قوانین کپی رایت و حقوق ناشر در NFTها چگونه رعایت می‌شود؟

توکن‌های غیرمثلی یا غیرقابل تعویض، اگرچه بیشتر از یک دهه قدمت دارند، اما بیشتر در سال 2021 مورد توجه عموم قرار گرفتند. در واقع می‌توان گفت که این توکن‌ها به یکی از هیجان‌انگیزترین مباحث در حوزه کریپتو تبدیل شده‌اند. اما چیزی که بیشتر از همه مورد توکن‌های غیرمثلی یا NFTها کنجکاوی ایجاد می‌کند، حق کپی‌رایت یا حق چاپ این توکن‌ها است. در ادامه قصد داریم تا به بررسی این موضوع پرداخته و با قوانین کپی‌رایت NFT آشنا شویم. البته فعلاً قوانین جهانی در مورد آن وجود ندارد، اما در بررسی قوانین کپی‌رایت NFT می‌توان به موضوعات مهمی اشاره کرد. اگر شما نیز مایلید بدانید که این موضوعات شامل چه چیزهایی هستند، با ما همراه شوید.

مقدمه‌ای بر ماهیت توکن‌های غیرمثلی (NFT)

توکن‌های غیرمثلی یا توکن‌های غیرقابل تعویض «Non-Fungible Token» که اختصاراً به آن‌ها «NFT» گفته می‌شود، به دارایی‌هایی دیجیتالی در حوزه کریپتو اشاره دارد. در واقع هم ارزهای دیجیتال و هم توکن‌های غیرمثلی، نوعی دارایی دیجیتالی هستند که در شبکه‌ی بلاکچین «Blockchain» اجرا می‌شوند. اما این دو نوع دارایی با هم تفاوت دارند. برای درک مفهوم NFT می‌توان گفت:

• همچنان که یک اسکناس یک دلاری با یک اسکناس یک دلاری دیگر برابری می‌کند، ارزش یک ارز دیجیتال مانند بیت‌کوین هم با یک واحد بیت‌کوین دیگر برابری می‌کند. به این نوع از دارایی‌ها که ارزش یکسانی دارند و می‌توانند با هم تعویض شوند، دارایی‌های مثلی یا «Fungible» گفته می‌شود.
• دارایی‌های غیرمثلی در نقطه برابر دارایی‌های مثلی قرار می‌گیرند و ارزش منحصربه‌فردی دارند. به همین خاطر به آن‌ها غیرمثلی یا «Non-Fungible» گفته می‌شود. از جمله دارایی‌های غیرمثلی می‌توان به یک قطعه موسیقی از یک هنرمند اشاره کرد که آن را از طریق شبکه بلاکچین منتشر کرده و به فروش می‌رساند!
• هر دارایی NFT که ساخته می‌شود، اصطلاحاً گفته می‌شود که ماینت یا مینت «Mint» شده است. این دارایی‌ها برای ماینت شدن از یک قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند. قراردادهای هوشمند «Smart Contract» به مجموعه دستورالعامل‌هایی گفته می‌شود که در صورت فراهم بودن شرایطی خاص، به‌صورت خودکار در شبکه بلاکچین اجرا می‌شود. از این قراردادها برای ایجاد NFTها استفاده می‌کنند.
• برای تبدیل کردن آثار دیجیتالی خود یا حتی اموال خود در دنیای فیزیکی به توکن NFT باید به بسترهایی همچونOpensea ، Superrare و… مراجعه نموده و ضمن پرداخت یک هزینه مشخص، دارایی خود را مشخص نمایید!
• یک توکن غیرمثلی می‌تواند هم یک دارایی دیجیتالی مانند یک تصویر با فرمت «JPEG» باشد و هم یک دارایی فیزیکی مانند قطعه زمین. در واقع دارایی‌های فیزیکی را نیز می‌توان توکنیزه کرد و حق مالکیت آن‌ها را در بلاکچین قرار داد. اما بیشتر ماهیت دارایی‌های دیجیتالی است که مورد توجه قرار دارد!

وقتی شخصی یک دارایی غیرمثلی در بلاکچین دارد، با یک امضای دیجیتالی از حق مالکیت آن بهره‌مند می‌شوند. چون شبکه بلاکچین یک شبکه غیرمتمرکز و توزیع شده است، اطلاعات مالکیت یک شخص در کل شبکه پخش شده و در اختیار تمام نودهای آن قرار می‌گیرد. بنابراین تمام شبکه از حق مالکیت یک فرد بر یک دارایی خاص آگاه خواهند بود!

چرا کپی‌رایت یا حق چاپ در NFTها اهمیت دارد؟

جدا از حق مالکیت دارایی‌های غیرمثلی، این قوانین کپی‌رایت NFT است که نگرانی ایجاد کرده است. این موضوع در دنیای خارج از کریپتو نیز همواره مورد بحث قرار گرفته است. در واقع کسی که برای اولین بار اقدام به تولید و توزیع یک اثر دیجیتالی می‌کند، باید بتواند حق کامل مالکیت آن را ازآن خود کند. در غیر این‌صورت، تولید کنندگان آثار هنری و دیجیتالی، انگیزه خود را از دست خواهند داد و فضا برای سوء استفاده سودجویان، فراهم خواهد شد. این امر در فناوری نوظهور و البته محبوب و کاربردی بلاکچین و حوزه کریپتو، بیشتر از دیگر جنبه‌های کپی‌رایتینگ در جهان مورد توجه قرار گرفته است. چراکه کاربران این حوزه انتظار دارند تا بلاکچین بتواند ضمن کاربردی بودن، امنیت بیشتری را برای آن‌ها ایجاد کند!

آیا شخصی که NFT می‌خرد، حقیقتاً مالک آن می‌شود؟

همان‌ طور که قبلاً هم اشاره کردیم، معمولا حق مالکیت NFTها با امضای دیجیتالی صاحبان اثر انجام می‌شود. اما هیچ تضمینی وجود ندارد که آثار توکنیزه شده به شکل NFT توسط دیگر کاربران مورد کپی و نسخه غیرقانونی قرار نگیرند. برای مثال، وقتی شخصی یک تصویر منحصربه‌فرد را منتشر می‌کند و مالکیت آن را بدست می‌آورد؛ ممکن است شخصی دیگر از آن تصویر اسکرین شات بگیرد و با انجام دستکاری‌های جزئي، آن را به نام خود دوباره بازپخش کند. اگرچه این موضوع معمولاً قابل تشخیص است، اما اقدامی برای جلوگیری از آن نمی‌توان انجام داد. همین موضوع می‌تواند برای توکن‌های موسیقی، ویدئو و دیگر دارایی‌های دیجیتال در بستر بلاکچین اتفاق بیفتد!

از پیوند بلاک‌چین و هوش مصنوعی، به پول می‌رسیم؟

جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!

Please leave this field empty.

Δ

قوانین حق چاپ در NFTها

در دنیای کریپتو، قوانین کپی‌رایت NFT دارای اصول مشخصی است. با توجه این‌که آینده مالکیت به این توکن‌ها بستگی دارد، آگاهی از آن می‌تواند شما را برای درک این موضع آماده کند. قوانین کپی‌رایت NFT به این قرار هستند:

• قوانین کپی‌رایت NFT به صاحبان آثار اجازه می‌دهد تا اثری که مینت کرده‌اند را چاپ کرده و سپس در بازار عرضه کنند. اما کلکسیونرها یا کاربرانی که آن NFT را خریداری می‌کنند، چنین اجازه‌ای ندارند. در واقع، آن‌ها صرفاً حق خرید و فروش یا انتقال آن NFT را دارند؛ مگر این‌که در قرارداد هوشمند NFT موردنظر، شرایط دیگری برای خریداران در نظر گرفته شده باشد!
• برخی از صاحبان آثار، حق مالکیت اصلی آثار خود را حتی پس از فروش آن نیز حفظ می‌کنند؛ اما برخی از صاحبان آثار، در هنگام فروش اثر خود، کلیه حقوق مالکیت آن را به شخص خریداری واگذار می‌کنند. بنابراین اینکه شخص خریدار چه کاری می‌تواند با اثر خریداری شده انجام دهد، به شرایط خرید و تصمیم فروشنده اثر بستگی دارد.

می‌بینید که در ماهیت استاندارهای NFT، قوانین کپی‌رایت NFT لحاظ شده است. اما همیشه افرادی وجود دارند که از باگ‌های هر سیستمی استفاده کرده و آن را مورد سوء استفاده قرار می‌دهند. بنابراین کریپتو برای ایجاد قوانین کپی‌رایت NFT به‌صورت جدی‌تر، در حال تلاش است.

نمونه‌های نقض قوانین حق چاپ در NFTها

طبیعتاً ضمن وجود قوانین کپی‌رایت NFT نامبرده، افرادی این قوانین را نقض کرده و این موضوع را به چالش کشیده‌اند. از جمله نمونه‌های نقض قوانین کپی‌رایت NFT می‌توان چنین مواردی را نام برد:

• چندی پیش یک پرونده نقض قوانین کپی‌رایت NFT در آمریکا مورد توجه قرار گرفت. در واقع شخصی به نام جی‌زی «Jay-Z» که یک خواننده مشهور آمریکایی است، از تهیه کننده خود به نام دیمون دش «Damon Dash» شکایت کرد. دش حق انتشار یکی از آلبوم‌های جی‌زی را تبدیل به NFT کرده بود و قصد فروش آن را داشت. وکیل جی‌زی ادعا کرد که دش حق کافی برای ساخت NFT را نداشت؛ همین موضوع سبب شد تا این پرونده تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد!
• برخی از علاقمندان به حوزه کریپتو و NFT، در اوایل سال 2022 تلاش کردند تا یک مجموعه‌ از کارت‌های NFT مجموعه «Magic: The Gathering» متعلق به «Wizards of the Coast» را ایجاد کنند. اما این گروه پس از انجام این کار، واکنش‌های شدیدی دریافت کردند. اگرچه این افراد از طرفداران پروپاقرص این بازی بودند، اما چون قوانین و حقوق خود را به درستی درک نکرده بودند، مورد انتقاد شدید قرار گرفتند!
• در ماه ژانویه 2022، برند هرمس «Hermes» که یکی برندهای معتبر مد و لباس است، از شخصی به نام میسون روچیلد، به دلیل این که یک توکن NFT شبیه به یکی از کیف‌های مشهور این برند را ایجاد کرده بود، شکایت کرد. کیف نامبرده شبیه یکی از قطعات مجموعه «Birkin» هرمس بود. روچیلد نام مجموعه خود را «MetaBirkins» گذاشته بود. همین موضوع نشان می‌داد که این فرد از طراحی هرمس برای الهام بخشیدن به کار خود استفاده کرده بود. هرمس در این باره یک شکایتی 47 صفحه‌ای را به دادگاه جنوبی نیویورک ارسال کرد!

دو مورد فوق، مثال‌های بارزی از نقض قوانین کپی‌رایت NFT توسط کاربران بودند. نمونه‌های دیگری نیز از این دست وجود دارند که مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این نوع از جرم‌ها در کشور ایالات متحده مورد بررسی قرار می‌گیرد. چراکه این کشور از قوانین کپی‌رایت NFT نیز تا حد زیادی پشتیبانی می‌کند. اما این موضوع در مورد دیگر کشورها به این صورت نیست. در واقع هر کشور، باید قوانین مختص به خود را در مورد حق کپی از آثار  NFT‌ داشته باشد!

در هنگام ایجاد NFT‌ باید به چه نکاتی توجه کرد؟

اگرچه سودجویان به‌صورت عمد دست به زیر ا گذاشتن قوانین کپی‌رایت می‌زنند؛ اما برخی از افرادی که نام آن‌ها در لیست نقض کنندگان قوانین کپی‌رایت NFT دیده می‌شود، به‌صورت ناآگاهانه مرتکب چنین خطایی شده‌اند یا اگر آگاهانه هم بوده، فکر نمی‌کردند که جرم‌شان چندان سنگین باشد. برای این امر می‌توان مثال شکایت 47 صفحه‌ای هرمس از روچیلد را نام برد. برای این که چنین مشکلاتی ایجاد نشود، باید نکات زیر را به یاد داشت:

• ایجاد توکن NFT یک اثر غیر اصلی یا آثار دیگران، خلاف قوانین کپی‌رایت NFT است. بنابراین باید قبل از مینت کردن، از اصالت و منحصربه‌فرد بودن اثر خود مطمئن شوید.
• اگر اثری که می‌خواهید مینت کنید، به‌صورت اشتراکی با افراد دیگر ایجاد کرده‌اید، باید از دیگر هنرمندان و افراد مشارکت‌کننده آن، اجازه مینت کردن داشته باشید.
• اگر یک اثر هنری را به سفارش کارفرما ایجاد کرده باشید، احتمالاً شما صاحب حقوق معنوی آن اثر نیستید و حق مینت بدون اجازه آن را ندارید.
• اگر اثر خود را قبل از تبدیل مینت کردن به شخص دیگری فروخته‌ باشید، باید اول، قراردادتان را با وی بررسی کنید یا دراین‌باره با یک وکیل مشورت نمائید.
• اگر اثر شما شامل اثر هنرمند دیگری است، یا در کار خود از اثر وی الهام گرفته‌اید، بهتر است؛ قبل از مینت کردن، از آن هنرمند اجازه بگیرید.

گفتار پایانی!

اگرچه هم‌اینک با مشکلاتی در زمینه قوانین کپی‌رایت NFT روبه‌رو هستیم؛ اما با توجه به پیشرفت‌های روزافزون حوزه کریپتو و NFTها، انتظار می‌رود که این مشکلات به مرور حل شوند مالکیت معنوی دارایی‌ها، قوانین سطح بالتری داشته باشند. به نظر شما چطور می‌توان از بروز خطا در مورد قوانین کپی‌رایت NFT جلوگیری کرد؟ نظرات خود را با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید تا به نتایج بهتری در این باره برسیم.

سؤالات متداول

• توکن غیرمثلی «NFT» چیست؟

توکن غیرمثلی یا NFT به دارایی‌های دیجیتالی غیرقابل تعویض مانند دارایی‌های فیزیکی یا دیجیتالی چند تصاویر، ویدئو، آهنگ و ….. گفته می‌شود که در بستر بلاکچین حق مالکیت برای آن‌ها ایجاد می‌شود.

• آیا با خرید NFT، مالکیت کامل آن را در دست خواهیم داشت؟

برخی از هنرمندان، حق مالکیت اصلی اثر هنری خود را پس از فروش آن نیز حفظ می‌کنند. این موضوع به قرارداد فروش هر اثر بستگی دارد.

• آیا قوانین جهانی برای کپی‌رایت در NFTها وجود دارد؟

اگرچه در خود شبکه بلاکچین قوانین کپی‌رایت NFT در نظر گرفته شده است. اما هر کش در چهارچوب قواین ملی کشور خود می‌تواند خطاهای این موضوع را پیگیری قانونی نماید. هرکشور قوانین مخصوص به خود را در مورد کپی‌رایت دارد.

• برای جلوگیری از بروز مشکلات قوانین کپی‌رایت NFT باید چکار کرد؟

باید قبل از اقدام به مینت کردن NFT خود، از اصالت اثر خود اطمینان حاصل نمایید.