ اما در فیوچرز، قرارداد آتی معامله می‌شود که اهرم بالاتر و سازوکار تسویه متفاوت دارد.
- آیا می‌توان در مارجین تریدینگ از اهرم بالا استفاده کرد؟
بله، بسته به قوانین و سیاست‌های صرافی یا کارگزار می‌توان از اهرم بالا در مارجین تریدینگ استفاده کرد، هرچند ریسک زیان نیز به‌مراتب افزایش می‌یابد.
- آیا مارجین تریدینگ در بازار ارزهای دیجیتال قانونی است؟
بستگی به قوانین هر کشور و مقررات صرافی دارد. در بسیاری مناطق، معاملات مارجین رمز ارزها قانونی است اما در برخی کشورها ممنوع یا محدود می‌باشد.
خوبه
سلام. به نظر شما کدوم صرافی داخلی یا کارگزاری داخلی معاملات مارجین داره؟
سلام خسته نباشید یه سوال داشتم که معاملات مارجین تا چند روز هستند ؟ یعنی اگه پیش بینی تریدر درست باشه و همیجنوری سود کنه و تا چند روز وقت داریم تا از اون وامی که به ما داده استفاده کنیم ؟
سلام امیر جان
بستگی داره به اون جایی که وام میگیره ازش.
اکثرشون سود روزشمار میگیرن.
بازم اگه سوالی بود در خدمتم.
موفق باشی.