هفته‌نامه تحلیل آنچین گلسنود – هفته ۱۲ سال ۲۰۲۴

در هفته‌ای که گذشت، به‌روزرسانی دِنکان (Dencun) اتریوم با موفقیت فعال شد تا ساختار جدیدی برای اتصال به شبکه اصلی به سیستم‌های لایه دوم معرفی شود. این به‌روزرسانی جدید و مهم، امکان ایجاد تغییر در استخرهای استیکینگ را هم فراهم می‌کند؛ چیزی که می‌تواند تأثیر زیادی روی سیاست‌های پولی شبکه بلاک چین اتریوم بگذارد.

کاهش هزینه‌ها برای سیستم‌های مقیاس‌پذیری اتریوم

در روز چهارشنبه، ۱۳ مارس، بلاک چین اتریوم یک به‌روزرسانی مهم دیگر را پشت سر گذاشت. به‌روزرسانی کَنکن-دِنب (دنکان)، تغییرات بسیار مهمی در زیرساخت رول‌آپ اتریوم ایجاد کرده و همچنین استخرهای استیکینگ را برای بهبود ارتباط نودها و ثبات شبکه، اصلاح می‌کند.  در طول سال‌های اخیر، سیستم‌های مختلفی برای کمک به افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها در شبکه اتریوم معرفی شده است. رول‌آپ‌ها، بلاک چین‌هایی هستند که تراکنش‌ها را خارج از شبکه اصلی اتریوم پردازش می‌کنند و از محیط اجرایی مجزایی استفاده می‌کنند. آن‌ها بسته‌های تراکنش‌ها را در رول‌آپ جمع می‌کنند و بعد به یک تراکنش واحد تبدیل کرده و آن را برای تأیید نهایی به بلاک چین اتریوم ارسال می‌کنند.

سیستم‌های رول‌آپ در طول ۲ سال اخیر محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند؛ به‌طوری‌که سیستم‌های مقیاس‌پذیری بزرگی مثل آربیتروم (Arbitrum) و آپتیمیزم (Optimism)، در این مدت به چنان محبوبیتی رسیده‌اند که تعداد آدرس‌های فعال روزانه آن‌ها به ۱۵۰ و ۱۰۰ هزار عدد رسیده است. این درحالی‌که که شبکه اصلی اتریوم هنوز بالاترین فعالیت را دارند؛ چرا که روزانه بیشتر از ۴۰۰ هزار آدرس در این شبکه فعالیت می‌کند.

ویژگی مهم به‌روزرسانی دنکان، ایجاد ظرفیت ذخیره داده اضافه برای بلاک‌های بلاک چین اتریوم است. این به‌روزرسانی نوع جدیدی از تراکنش‌ها را معرفی کرده که قابلیت حمل بسته‌های بزرگ‌ داده را دارند؛ چیزی که به آن بلاب (Blob) می‌گویند. بلاب‌ها به صورت موقتی در لایه اجماع ذخیره می‌شوند، نه لایه اجرایی؛ این ویژگی باعث می‌شود که کارمزدها هم در شبکه اصلی اتریوم و هم خود رول‌آپ‌ها کاهش محسوسی داشته باشند. همانطور که در جدول زیر هم تشریح کرده‌ایم، هزینه تراکنش‌ها بعد از به‌روزرسانی دنکان کاهش چشمگیری را تجربه کرده است، به طوری که آپتیمیزم و استارک‌نِت (StarkNet) با ثبت رکوردهای جدید به زیر ۱ سنت رسید.

نرمال‌سازی به دلار آمریکا به ما اجازه می‌دهد که نحوه رفتار کارمزد رول‌آپ‌ها را به شکلی متفاوت و به نسبت کارمزد شبکه اصلی درک کنیم. رول‌آپ‌ها از زمان ظهور خود، کارمزدهای کمتر و کم‌نوسان‌تری ارائه داده‌اند؛ به شکلی که کارمزد هر تراکنش در دو شبکه آربیتروم و آپتیمیزم بین ۰.۱۰ تا ۰.۳۰ دلار است. این درحالی‌ست که کارمزد تراکنش‌های شبکه اصلی اتریوم در همین زمان بین ۲ تا ۷ دلار بود. در طول رویدادهای پر فعالیت که تقاضا برای فضای بلاک اتریوم افزایش می‌یابد، کارمزد تراکنش‌های شبکه اصلی می‌توانند تا ۳۰ دلار هم رشد کنند. قبل از به‌روزرسانی دنکان، کارمزد رول‌آپ‌ها به نوعی به کارمزد شبکه بستگی داشت و در همین دوره‌های پر نوسان، کارمزد آن‌ها تا ۲.۵ دلار هم می‌رسید.

همین وابستگی کارمزد رول‌آپ‌ها به کارمزد شبکه اتریوم در زمان رویدادهای پر تلاطم، باعث تجربه کاربری پرهزینه‌تر و چالش‌برانگیزتر می‌شود. این سیستم‌های لایه دوم با اضافه کردن منبع تقاضای جدیدی برای فضای بلاک، تاثیر بیشتری هم روی کارمزد تراکنش‌های اتریوم دارند. بنابر گزارشی که شرکت Fidelity منتشر کرده، کارمزد تراکنش‌هایی که سیستم‌های مختلف پرداخت کرده‌اند، معمولاً حدود ۱۰ درصد از کل کارمزدهای پرداختی را شامل می‌شود.

با تکمیل به‌روزرسانی دنکان، جداسازی لایه دوم‌ها و اتصال تراکنش آن‌ها به بلاب‌ها باعث بهبود تجربه کاربری و کاهش چشمگیر کارمزدها شده و همچنین با نقشه راه رول‌آپ-محور بنیاد اتریوم نیز هماهنگی دارد. امید این است که کارمزد تراکنش کمتر، کاربران بیشتری را به ورود به رول‌آپ‌ها تشویق کنند و بااین‌کار، مجموع توان خروجی مبتنی بر تراکنش اتریوم را افزایش دهند. هدف این استراتژی، بهبود مقیاس‌پذیری شبکه، بدون به خطر انداختن تمرکززدایی و امنیت آن است. اندکی بعد از معرفی اولین مجموعه سیستم‌های مقیاس‌پذیری اتریوم، شاهد افزایش متوسط توان خروجی تراکنش در اواسط سال ۲۰۲۱ و رسیدن آن به ۱۰۵ تراکنش بر ثانیه (TPS) بودیم. از این مقدار، رول‌آپ‌ها ۴۶ تراکنش بر ثانیه، یا ۴۴ درصد از مقدار کل را به خود اختصاص داده بودند.

همین امر یک نشانگر موفقیت خوب برای نقشه راه رول‌آپ-محور و سیستم‌های مقیاس‌پذیری لایه دوم بود. با این‌حال، وقتی اتریوم را با بزرگترین رقیب خود، سولانا، که متوسط توان خروجی آن ۲٬۶۰۰ تراکنش بر ثانیه است، مقایسه می‌کنیم، متوجه یک تفاوت فاحش می‌شویم که عمدتاً به خاطر کارکرد طراحی ماژولار (مثل اتریوم) و یکپارچه یا Monolithic (مثل سولانا) ایجاد شده است.

تغییرات استخرهای استیکینگ

به‌روزرسانی دنکان تغییرات فنی جدیدی را هم به ارمغان آورده که روی حوزه استیکینگ شبکه اتریوم هم تأثیر گذاشته و تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد:

• امضای معتبر دائمی خروج‌ها، تجربه کاربری را برای مشارکت‌کنندگان استیکینگ نیابتی (مثل استخرهای لیکوئید استیکینگ) بهبود می‌بخشند. پیش از این، کلید امضای مورد نیاز برای تأیید خروج از استیک کاربر از استخر استیکینگ، نزد اوپراتور اعتبارسنج می‌ماند. این وضعیت باعث می‌شود که صاحب استیک، در زمان خروج از استخر به اوپراتور اعتبارسنج اعتماد کند. بعد از به‌روزرسانی دنکان، اوپراتورها می‌توانند خروج‌های داوطلبانه را پیش-امضا کنند تا صاحب استیک بتواند به اختیار خویش از استیک خارج شود.
• افزایش مهلت تأیید، بازه زمانی تعیین شده برای ثبت رأی اعتبارسنج برای تعیین صحت بلاک رأی را از ۶٫۴ دقیقه به ۱۲٫۸ دقیقه می‌رساند. این باعث می‌شود که تأییدهای بیشتری جمع شود و در نتیجه فرآیند تأیید بلاک‌ها سریع‌تر شود. تعداد تأیید روزانه هم‌ اکنون به حدود ۷۵۹ هزار تأیید/روز رسیده است.

محدودیت ثابت برای اعتبارسنج‌های جدید هم با این به‌روزرسانی اضافه شده تا نرخ رشد اعتبارسنج‌ها را محدودتر کند. پیش از این، محدودیت ریزش (Churn Limit) تعیین می‌کند که روزانه چه تعداد اعتبارسنج جدید به استخرهای استیکینگ وارد یا از آن خارج شود. حالا این محدودیت با افزایش تعداد کل اعتبارسنج‌های فعال رشد می‌کند. بعد از به‌روزرسانی شانگهای، تعداد اعتبارسنج‌های فعال رشدی شدید را تجربه کرد؛ به طوری که روزانه به طور متوسط ۱٬۳۴۷ اعتبارسنج وارد شبکه میشد. در نتیجه همین رشد شدید اعتبارسنج‌ها، کُند شدن ارتباط نودهای شبکه بود. حالا به‌روزرسانی دنکان یک محدودیت ۸ اعتبارسنج به ازای هر ۶٫۴ دقیقه را معرفی کرده و در نتیجه محدودیت ریزش را از شبکه حذف کرده است.

کاهش نرخ رشد اعتبارسنج‌ها و موجودی موثر استیکینگ، تأثیر ثانویه‌ای روی سیاست پولی اتریوم دارد. نرخ کنونی صدور کوین اتریوم بر اساس تعداد اعتبارسنج‌های فعال تعیین می‌شود و حالا که تعداد اعتبارسنج‌های ورودی به استخر استیکینگ کمتر شده است، در نتیجه نرخ صدور کوین (تورم) ETH هم کمتر شده است. از زمان به‌روزرسانی شانگهای، افزایش اعتبارسنج‌های جدید باعث شد که صدور کوین اتریوم از ۱٬۱۸۳ کوین در روز، به ۲٬۵۵۴ کوین در روز برسد. با اینکه هنوز برای بررسی زود است؛ صدور کوین جدید برای سومین بار متوالی بعد از به‌روزرسانی دنکان کاهش یافته است.

بدیهی است که کاهش نرخ صدور ETH، باعث کاهش موجودی کل اتریوم می‌شود، چرا که تعداد اترهایی که با کارمزد تراکنش‌ها سوزانده می‌شود، از تعداد کوین‌های جدید شبکه بیشتر شده است. از زمان مرحله ادغام، شاهد کاهش خالص کوین‌های شبکه به میزان ۴۱۰ هزار واحد بوده‌ایم.

تأثیر کلی به‌روزرسانی دنکان روی موجودی اتریوم را باید به مرور زمان ببینیم، چرا که حالا تغییرات در شبکه ایجاد شده که ممکن است هر کدام رو دیگری تأثیر بگذارد:

• بسته‌بندی تراکنش‌های لایه دوم‌ها حالا وارد ساختار داده بلاب‌ها شده و در نتیجه ۱۰ درصد از فشار روی کارمزد تراکنش‌ها کاهش یافته است. این امر می‌تواند باعث کاهش جزئی اترهای سوزانده شده با EIP1559 شود.
• کاهش کارمزد سیستم‌های لایه دوم، ممکن است کاربری شبکه اصلی و سیستم‌های مقیاس‌پذیری را افزایش داده و این فشار بیشتری روی کارمزد تراکنش‌ها میاورد.
• نرخ صدور کوین هم به احتمال زیاد کاهش یابد، چرا که حالا اعتبارسنج‌های کمتری وارد استخرهای استیکینگ می‌شود.

از زمان ظهور اتریوم، این شبکه شش به‌روزرسانی مهم را پشت سر گذاشته که تنها برخی از آن‌ها باعث تغییر موجودی اتر شبکه شده است. اگرچه از چهار به‌روزرسانی اخیر مشخص است که نرخ رشد موجودی اتریوم به شدت کمتر شده است. بعد از مرحله ادغام، این نرخ رشد حتی منفی هم شده است. نمودار زیر می‌تواند این رویدادهای به‌روزرسانی مهم را در کنار تغییرات نسبی موجودی در گردش شبکه نشان دهد.

جمع بندی نهایی

به‌روزرسانی دنکان، با ایجاد ظرفیت ذخیره‌سازی داده جدید با تراکنش‌های بلاب، بهبودهای بسیار مهمی را در شبکه اتریوم ایجاد کرده است. این به‌روزرسانی به خوبی توانسته کارمزد تراکنش‌ها را در سیستم‌های مقیاس‌پذیری مختلف کاهش داده و در نتیجه تجربه کاربری را بهتر کند و با تشویق استفاده از رول‌آپ‌ها، توان خروجی کلی شبکه را افزایش دهد.

این به‌روزرسانی روی سیاست‌های پولی اتریوم هم تأثیر می‌گذارد؛ چرا که با محدود کردن اعتبارسنج‌های ورودی، نرخ رشد اعتبارسنج‌ها را کمتر کرده و در نتیجه آن، صدور کوین ETH هم کمتر می‌شود. با اینکه کاهش صدور کوین می‌تواند باعث کاهش موجودی در گردش شبکه شود، ساختار بلاب هم می‌تواند باعث کاهش تعداد تراکنش‌ها در لایه اجرا و همچنین کاهش نرخ توکن‌سوزی شبکه شود و به طریقی این کاهش صدور کوین را خنثی کند. به طور کلی، این تحول جدید در شبکه هم در راستای کاهش نرخ رشد موجودی و هم در راستای نقشه راه رول‌آپ-محور بنیاد اتریوم اجرا شده است. به راحتی می‌توان دید که چهار به‌روزرسانی اخیر اتریوم، باعث کاهش نرخ رشد و حتی منفی شدن آن از زمان مرحله ادغام شده است.