فلش لون (Flash Loan)؛ وام آنی بدون وثیقه ارز دیجیتال

فلش لون (Flash Loan) وام بدون وثیقه‌ای است که در تعدادی از پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) مبتنی بر شبکه اتریوم رایج است.

این نوع وام‌ها به دلیل استفاده از آن‌ها برای بهره‌برداری از تعدادی پروتکل‌های آسیب پذیر دیفای که منجر به ضرر میلیون‌ها دلاری می‌شود، خبرساز شده‌اند. با این حال، طرفداران استدلال می‌کنند که فلش لون‌ها ابزاری نوآورانه و مفید برای آربیتراژ و معاملات سریع به دنیای مالی ارائه می‌دهند که تا قبل از بلاک چین امکان‌پذیر نبود.

اکثر ما با وام‌های معمولی بدون وثیقه آشنا هستیم. وام‌دهنده (بانک‌ها یا موسسات خصوصی) به متقاضی وام مقداری پول قرض می‌دهد تا طی مدت زمان مشخصی بازپرداخت شود. در این مدت، به‌خاطر این‌که وام‌دهنده مدتی به پول خود دسترسی نداشته است، مبلغی را به عنوان سود دریافت می‌کند. فلش لون‌ها نیز عملکردی مشابه وام‌های معمولی دارند، اما با یک سری تفاوت‌های اساسی!

در این مقاله قصد داریم به این موضوع‌ها بپردازیم که فلش لون چیست؟ چه مزایا و کاربردهایی دارد و بهترین پلتفرم دریافت آن کدام است؟ برای دستیابی به پاسخ این سؤالات، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

فلش لون چیست؟

فلش لون یا به‌عبارت‌دیگر وام آنی، وام بدون ضامن و وثیقه است که در برخی از پروتکل‌های دیفای وجود دارد. در این نوع وام هیچ نیازی به وثیقه و ضامن نیست؛ چرا که وام بلافاصله در همان تراکنش بازپرداخت می‌شود.

به‌عنوان‌مثال، ممکن است متوجه شوید که صرافی X رمزارز خاصی را به قیمت ۱ دلار می‌فروشد، درحالی‌که صرافی Y همان رمزارز را با قیمت ۲ دلار به فروش می‌رساند؛ بنابراین، شما می‌توانید از قراردادهای هوشمند برای گرفتن وام آنی ۱۰۰ دلاری از همان ارز دیجیتال در صرافی X استفاده کرده و آن ارز را خریداری کنید و در صرافی Y به قیمت ۲۰۰ دلار بفروشید. در نهایت با بازپرداخت وام، ۱۰۰ دلار سود کرده‌اید.

این نوع وام می‌تواند در موارد خاصی مفید باشد، به‌عنوان‌مثال برای معامله‌گرانی که به دنبال سود سریع از فرصت‌های آربیتراژ هستند، یا زمانی که دو بازار قیمت‌گذاری متفاوتی برای یک ارز دیجیتال ارائه می‌دهند.

پلتفرم وام‌دهی اتریوم Aave این ایده را در اوایل سال ۲۰۲۰ آغاز کرد. این مفهوم جدید است و هنوز پیچیدگی‌های زیادی دارد؛ بااین‌حال، در میان کاربران مورد استقبال قرار گرفته است. در این راستا، Aave در مستندات خود آورده است: «هیچ سرویس وامی قابل‌مقایسه با فلش لون نیست.»

به‌غیراز Aave، وام‌های آنی dYdX، DEX و Uniswap نیز محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. برای مثال، در یونی سواپ، «مبادله فلش» به کاربران اجازه می‌دهد توکن‌های مبتنی بر اتریوم را که با توکن‌های دیگر جفت شده‌اند، برداشت یا پس بگیرند.

وام آنی چه مزایایی دارد؟

در حالت کلی فلش لون‌ها دارای مزایا و ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که در زیر به آن‌ها می‌پردازیم:

قراردادهای هوشمند

وام‌های فلش از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند؛ ابزارهایی که توسط بلاک چینی فعال می‌شوند و اجازه نمی‌دهند سرمایه‌ها دست‌به‌دست شوند، مگر اینکه قوانین خاصی وجود داشته باشد. در مورد فلش لون، قاعده این است که وام‌گیرنده باید وام را قبل از پایان تراکنش بازپرداخت کند، در غیر این صورت قرارداد هوشمند معامله را معکوس می‌کند؛ به‌عبارت‌دیگر، گویی وام از ابتدا ارائه داده نشده است.

از پیوند بلاک‌چین و هوش مصنوعی، به پول می‌رسیم؟

جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!

Please leave this field empty.

Δ

وام بدون وثیقه

اغلب وام‌دهندگان از متقاضیان می‌خواهند که با ارائه وثیقه، آن‌ها را از بازگشت وجه خود مطمئن کنند؛ اما در وام آنی، نیازی به وثیقه نیست. این فقدان وثیقه به این معنی نیست که وام‌دهنده پول خود را پس نمی‌گیرد؛ فقط به روشی دیگر برگردانده می‌شود. به‌جای ارائه وثیقه، وام‌گیرنده باید پول را فوراً پس دهد که ما را با ویژگی بعدی آشنا می‌کند.

آنی

معمولاً اخذ و انجام وام شامل فرایندی طولانی است. اگر متقاضی وام تأیید شده و وام به او تعلق گیرد، معمولاً باید آن را به طور پیوسته، در طی چند ماه یا چند سال، بازپرداخت کند. درحالی‌که فلش لون همان‌طور که از نامش پیداست، آنی است. قرارداد هوشمندی باید در همان تراکنشی که وام داده می‌شود، اعمال شود. این بدان معناست که وام‌گیرنده باید تا قبل از پایان تراکنش که معمولاً چند ثانیه است، از سایر قراردادهای هوشمند برای انجام معاملات فوری با سرمایه قرض گرفته شده استفاده کند.

تأمین نقدینگی و مدیریت ریسک

یکی از مهم‌ترین مزایای وام فلش لون این است که می‌توان از آن برای تأمین نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز و استخرهای نقدینگی استفاده کرد. همچنین، این نوع وام‌ها می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک نیز به کار روند.

بدون چک اعتباری

وام‌های آنی بدون مجوز هستند و شامل بررسی اعتبار و انجام فرایندهای سنتی پذیره نویسی می‌شوند؛ بنابراین، به‌راحتی می‌توان آن‌ها را دریافت کرد و به سودهای خوبی دست یافت.

کارمزد پایین‌تر

فلش لون‌ها می‌توانند مقرون‌به‌صرفه‌تر از پلتفرم‌های وام‌دهی سنتی باشند؛ زیرا نیازی به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها و مؤسسات اعتباری نیست و کلیه فرایند وام‌دهی به‌صورت مستقیم صورت می‌گیرد.

فلش لون چگونه کار می‌کند؟

به زبان ساده، با وام فلش، وجوهی را برای اجرای تراکنش خاصی قرض می‌گیرید و بلافاصله در همان تراکنش برمی‌گردانید. این امر با استفاده از قراردادهای هوشمند میسر می‌شود؛ بنابراین همه اعمال خودکار هستند و شرایط وام فلش شما، مانند بازگرداندن فوری وجوهتان، از پیش تعیین شده است. به طور مؤثر، وام‌های آنی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا از مقدار زیادی اهرم برای معامله خاصی استفاده کرده و به آن‌ها اجازه می‌دهد سود خود را افزایش دهند.

برای درک بهتر بیایید با یک مثال پیش رویم. در این مثال از پلتفرم Aave استفاده کرده و مراحل دریافت فلش لون را به زبان ساده مطرح می‌کنیم:

• شما برای فلش لون در Aave درخواست می‌دهید.
• برای معامله خود، منطق دلخواهی ایجاد می‌کنید. منظور از منطق دلخواه یک سری معاملات فرعی نظیر فروش، مبادله و غیره است که امیدوارید به سود منجر شوند. هر رشته تراکنش‌هایی که ایجاد کنید، آخرین تراکنش شما همیشه باید بازپرداخت وام باشد.
• شما وام را بازپرداخت می‌کنید، کارمزد معامله را می‌پردازید و به‌احتمال زیاد سود می‌کنید.

این نسخه ساده شده از نحوه عملکرد وام آنی در Aave است. برای اجرای فلش لون‌ها در واقع به دانش کاملی از تراکنش‌ها، برنامه‌نویسی و قراردادهای هوشمند اتریوم نیاز دارید؛ در حال حاضر برای اکثر پلتفرم‌های دیفای همین داستان وجود دارد. اگرچه برخی از پروتکل‌ها مانند DeFiSaver فرایندهای ساده‌تری را برای این منظور ارائه می‌دهند.

ازآنجایی‌که این نوع وام از قرارداد هوشمند با شرایط از پیش تعیین شده استفاده می‌کند، اگر هر بخشی از تراکنش کلی شکست بخورد، کل تراکنش با شکت مواجه می‌شود. این مفهومی است که به‌عنوان «اتمی» شناخته می‌شود، اما برای قراردادهای هوشمند، فقط به این معنی است که معامله باید کاملاً موفق شود یا کاملاً شکست بخورد؛ هیچ حد وسطی وجود ندارد.

کاربرد فلش لون چیست؟

اکنون می‌دانید که فلش لون چیست و چگونه کار می‌کند؛ بااین‌حال سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا کسی از وام فلش استفاده می‌کند؟ در واقع، وام آنی چه کاربردی دارد؟ پاسخ کاملاً ساده است: اهرم!

فلش لون‌ها ابزاری برای به‌دست‌آوردن سود قابل‌توجه هستند؛ بدون اینکه سرمایه در معرض خطر قرار گیرد. رایج‌ترین دلایلی که سرمایه‌گذاران ممکن است از وام آنی استفاده کنند، عبارت‌اند از:

• آربیتراژ: معامله‌گران آربیتراژ با جستجوی اختلاف قیمت بین صرافی‌ها سود می‌برند. البته، این اختلافات معمولاً کوچک هستند، اما اگر از وام فلش برای ارتقای گسترده موقعیت خود استفاده کنید، میزان سود نیز به‌مراتب افزایش می‌یابد.
• معاوضه وثیقه: مبادله وثیقه در کریپتو به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که وثیقه‌ای را که برای گرفتن وام استفاده کرده‌اند، در برنامه وام‌دهی چند وثیقه‌ای مانند Compound تغییر دهند.
• کارمزدهای تراکنش کمتر: وام‌های آنی معمولاً چندین تراکنش را در یک تراکنش ترکیب می‌کنند؛ بنابراین در برخی موارد، می‌تواند هزینه‌های سنگین پرداخت شده توسط کاربران را نیز کاهش دهد.

بهترین پلتفرم برای دریافت وام فلش لون چیست؟

ازآنجایی‌که فلش لون‌ها روزبه‌روز محبوب‌تر می‌شوند و کاربران زیادی مشتاق استفاده از آن هستند، پلتفرم‌هایی گوناگونی نیز در این راستا قدم برداشته و وام‌های آنی ارائه می‌دهند. پلتفرم‌های محبوب دیفای که این نوع وام را فعال کرده‌اند، عبارت‌اند از:

• آوه (Aave): پلتفرم وام‌دهی که اساساً مبتنی بر بلاک چین اتریوم است.
• Equalizer Finance: پلتفرم وام فلش لون اختصاصی برای بازارهای اتریوم، زنجیره هوشمند بایننس، پالیگان و آپتیمیزم.
• Furucombo: جمع‌کننده دیفای چند زنجیره‌ای که برای ساده‌سازی، بهینه‌سازی و خودکار کردن معاملات دیفای طراحی شده است.
• یونی‌سواپ (Uniswap): صرافی غیرمتمرکزی که به کاربران اجازه می‌دهد تا توکن‌های اتریوم را بدون نیاز به حساب یا کارمزد معامله کنند.
• dYdX: صرافی غیرمتمرکزی است که نرخ بهره در آن صفر است و فقط سه رمزارز اتریوم، دای و یو اس دی سی (USDC) در آن فعال هستند.

امنیت Flash Loans چگونه تأمین می‌شود؟

مانند بسیاری از مشکلات تکنولوژیکی، راه‌هایی برای جلوگیری از استفاده افراد با نیت بد از فلش لون‌ها وجود دارد. توسعه‌دهندگان اکنون می‌توانند از نرم‌افزارهای دفاعی برای شناسایی و جلوگیری از طرح‌های دست‌کاری قیمت به طور خودکار استفاده کنند.

همچنین، پروتکل‌های قیمت‌گذاری غیرمتمرکز تضمین می‌کنند که همه پلتفرم‌ها قیمت‌گذاری دقیق ارزهای دیجیتال را ارائه می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود تا معاملات وام صادقانه‌تر انجام شده و تغییر قیمت برای هکرها سخت‌تر شود.

بااین‌حال، وجود حملات در این نوع وام انکارنا‌پذیر است. گاهی هکرها راه‌های نفوذ را به نحوی پیدا کرده و دارایی‌های ارزشمندی را به سرقت می‌برند. این نوع حملات با عنوان «حمله فلش لون» شناخته می‌شود.

حمله فلش لون چیست؟

فلش لون فناوری نسبتاً جدیدی است؛ بنابراین مستعد حملات هکرها و کاربران مخربی است که سعی می‌کنند سیستم را بازی داده و از آن به نفع خود استفاده کنند.

از نظر فنی، سارق یا هکر به‌عنوان وام‌گیرنده ظاهر می‌شود و از پروتکل وام‌دهی، وام آنی می‌گیرد. سپس از پروتکل برای دست‌کاری بازار و فریب‌دادن وام‌دهنده استفاده می‌کند. در برخی موارد، مهاجمان فرصت‌های آربیتراژی را برای بهره‌برداری از قراردادهای هوشمند آسیب‌پذیر ایجاد می‌کنند. به‌این‌ترتیب، مهاجمان می‌توانند توکن‌ها را به قیمت ارزان خریداری کنند یا آن‌ها را با قیمت‌های بالاتر به قراردادهای سوءاستفاده شده بفروشند.

بیاید نگاهی به نمونه‌هایی از حملات رخ‌داده تاکنون بیندازیم:

• در اکتبر ۲۰۲۰، مهاجمی از یک وام آنی برای سوءاستفاده از آسیب‌پذیری موجود در پروتکل Harvest Finance استفاده کرد و تقریباً ۲۴ میلیون دلار سود به دست آورد.
• در می ۲۰۲۱، مهاجمی از فلش لون برای دست‌کاری قیمت توکن بومی زنجیره هوشمند بایننس (BNB) و سوءاستفاده از پروتکل PancakeBunny استفاده کرد. مهاجم با قرض گرفتن مقدار زیادی BNB و تعویض آن با توکن‌های دیگر، عدم تعادل قیمتی قابل‌توجهی ایجاد کرد. آن‌ها سپس توکن‌ها را در بازار دامپ کردند و باعث شدند قیمت تا بیش از ۹۵ درصد کاهش یابد.
• در آوریل ۲۰۲۲، مهاجمی از این نوع وام برای به‌دست‌آوردن مقدار زیادی توکن Beanstalk STALK استفاده کرد. با به‌دست‌آوردن این توکن‌ها، قدرت رای کافی برای تصویب پیشنهادی حکومتی را کسب کرد و تمام وجوه موجود در پروتکل را به کیف پول خود انتقال داد.
• در مارس ۲۰۲۳، شرکت پلتفرم دیفای مستقر در بریتانیا ،Euler، بالغ بر 196 میلیون دلار گزارش شده را به دلیل حمله فلش لون از دست داد. این حمله برای اولین‌بار توسط محققان امنیتی در PeckShield، شرکت امنیت بلاک چینی و تجزیه‌وتحلیل داده، کشف شد.

FBI برای جلوگیری از چنین حملاتی، آزمایش دقیق، نظارت در زمان واقعی و ایجاد طرح واکنش به حادثه را توصیه می‌کند که شامل هشدار به سرمایه‌گذاران در هنگام شناسایی بهره‌برداری از قرارداد هوشمند، آسیب‌پذیری‌ها یا سایر فعالیت‌های مشکوک است.

اوراکل‌های قیمت‌گذاری غیرمتمرکز مانند چین لینک (Chainklink) یا Band Protocol نیز می‌توانند اطمینان حاصل کنند که داده‌های قیمت مورداستفاده توسط پروتکل‌های دیفای دقیق و مقاوم در برابر دست‌کاری هستند.

گفتار پایانی

فلش لون‌ها به ابزاری مهم در اکوسیستم دیفای تبدیل شده‌اند. افراد زیادی به کمک این نوع وام توانسته‌اند سود قابل‌توجهی را به دست آورده و درآمد خوبی داشته باشند. این وام‌ها هیچ نیازی به وثیقه ندارند و همین موضوع باعث شده تا افراد بدون سرمایه اولیه بتوانند وام بگیرند. البته که این وام با وام‌های سنتی و معمولی تفاوت‌های اساسی دارد و مدت‌زمان بازپرداخت آن چند ثانیه تا چند دقیقه است.

Flash Loan با تمام مزایایی که دارد، می‌تواند ریسک‌ها و خطراتی نیز به همراه داشته باشد. ازاین‌رو، توصیه می‌کنیم که حتماً تدابیر امنیتی را لحاظ کرده و از ابزارهای امنیتی برای این منظور استفاده کنید.

آیا تابه‌حال، وام فلش لون دریافت کرده‌اید؟ به چه میزان سود دست یافتید؟ تجربیات خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک گذارید.