فناوی بلاک چین را میتوان بهطور جد یک «انقلاب» نامید. انقلابی که نه تنها پولهای رایج، بلکه کل سیستمهای مالی و غیرمالی جهان را دگرگون کرده و خواهد کرد. قبل از ظهور بلاکچین، همهچیز ماهیت متمرکز داشت، برای داشتن حساب در بانک، برای انجام معاملات و برای انجام هرکاری باید احراز هویت میکردیم و اطلاعات خود را در اختیار یک نهاد مرکزی قرار میدادیم که ممکن بود از این اطلاعات به هر نحوی در جهت اهداف خود استفاده کنند.
اما پس از ظهور بلاکچین، با توسعه سیستمهای مبتنی بر دیفای، امورات مالی به شکل غیرمتمرکز درآمده است و انتظار میرود که این روند در آینده با گستردگی بیشتری همراه باشد.
در ادامه قصد داریم ضمن ارائه تعریف دیفای، پروژههای دیفای برتر در سال 2022 را مورد بررسی قرار دهیم.
دیفای چیست؟
دیفای «DeFi» مخفف عبارت «Decentralized Finance» به معنای «امور مالی غیرمتمرکز» است. این مفهوم پس از ظهور ارزهای دیجیتال تحت تکنولوژی بلاکچین «Blockchain» ایجاد شد. به طوریکه ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال سبب شد تا شبکه ارائه دهندهی آن بتواند به سایر موضوعات تعمیم پیدا کرده و امورات مالی را نیز در بر بگیرد.
در سیستمهای غیرمتمرکز، هیچ مرکزیتی وجود ندارد، بلکه این سیستمها توسط اجماع کاربرانی اداره میشوند که از آن سیستم استفاده میکنند. برای مثال، در امور مالی سنتی، بانکها کلیه اطلاعات مشتریان خود را روی سرورهای خود ذخیره میکنند و این اطلاعات در انحصار خود بانک قرار دارد.
حتما بخوانید: قصد دارید از دیفای وام بگیرید؟ ۳ تهدیدی که باید بدانید
همچنین افراد بدون احراز هویت نمیتوانند در بانک حساب داشته باشند؛ اما در سیستمهای مبتنی بر دیفای، کاربران برای استفاده از آنها محبور به احراز هویت نیستند.
بلکه میتوانند بهصورت کاملاً ناشناس و بهصورت همتابههمتا «P2P» با سایر کاربران مبادلات مالی داشته باشند!
مزیت سیستمهای مبتنی بر دیفای
دیفای اهداف مشخصی را دنبال میکند که مزایای آن را در بر دارد. از جمله مزیتهایی که میتوان برای دیفای نام برد، چنین مواردی هستند:
کلی فعالیت سیستمهای دیفای برحسب قراردادهای هوشمند صورت میگیرد. بنابراین هیچ نوع کاغذبازی یا انتظار برای انجام تراکنشها وجود ندارد.
استفاده از قراردادهای هوشمند که بهصورت خودکار معاملات همتابههمتا در سیستمهای دیفای را به هم جوش میدهند، نیاز به هرگونه واسطه مالی مانند کارگزاری، بانک، صرافی یا…. را از بین میبرد.
انجام سریع و یکپارچه تراکنشها توسط قراردادهای هوشمند، سرعت سیستمهای دیفای را بهشدت بالا میبرد. بنابراین این سیستمها از سرعت بالایی برخوردار هستند.
سه مورد فوق جزو بارزترین مزایای دیفای هستند که میتوانند برای تحول سیستمهای مالی کافی باشند. در ادامه به معرفی برخی از معروفترین پروژههای دیفای خواهیم پرداخت که فعالیت انها جای تأمل دارد!
بهترین پروژههای دیفای 2022
پروژههای دیفای روزبهروز در حال افزایش هستند؛ اما برخی از آنها بیشتر از سایر پروژههای دیفای مورد توجه قرار میگیرند و کاربردهای بیشتر یا متفاوتتری را در بر میگیرند. از این رو اگر بخواهیم بهترین پروژههای دیفای در سال 2022 را معرفی کنیم، موارد زیر در اولویت قرار دارند:
شبکه آوالانچ یک شبکه غیرمتمرکز با قابلیت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند بوده که از ماشین مجازی اتریوم «EVM»، تکنولوژی شاردینگ «Sharding»، توکنهای غیرمثلی «NFT» و .. پشتیبانی میکند. این پروژه در ماه می سال 2018 آغاز به کار کرد و تا به امروز بهعنوان یکی از پروژههای موفق دیفای از آن نام برده میشود.
توکن بومی این پلتفرم آوالانچ تحت نماد آواکس «AVAX» در بازار کریپتو عرضه شده است. هدف این پلتفرم «ایجاد و راهاندازی اپلیکیشنهای غیرمتمرکز – DApps»، «ایجاد همکاری بین شبکههای بلاکچین مختلف» و سایر مواردی که است که در گروه امور مالی غیرمتمرکز قرار میگیرند. شبکه آوالانچ سرعت بالایی داشته و بسیار مقیاسپذیر است. از این رو میتوان برای توسعه سایر پروژههای دیفای روی آن حساب کرد.
چینلینک یکی دیگر از پروژههای دیفای مشهور است که رهبر اوراکلها نامیده میشود. اوراکل «Oracle» به مفهومی گفته میشود که میتواند بین دنیای خارجی و دنیای داخلی شبکه بلاکچین ارتباط برقرار کند. درواقع چینلینک یک شبکه غیرمتمرکز است که از سالهای 2014 تا 2017 آغاز به کار کرده و میتواند رابطی بین دنیای بلاکچین و دنیای خارج از آن باشد.
چراکه برخی از قراردادهای هوشمند برای اجرا شدن به منابع پویا از خارج از بلاکچین نیاز دارند که اوراکلها میتوانند این ارتباط را برقرار کنند. اگرچه سیستمهای مبتنی بر اوراکل بسیاری ایجاد شدهاند اما چینلینک در این امر پیشتاز بوده و به همین خاطر به عنوان یکی از بهترین پروژههای دیفای از آن نام میبرند. توکن بومی این پلتفرم، چین لینک تحت نماد لینک «LINK» در بازار کریپتو عرضه شده است و جزو توکنهای ارزشمند این بازار محسوب میشود.
یونیسوآپ یکی از پلتفرمهای پیشتاز در بین پروژههای دیفای است و یکی از اولین صرافیهای غیرمتمرکز رمزارزی محسوب میشود که از سال 2018 بر بستر شبکه بلاکچین اتریوم آغاز به کار کرده و تا به امروز در فعالیتهای خود موفق عمل کرده است. یونییوآپ یک پلتفرم کاملاً منبع باز «Open Source» است که بهعنوان یک سیستم بازارساز خودکار «AMM »درون زنجیرهای عمل میکند؛ بهطوری که این سیستم میتواند قیمت یک ارز دیجیتال را برحسب نسبت دو ارز دیجیتال در یک استخر نقدینگی تعیین کند.
کاربران میتوانند بدون نیاز به احراز هویت به معامله در صرافی یونیسوآپ بپردازند. ترافیک قوی و معاملات سریع از جمله ویژگیهای بارز یونیسوآپ است. توکن بومی این پروژه تحت نماد یونی «UNI» در بازار کریپتو عرضه شه است.
آوه نمونه دیگری از پروژههای دیفای است که از سال 2017 شروع به فعالیت کرده است. آوه یک سیستم وامدهی غیرمتمرکز است که کاربران میتوانند از طریق آن وام کریپتویی دریافت کنند. وثیقه کاربران برای دریافت وام از این پلتفرم، خود ارزهای دیجیتال آنها خواهد بود.
در واقع کاربران باید ارزهای دیجیتالی که دارند را گرو بگذارند تا بتوانند با وام گرفتن ارزهای دیجیتال دیگر، ضمن حفظ سرمایه رمزارزی خود در قالب وثیقهای که به پلتفرم وامدهی سپردهاند، از فرصتهای بازار برای دریافت سود استفاده کنند.
هرگاه کاربران وام خود را تسویه کنند، وثیقه آنها نیز آزاد خواهد شد. در پلتفرمهای وامدهی همچون آوه، کاربران میتوانند در نقش وامدهنده نیز ظاهر شوند و در برابر وام دادن ارزهای دیجیتال خود به سایر کاربران از آوه پاداش بگیرند. پلتفرمهای وامدهی غیرمتمرکز مشهور بسیاری وجود دارند که آوه یکی از مشهورترین آنها است. توکن بومی این پلتفرم نیز تحت همین نام «AAVE» در بازار کریپتو عرضه شده است.
یوما یا اوما مخفف عبارت «Universal Market Access» به معنی «دسترسی به بازار جهانی» است. از یوما برای ایجاد مشتقات مصنوعی برای هر چیزی که دارای قیمت است، استفاده میشود. در واقع افراد میتوانند توسط این پلتفرم داراییهای حقیقی خود را با یکدیگر معامله نمایند. پلتفرم یوما به دو طرف یک معامله اجازه میدهد تا با ایجاد یک قرارداد هوشمند، معامله خود را انجام دهند، بدون اینکه به کارگزار، بازار بورس، صرافی یا هیچ واسط دیگری نیاز داشته باشند.
پروژه یوما از سال 2018 شروع به کار کرده و توانسته است به عنوان یکی از پروژههای دیفای شناخته شود. توکن بومی این پلتفرم تحت نماد «UMA» در بازار کریپتو عرضه شده است. این توکن به کاربران اجازه میدهد تا توکنهای مصنوعی و قراردادهای مشتقه خود را به واسطهی آن ایجاد نمایند!
فانتوم یکی دیگر از پروژههای دیفای مشهور است که در سال 2018 آغاز به کار کرده است. فانتوم یک شبکه غیرمتمرکز مبتنی بر قراردادهای هوشمند است که از الگوریتم اجماع گراف جهتدار غیر مدور «DAG» استفاده میکند. این الگوریتم کمک میکند تا امورات دیفای این پلتفرم با مقیاسپذیری بینهایت و انجام تراکنشهای فوری با هزینه نزدیک به صفر انجام شود.
سازگاری نهادهای معاملاتی مختلف در سراسر جهان، از جمله اهداف اصلی پروژه فانتوم است. همچنین ایجاد یک ماشین مجازی ایمن با عملکرد بالا به منظور اجرای قراردادهای هوشمند و یکپارچهسازی تمام برنامههای غیرمتمرکز «DApps» نیز از جمله اهداف دیگر این پلتفرم است. توکن بومی فانتوم تحت نماد افتیام «FTM» در بازار کریپتو عرضه شده است.
موارد فوق را میتوان برخی از پروژههای دیفای مطرح در سال 2022 دانست که البته دهها مورد دیگر را نیز میتوان به آنها اضافه کرد. اما موارد فوق کافی است تا متوجه شویم که دیفای تا چه حد در حال پیشروی است و چطور آینده میتواند متعلق به سیستمهای غیرمتمرکز باشد!!
گفتار پایانی
دیفای به معنای امور مالی غیرمتمرکز است. تا دو دهه قبل هیچ سیستم رسمی و کاربردی غیرمتمرکز وجود نداشت و همه چیز متمرکز بود. گاهی زمزمههایی از غیرمتمرکزسازی به گوش میرسید که چندان شنیده نمیشد؛ اما با ظهور ارزهای دیجیتال، این مفهوم بیش از هر زمان دیگر مورد استقبال قرار گرفت و امروزه در حال گسترش است. شبکهها و سیستمهای مبتنی بر دیفای، یکی از ابعاد مهم غیرمتمرکزسازی هستند که امورات مالی و پولی را در بر گرفتهاند. بنابراین آگاهی از این نوع پروژهها میتواند برای شیوه استفاده صحیح و کاربری از آنها بسیار مفید باشد. نظر شما در مورد سیستمهای مبتنی بر دیفای چیست؟!
سؤالات متداول
دیفای «DeFi» مخفف عبارت «Decentralized Finance» به معنای «امور مالی غیرمتمرکز» است. اساس فعالیت این مفهوم، شبکههای غیرمتمرکز همچون بلاکچین هستند!
از جمله مزایای اصلی سیستمهای مبتنی بر دیفای میتوان سرعت بالا، حذف واسطه و حذف کاغذبازیهای سیستمهای سنتی را نام برد.
- مشهورترین پروژههای دیفای کدامند؟
از جمله پروژههای مشهور دیفای میتوان آوالانچ «Avalanche»، چینلینک «Chainlink»، یونیسوآپ «Uniswap»، آوه «Aave»، یوما «UMA»، فانتوم «Fantom» و …. را نام برد.