چرا ارز دیجیتال بیت کوین ارزشمند است؟

ارزش بیت کوین به‌ویژگی‌های مختلفی بستگی دارد. سایر رمزارزها و ارزهای فیات هم به دلیل اعتماد مردم ارزش پیدا می‌کنند. ازاین‌رو می‌توان گفت تا زمانی که جامعه به سیستم پولی اعتقاد داشته باشد، پول همچنان باارزش خواهد بود. در مورد بیت‌کوین هم می‌توانیم بگوییم: بیت‌کوین ارزشمند است چون کاربران فکر می‌کنند با ارزش است، اما موارد دیگری هم‌روی این موضوع تاثیرگذار است که باید در نظر بگیرید.

برخلاف ارزهای فیات، بیت کوین بانک مرکزی ندارد و ساختار غیرمتمرکز آن امکان ایجاد یک سیستم مالی منحصربه‌فرد را فراهم کرده است. فناوری بلاک چین امنیت، امکانات و سایر مزایای زیادی را به همراه دارد. همچنین روشی انقلابی برای مقابله با تورم در سطح جهان است. بر اساس عقیده بسیاری از کارشناسان، از بسیاری جهات بیت کوین می‌تواند در آینده به‌عنوان ذخیره‌ای باارزش مشابه طلا عمل کند.

چرا بیت کوین باارزش است؟

ارزش بیت کوین یک موضوع کاملاً ذهنی است و دیدگاه‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد. اما یکی از بزرگ‌ترین کشمکش‌های تازه‌واردهای بازار ارزهای دیجیتال، درک این مسئله است که چرا و چطور ارز دیجیتال مانند بیت کوین (BTC) می‌تواند ارزش داشته باشد؟ بر عقیده این افراد بیت کوین فقط یک ارز دیجیتال است و هیچ دارایی فیزیکی برای پشتیبانی از آن ندارد و مفهوم استخراج ارز دیجیتال هم موضوعی گیج‌کننده است و استخراج از هوا چطور باعث تولید بیت کوین جدید می‌شود؟

دانلود هفتمین ماهنامه دامیننس

سواد اقتصادی و ذهنیت برنده در دنیای کریپتوکارنسی

Please leave this field empty.

Δ

برای درک پاسخ به این سؤال به پولی که همه ما هرروز استفاده می‌کنیم فکر کنید. پولی که وام می‌گیریم، به لطف ذخایر جزئی بانک، اغلب فقط به‌عنوان شماره روی صفحه وجود دارد. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی مانند فدرال رزرو می‌توانند از طریق مکانیسم‌های اقتصادی پول جدیدی ایجاد کرده و عرضه را افزایش دهند.
اگرچه تفاوت‌های قابل‌توجهی بین ارزهای دیجیتال و فیات وجود دارد، اما BTC به‌عنوان یک پول دیجیتالی، شباهت‌هایی با پول فیات دارد که همه ما به آن عادت کرده‌ایم. بنابراین، بیایید ابتدا ارزش پول فیات را قبل از ورود به اکوسیستم ارز دیجیتال موردبحث قرار دهیم.

چرا پول ارزش دارد؟

به‌طور خلاصه، آنچه به پول ارزش می‌دهد اعتماد مردم است. پول ابزاری است که برای مبادله ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌شرطی که جامعه محلی، آن را به‌عنوان مبادله کالا و خدمات بپذیرد می‌توان از هر چیزی به‌عنوان پول استفاده کرد. در اوایل تمدن بشر، ما انواع و اقسام چیزهایی را که داشتیم به‌عنوان پول استفاده می‌کردیم، مثل سنگ، صدف یا گندم.

پول کاغذی یا ارز فیات چیست؟

پول کاغذی ارزی است که توسط دولت‌ها صادر و تأیید می‌شوند. امروزه جامعه ما با استفاده از اسکناس، سکه و شماره‌های دیجیتال در حساب‌های بانکی ارز مبادله می‌کند که میزان اعتبار یا بدهی ما بر این اساس تعیین می‌شود.

درگذشته مردم می‌توانستند برای مبادله پول کاغذی خود با طلا یا سایر فلزات گران‌بها به بانک مراجعه کنند. در آن زمان، این سازوکار اطمینان می‌داد که ارزش‌هایی مانند دلار آمریکا با مقدار معادل طلا گره‌خورده است. بااین‌حال، استاندارد طلا توسط بسیاری از کشورها کنار گذاشته‌شده و دیگر اساس سیستم‌های پولی ما نیست و در عصر حاضر پس از حذف طلا، بدون هیچ پشتوانه‌ای از پول فیات استفاده می‌کنیم. این اتفاق باعث آزادی بیشتر دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در اتخاذ سیاست‌های پولی و تأثیرگذاری بر حجم پول شد.

برخی از ویژگی‌های اصلی ارز فیات:

• پتانسیل نامحدود دارد.
• ارزش ذاتی ندارد، چون پشتوانه‌ی آن طلا یا کالای دیگری نیست.
• توسط یک مرجع مرکزی یا حکومت صادرشده است.

چرا پول فیات ارزش دارد؟

با حذف طلا به‌عنوان پشتوانه ارز فیات، به نظر می‌رسد که ما یک سکه یا اسکناس بی‌ارزش داریم. بااین‌حال، هنوز هم با کمک پول هزینه‌ی مواد غذایی، قبض‌ها، اجاره و سایر اقلاممان را می‌پردازیم. همان‌طور که در ابتدای این مقاله‌ی آکادمی بیت‌پین گفتیم، پول ارزش خود را از اعتماد جمعی می‌گیرد. بنابراین، دولت برای موفقیت و حفظ سطح بالای اعتماد مردم خود نیاز به پشتیبانی و مدیریت ارز فیات دارد. بر اساس آنچه گفتیم به‌راحتی می‌توان فهمید که وقتی اعتماد به دولت یا بانک مرکزی به دلیل سیاست‌های پولی ناکارآمد از بین می‌رود، تورم به بیش‌ازحد مقدار معمول خود می‌رسد، همان‌طور که در کشورهایی همچون ایران، ونزوئلا و زیمباوه اتفاق افتاده است.

چرا رمز ارز ارزش دارد؟

ارزهای دیجیتال چند نقطه مشترک با پول دارند، اما در مقابل تفاوت‌های محسوسی هم درباره‌ی این دو وجود دارد. اگرچه برخی از ارزهای دیجیتال مانند پکس‌گلد (PAXG) با کالاهایی مانند طلا مرتبط  هستند، اما اکثر ارزهای دیجیتال پشتوانه خاصی ندارند. در عوض، اعتماد یک‌بار دیگر نقش مهمی در ارزشمند شدن یک ارز دیجیتال دارد.

برای مثال، مردم ارزش سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین را می‌دانند و اطلاع دارند که دیگران به بیت کوین اعتماد دارند و BTC را به‌عنوان یک سیستم پرداخت جدید پذیرفته‌اند. بنابراین می‌توان گفت ارزش یک رمزارز هم به اعتماد مردم بستگی دارد.

ارزش ذاتی چیست؟

بسیاری از بحث‌ها در مورد ارزش ذاتی بیت کوین است. اما این به چه معناست؟ برای مثال اگر کالایی مانند روغن را در نظر بگیریم، ارزش ذاتی آن در تولید انرژی، پلاستیک و سایر مواد است. سهام بورس هم همین‌طور است. زیرا نشان‌دهنده ارزش ویژه در یک شرکت خدماتی یا تولیدکننده کالا است. درواقع، بسیاری از سرمایه‌گذاران برای محاسبه ارزش ذاتی یک دارایی، تجزیه‌وتحلیل ویژه‌ای انجام می‌دهند. از طرف دیگر، پول فیات هیچ ارزش ذاتی ندارد و اگر واقع‌بین باشیم فقط یک کاغذ است. بر اساس گفته‌های قبلی‌مان، آنچه آن را با ارزش می‌کند اعتماد است.

در سیستم مالی سنتی گزینه‌های سرمایه گذاری زیادی وجود دارد که ارزش ذاتی دارند، از کالاها گرفته تا سهام. اما ارزش ذاتی بیت کوین در چیست؟

برای دریافت پاسخ به این سؤال باید شش ویژگی مهم بیت کوین را بررسی می‌کنیم:

• جعل ناپذیری
• پایداری
• انتقال‌پذیری
• کمیابی
• کاربرد
• بخش‌پذیری

جعل‌ناپذیری

به لطف سیستم غیرمتمرکز و پیچیده بلاک چین، جعل بیت‌کوین ناممکن است. انجام این کار اساساً مستلزم فریبِ همه‌ی مشارکت‌کنندگان در شبکه بیت‌کوین است. تنها راهی که کسی بتواند بیت‌کوین جعلی بسازد از طریق روشی که به‌عنوان دوباره خرج‌کردن (double spending) شناخته می‌شود، ممکن خواهد بود. دوباره خرج‌کردن به وضعیتی گفته می‌شود که در آن کاربر، مقداری بیت‌کوین را در دو و یا چند شرایط جداگانه خرج یا منتقل می‌کند؛ به‌عبارت‌دیگر، این کاربر داده‌های تکراری ایجاد می‌کند و در شبکه مخابره می‌نماید. درصورتی‌که این یک مشکل برای ارزهای رایج نیست، زیرا غیرممکن است بتوان از یک اسکناس فیزیکی همزمان دو جا استفاده کرد. اما چنین کاری، روی کاغذ، برای ارزهای دیجیتال ممکن است.

چیزی که دوباره خرج‌کردن را غیرممکن می‌کند، اندازه شبکه بیت‌کوین است. برای دوباره خرج‌کردن، به اصطلاح یک حمله ی ۵۱ درصدی لازم خواهد بود. در این حمله، مهاجم یا مهاجمین باید حداقل ۵۱ درصد توان پردازشی شبکه را در اختیار داشته باشد. با کنترل کردن اکثریت قدرت شبکه، این گروه می‌تواند بر باقیمانده شبکه، برای جعل سوابق مسلط شود. بااین‌حال، چنین حمله‌ای به شبکه بیت‌کوین نیاز به تلاش، سرمایه و قدرت محاسباتی فراوانی دارد. منابعی که در حال‌حاظر امکان مهیا کردن آن وجود دارد.

پایداری

یکی از مهم‌ترین مسائل در ارزهای فیات، پایداری است. یک اسکناس در عین مقاوم بودن می‌تواند به‌سادگی پاره شود، بسوزد و درنهایت بلااستفاده شود. این اتفاق باعث از بین رفتن ارزشش می‌شود. اما در سوی دیگر در پرداخت دیجیتالی این آسیب‌های فیزیکی معنا ندارند. به همین‌خاطر، بیت‌کوین به‌طور فوق‌العاده‌ای ارزشمند است. این رمزارز مانند اسکناس فیزیکی آسیب نمی‌بیند. از طرف دیگر امکان گم‌شدن آن‌هم وجود ندارد. البته اگر یک کاربر کلید خصوصی رمزنگاری‌اش را گم کند، بیت‌کوین در کیف پول مربوطه باقی می‌ماند اما برای همیشه غیرقابل استفاده خواهد بود. در هر حال، بیت‌کوین گم‌شده از بین نمی‌رود و همچنان در میان داده‌های بلاک چین یافت می‌شود.

انتقال‌پذیری

کیف پول‌ها و دیگر ابزار بیت‌کوین قابل انتقال بین دو طرف معامله در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با هزینه‌ی بسیار اندک است. اگرچه در وضعیت فعلی استفاده از بیت‌کوین برای پرداخت‌های کوچک شاید منطقی نباشد و سیستم‌های کارت اعتباری جایگاه بهتری داشته باشند، اما برای انتقال‌های بزرگ، بیت‌کوین حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. یک نفر در ایران می‌تواند به‌سادگی ۱۰۰ هزار دلار بیت‌کوین بخرد و بدون نیاز به استفاده از سیستم‌های پیچیده بانکی و بدون نگرانی از مشکلات عجیب تراکنش مثل مسدود شدن یا برگشت آن، این بیت‌کوین‌ها را برای فردی که در آمریکا زندگی می‌کند، ارسال کند.

فرآیند جابه‌جایی حجم زیادی از پول در سیستم‌های فعلی ممکن است زمان بر باشد و کارمزد چنین انتقالاتی بعضی‌اوقات بسیار بالاست. بنابراین می‌توان گفت قابلیت انتقال آسان، یکی از ویژگی‌های مهم بیت کوین است که باعث ارزشمندی آن شده است.

کمیابی

زمانی که بیت‌کوین در ۳ ژانویه سال ۲۰۰۹ معرفی شد، توسعه‌دهندگان ناشناس این ارز تعیین کردند که تنها ۲۱ میلیون از بیت‌کوین ایجاد و در بازار ارزهای دیجیتال عرضه خواهد شد.

در حال حاضر حدود ۱۸ میلیون واحد بیت‌کوین استخراج‌شده است، البته نرخ انتشار این ارز دیجیتال تقریباً در هر دوره‌ی چهارساله به نصف کاهش می‌یابد که به‌اصطلاح هاوینگ (Halving) شناخته می‌شود. بدین ترتیب می‌توان حدس زد که عرضه بیت‌کوین در سال ۲۰۲۲ از مرز ۱۹ میلیون واحد خواهد گذشت، البته این فرضیه زمانی است که از عدم‌تغییر پروتکل بیت‌کوین مطمئن باشیم. به‌یاد داشته باشید که تغییر پروتکل استخراج بیت‌کوین  نیاز به اتفاق‌نظر بیش از نصف قدرت پردازش شبکه که در استخراج بیت‌کوین حضور دارند، دارد؛ بنابراین، اتفاق افتادن چنین موضوعی روی کاغذ امکان‌پذیر است اما در عمل از واقعیت بسیار دور است.

اکثر دولت‌ها به‌عنوان بخشی از سیاست‌های مالی خود، کنترل‌های منعطفی را برای عرضه ارزِ در گردش در نظر می‌گیرند و بسته به عوامل اقتصادی آنها را باهم تطبیق می‌دهند. این موضوع در مورد بیت‌کوین صدق نمی‌کند.

تاکنون، ادامه عرضه واحدهای بیت‌کوین  باعث ایجاد جامعه‌ای گسترده و قدرتمند از ماینرها شده است، هرچند این روند با نزدیک‌شدن به مرز ۲۱ میلیون سکه قابل‌تغییر است. گفتن چیزی که در آن‌زمان دقیقاً اتفاق خواهد افتاد دشوار است؛ یک فرض این است که تصور کنید دولت ایالات‌متحده ناگهان دست از تهیه اسکناس جدید برداشته است. آخرین بیت‌کوین تا حدود سال ۲۱۴۰ استخراج نخواهد شد. به‌طورکلی کمیابی می‌تواند سبب افزایش ارزش شود. این همان مسئله‌ای است که در فلزات گران‌بها مانند طلا مشاهده می‌شود.

کاربرد

یکی از نکات جذاب بیت‌کوین استفاده این ارز دیجیتال از فناوری بلاک چین است. بلاک‌چین یک سیستم دفتر کل توزیع‌شده است که نیاز به اعتماد بین طرفین را از بین برده است؛ بدین معنا که هیچ‌یک از طرفین شرکت‌کننده در تراکنش‌های بیت‌کوین نیاز نیست به یکدیگر اعتماد کنند. به‌واسطه‌ی سیستم پیچیده در بررسی و تأییدیه‌ها در دفتر کل توزیع‌شده بیت کوین و همچنین سیستم ایجاد بیت‌کوین‌های تازه، این اعتماد از پیش در سیستم وجود دارد. مهم‌تر از همه، انعطاف‌پذیریِ فنّاوری بلاک‌چین این است که خارج از فضای ارزهای دیجیتال نیز سودمندی دارد. بیت‌کوین می‌تواند به‌عنوان پول و روش پرداخت مورداستفاده قرار بگیرد. البته چالش‌هایی در مورد آن وجود دارد که در موارد بالا توضیح دادیم.

بخش‌پذیری

۲۱ میلیون بیت کوین بسیار کمتر از ارزهای فیات در حال گردش در سراسر جهان است. بیت کوین تا ۸ رقم اعشار تقسیم می‌شود. کوچک‌ترین واحد برابر با ۰.۰۰۰۰۰۰۰۱ بیت کوین است که «ساتوشی» نامیده می‌شود که از نام مستعار خالق بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، گرفته‌شده است.

یک بیت کوین قابلیت بخش‌پذیری بیشتری از یک دلار آمریکا و یا دیگر ارزهای فیات دارد. درحالی‌که دلار آمریکا می‌تواند به سنت و یا یک صدمِ یک دلار آمریکا (USD) تقسیم شود، یک «ساتوشی»، یک صد میلیونیوم از یک بیت کوین (BTC) است. این بخش‌پذیری فوق‌العاده، کمیابی بیت‌کوین را ممکن می‌کند؛ اگر بیت‌کوین همچنان با گذر زمان افزایش قیمت داشته باشد، کاربران با بخش جزئی از یک واحد بیت کوین همچنان می‌توانند در مبادلات روزانه شرکت کنند. بدون بخش‌پذیری، با فرض بر اینکه قیمت هر بیت کوین یک میلیون دلار باشد، استفاده از آن در بیشتر معاملات غیرممکن خواهد بود.

سخن پایانی

متأسفانه هیچ پاسخ دقیق و مستقیمی در مورد چرایی ارزشمندی بیت کوین وجود ندارد. این ارز دیجیتال دارای جنبه‌های کلیدی بسیاری از دارایی‌های ارزشمند مانند فلزات گرانبها و اوراق بهادار است، اما به‌طور فیزیکی قابل‌مشاهده و لمس نیست. ارز دیجیتال بیت کوین مانند پول فیات امروزی بدون پشتوانه است.

اطلاعات محدود و چراهای مردم باعث شده است که برخی سؤال کنند که آیا بیت کوین اصلاً ارزشی دارد؟ با استفاده از اصطلاحاتی مانند کلاه‌برداری و طرح پانزی به‌راحتی می‌توان متوجه شد که برخی از افراد ترس‌های بیجا دارند. اما در پایان، می‌توان گفت که بیت‌کوین روی یک شبکه بسیار امن کار می‌کند و این ارز رمزپایه ارزشی زیادی دارد که سرمایه‌گذاران و بازرگانان به آن آگاه هستند.