استخر نقدینگی چیست؟ از نحوه کارکرد تا مزایا و معایب Liquidity Pool

استخر نقدینگی، که به آن Liquidity Pool هم گفته می‌شود، مجموعه‌ای از دارایی‌های دیجیتال است که در قراردادهای هوشمند بلاک چین قفل شده‌ و برای تسهیل معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به‌کار گرفته می‌شوند. این استخرها به کاربران امکان می‌دهند تا توکن‌های خود را واریز و در ازای آن، سود کسب کرده یا توکن‌های دیگری را با آن‌ها مبادله کنند. استخرهای نقدینگی نقش مهمی در اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) دارند و به عنوان بازارساز خودکار (AMM) عمل می‌کنند که معاملات را بدون نیاز به نظارت مرکزی انجام می‌دهند.

اگر این روزها با دنیای کریپتوکارنسی و ارز دیجیتال سر و کار دارید، احتمالاً عبارت استخر نقدینگی، استخر لیکوئیدیتی یا Liquidity Pool را شنیده‌اید. از آنجا که این موضوع جزء تکنولوژی‌های جدید حوزه ارز دیجیتال است، شاید هنوز برای شما نیز جای سؤال باشد که این فناوری چیست و چگونه کار می‌کند. برای فهم راحت و سریع این موضوع خواندن این مقاله را از دست ندهید و همراه ما باشید.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

استخرهای نقدینگی یکی از مهم‌ترین تکنولوژی‌های اکوسیستم فعلی دیفای (DeFi) یا سیستم مالی غیرمتمرکز هستند. این تکنولوژی یکی از بخش‌های اساسی بازارساز خودکار (AMM)، ییلد فارمینگ یا کشت سود (Yield Farming)، دارایی‌های مصنوعی، بازی‌های مبتنی بر بلاک چین و بیمه درون زنجیره‌ای را نیز شامل می‌شود؛ به عبارت ساده‌تر استخر نقدینگی، استخری از توکن‌های قفل‌شده در قراردادی هوشمند است که درواقع نوعی برنامه خودبه‌خود و قابل اجرا محسوب شده و براساس قرارداد بین فروشنده و خریدار اجرا می‌شود.

دانلود هفتمین ماهنامه دامیننس

سواد اقتصادی و ذهنیت برنده در دنیای کریپتوکارنسی

Please leave this field empty.

Δ

استخر نقدینگی چگونه کار می‌کند؟

استخر نقدینگی با اجرای بازارساز خودکار (AMM)، مهم‌ترین بخش صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEX (decentralized exchanges) را شکل می‌دهد. AMM یا بازار ساز خودکار سیستمی است که در آن سرمایه‌گذاران یا تهیه‌کنندگان نقدینگی یا liquidity providers (LPs)، ارزش برابری از استیبل کوین‌ها (stablecoin) مانند اتریوم (ETH) یا یو اس دی سی (USDC) را وارد یک استخر می‌کنند. به‌کمک این روش افراد می‌توانند یک استیبل کوین را با مبادله همان ارزش اتریوم برای یو اس دی سی با استیبل کوین دیگری خرید و فروش کنند؛ به عبارتی دیگر، تهیه‌کنندگان نقدینگی به خریداران و فروشندگان صرافی‌های غیرمتمرکز توکن‌هایی ارائه می‌دهند که در همان بلاک چین به‌راحتی قابل مبادله هستند.

علاوه بر این وجود تأمین‌کنندگان نقدینگی در فضایی که فروشنده‌ای برای شروع معامله وجود ندارد، ضروری است؛ به بیان دیگر گاهی پیش می‌آید که شما بخواهید کوین‌های خاصی که هیچ‌کس قصد فروش آن‌ها را ندارد، بخرید. در اینجا تهیه‌کنندگان نقدینگی در نقش فروشنده حاضر می‌شوند و به شما کمک می‌کنند.

چگونه تأمین‌کنندگان نقدینگی پول به دست می‌آورند؟

این تأمین‌کنندگان در ازای افزودن توکن به یک استخر، سودهایی را دریافت می‌کنند که حاصل هزینه‌های معاملاتی از مبادلات صورت‌گرفته در استخرهاست. جالب است بدانید به این کار استخراج نقدینگی یا liquidity mining گفته می‌شود. تأمین‌کنندگان نقدینگی از طریق معاملات در استخرهای نقدینگی سالانه بین 2 تا 50 درصد سود کسب می‌کنند. برخی از آن‌ها همیشه در حال جابه‌جاکردن ارزهای دیجیتال‌ خود بین پلتفرم‌های مختلف لندینگ و وام‌دهی هستند تا درآمدشان را افزایش دهند. این کار تحت عنوان Yield Farming یا کشت سود شناخته می‌شود که در آن Yield همان سودی است که تریدرها از طریق نگهداری ارز دیجیتال به دست می‌آورند.

امتیازات استخر نقدینگی

کشت سود یا ییلد فارمینگ که در پاراگراف قبل به آن اشاره شد، یکی از مزایای این استخرهاست. یکی دیگر از این مزایا، نظارت بر جریان استخر نقدینگی است که در آن تریدرها می‌توانند هزینه‌های معاملاتی ناشی از مبادلات استخرها را کاهش یا افزایش دهند و حتی هر زمان که بخواهند پروتکل مربوط به آن‌ها را تغییر دهند. همچنین در برخی موارد شرکت‌ها و سازمان‌ها از استخرهای مربوط به استارتاپ‌ها استفاده می‌کنند تا از بودجه خود در برابر ریسک‌های احتمالی محافظت کنند.

چالش‌ها و معایب استخر نقدینگی

یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که درباره استخرها با آن مواجه می‌شویم، ضرر ناپایدار یا Impermanent Loss است. درواقع ضرر ناپایدار به ضررهای موقت توکن‌ها اطلاق می‌شود. این چالش در اثر اتفاقاتی مانند نوسان قیمت و هک‌ شدن رخ می‌دهد؛ برای مثال، درباره استخر نقدینگی بیت کوین (BTC) یا تتر (USDT)، اگر قیمت بیت کوین تا 20 درصد کاهش پیدا کند، به‌دنبال آن، تأمین‌کنندگان نقدینگی سود کمتری دریافت خواهند کرد؛ چراکه آن‌ها 20 درصد از هر استیبل کوینی را که در آن استخر سپرده‌گذاری کرده بودند، از دست می‌دهند؛ بنابراین این توکن‌ها دیگر ارزشی به اندازه ارزش اولیه خود ندارند که این مورد جز ضرر ناپایدار نتیجه‌ای برای آن‌ها نخواهد داشت.

یکی دیگر از این چالش‌ها، مشکلات مربوط به قراردادهای هوشمند مانند هک‌شدن یا باگ‌هاست؛ برای مثال اگر سرقتی در این حوزه اتفاق بیفتد، هیچ مرجع قانونی برای پیگیری شما وجود ندارد. در این پرونده شما تنها با توسعه‌دهندگان نابلدی روبه‌رو هستید که احتمالاً قرارداد هوشمند مطمئنی را تنظیم نکرده‌اند. گاهی این افراد فراموش می‌کنند استخر نقدینگی را در برابر حملات و هک‌شدن محافظت کنند و همین موضوع زمینه آسیب‌پذیربودن یک استخر و نفوذ هکرها به آن را به‌راحتی فراهم می‌کند. قفل‌کردن یک Liquidity Pool باید یکی از الزامات هر استارتاپی باشد تا بتواند برای خود اعتبار بسازد. امنیت استخر نشان می‌دهد سازمان شما از سیستمی محافظتی‌ برخوردار است که از خالی‌شدن استخر و وقوع راگ پول Rug Pull (یکی از انواع این کلاهبرداری در دنیای ارز دیجیتال) پیشگیری می‌کند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود استارتاپ‌ها هنگام خرید توکن یا عرضه اولیه سکه (ICO) یا عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) با توسعه‌دهندگان مطمئن همکاری و مشارکت داشته باشند.

چگونه نقدینگی بر قیمت یک توکن اثر می‌گذارد؟

استخرهای نقدینگی رابطه مستقیمی با قیمت‌های معاملات و حجم آن‌ها دارند؛ بنابراین آن‌ها علاوه بر حجم مبادلات بر قیمت توکن‌ها نیز تأثیر می‌گذارند. توکن‌هایی که نقدینگی بیشتری دارند، حجم مبادلات بیشتر و نوسان کمتری را به خود اختصاص می‌دهند؛ درحالی‌که توکن‌های با نقدینگی پایین و بدون نقدینگی، نوسان قیمت بیشتری نیز دارند.

گفتار پایانی

نکته‌ای که نباید از آن غافل شد، این است که پلتفرم‌های مربوط به دیفای یا سیستم مالی غیرمتمرکز روز‌به‌روز در حال گسترش هستند؛ بنابراین استخر نقدینگی نیز به‌زودی بخشی از زندگی روزمره استارتاپ‌ها و تریدرها خواهد شد. در این مقاله سعی کردیم به موضوع Liquidity Pool، مزایا، معایب، نحوه کارکرد و مباحث مربوط به آن بپردازیم. با وجود این اگر همچنان سؤالی درباره سیستم مالی غیرمتمرکز و استخر نقدینگی دارید، حتماً آن را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما در اسرع وقت به آن پاسخ دهند.

پرسش‌های متداول

• استخر نقدینگی مناسب سرمایه‌گذاری برای چه افرادی است؟

افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی را دارند، باید بتوانند به‌طور همیشگی وضعیت قیمت‌ها را رصد و تحلیل کنند تا متحمل ضرر نشوند.

• بزرگ‌ترین نقص استخرهای نقدینگی چیست؟

بزرگ‌ترین ریسک برای تأمین‌کنندگان نقدینگی، ضرر ناپایدار بوده که به معنای افت ارزش ناگهانی یک توکن است.