توکن گیتینگ (Token Gating)؛ آینده دسترسی به محتوا و خدمات
تاریخ انتشار: 13 مهر 1402 | آخرین بهروزرسانی: 6 اردیبهشت 1403
زمان مطالعه:
11 دقیقه
توکن گیتینگ، فناوری جدیدی است که پتانسیل زیادی برای تغییر نحوه دسترسی به محتوا، خدمات و امکانات خاص دارد؛ در این مقاله، به بررسی این فناوری و کاربردهای آن میپردازیم.
در دنیای امروز، دسترسی به محتوا، خدمات و امکانات مختلف به سرعت در حال افزایش است؛ این امر به دلیل توسعه فناوریهای جدیدی مانند اینترنت، شبکههای اجتماعی و هوش مصنوعی، رواج پیدا کرده، اما این افزایش دسترسی مشکلات خاص خود را به همراه دارد. یکی از این مشکلات، کاهش ارزش محتوا و خدمات است. زمانی که محتوا و خدمات به راحتی در دسترس همه قرار بگیرند، افراد کمتری تمایل خواهند داشت تا برای آنها هزینه کنند یا ارزش زیادی برایشان قائل شوند.
فرض رایج بر این است که سازندگان محتوا، میزبانهای رویدادها و پلتفرمهای کاربردی، همهوهمه از محتوایی که ارائه میدهند، سودآوری دارند. اما واقعیت این است که درصد خوبی از بازده سازندگان به دلیل دسترسی غیرقانونی و کنترلنشده به منابع آنها، مانند دسترسیهای غیرقانونی به آموزشهای آنلاین و پخش رویدادها بدون مجوز، از بین میرود. این مسائل و دیگر مسائلی از این دست، نه تنها برای سازندگان چالش ایجاد میکند، بلکه کاربرانی را که به روشی درست به این منابع دسترسی دارند نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
برای حل مشکل بالا، نیاز به ارائه روشهایی برای محدود کردن دسترسی به محتوا و خدمات وجود دارد. این روشها میتوانند به ارزشگذاری محتوا و خدمات کمک کرده و از سوءاستفاده از آنها جلوگیری کنند. توکن گیتینگ یا Token Gating یکی از روشهای جدید برای محدود کردن دسترسی به محتوا و خدمات است که در آن تنها افرادی که دارای توکنی خاص باشند، میتوانند به موارد مذکور دسترسی پیدا کنند.
پیشتر در مقاله معرفی توکن های غیر قابل تعویض به طور مفصل درباره مفهوم NFTها و خدماتی که به جامعه ارائه میدهند، صحبت کردیم، حال در این مقاله از بیت پین، قصد داریم شما را با مفهوم نسبتا جدیدی به نام توکن گیتینگ آشنا کنیم که به نحوی ناجی تولیدکنندگان محتوا و ارائه دهندگان خدمات است.
توکن گیتینگ (Token Gating)، روشی است که دسترسی به منابع دیجیتال و شرکت در رویدادهای آفلاین یا آنلاین را به هولدرهای داراییهای دیجیتال خاصی، محدود میکند. این منابع را میتوان با توکنهای قابل تعویض (Fungible) یا غیر قابل تعویض (Non Fungible) محافظت کرد؛ به این صورت که تنها هولدرها به طور خودکار، طبق مفاد توکنهایی که در اختیار دارند، اجازه دسترسی به منابع مشخصشده را خواهند داشت. در ادامه، به نحوه عملکرد توکن گیتینگ و اینکه چرا برندهای اصلی به دنبال گنجاندن آن در محصولات خود هستند، نگاهی خواهیم داشت.
توکن گیتینگ چگونه کار میکند؟
توکن گیتینگ (Token Gating)، نوعی فناوری برای کنترل دسترسی و امنیت منابع است که دسترسی به محتوا، پلتفرمها و رویدادها را برای هولدرهای توکنی خاص محدود میکند. این فناوری از تغییرناپذیری سوابق در دفتر کل توزیعشده شبکه های بلاک چینی و منحصربهفرد بودن توکنهای کریپتویی قابل تعویض و غیر قابل تعویض برای محدود کردن دسترسی به محتوا و خدمات انحصاری استفاده میکند.
توکنها میتواند ارزهای دیجیتال معمولی یا توکنهای غیر قابل تعویض (NFT) باشند، آنچه در این توکنها اهمیت دارد، منحصربهفرد بودنشان برای دسترسی به محتوا است. برای دسترسی به منابع دارای این فناوری، باید مرحلهای برای تأیید دارایی را پشت سر بگذارید. در این مرحله، کیف پول ارز دیجیتال شما برای اطمینان از در اختیار داشتن دارایی موردنظر، بررسی میشود.
کاربران باید کیف پولهای بلاک چینی خود را به پلتفرم متصل کرده و برای خواندن دادههای آن کیف پول، به پلتفرم دسترسی بدهند. سپس برای بررسی داراییهای کیف پول، به به سیستم احراز هویتی متصل میشوند تا اطمینان حاصل شود که کاربر توکنها یا NFTهایی را با شناسه موردنیاز در اختیار داشته باشد. علاوهبراین، میتوان تعداد توکنهایی را که هر کاربر در اختیار دارد، در صورت وجود سیستم برای ردیفبندی، تعیین کرد. توکن گیتینگ NFT نسبت به سیستمهای توکن گیتینگ که از توکنهای قابل تعویض (مانند ERC-20) استفاده میکنند، محبوبتر است، چرا که NFTها تخصصیتر و قابلتنظیمتر هستند.
سیستمهای توکن گیتینگ NFT میتوانند دسترسی به هولدرهای NFT با ویژگیهای خاص را محدود کنند و حتی این امکان را دارند تا محدودیتهایی برای کاربرانی اعمال کنند که NFTهایشان برخی ویژگیها را ندارند، حتی اگر از همان مجموعه NFT باشند.
توکن گیتینگ این پتانسیل را دارد تا NFTها و ارزهای دیجیتال را به بلیطهای عضویت، گذرواژهها، کوپنها و کدهای احراز هویت تبدیل کند. برای بررسی بیشتر پتانسیل فناوری توکن گیتینگ، برندهای اصلی شناخته شده مانند Spotify، Discord، Shopify و حتی رویدادهای دنیای واقعی مانند VeeCon، در حال ادغام توکن گیتینگ در پلتفرمهای خود به عنوان یک ابزار مدیریت کامیونتی و بازاریابی هستند. البته ما توصیه میکنیم تا همیشه قبل از دادن مجوز دسترسی به کیف پول، تحقیقات لازم را انجام دهید.
اجزای کلیدی Token Gating
اجزای کلیدی توکن گیتینگ عبارتاند از:
توکن: دارایی دیجیتال یا ارز دیجیتال خاصی که برای دسترسی به محتوای قفلشده یا ویژگی خاص مورد نیاز است.
محتوای قفلشده یا ویژگی خاص: محتوای خاص، ویژگی یا امتیازی که محدود شده و تنها کاربران دارای توکن مورد نیاز میتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
مکانیزم تأیید توکن: روشی که برای بررسی اینکه آیا کاربر توکن مورد نیاز را در اختیار دارد، استفاده میشود. این روش معمولاً از طریق قراردادهای هوشمند روی بلاک چین یا سیستمهای احراز هویت متمرکز اجرا میشود.
منطق کنترل دسترسی: قوانین و منطقی که بر اساس مالکیت توکن مورد نیاز، دسترسی به محتوای قفلشده یا ویژگی خاص را تایید یا رد میکند.
مکانیزم مصرف توکن: اگر دسترسی به محتوای قفلشده یا ویژگی خاص نیازمند مصرف توکن (به عنوان مثال، خرج کردن توکن) باشد، باید برای این فرآیند یک مکانیزم وجود داشته باشد.
مکانیزم کسب توکن: روشی که کاربران از طریق آن میتوانند توکن مورد نیاز را به دست آورند، که میتواند شامل خرید، کسب درآمد یا دریافت توکن به عنوان پاداش باشد.
رابط کاربری: رابط کاربری که کاربران از طریق آن میتوانند محتوای قفلشده یا ویژگی خاص و همچنین اطلاعات مربوط به توکن و نحوه به دست آوردن آن (در صورتی که در حال حاضر آن را ندارند) را مشاهده کنند.
این اجزا با هم کار میکنند تا سیستمی را ایجاد کنند که در آن دسترسی به محتوای خاص یا ویژگیهای خاص بر اساس مالکیت توکن محدود شده و کاربران را برای به دست آوردن و هولد توکن ترغیب کند.
دانلود سیزدهمین ماهنامه دامیننس
از روانشناسی بلاکچین تا بهترین استراتژی در بازار بیتکوین
مزایای توکن گیتینگ
توکن گیتینگ مزایای زیادی برای سازندگان و همچنین کاربران دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
انحصاری بودن
برای ایجاد انحصار برای هولدرهای توکن، سازندگان و میزبانها میتوانند با ادغام NFTها و ارزهای دیجیتال در سیستمهای احراز هویت، اطمینان حاصل کنند که تنها مجموعه خاصی از افراد میتوانند به لایه اضافی از محتوا و رویدادهای خود دسترسی داشته باشند. این موضوع هم برای سازندگان و هم برای هولدرهای توکن مفید است، چرا که برای سازندگان درآمد بیشتری ایجاد میکند و کاربران علاقهمند، برای دسترسی به محتوای ممتاز، توکنهای مورد نیاز را خریداری میکنند.
علاوه بر این، هولدرهای توکن بر اساس سطح پشتیبانی از دسترسی ترجیحی، به محتوای انحصاری برخوردارند، البته این موضوع تنها در مواردی ممکن است که توکن مانند وسیلهای برای پرداخت عمل کند، که در این صورت کاربران باید توکنهای مورد نیاز را برای دسترسی به محتوا خریداری کنند.
امنیت
از آنجایی که مالکیت توکن از طریق بلاک چین تأیید میشود، هیچ راهی برای ایجاد مجوزهای جعلی وجود ندارد و احتمال کلاهبرداری کاهش پیدا میکند. فناوری توکن گیتینگ، در کانالهای اجتماعی مانند دیسکورد، امنیت گروه را نیز بهبود میبخشد، چرا که دسترسی عمومی را محدود کرده و (در حالت ایدهآل) اسپمرها را دور نگه میدارد.
ارزش برای هولدرهای دارایی دیجیتال
ارزش عضویت کاربر به آنچه سازمان ارائه میدهد، بستگی دارد، البته این موضوع در مورد داراییهای کریپتویی مورد استفاده در سیستمهای توکن گیتینگ نیز صادق است: ارزش NFT ها و ارزهای دیجیتال زمانی افزایش مییابد که توجه بیشتری به آن پروژه شود و جامعه بیشتر از آن استقبال کند. صدور توکنها و NFTها برای احراز هویت، درست مانند آنچه در دیگر پروژههای ارز دیجیتال و حتی سهام، دیده میشود، جامعهای از سهامداران ایجاد میکند که از دو امتیاز برخوردارند: دسترسی به محتوا یا رویدادها و سود مالی احتمالی از رشد ارزش NFTها یا ارزهای دیجیتال مربوطه.
چالشهای رایج در Token Gating
توکن گیتینگ، اگرچه یک استراتژی قدرتمند است، مجموعه چالشهای خاص خود را نیز به همراه دارد.
یکی از چالشهای رایج، پیچیدگی پیادهسازی زیرساخت فنی مورد نیاز از جمله راهاندازی قراردادهای هوشمند، ادغام با شبکههای بلاک چین و تضمین امنیت، است.
چالش دیگر، تعیین تعادل مناسب بین الزامات توکن و دسترسی به محتوا یا خدمات است؛ زیرا تعیین مانعی بیش از حد بالا میتواند کاربران را منصرف کند، در حالی که تعیین آن بیش از حد پایین ممکن است درآمد کافی ایجاد نکند. علاوهبراین، چالش مدیریت نوسانات توکن وجود دارد، زیرا ارزش توکنها میتواند نوسان داشته باشد که بر هر دو هزینه دسترسی کاربران به محتوا و درآمد حاصل از سازندگان محتوا تأثیر میگذارد.
اطمینان از یک تجربه کاربری روان نیز حیاتی است؛ زیرا هر گونه اصطکاک در فرآیند توکن گیتینگ میتواند منجر به خروج کاربر شود.
در نهایت، چالشهای نظارتی وجود دارد؛ چرا که Token Gating شامل تبادل توکن است که میتواند در حوزههای قضایی مختلف مشمول قوانین اوراق بهادار یا سایر مقررات شود.
رسیدگی به این چالشها نیازمند برنامهریزی دقیق، تخصص فنی و درک عمیق از هر دو فناوری بلاک چین و صنعت محتوای دیجیتال است.
کاربردهای توکن گیتینگ
توکن گیتینگ را میتوان در صنایع و پلتفرمهای مختلف به کار برد. برخی از موارد استفاده رایج عبارتاند از:
پلتفرمهای محتوا
توکن گیتینگ را میتوان برای محدود کردن دسترسی به محتوای ممتاز مانند مقالات، ویدیوها یا آموزشها در پلتفرمهای رسانهای یا آموزشی استفاده کرد. کاربران میتوانند با استفاده از توکن این محتوا را باز کرده و جریان درآمد اضافی برای پلتفرم فراهم آورند.
بازی
آیتمهای درون بازی، سطوح یا ویژگیها میتوانند با مالکیت یک توکن خاص قفل شوند. این رویکرد میتواند بازیکنان را برای به دست آوردن و هولد توکن ترغیب کرده و همچنین یک بازار ثانویه برای تجارت این آیتمها ایجاد کند.
خدمات عضویت و اشتراک
Token Gating را میتوان برای ارائه مزایای انحصاری یا تخفیف به اعضایی که مقدار معینی توکن در اختیار دارند، استفاده کرد. این میتواند کاربران را برای تبدیل شدن به عضو پرداختکننده و هولد توکن برای دسترسی به این مزایا ترغیب کند.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
در پلتفرمهای دیفای، Token Gating را میتوان برای دسترسی به استخرهای نقدینگی، حق رأی در حاکمیت یا سایر ویژگیها استفاده کرد. کاربران میتوانند برای دسترسی به این ویژگیها، توکنها را استیک یا قفل کرده و به اکوسیستم پلتفرم کمک کنند.
شبکههای اجتماعی
شبکههای اجتماعی میتوانند از این رویکرد برای ارائه ویژگیهای انحصاری مانند تجربهای بدون تبلیغات، پروفایلهای پریمیوم یا دسترسی به گروهها یا رویدادهای خاص، به کاربرانی که مقدار معینی توکن در اختیار دارند، استفاده کنند.
تجارت الکترونیک
پلتفرمهای تجارت الکترونیک میتوانند از توکن گیتینگ برای ارائه تخفیف یا دسترسی به محصولات نسخه محدود به کاربران ویژه، استفاده کنند.
تامین مالی جمعی و جذب سرمایه
توکن گیتینگ را میتوان در کمپینهای جذب سرمایه یا تلاشهای تأمین مالی برای ارائه دسترسی زودهنگام، تخفیف یا سایر مزایا به حامیانی که توکن دارند، استفاده کرد. این موضوع میتواند مشارکت در کمپین و ایجاد حس انحصاری را تشویق کند.
نحوه اجرای توکن گیتینگ
اجرای توکن گیتینگ شامل چندین مرحله است که میتواند بسته به پلتفرم و فناوری مورد استفاده، متفاوت باشد. در اینجا یک نمای کلی از نحوه اجرای آن ارائه شده است:
تعریف محتوای قفلشده یا ویژگی خاص: محتوای خاص، ویژگی یا امتیازی را که میخواهید قفل کنید، مشخص کرده و توکنی را که برای دسترسی به آن لازم است، تعیین کنید.
انتخاب استاندارد توکن: استانداردی برای توکن انتخاب کنید که با پلتفرم و نیازهای شما سازگار باشد. استانداردهای رایج شامل ERC-20 برای توکنهای مبتنی بر اتریوم و BEP-20 برای توکنهای زنجیره هوشمند بایننس (Binance Smart Chain) است.
ایجاد توکن: توکن مورد نیاز را با استفاده از یک پلتفرم یا با توسعه یک قرارداد هوشمند که استاندارد توکن انتخاب شده را دنبال میکند، بسازید.
اجرای تأیید توکن: مکانیزمی را برای بررسی اینکه آیا کاربر توکن مورد نیاز را در اختیار دارد، توسعه دهید. این کار را میتوان از طریق یک قرارداد هوشمند که موجودی توکن کاربر را بررسی میکند یا از طریق یک سیستم احراز هویت متمرکز انجام داد.
تعریف منطق کنترل دسترسی: قوانین و منطقی را تعیین کنید که بر اساس مالکیت توکن مورد نیاز، زمان اعطا یا رد دسترسی به محتوای قفلشده یا ویژگی خاص را کنترل کند. این میتواند شامل شرایطی مانند موجودی توکن، مدت زمان مالکیت توکن یا سایر معیارها باشد.
اجرای مصرف توکن: اگر دسترسی به محتوای قفلشده یا ویژگی خاص نیازمند مصرف توکن باشد، مکانیزمی برای کاربران جهت خرج کردن یا انتقال توکن در صورت نیاز، توسعه دهید.
اجرای کسب توکن: روشهایی را برای کاربران جهت به دست آوردن توکن مورد نیاز فراهم کنید؛ مانند خرید، کسب درآمد یا دریافت توکن به عنوان پاداش از طریق فعالیت در پلتفرم.
رابط کاربری: رابط کاربریای را توسعه دهید که محتوای قفلشده یا ویژگی خاص، توکن مورد نیاز برای دسترسی، و نحوه به دست آوردن توکن (در صورتی که کاربر در حال حاضر آن را ندارد) را نشان دهد.
آزمایش و استقرار: سیستم ایجاد شده را به طور کامل آزمایش کنید تا مطمئن شوید طبق برنامه کار میکند، سپس آن را در پلتفرم خود برای دسترسی کاربران مستقر کنید.
نظارت و تکرار: عملکرد سیستم را زیر نظر داشته باشید و بازخورد کاربران را جمعآوری کنید. برای بهبود تجربه کاربری و دستیابی به اهداف خود، سیستم را بهروزرسانی کنید.
نمونههایی از پروژههای توکن گیتینگ
در این قسمت، نگاهی خواهیم داشت به برخی از پروژههایی که از این فناوری استفاده میکنند و نحوه اجرای توکن گیتینگ برای بهبود ارزش افزودهشان را بررسی خواهیم کرد.
پلی لیست اسپاتیفای
در سهماهه اول سال ۲۰۲۳، اسپاتیفای شروع به آزمایش فناوری توکن گیتینگ در بخش پلی لیستهای خود کرد. این فناوری به کاربرانی که NFTهای خاصی داشتند، اجازه میداد تا به یک پلی لیستی انحصاری دسترسی داشته باشند. پلی لیستها توسط هنرمندان مشهوری مانند استیو آئوکی و برندهای NFT مانند Overlord و Kingship مدیریت میشوند.
برای دسترسی به این ویژگی، کاربران باید کیف پول خود را به اسپاتیفای متصل کرده و تایید کنند که یکی از NFTهای موردنیاز برای دسترسی به پلی لیست انحصاری را در کیف پول خود دارند؛ البته لازم به ذکر است که در حال حاضر این قابلیت فقط برای کاربران اندروید در کشورهای خاص در دسترس است. از دیگر قابلیتهای این فناوری در پلتفرم اسپاتیفای، شامل دسترسی زودهنگام به نسخههای جدید و حتی روش جدیدی برای فروش موسیقی است که در آن، کاربر با داشتن NFT خاص، میتواند به آلبوم هنرمند آن، همراه با نرخ ترجیحی برای بلیطهای تور و حتی کالاها، دسترسی داشته باشد.
کالاها و شراکت در شاپیفای
شاپیفای، پلتفرم تجارت الکترونیک است که فروشگاههای آنلاین را پوشش میدهد. این پلتفرم در سال ۲۰۲۲، از شراکت خود با نرمافزار خلق هنر مصور، Doodle، برای ایجاد مجموعههای توکن گیتینگ NFT خبر داد و اعلام کرد که دسترسی به سرویسهای آن تنها برای هولدرهای Doodle NFT در دسترسی است. هولدرهای Doodle NFT، از طریق برنامه ShopDoodles، میتوانند به کالاهای Doodle و سایر اقلام خردهفروشی، دسترسی انحصاری داشته باشند.
کانالهای توکن گیتینگ دیسکورد
کانالهای توکن گیتینگ دیسکورد، تنها برای هولدرهای NFTهای خاص در دسترس هستند. برای دسترسی به چنین کانالهایی، این پلتفرم از کاربران میخواهد تا کیف پولهای بلاک چین خود را به پلتفرم متصل کرده و دیسکورد هم با استفاده از خدمات احراز هویت شخص ثالث، مالکیت NFT را قبل از باز شدن کانال برای کاربر تأیید میکند. قابلیتهایی که فناوری توکن گیتینگ در دیسکورد در اختیار کاربران قرار میدهد، شامل رولهای انحصاری برای هولدرهای NFTهای خاص و امتیازات ویژه دیگر است. حتی در برخی موارد، NFTهای مورد نیاز را میتوان در بازارهای NFT خریداری کرد.
گفتار پایانی
توکن گیتینگ (Token Gating) علاوه بر کنترل دسترسی به محتوا و رویدادهای آنلاین، نوعی استراتژی بازاریابی برای پروژههای وب 3 و توکنهای اکوسیستم یا NFTها هم هست، چرا که دسترسی انحصاری به محتوای ویژه، ارزش بیشتری برای هولدرهای دارایی و خود دارایی ایجاد میکند.
توکن گیتینگ از NFTها یا ارزهای دیجیتال برای تنظیم دسترسی به رویدادها، منابع یا مشارکت استفاده میکند و هولدرها هم برای استفاده از پلتفرمها و منابع مجهز به این فناوریها یا شرکت در رویدادها، باید توکن کریپتویی مورد نیاز را در کیف پول خود داشته باشند. در این روش، برای اطمینان داشتن از اینکه فقط افراد واجد شرایط میتوانند به امکانات و منابعی خاص دسترسی داشته باشند، از سیستمی غیرقابلتغییر و اتوماتیک استفاده میشود و ارزش بیشتری برای سازندگان و میزبانها ایجاد کند.
دانلود کتابچه نحوه دریافت وام با ارزهای دیجیتال
در این کتابچه با نحوه دریافت وام با ارزهای دیجیتال آشنا میشوید. از نحوه ثبتنام تا آشنایی با مزایا و معایب این گونه وامها مطلع میشوید.
انحصاری بودن محتوای محدود، برای هولدرهای دارایی دیجیتالی خاص، ارزش بیشتری هم به ارمغان خواهد آورد. سیستم توکن گیتینگ شامل طراحی سیستمهای صدور توکن و تأیید است که تضمین میکند افراد خطاکار نتوانند آن را دور بزنند و به همین دلیل هم برخی شرکتها مانند شاپیفای و دیسکورد در حال ادغام ویژگیهای توکن گیتینگ در پلتفرمهای خود در کنار پروژههای ارز دیجیتال و بلاک چین سنتی مانند پروتکل لنز و The Block هستند.
توکن گیتینگ، فناوری نوظهوری است که احتمالا در آینده به صورت گسترده مورد پذیرش قرار خواهد گرفت و همانطور که گفتیم، همین حالا هم برخی سرویسها مانند Shopify، Discord و Spotify از آن استقبال کردهاند. با تمام آنچه گفته شد، لطفاً توجه داشته باشید که تمام اطلاعات موجود در این مقاله فقط برای اهداف آموزشی است و نباید به عنوان مشاوره مالی در نظر گرفته شود.
شبنم توایی
علاقه زیادی به حوزه فناوری و فین تک دارم، درباره ارزهای دیجیتال، بلاک چین، هوش مصنوعی، وب ۳ و سایر موضوعات مرتبط با فناوری مینویسمو تحقیق میکنم.
عاشق سفر و عکاسی هستمو اوقات فراغتم را با کشف جاذبهها و ثبت لحظات زیبا سپری میکنم.
بزرگترین هدفم تو زندگی یاد گرفتنه و لذت میبرم از اینکه یادگرفتههامو دانش و تجربهام را با دیگران به اشتراک بگذارم و از اونها هم یاد بگیرم.