بارها پیش آمده که قیمت بیت کوین همزمان با بازارهای مالی مثل طلا و بورس، نوسان تند و شدیدی را ثبت کردهاند. مثلاً در تابستان ۲۰۲۲، بازار کریپتو همزمان با بازار سهام آمریکا ریزش کرد. دلیل این اتفاق، پدیدهای به نام همبستگی بیت کوین است؛ پدیدهای که آشنایی با نحوه عملکرد آن میتواند فرصتهای معاملاتی سودآوری را برایتان ایجاد کند.
در این مقاله، تشریح میکنیم که همبستگی بیت کوین چیست؟ چه کاربردهایی دارد و چگونه میتوان از این همبستگی با طلا یا سایر بازارها استفاده کرد؟
همبستگی بیت کوین چیست؟
به زبان ساده، همبستگی (Correlation) به هماهنگی نوسانات قیمت دو دارایی گفته میشود. البته این هماهنگی هم میتواند در یک جهت باشد (همبستگی مثبت) و هم میتواند خلاف جهت (همبستگی منفی) باشد. بنابراین این تعریف، همبستگی بیت کوین، به هماهنگی قیمت BTC با داراییهای دیگر مثل طلا، شاخص S&P، آلت کوینها و حتی شاخص دلار میگویند.
سرمایهگذاران معمولاً رفتار بیت کوین را در کنار شاخصهای اصلی بورس تحلیل میکنند تا الگوها یا همبستگیهایی را که میتواند در تصمیمگیریهای معاملاتی مؤثر باشد، شناسایی کنند.
درک این همبستگیها میتواند دیدگاههایی ارزشمند درباره واکنش احتمالی بیت کوین در زمان نوسانات بازار سهام یا رکودهای اقتصادی ارائه دهد.
- در دوران رونق بازار سهام، بیت کوین اغلب با افزایش قیمت همراه میشود و این همبستگی مثبت بیت کوین با بازار سهام را نشان میدهد.
- در مقابل، در بازارهای نزولی، بیت کوین ممکن است همگام با سهام سقوط کند یا نسبت به افت بازار مقاوم باقی بماند.
- در دورههای عدم اطمینان اقتصادی یا فشارهای بازار، همبستگی میان بیت کوین و سهام معمولاً تقویت میشود.
انواع همبستگی: مثبت، منفی، صفر
سرمایهگذاران و تحلیلگران از همبستگیهای بیت کوین برای سنجش احساسات بازار و جریانهای نقدینگی استفاده میکنند:
- همبستگی مثبت: زمانی رخ میدهد که هر دو دارایی در یک جهت حرکت کنند. هر ضریبی بالاتر از صفر نشاندهنده همبستگی مثبت است و در صورت همبستگی کامل، مقدار ضریب برابر با مثبت یک (۱+) خواهد بود، به این معنا که دو دارایی دقیقاً در یک مسیر حرکت میکنند.
- همبستگی منفی: زمانی اتفاق میافتد که داراییها در جهتهای مخالف حرکت کنند. با افزایش ارزش یکی، ارزش دیگری کاهش مییابد. همبستگی منفی با ضریبی کمتر از صفر مشخص میشود و در صورت همبستگی کامل منفی، ضریب برابر با منفی یک (۱-) است، یعنی داراییها به همان میزان ولی در جهت مخالف نوسان میکنند.
- همبستگی صفر: زمانی رخ میدهد که تغییرات قیمتی یک دارایی کاملاً مستقل از دارایی دیگر باشد. در این حالت، هیچ رابطه قابل تشخیصی به صورت مثبت یا منفی بین دو دارایی وجود ندارد. ضریب همبستگی صفر (۰) نشاندهنده این است که تغییرات قیمتی یکی از داراییها هیچ تأثیر یا تطابق منظمی با تغییرات دارایی دیگر ندارد.
اگرچه همبستگیهای کوتاهمدت ممکن است نوسان داشته باشند، اما همبستگی ضعیف بلندمدت بیت کوین با داراییهای سنتی مانند ارزهای فیات یا سهام، جایگاه منحصربهفرد آن را بهعنوان یک دارایی جایگزین و غیرهمبسته برجسته میکند.
این استقلال، اعتبار بیت کوین را بهعنوان پوششی در برابر سیستمهای مالی سنتی، به ویژه در دورههای عدم اطمینان اقتصادی، تقویت میکند. برای سرمایهگذاران، درک این همبستگیها برای شناخت جایگاه بالقوه بیت کوین بهعنوان ذخیره ارزش و ابزاری برای تنوعبخشی به پرتفویهای مدرن اهمیت ویژهای دارد.
چرا درک همبستگی برای سرمایهگذاران مهم است؟
احساسات بازار نقش محوری در همبستگی میان بیت کوین و بازار سهام ایفا میکند. زمانی که سرمایهگذاران نسبت به وضعیت اقتصادی خوشبین هستند، تمایل دارند در داراییهای پرریسکتری مانند سهام و رمزارزها سرمایهگذاری کنند.
در مقابل، در دوران عدم اطمینان یا ترس، ممکن است تمایل به داراییهای امن افزایش یابد و این امر موجب تغییر در الگوهای همبستگی شود. چنین رفتارهای مبتنی بر احساسات میتواند به نوسانات غیرقابل پیشبینی قیمت بیت کوین در مقایسه با شاخصهای سهام منجر شود.
درک این عوامل روانشناختی میتواند برای پیشبینی روندهای آینده و اتخاذ تصمیمات سرمایهگذاری آگاهانه بسیار ارزشمند باشد.
- احساسات مثبت بازار معمولاً باعث افزایش همزمان قیمت بیت کوین و سهام میشود.
- احساسات منفی میتواند به فروش گسترده در هر دو کلاس دارایی منجر شود.
- سرمایهگذاران ممکن است برای محافظت از سرمایه خود در برابر افت بازار سهام، به بیت کوین روی بیاورند.
تأثیر بر مدیریت ریسک
درک همبستگی و پایش آن به مدیریت و پوشش ریسک کمک زیاد میکند. در واقع سرمایهگذاران همواره تلاش میکنند که با حداقل ریسک، بیشترین بازده رو به دست آورند. به همین خاطر است که گاهی نمودار بیت کوین کاملاً هماهنگ و گاهی هم کاملاً برعکس با داراییهای قدیمی و معتبری مثل طلا حرکت میکند.
کمک به تنوعبخشی پرتفوی
برای تنوع بخشی به پورتفولیو، باید داراییهایی را انتخاب کنید که همبستگی کمی با هم دارند؛ چرا که اگر داراییهایی را انتخاب کنید که همبستگی بالایی با هم دارند، در واقع اصل اول تنوعبخشی را زیر پا گذاشتهاید.
انتخاب داراییهایی با همبستگی منفی، به کاهش ریسک و سرمایهگذاری در بخشهای مختلف کمک میکند. به عنوان مثال، هنگام انتخاب رمزارز حوزههای مختلف، بهتر است به همبستگی کم آن دارایی نسبت به بیت کوین (که بخش بزرگ پورتفوی شما را به خود اختصاص داده) توجه کنید.
سیگنالهای رفتاری بازار از تغییرات همبستگی
گاهی از تغییر همبستگی بیت کوین با آلت کوینها، طلا یا بازار سهام میتوان یافتههای زیادی به دست آورد. به عنوان مثال، وقتی قیمت بیت کوین تقریباً در یک محدوده کوچک باقی میماند، اما قیمت آلت کوینها شروع به افزایش میکند، یعنی ریسکپذیری سرمایهگذاران بیشتر شده و میتوانیم انتظار شروع آلت سیزن را داشته باشیم.
بررسی همبستگی بیت کوین با بازارهای مالی
همانطور که گفتیم، بیت کوین با داراییهای مختلف همبستگی دارد. این همبستگیها بسته به نوع بازار، جو بازارها و شرایط اقتصادی میتوانند مثبت، منفی و صفر باشند. در ادامه همبستگی بیت کوین با چند بازار معتبر دنیا را بررسی میکنیم.
بیت کوین و سهام: S&P500 و نزدک
در چهار سال گذشته، بیت کوین بهتدریج شروع کرده تا حرکات شاخص S&P 500 را تقلید کند. در افتهای شدید بازار در ژانویه ۲۰۱۸، سپتامبر ۲۰۱۸ و مارس ۲۰۲۰، قیمت بیت کوین نیز کاهش یافت.
نکته جالب توجه این است که در نمودارهای مقایسهای بیت کوین و بازار سهام، افتهای بیت کوین بهمراتب شدیدتر به نظر میرسد. در حالی که شاخص S&P معمولاً کاهشهایی در حدود ۱۰ درصد را تجربه میکند، بیت کوین با سقوطهایی بیش از ۵۰ درصد نیز مواجه شده است.
در سه سال اخیر، موارد بیشتری از همزمانی رشد بیت کوین با افزایش قیمت سهام نیز مشاهده شده است. اما بیشترین شدت همبستگی میان نمودارهای بیت کوین و بازار سهام زمانی مشاهده میشود که قیمت سهام دچار افت میشود.
بیت کوین و طلا: ذخیره ارزش یا دارایی پرریسک؟
طلا از ابتدای شروع تمدن به عنوان ذخیره ارزش سرمایه شناخته شده است. همین امر باعث شده که شرکتها، صندوقهای سرمایهگذاری و دولتها برای تقویت داراییهای خود همواره به دنبال خرید طلا باشند.
در چند سال اخیر، بیت کوین هم تلاش کرده خود را به عنوان جایگزین بهینهتر از طلا برای ذخیره ارزش سرمایه معرفی کند. این باعث شده که همبستگی بیت کوین و طلا در سالهای اخیر بیشتر و بیشتر شود.
البته هنوز بیت کوین راه زیادی تا پذیرش همگانی و رسیدن به جایگاه طلا به عنوان ذخیره ارزش دارد؛ چرا که هنوز هم قیمت بیت کوین در روزهای پرتنش اقتصادی و سیاسی، ریزش میکند و سرمایهگذاران به سراغ خرید طلا میروند.
بیت کوین و دلار آمریکا
شاخص دلار آمریکا (DXY) ارزش دلار را در برابر سبدی از شش ارز عمده میسنجد. حرکت این شاخص بر بازارهای مالی بهخصوص رمزارزها اثری معکوس دارد. این یعنی صعود دلار معمولاً خروج سرمایه از داراییهای پرریسک و افت قیمت ارزهای دیجیتال را رقم میزند، در حالیکه تضعیف دلار تقاضا برای بیت کوین و همتایانش را تقویت میکند.
معاملهگران با پایش همبستگی نمودار DXY و رمزارزها میتوانند فرصتهای خریدوفروش را شناسایی کرده و با اتخاذ استراتژیهای پوششی، ریسک خود را مدیریت کنند. بنابراین رصد منظم شاخص دلار، ابزاری کلیدی برای تحلیل بیت کوین، تصمیمگیری، و حرکت کارآمد در مسیر موفقیت پایدار بازار است.
روش تحلیل همبستگی بیت کوین
حالا که بهتر متوجه شدیم همبستگی بیت کوین چیست و چگونه میتوان از آن برای تصمیمگیریهای سرمایهگذاری استفاده کرد، بهتر است روش تحلیل همبستگی بیت کوین را هم بهتر فرابگیریم تا یافتههای دقیقتری از این دادهها به دست آوریم.
ضریب همبستگی چیست و چگونه محاسبه میشود؟
همانطور که گفتیم، همبستگیهای بیت کوین با استفاده از ضریب همبستگی اندازهگیری میشود؛ مقداری که در بازهای از منفی یک تا مثبت یک قرار دارد.
- ضریبی نزدیک به مثبت یک نشاندهنده همبستگی مثبت قوی است؛ به این معنا که بیت کوین و دارایی دیگر در یک جهت حرکت میکنند.
- ضریب نزدیک به منفی یک بیانگر همبستگی منفی قوی است؛ به این معنا که داراییها در جهتهای مخالف حرکت میکنند.
- مقادیر نزدیک به صفر نشان میدهند که رابطه معناداری بین این دو وجود ندارد.
ابزارهای ساده و رایگان برای بررسی همبستگی (CoinMetrics، TradingView)
برای بررسی و تحلیل همبستگی بیت کوین با داراییهای مختلف در تریدینگ ویو، دو روش ساده وجود دارد. روش اول، استفاده از ابزار Compare است که طبق تصویر زیر، با زدن دکمه «+» انجام میشود. با این کار، شما میتوانید هر نموداری را روی چارت بیت کوین انداخته و هماهنگی ها و ناهماهنگهای نمودارها را ببینید.
در روش دوم، میتوانید ضریب همبستگی بیت کوین با هر دارایی دیگر را با استفاده از اندیکاتور correlation Coefficient به دست آورید. در این روش، یک اوسیلاتور در زیر نمودار قرار میگیرد که بین ۱ – تا ۱ + نوسان داشته و همبستگی را نشان میدهد.
آیا همبستگی بیت کوین ثابت است؟
اندازه بازار بیت کوین در مقایسه با بازارهای سنتی مثل طلا یا سهام، بسیار کوچک است و این یعنی نوسانات آن به مراتب بیشتر از این داراییهاست. این خصوصیت که رفته رفته با رشد بازار کمتر میشود، باعث شده که همبستگی بیت کوین نوسانات زیادی داشته باشد و نتوان با اطمینان زیادی آن را برای تحلیل بازار بیت کوین بکار برد.
بااینحال، همبستگی بیت کوین نسبت به آلت کوینها نوسان کمتری دارد، چرا که اکثر رمزارزها دنبالهرو بیت کوین هستند و همزمان با آن، اما با شدتی به مراتب بیشتر، صعود و نزول میکنند.
خطاهای رایج در تحلیل همبستگی بیت کوین
در تحلیل همبستگی بیت کوین با دیگر داراییها، چند اشتباه رایج و مهم وجود دارد که میتواند باعث برداشتهای نادرست از دادهها و تصمیمگیریهای اشتباه سرمایهگذاری شود.
در ادامه، هر دو خطا بههمراه منابع و راهکارهای اصلاح آنها بررسی میشود:
فرضیه همبستگی ثابت
این اشتباه زمانی رخ میدهد که یک ضریب همبستگی ثابت (مثلاً میانگین در یک بازه زمانی مشخص) را در نظر گرفته و فرض کنیم که این رابطه در آینده هم ثابت باقی میماند.
به طور کلی در زمان بحرانها (مثل کرونا)، ضریب همبستگی بیت کوین با بازار سهام افزایش مییابد و این یعنی راهکارهای پوشش ریسک دقیقاً زمانی که بیشترین نیاز را به آنها داریم، ناکارآمد میشوند.
از طرفی جو بازار هر لحظه متغیر است و این یعنی نمیتوان یک ضریب همبستگی بخصوص را به عنوان مبنای رفتار بازار در آینده در نظر گرفت. برای رفع این مشکلات باید همبستگی را در یک بازه متحرک در نظر گرفت و به جای همبستگی، از همانباشتگی (Cointegration) بهره گرفت.
اشتباه گرفتن همبستگی با رابطه علیت
گاهی یک اتفاق مهم یا ریزش یک دارایی، منجر به ترس و فروش ناگهانی در دارایی دیگر میشود. به عنوان مثال، در جریان فروپاشی صرافی FTX، قیمت سولانا که جزو پروژهها تحت حمایت سم بنکمن-فرید بود، ریزش بسیار شدیدی را تجربه کرد که البته به کل بازار کریپتو سرایت کرد.
اینگونه رویدادها نشان میدهد که گاهی علت ریزش یک دارایی، سقوط قیمت دارایی دیگری است. چنین رویدادی را نباید به عنوان همبستگی در نظر گرفت، زیرا همانطور که گفتیم، همبستگی داراییها در بحرانها بسیار زیاد میشود.
نادیده گرفتن بُعد زمانی در تحلیل
خطای رایج دوم، که به همان اندازه فراگیر است، این است که همبستگی بیت کوین با سایر داراییها بهعنوان یک عدد ثابت و فراتر از زمان در نظر گرفته میشود. این یعنی تحلیلگر تنها یک ضریب را بر اساس سطح قیمتها محاسبه کرده و کار را تمامشده میپندارد.
نادیده گرفتن بُعد زمان در این تحلیل سه خطای اساسی دارد:
- دادههای غیرایستا و رونددار: سطح قیمتها معمولاً رونددار و غیرایستا هستند؛ بنابراین حتی داراییهای کاملاً نامرتبط نیز ممکن است همبسته به نظر برسند.
- وابستگی به افق زمانی: رابطه بیت کوین با داراییهایی مانند سهام در کوتاهمدت ممکن است کاملاً با بلندمدت متفاوت باشد.
- توجه نداشتن به پویایی پیشنگری: ضریب همبستگی معمولی، همزمان و متقارن است و تفاوت در ترتیب واکنش بازارها را پنهان میکند.
چگونه از مفهوم همبستگی در تحلیل و تصمیمگیریمان استفاده کنیم؟
مهمترین کاربرد مفهوم همبستگی، تنوع بخشی به سبد دارایی و پوشش ریسک است. نحوه بکارگیری این مفهوم در سرمایهگذاری به این شکل است که ابتدا، دارایی اصلی مثل بیت کوین را انتخاب میکنیم و بخش بزرگتری از سرمایهمان را به آن اختصاص میدهیم.
در مرحله بعد، قبل از اختصاص سرمایه به پروژههای دیگر، تلاش میکنیم که پروژههای کریپتویی معتبری را که در یک بازه چند ماهه و چند ساله، همبستگی کمتری نسبت به بیت کوین داشته را انتخاب کنیم. بااینکار، ریسک سرمایهگذاری کمتر میشود و ریزش یک دارایی، تأثیر کمتری روی دارایی دیگر میگذارد.
کلام پایانی
بیت کوین به عنوان یکی از جدیدترین داراییهای جهانی که توانسته خود را به جمع ۱۰ دارایی برتر جهان برساند، حالا به قدری بالغ شده که میتوان همبستگی آن با داراییهای مهمی دیگری مثل طلا و بازار سهام تحلیل و بررسی کرد.
در این مقاله، تلاش کردیم روش استفاده از ضریب همبستگی بیت کوین با داراییها مختلف را توضیح داده و مزایای استفاده از همبستگی در سرمایهگذاری صحبت کنیم. لازم به ذکر است که استفاده از همبستگی بسته به استراتژی سرمایهگذاری افراد متفاوت است و نمیتوان نسخهای برای همه پیچید، بااینحال، آشنایی با این ابزار و بکارگیری آن میتواند در بهبود نتایج معاملاتی شما تأثیرگذار باشد.
حال اگر شما هم سوال، انتقاد یا نظری در رابطه با همبستگی بیت کوین و نحوه استفاده از آن دارید، با ما و دوستان خود به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
- آیا بیت کوین همیشه با بازار سهام همبستگی دارد؟
همبستگی یک متغیر بسیار پرنوسان و پویاست که در بازههای زمانی مختلف تغییر میکند. این یعنی نمیتوان همبستگی بیت کوین با داراییهای مختلف را ثابت دانست.
- چطور میتوانم همبستگی بیت کوین را بررسی کنم؟
با استفاده از ابزار تریدینگ ویو و اندیکاتور Correlation Coefficient میتوانید همبستگی بیت کوین با هر دارایی دیگری را بررسی کنید.
- آیا همبستگی منفی بیتکوین با داراییها به معنی سرمایهگذاری امنتر است؟
خیر. همبستگی منفی به معنای حرکت خلاف جهت بیت کوین با دارایی مورد نظر است و نمیتواند سیگنال درستی برای سرمایهگذاری باشد.