بیت کوین با هدف ایجاد آزادی مالی و ساختار غیرمتمرکز پا به عرصه گذاشت؛ ارز دیجیتالی بدون مرز و مستقل از نظام‌های مالی سنتی است. با این حال، در کمال تعجب، بررسی رفتار بازار رمزارزها نشان می‌دهد که این ارز دیجیتال به شدت تحت تأثیر تصمیمات Federal Reserve (فدرال رزرو)، نرخ تورم ایالات متحده و نوسانات شاخص دلار قرار دارد.
هر بار که اقتصاد آمریکا دچار التهاب می‌شود، بیت کوین نیز با نوسانات شدید همراه می‌شود؛ گاه به‌طور قابل‌توجهی رشد می‌کند و گاه به‌سرعت سقوط می‌کند. در این مقاله، به بررسی ریشه‌های وابستگی بیت کوین به اقتصاد آمریکا پرداخته و تلاش می‌کنیم تحلیل دقیقی از این پدیده ارائه دهیم که چرا دارایی‌ای که با شعار استقلال متولد شد، تا این اندازه به سیاست‌های پولی ایالات متحده وابسته باقی مانده است.
مقدمه‌ای بر رابطه بیت کوین با اقتصاد آمریکا
بیت کوین، به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین ارز دیجیتال جهان، با هدف ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز و مستقل از نهادهای مرکزی طراحی شد، اما با گذشت زمان و گسترش بازار آن، بسیاری از تحلیلگران متوجه تاثیرپذیری تحولات اقتصادی آمریکا روی قیمت بیت کوین شدند. این موضوع سوالی اساسی را مطرح می‌کند: آیا بیت کوین واقعاً یک دارایی مستقل است یا همچنان در زنجیر اقتصاد آمریکا گرفتار مانده است؟
در ادامه مقاله، سعی می‌کنیم تاثیر شاخص‌های اقتصادی آمریکا بر قیمت بیت کوین را بررسی کنیم، به فرصت‌ها و چالش‌های این وابستگی بپردازیم و راهکارهایی برای کاهش این تاثیر ارائه دهیم. همچنین از نمودارها و داده‌های واقعی و مفاهیم کلیدی همچون Monetary Policy (سیاست پولی)، Inflation Rate (نرخ تورم)، Interest Rate (نرخ بهره)، Market Correlation (همبستگی بازار) و شاخص عدم قطعیت سیاست اقتصادی (EPU) استفاده می‌کنیم تا تحلیل را عمیق‌تر کنیم.
بررسی تأثیر شاخص‌های کلان اقتصادی آمریکا بر بیت کوین
اقتصاد ایالات متحده، به‌ویژه از طریق سیاست‌های فدرال رزرو ، نقشی کلیدی در تعیین روند بازارهای مالی جهانی ایفا می‌کند. بیت کوین نیز از این قاعده مستثنا نیست. هر بار که فدرال رزرو تصمیم به تغییر نرخ بهره می‌گیرد یا داده‌هایی مانند نرخ تورم، نرخ اشتغال و… منتشر می‌شود، شاهد نوسانات قابل توجهی در بازار رمزارزها (Cryptocurrency) هستیم.
رابطه بیت کوین با تورم و سیاست‌های پولی فدرال رزرو
در اقتصاد، معمولاً دو چرخه اصلی وجود دارد:
- رونق
- رکود
در دوره رونق، تقاضای مصرف‌کننده، نرخ تورم و سطح اشتغال بالا می‌رود و در مقابل، نرخ بیکاری کاهش می‌یابد. اما در دوره رکود، همه این شاخص‌ها افت می‌کنند و نرخ بیکاری افزایش می‌یابد. زمانی‌‌که اقتصاد وارد رکود می‌شود، فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) وارد عمل شده و برای تحریک رشد اقتصادی، از سیاست‌های پولی انبساطی استفاده می‌کند. یکی از مهم‌ترین ابزارهای او، کاهش نرخ بهره است. این کار باعث می‌شود دریافت وام ارزان‌تر شود، نقدینگی در اقتصاد افزایش یابد و در نتیجه مصرف و سرمایه‌گذاری رشد کند.
برعکس، در دوران رونق بیش از حد، وقتی اقتصاد «بیش از اندازه داغ» شده، فدرال رزرو سیاست‌های پولی انقباضی را در پیش می‌گیرد. این سیاست‌ها شامل افزایش نرخ بهره، فروش اوراق (عملیات بازار باز) و کنترل ترازنامه هستند و هدفشان کنترل تورم و جلوگیری از حباب اقتصادی است، اما موضوع مهم این است که بیت کوین چگونه به این سیاست‌ها واکنش نشان می‌دهد؟
در زمان اجرای سیاست‌های انبساطی، نرخ بهره پایین است، وام‌ها آسان‌تر در دسترس‌اند و تورم معمولاً در حال افزایش است. در چنین شرایطی، افراد پول بیشتری در اختیار دارند. تمایل آن‌ها به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ریسک‌پذیر، از جمله بیت کوین، بیشتر می‌شود. بیت کوین به‌عنوان یک Store of Value (ذخیره ارزش) مورد توجه قرار می‌گیرد، چون افراد نگران کاهش ارزش دلار هستند و می‌خواهند ارزش دارایی‌شان را حفظ کنند. در نتیجه، تقاضا برای این ارز دیجیتال افزایش می‌یابد و قیمت آن رشد می‌کند.
در مقابل، هنگام اجرای سیاست‌های انقباضی و افزایش نرخ بهره، هزینه وام گرفتن افزایش می‌یابد. مردم بیشتر تمایل دارند پس‌انداز کنند تا ریسک خود را افزایش دهد. در نتیجه، تقاضا برای بیت کوین کاهش پیدا می‌کند و قیمت آن ممکن است افت کند.
یک موضوع مهمی است که در زمان‌هایی که نرخ بهره به مدت طولانی ثابت می‌ماند، قیمت بیت کوین پس از 2 الی 3 دوره ثابت ماندن این نرخ، روند صعودی را آغاز می‌کند.
در مجموع، رمزارز بیت کوین معمولاً رابطه‌ای مستقیم با تورم دارد. یعنی در بیشتر مواقع، وقتی تورم بالا می‌رود، قیمت بیت کوین هم افزایش می‌یابد و برعکس. البته باید توجه داشت که این رابطه همیشه صددرصد نیست و در برخی شرایط خاص، ممکن است رفتار بیت کوین متفاوت باشد.
برای درک بهتر شاخص نرخ بهره، می‌توانید مقاله نرخ بهره چیست را مطالعه کنید.
واکنش بیت کوین به رویدادهای اقتصاد کلان
مثال‌های زیادی در سال‌های اخیر وجود دارد که نشان می‌دهد بیت کوین چگونه به تحولات اقتصادی ایالات متحده واکنش نشان می‌دهد. به عنوان نمونه:
- در مارس ۲۰۲۰ و با شروع بحران کرونا، فدرال رزرو نرخ بهره را به 0.25 درصد رساند و برنامه‌های چاپ پول آغاز شد. بیت کوین ابتدا ریزش کرد اما سپس به دلیل انتظارات تورمی، روند صعودی قدرتمندی را آغاز کرد.
- در اواخر سال ۲۰۲۱، با افزایش احتمال اجرای سیاست‌های پولی انقباضی توسط فدرال رزرو، مانند بالا بردن نرخ بهره، روند نزولی بیت کوین آغاز شد. سپس در ماه مارس ۲۰۲۲، زمانی که افزایش نرخ بهره به‌صورت رسمی کلید خورد، قیمت بیت کوین وارد یک ریزش شدید شد و تا زیر ۱۶٬۰۰۰ دلار سقوط کرد.
- در اواخر سال ۲۰۲۳، فدرال رزرو طی سه ماه متوالی ژوئیه، سپتامبر و نوامبر، نرخ بهره را بدون تغییر نگه داشت. این تصمیم باعث شد سرمایه‌گذاران که به دنبال بازدهی بالاتری بودند، به سمت بازارهای ریسکی مانند رمزارزها حرکت کنند و تقاضا برای بیت کوین افزایش یابد. در همین زمان، شاخص‌های اقتصادی مانند تورم، عرضه و تقاضا نیز رشد خوبی را نشان می‌دادند و اقتصاد در وضعیت رونق قرار داشت. همچنین گمانه‌زنی‌ها درباره تایید قریب‌الوقوع صندوق‌های ETF اسپات بیت کوین قوت گرفته بود. مجموعه این عوامل باعث شد بیت کوین وارد یک روند صعودی قدرتمند شود و سقف قیمتی جدیدی را به ثبت برساند.
این مثال‌ها نشان می‌دهند که بیت کوین به‌عنوان یک دارایی جهانی، نسبت به اخبار و تصمیمات فدرال رزرو واکنش‌های سریع و شدیدی دارد.
برای اینکه اطلاعات بیشتری درباره فدرال رزرو کسب کنید، می‌توانید مقاله فدرال رزرو چیست؟ را مطالعه فرمایید.
تحلیل آماری همبستگی بیت کوین با S&P 500 و شاخص EPU
شاخص S&P 500 نماینده‌ای از وضعیت کلی بازار سهام ایالات متحده است، در حالی‌که شاخص EPU (شاخص عدم قطعیت سیاست اقتصادی) میزان بلاتکلیفی در سیاست‌های اقتصادی را نشان می‌دهد. بررسی‌های آماری در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که بیت کوین، به دلیل ماهیت ریسکی خود، در بسیاری از مواقع همبستگی بالایی با بازار سهام آمریکا دارد.
این همبستگی عمدتاً به حضور سرمایه‌گذاران نهادی مشترک در هر دو بازار مربوط می‌شود. به عبارتی، بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بزرگ و مؤسسات مالی که در بورس آمریکا فعالیت دارند، در بازار رمزارزها نیز فعال‌اند. بنابراین، زمانی که آن‌ها رویکردی ریسک‌پذیر یا ریسک‌گریز در پیش می‌گیرند، این رفتار در هر دو بازار به‌صورت هم‌زمان دیده می‌شود.
در مواقعی که شاخص EPU افزایش پیدا می‌کند، یعنی نگرانی‌ها درباره آینده سیاست‌های اقتصادی بیشتر می‌شود. این وضعیت باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن حرکت کنند و از بازارهای ریسکی مانند بیت کوین و سهام خارج شوند؛ در نتیجه قیمت بیت کوین نیز کاهش می‌یابد.
تحلیل آماری همبستگی بیت کوین با S&P 500 و شاخص EPU
برعکس، وقتی شاخص EPU کاهش می‌یابد، نشان‌دهنده آرام‌تر شدن فضای اقتصادی و کاهش بلاتکلیفی‌هاست. این وضعیت، حس اطمینان بیشتری در بازار ایجاد کرده و باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های پرریسک‌تر مانند بیت کوین حرکت کنند. در نتیجه، رشد قیمت این رمزارز را به همراه خواهیم داشت.
برای بررسی دقیق‌تر مفهوم همبستگی، مقاله همبستگی بیت کوین چیست را مطالعه کنید.
بررسی همبستگی فعلی بیت کوین از اقتصاد آمریکا
در حال حاضر، بیت کوین به‌عنوان یک سیستم غیرمتمرکز طراحی شده، اما بخش عمده‌ای از حجم معاملات آن در صرافی‌های آمریکایی انجام می‌شود. همچنین بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ، بیت کوین را به چشم یک دارایی ریسک‌پذیر نگاه می‌کنند و آن را در سبد سرمایه‌گذاری ریسکی خود بر اساس سیاست‌های فدرال رزرو تنظیم می‌کنند.
همچنین ساختار مالی فعلی باعث شده رمزارز بیت کوین به شدت تحت تأثیر نوسانات نرخ بهره آمریکا، شاخص دلار و حتی اخبار سیاست خارجی این کشور قرار بگیرد. حضور صندوق‌های ETF بیت کوین نیز موجب افزایش پذیرش عمومی شده، اما همچنان احتمال تأثیرگذاری نهادهای آمریکایی و تصمیم‌گیری آن‌ها روی قیمت این رمزارز زیاد است.
فرصت‌ها و تهدیدهای وابستگی به دلار و بازارهای آمریکایی
در این قسمت به فرصت‌ها و تهدیدهای وابستگی که بیت کوین به اقتصاد آمریکا و دلار دارد، می‌پردازیم:
- فرصت‌ها
وابستگی فعلی بیت کوین به اقتصاد آمریکا اگرچه انتقاداتی را به‌همراه دارد، اما فرصت‌هایی نیز فراهم کرده است:
- ورود سرمایه‌گذاران سازمانی بزرگ و افزایش اعتبار بازار رمزارزها
- توسعه ابزارهای مالی جدید مانند ETFها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- افزایش نقدشوندگی بیت کوین و توسعه بازارهای مشتقه
- رشد اکوسیستم پروژه‌های کریپتویی و از جمله بیت کوین
- افزایش پذیرش بیت کوین توسط مردم به دلیل وجود سرمایه‌گذاران نهادی
این فرصت‌ها باعث رشد سریع قیمت بیت کوین شده و اعتبار آن را در جهان افزایش داده است.
- تهدیدها
وابستگی بیت کوین به اقتصاد و دلار آمریکا تهدیدهایی را در پی دارد که به شرح زیر هستند:
- حساسیت شدید به داده‌های اقتصادی آمریکا و واکنش‌های هیجانی بازار
- امکان اعمال فشار غیرمستقیم بر بازار رمزارزها توسط نهادهای آمریکایی
- تمرکز قدرت در صرافی‌ها و بازیگران آمریکایی و کاهش ماهیت غیرمتمرکز اکوسیستم بیت کوین
نکته مهم این است که هرچقدر سرمایه‌گذاران نهادی بیشتری روی رمزارز بیت کوین سرمایه‌گذاری کنند و عملا این رمزارز به بازار آمریکا وابستگی بیشتری پیدا کند، ماهیت غیرمتمرکز آن کاهش پیدا می‌کند و این موضوع تهدید مهمی تلقی می‌شود.
چالش‌های عدم قطعیت و واکنش‌های احساسی بازار
بازار رمزارزها هنوز در حال بلوغ است و بخش قابل‌توجهی از سرمایه‌گذاران در آن فاقد درک عمیق از تحلیل کلان اقتصاد یا سنتیمنتال هستند. به همین دلیل، هرگونه خبر از سوی فدرال رزرو، تغییر در نرخ بهره یا گزارش‌های اشتغال، می‌تواند باعث واکنش‌های شدید و گاها غیرمنطقی شود.
نوسانات شدید ناشی از عدم قطعیت در سیاست‌گذاری، به ویژه در بازارهای مالی آمریکا، مستقیماً بر بیت کوین اثرگذار است. داده‌های آماری از شاخص EPU نیز نشان می‌دهد در دوره‌هایی با ریسک بالای سیاست‌گذاری، حجم نوسانات بیت کوین به شدت افزایش یافته است.
مسیرهای کاهش وابستگی بیت کوین به اقتصاد آمریکا
در واقع، اقتصاد آمریکا بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین اقتصاد جهان است. علاوه بر این، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران حقوقی و حقیقی نیز در این کشور فعالیت دارند. دلار آمریکا هم به‌عنوان ارز غالب در جهان شناخته می‌شود و بسیاری از دارایی‌های مهم مانند طلا با این ارز معامله می‌شوند. به همین دلایل، عملاً قطع کامل وابستگی بیت کوین به اقتصاد آمریکا دشوار است؛ چراکه شرکت‌های مالی آمریکایی سهم عمده‌ای از سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی را در اختیار دارند.
از طرفی، در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های آمریکایی در حال گسترش سرمایه‌گذاری خود در حوزه رمزارزها، به‌ویژه بیت کوین، هستند. این مسئله باعث می‌شود وابستگی بیت کوین به اقتصاد آمریکا همچنان حفظ شود و حتی تقویت گردد.
دلیل دیگر این وابستگی، حضور سرمایه‌گذاران بزرگ آمریکایی در بازار بیت کوین است. آن‌ها تصمیمات مالی خود را بر اساس سیاست‌های فدرال رزرو و تحولات اقتصادی آمریکا می‌گیرند. با این حال، راهکارهایی برای کاهش این وابستگی وجود دارد. به عنوان مثال، اگر کشورهای بزرگی مانند چین، ژاپن، آلمان و سایر اقتصادهای مهم جهان نیز به‌صورت گسترده در بیت کوین سرمایه‌گذاری کنند، می‌توان تا حدی اثرگذاری اقتصاد آمریکا را کاهش داد.
البته این روند نیازمند گذر زمان و بلوغ کامل بازار رمزارزها است. در آینده، اگر این شرایط محقق شود، اقتصاد کلان بر روند بیت کوین تاثیرگذار است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین راهکارهایی که می‌توانند به کاهش وابستگی بیت کوین به اقتصاد آمریکا کمک کنند، اشاره خواهیم کرد.
نقش صندوق‌های ذخیره بین‌المللی بیت کوین
اگر کشورها یا نهادهای بین‌المللی، به جای ذخیره دارایی در دلار آمریکا، بخشی از ذخایر خود را به بیت کوین اختصاص دهند، وابستگی بیت کوین به آمریکا به‌مرور کاهش پیدا کرده و سرمایه‌گذاران این رمزارز وسعت پیدا می‌کند. این روند با اقداماتی مانند خرید بیت کوین توسط السالوادور آغاز شده و در صورت گسترش، می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. همچنین، ایجاد شبکه‌ای از صندوق‌های بین‌المللی ذخیره بیت کوین که توسط کشورهای غیرغربی مانند چین، روسیه، امارات و دیگر کشورها پشتیبانی شود، می‌تواند زمینه‌ساز بازتعریف جایگاه این ارز دیجیتال در نظام اقتصادی جهانی شود.
توسعه زیرساخت‌های مالی مستقل از دلار
یکی از عوامل کلیدی وابستگی بیت کوین به اقتصاد ایالات متحده، استفاده از دلار آمریکا در قیمت‌گذاری، ترید و ذخیره ارزش است. اگر زیرساخت‌های مالی جهانی مانند صرافی‌های غیرمتمرکز، کیف پول‌های بین‌المللی و سیستم‌های پرداخت از ارزهای دیگری استفاده کنند، بیت کوین می‌تواند از سلطه دلار فاصله بگیرد.
برای اینکه اطلاعات بیشتری در رابطه با روش‌های امن نگهداری بیت کوین کسب کنید، مقاله امن ترین روش‌های نگهداری بیت کوین را بخوانید.
گفتار پایانی
بیت کوین همچنان در مسیر بلوغ خود قرار دارد. هدف اولیه آن استقلال از سیستم‌های مالی سنتی بود، اما در عمل هنوز به‌شدت تحت تأثیر اقتصاد آمریکا و سیاست‌های فدرال رزرو است. این وابستگی هم فرصت‌هایی را برای رشد فراهم کرده و هم ریسک‌هایی را به همراه دارد.
در مسیر کاهش این وابستگی، نیاز به تغییرات ساختاری، آموزش کاربران، افزایش پذیرش جهانی و توسعه زیرساخت‌های مالی مستقل داریم. تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود بیت کوین به دارایی‌ای واقعاً جهانی و مقاوم در برابر سلطه دلار تبدیل شود.
تا آن زمان، آگاهی از این وابستگی و مدیریت آن، یکی از مهم‌ترین ابزارهای موفقیت در سرمایه‌گذاری رمزارزی خواهد بود. همچنین، برای شروع مطالعه و یادگیری مفاهیم پایه، مقاله بیت کوین چیست می‌تواند نقطه شروع خوبی باشد.
سوالات متداول
- بیت کوین چقدر از سیاست‌های آمریکا تأثیر می‌پذیرد؟
بسیار زیاد؛ سیاست‌های فدرال رزرو، نرخ بهره، تورم و شاخص دلار آمریکا مستقیماً بر قیمت بیت کوین اثر می‌گذارند و باعث نوسانات شدید آن می‌شوند.
- آیا بیت کوین می‌تواند کاملاً مستقل شود؟
در کوتاه‌مدت نه؛ اما با گسترش پذیرش جهانی، ورود کشورهای غیرآمریکایی و توسعه زیرساخت‌های مالی غیروابسته به دلار، احتمال کاهش وابستگی در بلندمدت وجود دارد.
- چه عواملی باعث وابستگی بیشتر بیت کوین می‌شوند؟
حضور سرمایه‌گذاران نهادی آمریکایی، معاملات در صرافی‌های مستقر در آمریکا، پذیرش دلاری، سیاست‌های پولی فدرال رزرو و همبستگی با بازارهای مالی ایالات متحده.
