با بزرگترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال آشنا شوید

بازار کریپتو به سقوط‌ها و نوسان‌های تندی که هر بار به دنبال روند‌های صعودی، اتفاق می‌افتند، مشهور است. البته افرادی که در این بازار، ارزهای دیجیتال را به هدف سرمایه‌گذاری‌های طولانی‌مدت خریداری می‌کنند، به این چرخه‌ها عادت دارند، اما سقوط‌های ناگهانی و پرشیب ممکن است برای تازه‌واردان به دنیای رمزارزها نگران‌کننده باشد.

پیش‌تر در مقاله‌های ۶ مرحله ایجاد حباب‌های مالی و اقتصادی و نابودی آن‌ها و مقایسه ارزهای دیجیتال با بزرگترین حباب‌های اقتصادی تاریخ، درباره‌ی حبا‌ب‌های مالی و ارتباطشان با این دارایی‌های دیجیتال صحبت کردیم، حال در این مقاله از بیت پین قصد داریم شما را بزرگترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال آشنا کنیم.

بی‌ثباتی رمزارزها و بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال

بیت کوین، به عنوان اولین ارز دیجیتال، با وعده‌ی اصلی حذف نهادهای دولتی به عنوان واسطه از داد‌و‌ستدها، معرفی شد. تا قبل از استخراج اولین بیت کوین، پول فیات فقط از طریق نهاد‌های رسمی دولت، مشروعیت پیدا می‌کرد و این دولت بود که مقررات حمایت از مصرف‌کننده را به تصویب می‌رساند.

توسعه‌دهندگان بیت کوین موفق شدند ارزی معرفی کنند که به کنترل مستقیم دولت‌ها نیازی نداشته باشد. البته این بی‌نیازی از دولت باعث می‌شود که حفاظت‌های رایجی که نهادهای رسمی برای تضمین ثبات قیمت‌ها به کار می‌برند، در دنیای ارزهای دیجیتال وجود نداشته باشد. همین بی‌قانونی گاهی اوقات مشکلاتی مانند کلاهبرداری (Scam)، راگ پول (Rug Pull)، دزدی‌ و درنهایت بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال را به وجود می‌آورد؛ درنتیجه در شرایط پررونق بازار، قیمت‌ها با شیب تند افزایش پیدا کرده و در شرایط نابسامان هم خیلی سریع افت می‌کنند.

راگ پول (Rug Pull) نوعی کلاهبرداری بسیار سودآور در فضای کریپتو است که در آن توسعه‌دهندگان، ارزش توکن پروژه‌ی خود را افزایش داده (پامپ کرده)، سپس با سرمایه‌ی به دست آمده از فروش آن‌ها، ناپدید می‌شوند و دارایی بی‌ارزشی را برای سرمایه‌گذاران خود به جا می‌گذارند.

بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۲

سال ۲۰۲۲ میلادی، نقطه عطفی برای برای بازار ارزهای دیجیتال بوده. این بازار سال را با روندی صعودی و تاریخی آغاز کرد، اما این هیاهو خیلی زود فروکش پیدا کرد؛ قیمت‌ها به شدت افت کردند، پروتکل‌هایی مانند ترا (Terra) تحت فشار بازار تقریبا نابود شدند و صندوق‌های تامین مالی، وام‌دهندگان و پروتکل‌های بی‌شماری دیگری از بین رفتند.

فروش سنگین ۲۰۲۲؛ ریزش قیمت بیت کوین از ۶۹ هزار دلار به ۱۹ هزار دلار

یکی از مهم‌ترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال با ریزش قیمتی بیت کوین اتفاق افتاد؛ سال ۲۰۲۲ با کاهش قیمت‌ها از اوج خود در نوامبر ۲۰۲۱ آغاز شد و اینطور به نظر می‌رسید که بازار در حال اصلاح برای رسیدن به استاندارد قیمتی است. این اصلاح قیمتی، باعث از بین رفتن برخی رمزارزها و کاهش قیمتی ۷۰ درصدی برخی ارزهای دیجیتال مطرح مانند بیت‌کوین و اتریوم شد؛ سرانجام گرد و غبار بازار در ژوئن ۲۰۲۲ فروکش کرد.

در این زمان، بازار کریپتوکارنسی که در نوامبر ۲۰۲۱، برای مدت کوتاهی به ۳ تریلیون دلار ارزش کل قفل شده (TVL) رسیده بود، حدود ۲/۳ ارزش خود را از دست داد و در مجموع به زیر ۱ تریلیون دلار رسید؛ در طول ۶ ماه، ۲ تریلیون دلار از ارزش داراریی صاحبان ارزهای دیجیتال از بین رفت و حالا این اتفاق بزرگترین سقوط دلاری در تاریخ ارزهای دیجیتال به شمار می‌رود.

ارزش کل قفل شده (Total Value Locked) یا TVL معیاری برای سنجش ارزش فعلی و آتی بالقوه ارز دیجیتال در دیفای است. از پاییز سال ۲۰۲۲، دومین زمستان بازار رمزارزها (اولین زمستان در سال ۲۰۱۸ اتفاق افتاد.) رسما آغاز شده و قیمت‌ها مدت‌ها است که در پایین‌ترین سطح خود به سر می‌برند. تنها زمان نشان خواهد داد که آیا باز هم ریزش قیمتی بیشتری در بازار ارزهای دیجیتال شاهد خواهیم بود یا این روند برعکس خواهد شد؟

از پیوند بلاک‌چین و هوش مصنوعی، به پول می‌رسیم؟

جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!

Please leave this field empty.

Δ

سقوط Terra/Luna؛ ریزش قیمت هر رمزارز لونا از ۱۱۶ دلار به ۰٫۰۰۰۱ دلار

از بزرگترین بحران‌های مالی ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۲، بدون شک می‌توان به ریزش استیبل کوین ترا اشاره کرد. پروتکل Terra توسعه‌دهنده‌ی یکی از بزرگترین استیبل‌کوین‌های بازار، یعنی UST Terra بود که قیمت این کوین را سال‌ها ثابت نگه داشت، تا اینکه در نهایت UST Terra در اوایل مه ۲۰۲۲ سقوط کرد. در نتیجه‌ی کاهش شدید قیمت بیت کوین و اتریوم، UST Terra ارزش یک دلاری خود از دست داد و باعث شد افرادی که از این استیبل‌کوین به عنوان نسخه‌ی دیجیتالی دلار استفاده می‌کردند، وحشت کرده و رمزارز‌های UST Terra خود را با سرعت هرچه تمام‌تر به فروش برسانند.

همین موضوع فشار بیشتری به بازار شبکه‌ی ترا وارد کرد و تمام دست‌اندرکاران این پروژه کل ذخایر بیت کوین خود را (حدود ۳۵ میلیارد دلار) برای برگرداندن قیمت UST Terra به ۱ دلار به کار گرفتند؛ با این حال تمام این تلاش‌ها بیهوده بود و پروژه‌ی Terra نابود شد و یکی دیگر از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال رقم خورد.

با اینکه بازار ارزهای دیجیتال به نوسانات زیاد و پرشیب معروف است، اما تا قبل از فروپاشی Terra، سابقه نداشت که ارزش استیبل کوینی تا این حد سقوط کند و اغلب مردمِ بی‌اعتماد به بازار رمزارزها، برای در امان نگه داشتن سرمایه خود از نوسانات کریپتو، روی استیبل کوین‌هایی مانند UST Terra سرمایه‌گذاری می‌کردند. کمی بعد، یکی از بنیانگذاران پروژه‌ی ترا در توییتر فروپاشی پروژه‌ را اعلام کرد و شکست را پذیرفت.

دارندگان استیبل کوین UST تنها افرادی نبودند که تحت تاثیر این فروپاشی، داروندار خود را از دست دادند، ارزش توکن حاکمیتی Terra، یعنی $LUNA، افت عظیمی را تجربه کرد و قیمت آن از ۱۱۶ دلار به یک‌صدم سنت رسید و به همین راحتی در طی چند هفته ۴۵ میلیارد دلار ثروت از بین رفت. طنین فروپاشی پروژه‌ی Terra در سراسر جهان پیچید و اتفاقات ناگوار زیادی را برای بازار ارزهای دیجیتال به همراه داشت. در ماه ژوئیه، یکی از بزرگترین صندوق‌های تامین ارزهای دیجیتال (3AC)، اعلام ورشکستگی کرد و بیش از ۲٫۸ میلیارد دلار از دارایی‌های افراد از بین رفت.

در ماه ژوئن، صندوق وام‌ رمزارز سلسیوس (Celsius) نیز با کسری ۱٫۱۹ میلیارد دلاری در دفاتر خود اعلام ورشکستگی کرد و وام‌دهنده‌ای دیگری به نام Voyager Digital که در شرف فروپاشی بود هم، تعطیل شد. در نهایت، یکی از بزرگترین پلتفرم‌های کریپتو خرده‌فروشی، به نام BlockFi، مجبور شد تمام برداشت‌های مشتریان را به تعلیق درآورد تا نابود نشود و بتواند همچنان سرپا باقی بماند.

ریزش Terra/Luna در بازار ارزهای دیجیتال، ابعاد گسترده‌ای داشت و تنها به افرادی که مستقیماً این استیبل کوین را خریداری کرده‌ بودند، محدود نمی‌شد. طبق تخمین‌ها، در جریان نابودی ترا به عنوان یکی از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار از این استیبل کوین از دست رفت.

شاخص‌ترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال در تمام دوران

با اینکه در سال ۲۰۲۲، شاهد بزرگترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال بودیم، اما بازار کریپتو از زمان آغاز به کار خود در بیش از ۱۰ سال پیش، بارها سقوط کرده و دوباره به شرایط رونق بازگشته است. در ادامه برخی از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال و سقوط‌های به یاد ماندنی این بازار را با هم مرور می‌کنیم.

زمستان کریپتو در سال ۲۰۱۸؛ ریزش قیمت بیت کوین از ۱۹٬۶۶۵ دلار به تا ۶٬۸۵۲ دلار

اولین روند صعودی اصلی کریپتو به اواخر سال ۲۰۱۷ برمی‌گردد؛ این روند با بیت کوین به اوج خود رسید و سایر ارزهای دیجیتال هم در جریان آن قرار گرفتند. هیاهوی صعود بیت کوین باعث شد تا ارزش این رمزارز در مدتی کوتاه به بالاترین حد خود در آن دوران، یعنی ۱۹۶۶۵ دلار برسد و کمتر از دو ماه بعد از آن نیز، قیمت این رمزارز تا ۶٬۸۲۵ دلار سقوط کند. صعود سرخوشانه بازار ارزهای دیجیتال و سقوط تماشایی آن‌ها در مدتی کوتاه، باعث شد رسانه‌ها این دارایی‌های دیجیتال را با حباب دات کام در سال ۲۰۰۰ مقایسه کرده و فروپاشی عظیمی را برای آن‌ها پیش‌بینی کنند.

زمستان کریپتو در سال ۲۰۱۸ به عنوان یکی از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود که باعث شد این بازار ۸۰ درصد از ارزش خود را از دست بدهد و برای چندین سال در همین رکود باقی بماند. منتقدان دنیای رمزارزها این اتفاق را اولین زمستان کریپتو و پایانی برای عصر ارزهای دیجیتال نامیدند؛ این زمستان حدود دو سال به طول انجامید.

سقوط صرافی Mt. Gox؛ ریزش قیمت بیت کوین از ۱٬۱۲۷ دلار به ۳۶۰ دلار

در سال ۲۰۱۴، بازار ارزهای دیجیتال هنوز بازاری نوپا بود و مراحل ابتدایی خود را طی می‌کرد که آدم‌های عصبی و دلالانِ دارک وب شروع به سواستفاده از آن کردند و درنتیجه یکی دیگر از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال اتفاق افتاد.

در آن زمان بیت کوین، اصلی‌ترین رمزارز بازار محسوب می‌شد؛ این رمزارز در زمستان ۲۰۱۳ اولین روند صعودی قابل‌توجه خود را تجربه کرده و برای اولین بار قیمتش از هزار دلار به ۱٬۱۲۷ دلار رسیده بود. حدود ۷۰ درصد از کل حجم معاملات بیت کوین از طریق صرافی Mt. Gox انجام می‌شد؛ این صرافی در فوریه ۲۰۱۴، متوجه شد که حساب مشتریانش در حال خالی شدن است و برای بررسی این موضوع، خرید و فروش را در پلتفرم خود موقتا متوقف کرد.

بررسی‌ها نشان دادند که هکر‌ها بی‌سروصدا بیش از ۷۴۰ هزار بیت کوین، یعنی حدود ۶ درصد از کل بیت کوین در گردش در آن زمان را از این صرافی به سرقت برده‌اند که در سال ۲۰۱۴، خسارتی معادل ۴۶۰ میلیون دلار (۵۰ میلیارد دلار در نوامبر ۲۰۲۱) برآورد شد. سقوط صرافی Mt. Gox یکی از بزرگترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال در تاریخ محسوب می‌شود که طی آن فیمت بیت‌کوین‌ از ۱٬۱۲۷ دلار در نوامبر ۲۰۱۳ به ۳۶۰ دلار در ابتدای آوریل سال بعد رسید.

سقوط پلتفرم Bitconnect؛ ریزش قیمت BCC از ۵۰۹ دلار به ۸ دلار

بیت کانکت (Bitconnect) پلتفرمی تجاری بود که کاربران را تشویق می‌کرد بیت کوین‌های خود را در ازای توکن بومی BCC در این پلتفرم سپرده‌گذاری کنند. Bitconnect در ازای این سرمایه‌گذاری، وعده سود‌دهی تا ۴۰ درصد در ماه را داده بود و باعث شدن توکن بومی پلتفرمش در طی چندین ماه به طور پیوسته افزایش قیمت داشته باشد؛ تا اینکه در ابتدای سال ۲۰۱۸ این حباب ترکید و بیت کانکت سقوط کرد.

Bitconnect، زمانی که برای پاسخ‌دهی درباره‌ی سوددهی‌های نجومی تحت فشار قرار گرفت، به ربات‌های معاملاتی مرموز خود اشاره کرد و گفت که این ربات‌ها حرکت‌های بازار را زمان‌بندی می‌کنند تا برای سرمایه‌گذاران درآمدزایی داشته باشند. بسیاری از کهنه‌کارهای باتجربه بازار رمزارزها، این اقدام را آشکارا طرح پانزی (Ponzi) معرفی کرده و اعلام کردند که بازدهی ماهی ۴۰ درصد در واقع از ورود مداوم کاربران جدید به این پلتفرم و پول واریزی آن‌ها به دست می‌آید.

طرح پانزی، نوعی کلاه‌برداری است که در آن کلاه‌برداران در ازای دریافت پول از افراد ناآگاه، ماهانه یا سالانه سودهای تضمینی و نجومی دریافت می‌کنند. علی‌رغم شک و تردیدهای گسترده، سازمان‌ها امنیتی در نهایت پلتفرم Bitconnect را توقیف کردند؛ درنهایت این طرح از بین رفت و باز یکی از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال رخ داد.

در نتیجه‌ی این اتفاق، تنها در عرض یک ماه، توکن BCC از بالاترین قیمت ۵۰۹ دلاری خود به ۸ دلار سقوط کرد؛ میلیاردها ارزش در یک چشم به هم زدن از بین رفت و از بیت کانکت تنها چند میم‌ (meme) و جوک‌ اینترنتی باقی ماند.

نابودی FTX؛ ریزش قیمت FTT از ۸۵ دلار به ۰٫۸۷ دلار

صرافی FTX، پس از افت شدید ارزش بازار رمزارز‌ها در ماه مه ۲۰۲۲، به چند شرکتی که در حال فروپاشی بودند کمک مالی کرد و آن‌ها را نجات داد. این صرافی، توکنی اختصاصی به نام FTT داشت و معامله‌گران بازار رمزارزها از این توکن برای انجام کارهایی مانند پرداخت کارمزد معاملات استفاده می‌کردند. سال ۲۰۲۲، مدیرعامل صرافی بایننس، چانگ پنگ ژائو، سهامی را که در FTX داشت به بنکمن‌فرید، مدیر‌عامل FTX فروخت و پس از آن طبق گزارش‌ها مدیرعامل FTX بخشی از پول را در قالب توکن FTT به ژائو داد.

در نوامبر ۲۰۲۲ خبرگزاری کوین‌دسک گزارشی اختصاصی منتشر کرد که نشان می‌داد آلامدا ریسرچ (Alameda Research)، صندوق پوشش ریسکِ تحت مدیریت سم بنکمن‌فرید، حجمی غیرعادی از توکن‌های FTT را دراختیار داشته و این دو شرکت ارتباطات مالی تنگاتنگی با هم دارند. بایننس در واکنش به این خبر تمامی توکن‌های FTT خود را فروخت و مشتریان FTX که می‌ترسیدند این صرافی هم به سرنوشت چند شرکت ورشکست‌شده‌ی صنعت کریپتو دچار شود، در عرض سه روز درخواست برداشت ۶ میلیارد دلار پول را ثبت کردند.

صرافی FTX برای پردازش درخواست‌ها با مشکل مواجه شد و قیمت هر توکن FTT در نتیجه‌ی بحران نقدینگی از ۸۵ دلار به زیر یک دلار سقوط کرد، اما این تمام ماجرا نبود و دو شرکت وام‌دهی معروف دیگر به نام‌های Genesis Trading و BlockFi هم پس از سقوط FTX، اعلام ورشکستگی کردند و طبق گزارش‌ها، جنسیس تریدینگ هنوز ۹۰۰ میلیارد دلار به جمینی (Gemini)، یکی دیگر از صرافی‌های محبوب ازرهای دیجیتال، بدهکار است.

پس از سقوط FTX، ارزش بیت کوین به پایین ترین حد خود در سال ۲۰۲۲ رسید و سولانا، توکن پشتیبانی‌شده توسط FTX و Alameda نیز با وجود اینکه زمانی ۲۶۰ دلار ارزش داشت به زیر ۱۰ دلار سقوط کرد. نابودی FTX یکی دیگر از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال بود که در نوع خود، آسیب‌های جبران‌نا‌پذیری به این بازار وارد کرد و رمزارزهای زیادی را تحت تاثیر قرار داد.

گفتار پایانی درباره‌ بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال پدیده‌های نوظهوری هستند که از زمان پیدایش تا به امروز، با بحران‌های مالی مختلفی دست و پنجه نرم کرده‌اند. در این مقاله با برخی از مهمترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال در تاریخ و تاثیرات آن‌ها بر صرافی‌ها و مشتریانشان آشنا شدیم!

در سال ۲۰۱۴ و در جریان یکی از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال، یکی از بزرگترین صرافی‌های بیت کوین به نام Mt. Gox، حدود ۷۵۰ هزار بیت کوین از دست داد؛ این اتفاق باعث شدن تا ارزش این رمزارز به شدت کاهش کرده و بازار ارزهای دیجیتال نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. در سال ۲۰۱۶، با ایجاد یکی دیگر از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال، پروژه‌ی توسعه‌دهنده‌ی ارز دیجیتالی با نام DAO هک شد و حدود ۳٫۶ میلیون اتر به سرقت رفت؛ قیمت اتر به شدت سقوط کرد و اثرات منفی زیادی بر بازار ارزهای دیجیتال وارد داشت.

یک سال پس از بحران دائو، ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتر به شدت رشد کردند و ارزش‌شان به رکورد بالایی رسید. در همین میان، دولت چین به صورت رسمی استفاده از ارزهای دیجیتال را غیرقانونی و فعالیت‌های مرتبط با این نوع دارایی را ممنوع اعلام کرد و همین اتفاق یکی دیگر از بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال را رقم زد.

در نهایت، این رشد ناپایدار و دگرگونی در بازار رمزارزها باعث شد که ارزش این ارزها به شدت کاهش پیدا کرده و اثرات منفی زیادی بر بازار ارزهای دیجیتال وارد کند. این بحران‌ها و مشکلات مالی مشابه، نشان می‌دهند که بازار ارزهای دیجیتال هنوز در حال توسعه است؛ برخی از خرید و فروش‌ها در این بازار به‌خاطر چرخه‌های طبیعی اتفاق می‌افتند و بسیاری از پلتفرم‌ها و پروتکل‌ها تحت فشار مشروعیت مشکوک خود از بین می‌روند.

شما هم اگر به دنبال سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها هستید، به یاد داشته باشید که ارزش ارزهای دیجیتال بی‌ثبات بوده و هر لحظه احتمال سود‌آوری‌ یا ضرردهی‌ در مقیاس بالا وجود دارد. در حال حاضر به نظر می‌رسد که بازار کریپتو در روندی نزولی خود به‌سر می‌برد، اما حامیان دیرینه‌ی این حوزه معتقدند که قیمت‌های پایین فعلی، آرامشی دوره‌ای هستند و بازار ارزهای دیجیتال به زودی وارد روند صعودی بعدی خواهد شد.

فقط زمان مشخص خواهد کرد که این پیش‌بینی درست است یا نه، اما آنچه مسلم است، بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال، بخشی اجتناب‌ناپذیر از حوزه‌‌ی کریپتو هستند و بدون شک این بحران‌ها باز هم اتفاق خواهند افتاد، به همین دلیل، بهتر است حتما قبل از سرمایه‌گذاری در این بازار، مطالعه و تحقیق کافی در مورد آنها انجام دهید و با افراد متخصص در این حوزه مشورت کنید.

سوالات متداول

• بزرگترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال کدام‌اند؟ 

به‌غیر از بحران‌های مالی سال ۲۰۲۲، زمستان کریپتو در سال ۲۰۱۸، سقوط صرافی Mt. Gox، سقوط پلتفرم Bitconnect و نابودی FTX بزرگترین بحران‌های مالی بازار ارزهای دیجیتال به شمار می‌روند.

• آیا بحران‌هالی مالی بازار ارزهای دیجیتال را پشت سر گذاشته‌ایم؟ 

ارزش ارزهای دیجیتال بی‌ثبات بوده و هر لحظه احتمال سود‌آوری‌ یا ضرردهی‌ در مقیاس بالا وجود دارد؛ بحران‌ها بخشی اجتناب‌ناپذیر ادر حوزه‌‌ی کریپتو هستند و بدون شک باز هم اتفاق خواهند افتاد.