در طول تاریخ و با فراز و نشیب‌های اقتصاد، افراد بسیاری تلاش کرده‌اند این علم را بهتر بشناسند و زیر ذره‌بین قرار دهند. یکی از برجسته‌ترین آن‌ها جوزف شومپیتر، اقتصاددان اتریشی قرن نوزدهم است که نقش مهمی در این زمینه ایفا کرده است. مهم‌ترین نظریه او «تخریب خلاق» بود؛ مفهومی که نشان می‌دهد نوآوری‌ها چگونه با کنار زدن ساختارهای قدیمی، چرخه‌های تازه‌ای در اقتصاد و بازارهای مالی ایجاد می‌کنند.
اما پرسش مهم اینجاست: آیا این چرخه‌ها هنوز هم در بازارهای امروزی، به‌ویژه بازار رمزارزها، تکرار می‌شوند؟ و اگر چنین است، چگونه می‌توان در هر چرخه بهترین تصمیم‌های سرمایه‌گذاری را گرفت؟ در ویدیوکستی که در ابتدای این مطلب قرار داده‌ایم، به بررسی این پرسش و موضوعات مرتبط دیگری پرداخته‌ایم. در این گفت‌وگو با حضور علیرضا محمدی به عنوان مهمان، تلاش کرده‌ایم ابعاد گوناگون چرخه‌های بازار رمزارزها را بررسی و تحلیل کنیم.
نظریه تخریب خلاق؛ موتور پیشرفت اقتصاد
شومپیتر معتقد بود اقتصاد روندی ثابت و خطی ندارد؛ بلکه هر پیشرفت و رشدی که در طول تاریخ اقتصاد رخ داده، نتیجه نوآوری‌ها و همزمان کنار گذاشته شدن ایده‌های قدیمی بوده است. او این فرآیند را «تخریب خلاق» نامید؛ پدیده‌ای که نظم موجود را برهم می‌زند و بنیان‌های تازه‌ای را برای رشد و پیشرفت می‌سازد.
این مفهوم نه تنها در اقتصاد، بلکه در تمام صنایع نیز قابل مشاهده است. برای نمونه، دوربین‌های آنالوگ را به خاطر آورید که با ورود دوربین‌های دیجیتال از رده خارج شدند و امروزه دیگر کاربردی ندارند. این تغییر از یک‌سو باعث ورشکستگی تولیدکنندگان قدیمی شد؛ اما از سوی دیگر، انقلابی در صنعت تصویر‌برداری رقم زد و فرصت‌های جدیدی را برای خلق آثار بهتری ایجاد کرد.
همین الگو را امروز در اقتصاد نیز می‌بینیم؛ به‌طور مثال، بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال را می‌توان نمونه‌ای از تخریب خلاق دانست که ساختار سنتی بانکداری را به چالش کشیده‌اند و نوآوری تازه‌ای در جامعه ایجاد کرده‌اند.
چرخه‌های اقتصادی از نگاه شومپیتر
شومپیتر باور داشت این تخریب خلاق چرخه‌هایی از رکود و رونق را به وجود می‌آورد؛ چرا که با جابه‌جایی ارزش از صنایع قدیمی به صنایع جدید، دوره‌های رشد و افول در اقتصاد پدید می‌آیند. او این چرخه‌ها را در پنج مرحله خلاصه می‌کند:
۱. معرفی نوآوری
۲. گسترش
۳. اشباع
۴. رکود
۵. باز‌یابی یا احیا
جالب اینجاست که چرخه‌های شومپیتر شباهت زیادی به چرخه‌های بازارهای مالی دارند. در بازار نیز معمولا چهار فاز تکرار می‌شود:
- انباشت (Accumulation): سرمایه‌گذاران هوشمند به آرامی وارد بازار می‌شوند.
- رونق (Markup): فعالیت سرمایه‌گذاران هوشمند اوج می‌گیرد و قیمت‌ها با سرعت زیادی رشد می‌کنند.
- توزیع (Distribution): بازیگران اصلی شروع به فروش دارایی‌های خود می‌کنند.
- سقوط یا رکود (Markdown): بازار افت می‌کند و سرمایه‌گذاران خرد که دیر‌تر وارد بازار شده‌اند، با ضرر مواجه می‌شوند.
با این حال، امروزه درباره این چرخه‌ها بحث‌هایی مطرح است. برخی معتقدند چرخه‌های بازار دیگر مانند گذشته تکرار نخواهند شد؛ اما آیا این ادعا حقیقت دارد؟!
در همین زمینه و برای بررسی این ادعا، در این ویدیو‌کست و با حضور علیرضا محمدی، موضوعات مختلفی به چالش کشیده شده است؛ از جمله:
- وضعیت فعلی بازار چگونه است؟
- آیا چرخه‌های بازار دیگر تکرار نمی‌شوند؟
- در هر چرخه چگونه می‌توان با تحلیل تکنیکال و فاندامنتال سرمایه‌گذاری بهتری داشت؟
- بهترین زمان ورود به بازار در هر مرحله کدام است؟
- و در نهایت، مدیریت سرمایه چگونه می‌تواند ما را از سقوط در روند‌های نزولی نجات دهد؟
