هدف استفاده از فناوری بلاک چین (BCT) در سیستم بانک خون، اطمینان از دریافت خون ایمن به بیمار است. این مهم را میتوان توسط نهادهای مختلف در زنجیره اهدای خون به دست آورد. بلاک چین تأیید کیفیت و انقضای خون را از زنجیره بلوکی که فاکتور اعتماد مورد نیاز را فراهم میکند، به دست میآورد. جزئیات اهداکننده نیز میتواند توسط مراکز جمعآوری تأیید شود تا از حذف اهداکنندگانی که به هر دلیلی خون ناایمن دارند، اطمینان حاصل کند. به طور کلی با استفاده از سیستم بلاک چین همه ذینفعان قادر خواهند بود از در دسترس بودن خون در بانکهای خون مختلف مطلع شوند.
در این مقاله برآنیم تا شما را با انواع چالشهای موجود در سیستم اهدای خون فعلی آشنا کرده و سپس به توضیحاتی در مورد استفاده از سیستم بلاک چین در اهدای خون بپردازیم.
چالشهای سیستم اهدای خون فعلی
در این قسمت مثالی از سیستم اهدای خون فعلی در کشور هند را در نظر گرفته ایم. در هند ۹۰ درصد اهدای خون در کمپهایی که توسط سازمانهای مختلف برپا شده انجام میشود. در حالی که تمام خونهای اهدایی مرحله آزمایش را طی میکنند و خون سالم از آنها جدا میشود، گاهی اوقات خون ناایمن نیز میتواند در این آزمایشها نفوذ کرده و به بیماران اهدا گردد و منجر به مرگ وی شود.
بزرگترین چالش سیستم اهدای خون سنتی، راه اندازی یک مخزن خون، احراز هویت اهداکننده، شناسایی و مهمتر از آن فیلتراسیون اهداکننده بر اساس سوابق واجد شرایط بودن یا نبودن آن است. این امر باعث میشود که بستری متمرکز برای اهداکنندگان خون وجود نداشته باشد.
سازمان ملی کنترل ایدز (NACO) گزارشهایی در مورد انتقال خونهای آلوده ارائه داده است که طی آن ابتلا به HIV افزایش یافته است. علی رغم آخرین روشهای آزمایشی که منجر به کاهش ابتلا به این بیماریهای کشنده میشود، مشکلات بسیاری در این زمینه همچنان در حال افزایش است. یکی از دلایل اصلی بروز این نوع مشکلات، عدم وجود ثبت نام متمرکز اهداکنندگان خون و برنامه منحصربهفرد شناسایی اهداکنندگان بوده است. به دلیلعدم ثبت نام متمرکز اهداکنندگان، آنها در جریان اهدای خون قبلی خود در یک بانک خون خاص، مجددا در کمپهای اهدای خون متعددی اقدام به اهدا میکنند.
چالش دیگر در مدیریت چرخه خون، شکاف در میزان تقاضا و عرضه است. از یک طرف درصد قابل توجهی از بیماران خون مورد نیاز خود را دریافت نمیکنند و از طرف دیگر درصدی از خونهای سالم و ایمن به دلیل اتمام تاریخ انقضا هدر میروند. اهدای خون بیشتر در زمانهای خاصی با توجه به مناسبتها صورت میگیرد در صورتی که شاید ارتباط متناسبی با میزان تقاضای واقعی آن در زمان خاص وجود نداشته باشد. بهترین راه حل این است که همه ذینفعان اکوسیستم خون روی یک پلتفرم واحد قرار گرفته و محرکها با نیازهای واقعی منطقهای هماهنگ شوند. باید راه حلی نوین و با استفاده از بهروزترین تکنولوژیها ایجاد شود تا هیچ گونه مشکلی در فرایند اهدای خون جهانی وجود نداشته باشد.
سیستم بلاک چین چیست؟
بلاک چین یک فناوری دفتر کل مشترک را ارائه میدهد که شرکت کنندگان در یک شبکه تجاری میتوانند از آن برای ثبت تاریخچه تراکنشهای تجاری که غیرقابل تغییر و دستکاریاند، استفاده کنند. بلاک چین از اجماع برای انجام معاملات به دفتر کل استفاده میکند. هر عضو از این سیستم یک نسخه از دفتر کل یکسان دارد.
بنابراین منشأ دارایی و قابلیت ردیابی شفاف و قابل اعتمای دارد. از بلاک چین میتوان در هر صنعتی استفاده کرد. بلاک چین یک ساختار داده توزیعشده و تکراری است که بین اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته میشود. چندین گره به یک زنجیره بلوک متصل میشوند و شبکه را تشکیل میدهند. هر گره میتواند تغییرات تراکنشی ایجاد کند و هر بلوک زنجیره فهرستی از تراکنشها و هش بلوک قبلی را نشان میدهد.
Hyperledger Sawtooth، یک پلتفرم بلاک چین سازمانی برای ساخت، استقرار و اجرای دفتر کل توزیع شده است. انتزاع قرارداد هوشمند ارائه شده توسط Sawtooth به توسعه دهندگان برنامه اجازه میدهد تا به زبان مورد نظر خود کدنویسی کنند. این پلتفرم توسعه راه حلهای بلاک چین را با جداسازی سیستم اصلی از حوزه برنامه تسهیل میکند.
برنامه نویسان میتوانند قوانین تجاری مناسب برای برنامه خود را با استفاده از زبان برنامهنویسی مورد نظر و بدون نیاز به دانستن طراحی اساسی سیستم اصلی مشخص کنند. طراحی اصلی Sawtooth به برنامههای کاربردی اجازه میدهد قوانین تراکنش، مجوزها و الگوریتمهای اجماع را انتخاب کنند که از الزامات تجاری منحصر به فرد آنها پشتیبانی میکند.
بررسی سیستم بلاک چین و ارتباط آن با فرایند اهدای خون
حال که با فرایند کار بلاک چین آشنا شدید پیادهسازی این سیستم برای فرایند اهدای خون را راحتتر متوجه خواهید شد. این شبکه بستری را بین بیمارستانها و مراکز اهدای خون فراهم میکند به طوری که بیمارستان خون سالم مورد نیاز برای هر بیمار را در کمترین زمان ممکن دریافت کند. این فرایند بدین صورت اجرا میشود. که اطلاعات هر شخص اهداکننده در زمان اهدای خون روی واحد خونی که شامل بارکد است، بارگذاری میشود. این اطلاعات اسکن شده و وارد یک بلاک میشوند. هر بلاک ایجاد شده به بلاک قبلی میپیوندد و بدین صورت زنجیره بلاک چین تشکیل میشود.
بیمارستانها به صورت آنلاین به این شبکه دسترسی داشته و واحد خون متناسب با نیاز خود را در مراکز اهدای خون مرتبط جستوجو کرده و برای درخواست آن اقدام میکنند. مورد استفاده از بانک خون، ثبت تراکنشها از ثبت اهداکننده تا بیمارستان، ویژگیهایی مانند گروه خونی، تاریخ انقضای خون، دمای حفاظت از خون، در دسترس بودن و یا نبودن خون مورد نظر، اطمینان از کیفیت آن و موارد بسیار دیگر روی گرهی که در بلاک چین است، ذخیره میشود.
مزایای استفاده از بلاک چین در اهدای خون
- کیفیت خون را میتوان با هر گرهای از زنجیره تشخیص داد.
- تاریخ اهدای خون را میتوان برای هر گره به دست آورد.
- جزئیاتی مانند انقضای خون در هر مرحله قابل بررسی است.
- یکپارچگی نمونه تا زمانی که به دست گیرنده برسد، حفظ میشود.
- با توجه به اطلاعات در بانکهای خون، خون مورد نیاز همیشه در دسترس خواهد بود.
جمعبندی
سیستم بلاک چین، یک سیستم پیشرفته غیرمتمرکز است که اطلاعات در آن بدون هیچ گونه دستکاری و تغییر ذخیره میشود. به دلیل این ویژگی امروزه از این فناوری در تمام سیستمهای جهانی استفاده میشود. بلاک چین فقط منحصر به ارزهای دیجیتال و معاملات آن نیست بلکه در فرایند اهدای خون با ثبت اطلاعات و مدیریت درست آنها نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
سوالات متداول!
- مزایای استفاده از بلاک چین در اهدای خون چیست؟
با کمک بلاک چین میتوان سلامت خون اهدا شده، تاریخ انقضای آن و موجودی بانک خون را به صورت لحظهای بررسی کرد.
- بلاک چین چهطور به سیستم اهدای خون کمک میکند؟
بلاک چین با تأیید کردن کیفیت و تاریخ انقضای خون از زنجیره بلوکی که فاکتور اعتماد و سلامت خون را فراهم میکند، سبب میشود دریافتکنندگان آن در هر زمان خون سالم را دریافت کنند.