فناوری بلاک چین، مرزی باریک بین حریم خصوصی و شفافیت اطلاعات ترسیم کرده؛ مرزی که تا‌به‌حال هیچوقت ایجاد نشده بود. می‌دانیم که تراکنش‌ها در بلاک چین برای همیشه باقی می‌مانند، اما دسترسی به آنها فقط با ابزاری به نام مرورگر بلاک چین امکان‌پذیر است.
در این مقاله، به طور کامل تشریح می‌کنیم که مرورگر بلاک چین چیست؟ چگونه می‌توان از این اکسپلورر بلاک چین استفاده کرد و وجود آن چه مزایایی دارد.
همه چیز درباره مرورگر بلاکچین (Blockchain Explorer)
در نظام مالی سنتی، تأیید تراکنش‌ها فرآیندی ساده و شفاف است. زمانی که فردی تراکنشی انجام می‌دهد، این تراکنش بلافاصله در صورتحساب‌های بانکی فرستنده و گیرنده ثبت می‌شود و امکان تأیید سریع و مستقیم آن فراهم می‌گردد.
اما در سیستم‌های مبتنی بر بلاک چین و رمزارزها، این فرآیند به‌همان اندازه ساده و و سریع نیست. دلیل آن نیز ماهیت غیرمتمرکز و اغلب ناشناس ین فناوری‌هاست که باعث می‌شود شناسایی و تأیید طرفین تراکنش نیازمند بررسی داده‌های آنچین و ابزارهای تحلیلی خاص باشد.
با وجود پیچیدگی‌هایی که بلاک چین دارد، شفافیت و دسترسی عمومی به داده‌های تراکنش‌ها یکی از ویژگی‌های تحسین‌برانگیز آن است. این موضوع یک پرسش مهم را مطرح می‌کند:
اینجاست که مرورگر بلاکچین وارد عمل می‌شود. مرورگر بلاک چین یک نمای شفاف از فعالیت‌های درون بلاک چین ارائه می‌دهد و به هر کسی این امکان را می‌دهد که تراکنش‌ها را رهگیری و تأیید کند، آدرس‌های کیف پول را بررسی کند و اطلاعاتی درباره عملکرد قرارداد هوشمند به دست آورد.
مرورگر بلاک چین که با نام‌هایی مانند بلاکچین اکسپلورر نیز شناخته می‌شود، یک برنامه مبتنی بر وب است که به کاربران اجازه می‌دهد داده‌های ذخیره‌شده روی بلاک چین را مشاهده و با آنها تعامل داشته باشند.
همه ما با مرورگر گوگل کروم آشنا هستیم و حداقل روزی یک‌بار از آن برای اطلاع از مسائل مختلف استفاده می‌کنیم. مرورگر یا جستجوگر بلاکچین هم درست مثل کروم، موتور جستجویی است که فقط در زمینه بلاک چین‌ها کاربرد دارد. در جدول زیر، اطلاعاتی از ۱۰ مرورگر برتر دنیای کریپتو را مشاهده می‌کنید.
| نام مرورگر | شبکه | آدرس وبسایت | توضیح |
| Etherscan | اتریوم | etherscan.io | دقیق‌ترین و معتبرترین مرورگر برای قراردادهای هوشمند، توکن‌ها و تحلیل آنچین اتریوم |
| Blockchain Explorer | بیت کوین، اتریوم و… | blockchain.com/explorer | رابط کاربری ساده و مناسب برای مبتدی‌ها، مخصوصاً در بیت کوین |
| BscScan | شبکه هوشمند بایننس | bscscan.com | ردیابی کامل فعالیت‌های دیفای، میم‌کوین‌ها و توکن‌های BEP-20 |
| SnowTrace | آوالانچ (C-Chain) | snowtrace.io | ساخته‌شده با فناوری Etherscan، مناسب برای کاربران و توسعه‌دهندگان اولانچ |
| Solscan | سولانا | solscan.io | مرورگر جامع سولانا با نمایش NFT، تراکنش‌ها و اعتبارسنج‌ها |
| Cardanoscan | کاردانو | cardanoscan.io | مشاهده استخرهای سهام، قراردادهای Plutus و اطلاعات متادیتا |
| Polkascan | پولکادات | polkascan.io | مرورگر زنجیره‌های Substrate با پشتیبانی از ابزارهای حاکمیتی و استیکینگ |
| Mintscan | کازموس | mintscan.io | مرورگر محبوب شبکه Cosmos SDK با پشتیبانی از IBC |
| OKLink | چندشبکه‌ای | oklink.com | پلتفرم تحلیل چندزنجیره‌ای با اطلاعات دقیق در سطح صرافی |
| Blockchair | چندشبکه‌ای | blockchair.com | موتور جستجوی بلاکچین با قابلیت فیلتر، جستجوی حرفه‌ای و تمرکز بر حریم خصوصی |
مرورگرهای متعددی وجود دارند که هرکدام برای یک بلاک چین خاص طراحی شده‌اند و از نظر امکانات و قابلیت‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. با این حال، عملکرد اصلی همه آنها یکسان است: ارائه یک نمای شفاف و قابل‌دسترس از دنیای پیچیده داده‌های بلاک چین.
از نظر رابط کاربری، بیشتر مرورگرهای بلاک چین شامل بخش‌های زیر هستند:
- نوار جست‌وجو: امکان وارد کردن شناسه تراکنش، آدرس کیف پول، شماره بلاک یا آدرس قرارداد هوشمند را فراهم می‌کند.
- منوی ناوبری: دسترسی به بخش‌های مختلفی مانند تراکنش‌ها، بلاک‌ها، آدرس‌ها، قراردادهای هوشمند و آمار شبکه را ممکن می‌سازد.
- به‌روزرسانی‌های لحظه‌ای: جدیدترین بلاک‌ها و تراکنش‌هایی را که به بلاک چین افزوده می‌شوند به‌صورت زنده نمایش می‌دهد.
مرورگر بلاک چین چه قابلیت‌هایی دارد؟
قابلیت اصلی یک مرورگر بلاک چین، فراهم کردن شفافیت و دسترسی آسان به داده‌های بلاک چین است. این شفافیت با اصول بنیادین فناوری بلاک چین، یعنی تمرکززدایی و تغییرناپذیری، هم‌راستا است.
کاربران، توسعه‌دهندگان و پژوهشگران می‌توانند از مرورگرهای بلاک چین برای موارد زیر استفاده کنند:
- بررسی وضعیت تراکنش: پس از ارسال رمزارز به شخصی دیگر، می‌توانید با استفاده از مرورگر بلاک چین تأیید کنید که تراکنش با موفقیت پردازش و در بلاک چین ثبت شده است.
- تأیید دریافت پرداخت‌ها: اگر منتظر دریافت رمزارز هستید، می‌توانید از مرورگر برای بررسی ارسال پرداخت و مشاهده جزئیات تراکنش، از جمله آدرس فرستنده و مبلغ، استفاده کنید.
- بررسی موجودی کیف پول: با وارد کردن آدرس کیف پول خود در blockchain explorer، به‌راحتی می‌توانید موجودی رمزارزی خود را بررسی کنید. این روشی ساده و کاربردی برای پیگیری دارایی‌ها است.
- بررسی فعالیت مشکوک: اگر متوجه فعالیتی غیرعادی در کیف پول خود شدید یا به تراکنش‌های مشکوک مظنون هستید، می‌توانید با استفاده از مرورگر، منبع وجوه را ردیابی کرده و برای گزارش به مراجع ذی‌ربط، شواهد لازم را جمع‌آوری کنید.
- تحقیق درباره توکن‌ها: پیش از خرید و فروش ارز دیجیتال جدید، می‌توانید با کمک مرورگر بلاک چین، تاریخچه آن را بررسی کرده، عرضه کل آن را مشاهده کرده و نحوه توزیع توکن‌ها میان دارندگان را تحلیل کنید.
- پایش قراردادهای هوشمند: اگر با یک برنامه غیرمتمرکز (dApp) کار می‌کنید یا از قرارداد هوشمند استفاده می‌کنید، می‌توانید با استفاده از مرورگر، کد قرارداد را ببینید، عملکرد آن را بررسی کرده و فعالیت‌های آن را رصد کنید.
- بررسی مالکیت NFT: در مورد توکن‌های غیرقابل تعویض (ان اف تی)، می‌توانید با مرورگر بلاک چین، مالکیت آنها را تأیید کرده، فراداده‌های مربوط (مانند تصاویر یا توضیحات) را مشاهده و تاریخچه تراکنش آن را بررسی کنید.
- ردیابی فعالیت نهنگ‌ها: برخی کاربران برای درک بهتر روندهای بازار و حرکات قیمتی احتمالی، تراکنش‌های دارندگان بزرگ یا به‌اصطلاح «نهنگ‌ها» را زیر نظر می‌گیرند. مرورگرهای بلاک چین این امکان را فراهم می‌کنند تا تراکنش‌های هر آدرسی را مشاهده کنید.
معرفی بهترین اسکپلورهای بلاکچین
مرورگرها یا جستجوگرهای بلاکچین به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هریک از آنها مزایایی بر دیگری دارد. مرورگرهای مهم بلاکچین عبارت‌اند از:
مرورگر بلاکچین Blockchain.com
Blockchain.com یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مرورگرهای بلاکچین در جهان است که ابتدا با تمرکز بر شبکه بیت کوین راه‌اندازی شد و به مرور زمان، پشتیبانی از شبکه‌هایی مثل اتریوم و بیت کوین کش را نیز به خدمات خود افزود.
- تایپ آدرس بلاکچین اکسپلورر یعنی عبارت Blockchain Explorer در یکی از موتورهای جستجو
- سپس اگر برای اولین بار است که به این آدرس می‌روید یک صفحه با تعدادی گزینه برای شما نمایش داده می‌شود. در این زمان باید از لیست افقی که در بالای صفحه سمت چپ نمایش داده می‌شود گزینه Explorer را انتخاب نمایید.
- سپس صفحه دیگری برای شما نمایش داده می‌شود که درون این صفحه باید گزینه Trade را انتخاب نمایید. این گزینه در بالای صفحه سمت راست قرار دارد.
- پس از انتخاب گزینه Trade صفحه‌ای نمایش داده می‌شود که می‌توانید قیمت و سایر اطلاعات مربوط به بلاک مورد نظر خود را درون آن بیابید.
اما برای دسترسی به اطلاعات بلاک‌هایی که خریداری کرده‌اید و به طور کلی دسترسی به حساب خودتان باید با یکی از دو روش زیر عمل کنید:
- انتخاب گزینه Loge in در صفحه ابتدایی و سپس وارد کردن اطلاعات حساب کاربری خودتان.
- انتخاب گزینه Explorer و سپس انتخاب گزینه Buy Bitcoin از منوی بالا و سمت راست صفحه. پس از انتخاب این گزینه نیز باید ایمیل خود را وارد نمایید تا بتوانید به صفحه شخصی خودتان دسترسی پیدا کنید و یا به انجام معامله بپردازید.
مرورگر Block Cypher
از دیگر مرورگر بلاکچین هایی که برای دستیابی به اطلاعات و خرید و فروش کوین‌ها طراحی شده است، Block Cypher است. نحوه کار با این مرورگر بلاکچین به شرح زیر است:
- تایپ عبارت Block Cypher در یکی از موتورهای جستجو مانند گوگل کروم
- انتخاب گزینه Block Explorer
- انتخاب نوع بلاک مورد نظر و سپس وارد کردن یکی از مشخصه‌های بلاک مانند شماره بلاک در کادر موجود
- انتخاب دکمه Search
برای وارد شدن به حساب کاربری یا ایجاد حساب جدید نیز مانند مرورگر Blockchain باید گزینه Log in یا Sign Up را از منوی صفحه نخست انتخاب نمایید.
سایر مرورگرهای بلاکچین
بجز مرورگرهای بررسی شده که مربوط به کوین‌ها بودند، سایر مرورگرها قابلیت استفاده برای اکثر بلاکچین‌ها را دارند. نحوه کار با آنها نیز دقیقا مشابه دو مرورگر قبل است. به این صورت که شما ابتدا نام مرورگر را در موتور جستجو تایپ کرده و سپس یکی از گزینه‌های Explorer یا Sign up / Log In را انتخاب می‌کنید. انتخاب هر یک از این گزینه‌ها به نحوه‌ی استفاده‌ی شما بستگی دارد. برای مثال اگر قصد اطلاع از قیمت‌ها و سایر مشخصات عمومی هر بلاک را داشته باشید با انتخاب گزینه اکسپلورر قادر به انجام آن خواهید بود. اما اگر قصد خرید و فروش و نگهداری ارز را داشته باشید، باید حتما وارد حساب کاربری خود شوید و یا یک حساب کاربری برای خودتان ایجاد نمایید.
نکته دیگری که وجود دارد این است که هر یک از مرورگرهای مذکور حاوی اطلاعات دیگری نیز هستند که در عناوین قبلی به این اطلاعات اشاره شد. برای دستیابی به این اطلاعات نیز باید گزینه مربوطه را از منوی پیش روی خود انتخاب نمایید.
با توجه به اینکه این مرورگرها دارای زبان های بین المللی و گاها زبان های تعداد کمی از کشورها هستند. درون آنها زبان فارسی مشاهده نمیشود پس شما باید حداقل به میزان کمی آشنایی به زبان انگلیسی داشته باشید. اما روش دیگری که برای رهایی از این مشکل برای فارسی زبانان و ایرانیان وجود دارد، استفاده از برنامه ها و سایت های ایرانی مربوط به ارزهای دیجیتال است.
سوالات متداول
1. اسامی ذکر شده مربوط به سایت هستند یا اپلیکیشن (برنامه)؟
6 موردی که در عناوین قبلی ذکر شده متعلق به مرورگرهای جهانی ارزهای دیجیتال هستند.
2. برای دستیابی به اطلاعات ارزهای دیجیتال فقط باید از مرورگرهای ذکر شده استفاده کنیم؟
خیر سایت‌های دیگری نیز برای این کار وجود دارند اما موارد مذکور مهمترین این مرورگرها هستند.
