شاخص فاندامنتال دارایی، روشی جدید و جامع برای ارزیابی کیفیت و سلامت پروژههای ارز دیجیتال است که بر اساس سه معیار اصلی، فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده و بلوغ بازار محاسبه میشود.
شاخص FCAS یا شاخص فاندامنتال دارایی، شاخصی برای اندازهگیری و ارزیابی سلامت و کارایی پروژههای ارز دیجیتال است. این شاخص از بررسی سه معیار اصلیِ فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده و بلوغ بازار بهدست میآید و نشان میدهد که هر پروژهای از نظر فاندامنتال چقدر قوی و پایدار است. شاخص FCAS در بازهای از صفر تا هزار قابل اندازهگیری است و عدد بالاتر باشد، نشاندهنده بهتر بودن پروژه است. اما چرا به چنین شاخصی نیاز داریم؟
بازار ارزهای دیجیتال، بازاری نوپا، پویا و در حال رشد است و روزبهروز، شاهد ظهور پروژههای جدیدتر و نوآورانهتری در آن هستیم. این پروژهها معمولا با استفاده از فناوری بلاک چین، راهحلهای جذاب و خلاقانهای برای برطرف کردن مشکلات مختلف ارائه میدهند. برای مثال، بیت کوین، سامانهای برای پرداخت الکترونیک جهانی، اتریوم، بستری قابلبرنامهریزی برای قراردادهای هوشمند و چین لینک، شبکه اطلاعات آفچین را ارائه میدهد.
با توجه به تنوع و تعداد زیاد پروژههای رمزارزی، سرمایهگذاران، تحلیلگران، کاربران و علاقمندان به این حوزه، به روشی قابلاعتماد و استاندارد برای سنجش و مقایسه کارایی، سودآوری، رشد و پتانسیل آینده این پروژهها نیاز دارند. در حال حاضر، بسیاری از سرمایهگذاران فقط براساس قيمت و بازدهی يك دارایی ديجيتالی، برای فعالیت در بازار تصميم میگيرند كه رویکردی كاملا نادرست و خطرناک است.
قيمت هر دارایی ديجيتال ممكن است به دليل عوامل مختلفی مانند تقاضا، اخبار، احساسات بازار و غيره نوسان داشته و واقعی نباشد؛ برای این که بتوانیم بهطور دقیق و علمی ارزش پروژهای را تعیین کنیم، باید به فاکتورهای بنیادی آن توجه کنیم. فاکتورهای بنیادی شامل مواردی مانند هدف، راهبرد، تیم، محصول، فناوری، رقابت، جامعه، بازار و غیره هستند که نشان میدهند که هر پروژه، تا چه اندازه محکم، معتبر، منحصربهفرد و پرسود است.
اما چگونه میتوان این فاکتورهای بنیادی را بهطور کمی و کیفی اندازهگیری و ارزیابی کرد؟ اینجا است که نقش شاخص فاندامنتال دارایی مطرح میشود. شاخص FCAS، شاخصی جامع است که با استفاده از دادههای زنجیرهای، کدها، بازار و جامعه، سطح سلامت و کارایی پروژهها را محاسبه کرده و به سرمایهگذاران، تحلیلگران و کاربران کمک میکند تا بتوانند پروژههای ارز دیجیتال را بهطور علمی و استاندارد سنجیده و مقایسه کنند و تصمیمات بهتر و آگاهانهتری بگیرند.
پیشتر در مقالههای معرفی شاخص میانگین محدوده واقعی (ATR) و شاخص ترس و طمع در بازار کریپتو درباره برخی از شاخصهای مطرح در تحلیل فاندامنتال صحبت کردیم، حال در این مقاله از بیت پین، قصد داریم با شاخص فاندامنتال دارایی یا شاخص FCAS، معیارها، امتیازدهی و مزایا و معایب آن آشنا شویم.
شاخص فاندامنتال دارایی یا شاخص FCAS چیست؟
شاخص FCAS یا شاخص فاندامنتال دارایی (Fundamental Crypto Asset Score)، شاخصی برای اندازهگیری و ارزیابی سلامت و کارایی پروژههای ارز دیجیتال است. این شاخص با استفاده از دادههای موجود در زنجیره، کد منبع، بازار و جامعه، سطح فاندامنتال پروژهها را محاسبه کرده و پایداری آنها را نشان میدهد. فاندامنتال دارایی در بازهای از صفر تا هزار قابل اندازهگیری است و عدد بالاتر حاکی از بهتر بودن پروژه است.
شاخص فاندامنتال، به ما کمک میکند تا پروژههای ارز دیجیتال را بهطور کامل و جزئی بشناسیم و ارزش آنها را بهطور علمی و استاندارد تعیین کنیم. این شاخص میتواند ابزاری قدرتمند برای تحلیل فاندامنتال باشد و ما را در انتخاب پروژههای سرمایهگذاری مناسب، راهنمایی کند. با استفاده از شاخص FCAS، میتوانیم پروژههای ارز دیجیتال را مقایسه کرده و تصمیمات بهتر و آگاهانهتری بگیریم.
شاخص فاندامنتال دارایی، براساس سه معیار اصلی تشکیل شده است که هرکدام نشاندهنده جنبهای از فاندامنتال پروژه است: این سه معیار عبارتاند از فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده و بلوغ بازار. هر یک از این سه معیار با استفاده از دادههای مختلف بهطور خودکار و هوشمندانه محاسبه میشوند و در نهایت به عددی بین صفر تا هزار میرسند. علاوهبراین، رتبه شاخص فاندامنتال دارایی به صورت حروف الفبای انگلیسی نمایش داده میشود که S بالاترین و F پایینترین رتبه است.
معیارهای شاخص FCAS در دنیای ارز دیجیتال چیست؟
همانطور که گفتیم شاخص فاندامنتال دارایی یا شاخص FCAS، از بررسی سه معیار اصلی فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده و بلوغ بازار بهدست میآید و پایداری هر پروژه را از نظر فاندامنتال بررسی میکند:
- فعالیت کاربر (User Activity)، یکی از سه معیار شاخص فاندامنتال دارایی است که نشان میدهد که چقدر کاربران با پروژهای تعامل دارند. این معیار با استفاده از دادههای زنجیرهای، تعداد و حجم تراکنشها، تعداد و نوع آدرسهای فعال، توزیع ثروت و غیره محاسبه میشود؛ فعالیت کاربران نشان میدهد که هر پروژه، تا چه اندازه مورد استفاده و پذیرش قرار گرفته و جامعه چقدر آن را حمایت میکند.
- رفتار توسعهدهنده (Developer Behavior)، معیار دیگر شاخص FCAS است که نشان میدهد توسعهدهندگان هر پروژه تا چه اندازه فعال و متعهد هستند. این معیار با استفاده از دادههای کد منبع باز، تعداد و کیفیت الزامات، تغییرات در ظرفیت، توسعه و بهبود قابلیتها، رفع خطاها و … محاسبه میشود. رفتار توسعهدهنده نشان میدهد که پروژه چقدر در حال رشد و نوآوری است و چقدر توسعهدهندگان آن را به روز نگه میدارند.
- بلوغ بازار (Market Maturity)، سومین و آخرین معیار شاخص فاندامنتال دارایی است که جایگاه هر پروژه را در بازار ارزهای دیجیتال نشان میدهد. این معیار با استفاده از داده های بازار، قيمت، حجم، ريسك، ليكويديتي، نمودار کندل استیک (Candlestick Chart)، الگوهای تحليل فنی (Technical Analysis Patterns) و غیره محاسبه میشود و پایداری هر پروژه در برابر نوسانات قيمتی و میزان سودآوری آن را بررسی میکند.
با توجه به این توضیحات، میتوان گفت که شاخص فاندامنتال، شاخصی کاربردی و مفید است که به ما کمک میکند تا پروژههای ارز دیجیتال را بهطور جامع و جزئی بشناسیم و ارزش آنها را بهطور علمی و استاندارد تعیین کنیم.
امتیازدهی به شاخص فاندامنتال دارایی چگونه است؟
امتیازدهی به شاخص فاندامنتال دارایی یا شاخص FCAS که روشی برای سنجش و ارزیابی پروژههای ارز دیجیتال است با استفاده از ترکیب امتیاز سه معیار اصلی فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده پروژه و بلوغ بازار به دست میآید.
امتیاز |
رتبه |
۹۰۰ تا ۱۰۰۰ (عالی) |
S |
۷۵۰ تا ۸۹۹ (خوب) |
A |
۶۵۰ تا ۷۴۹ (متوسط) |
B |
۵۰۰ تا ۶۴۹ (احتیاط) |
C |
زیر ۵۰۰ (متزلزل) |
F |
برای هر یک از این معیارها، امتیازی بین صفر تا هزار محاسبه میشود و با استفاده از الگوریتمی ریاضی، امتیاز نهایی شاخص فاندامنتال برای هر پروژه مشخص میشود. هر چه این امتیاز بالاتر باشد، پایه و اساس پروژه، قویتر و مستحکمتر است. برای نمونه، براساس وبسایت Flipside Crypto، در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۲۳، شاخص FCAS برای برخی از پروژههای معروف به شرح زیر است:
- بیت کوین: ۹۰۶ (S)
- اتریوم: ۹۴۱ (S)
- ریپل: ۸۵۳ (A)
- کاردانو: ۹۰۷ (S)
- دوج کوین: ۷۳۰ (B)
مطابق با شاخص FCAS، پروژههای با امتیاز بالاتر از ۹۰۰ در رده S قرار میگیرند و به عنوان پروژههای عالی شناخته میشوند. پروژههای با امتیاز بین ۷۵۰ تا ۸۹۹ در رده A قرار میگیرند و عنوان پروژههای خوب را دریافت میکنند. پروژه های با امتياز بين ۶۵۰ تا ۷۴۹ در رده B، با عنوان پروژههای متوسط قرار داده میشوند و در نهایت پروژههای با امتیاز پایینتر از ۶۵۰ در ردههای C، D و F قرار میگیرند و با عنوان پروژههای ضعیف، نامطلوب و شکستخورده برچسبگذاری میشوند.
امتیاز شاخص FCAS چگونه محاسبه میشود؟
برای محاسبه امتیاز FCAS با کمک سه معیار، باید ابتدا امتیاز هر معیار را بین صفر تا هزار محاسبه کنید. سپس، با استفاده از الگوریتمی ریاضی، امتیاز نهایی شاخص FCAS را بهدست آورید. در ادامه، روش محاسبه هر معیار را توضیح میدهیم:
- فعالیت کاربر: برای محاسبه این معیار، باید تعداد و حجم تراکنشها، تعداد و نوع آدرسهای فعال، توزیع ثروت و غیره را در زنجیره پروژه بررسی کنید. هر چه این عوامل بیشتر باشند، کاربران پروژه فعالتر خواهند بود؛ برای مثال، براساس وبسایت Flipside Crypto، فعالیت کاربر برای پروژه اتریوم در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۲۳، برابر با ۹۶۵ است که نشاندهنده استفاده و حمایت زیاد کاربران از این پروژه است.
- رفتار توسعهدهنده: برای محاسبه این معیار، باید تعداد و کیفیت تعهدها، تغییرات ظرفیتی، توسعه و بهبود قابلیتها، رفع خطاها و … را در کد منبع باز پروژه بررسی کنید. هر چه این عوامل بهتر باشند، توسعهدهندگان پروژه فعالتر و متعهدتر هستند. براساس وبسایت Flipside Crypto، رفتار توسعهدهنده پروژه چین لینک در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۲۳، برابر با ۹۳۰ است که از نوآوری و بهبود زیاد توسعهدهندگان این پروژه خبر میدهد.
- بلوغ بازار: برای محاسبه بلوغ بازار، باید قيمت، حجم، ريسک، ليكويیديتی و الگوهای تحليل فنی را در بازار ارز دیجیتال پروژه بررسی کنید. هر چه این عوامل بهتر باشند، پروژه سودآورتر و پایدارتر است؛ باز هم براساس وبسایت Flipside Crypto، بلوغ بازار برای پروژه دوج کوین در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۲۳، برابر با ۷۴۵ است و نشان میدهد که این پروژه در بازار ارز دیجیتال، جایگاه متوسطی دارد.
پس از محاسبه امتیاز هر معیار، باید با استفاده از الگوریتمی ریاضی، امتیاز نهایی شاخص FCAS را بهدست آورید. این الگوریتم تابع رگرسیون خطی است که وزنهای مختلفی به هر معیار اختصاص میدهد:
- فعالیت کاربر: ۵۰ درصد
- رفتار توسعهدهنده: ۳۰ درصد
- بلوغ بازار: ۲۰ درصد
بنابراین، فرمول محاسبه شاخص FCAS به صورت زیر است:
FCAS = 0.5 * User Activity + 0.3 * Developer Behavior + 0.2 * Market Maturity
شاخص فاندامنتال دارایی = ۰٫۵ x فعالیت کاربر + ۰٫۳ x رفتار توسعهدهنده + ۰٫۲ x بلوغ بازار
برای مثال، براساس وبسایت Flipside Crypto، شاخص FCAS برای پروژه بیت کوین در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۲۳، به صورت زیر محاسبه میشود:
شاخص فاندامنتال دارایی = ۰٫۵ * ۸۹۵ + ۰٫۳ * ۹۴۵ + ۰٫۲ * ۸۷۵ ——> شاخص فاندامنتال دارایی = ۴۴۷٫۵ + ۲۸۳٫۵ + ۱۷۵ ——-> شاخص فاندامنتال دارایی = ۹۰۶
مزایا و معایب شاخص FCAS
شاخص فاندامنتال دارایی، شاخصی جامع و کلی است که تمام جنبههای فاندامنتال پروژه را در نظر میگیرد و به ما کمک میکند تا پروژههای ارز دیجیتال را بهطور کامل و جزئی بشناسیم و ارزش آنها را بهطور علمی و استاندارد تعیین کنیم. این شاخص، قابل مقایسه و قابل ردگیری و به کمک آن میتوان پروژههای ارز دیجیتال را بهطور موثری مقایسه و تغییرات و روندهای فاندامنتال آنها را در طول زمان مشاهده کرد.
علاوهبراین، شاخص FCAS، کاربردی و مفید است و به ما در انتخاب پروژههای سرمایهگذاری مناسب کمک میکند. با استفاده از شاخص FCAS، میتوانیم تصمیمات بهتر و آگاهانهتری بگیریم و ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهیم.
مزایا |
معایب |
جامع و کلی |
در حال توسعه و بهبود |
قابل مقایسه و قابل ردگیری |
شاخص عددی |
کاربردی و مفید |
استاتیک |
در مقابل باید گفت که شاخص FCAS، مفهومی نسبتاً جدید و در حال توسعه و بهبود است. بنابراین، ممکن است دقت دادههای آن قابلاعتماد نباشد، این شاخص، عددی است و نمیتواند تمام جوانب کیفی و غیرقابل اندازهگیری فاندامنتال پروژهها را دربرگیرد. برای مثال، شاخص فاندامنتال دارایی نمیتواند هدف، فلسفه، سبک حکومتی، ارزش اجتماعی و … را ارزیابی کند.
همچنین شاخص FCAS، استاتیک بوده و نمیتواند تغییرات سریع و ناگهانی فاندامنتال پروژهها را خیلی سریع نمایش دهد. برای مثال، شاخص فاندامنتال دارایی نمیتواند تاثیر اخبار، رویدادها، حوادث، تقاضا، احساسات بازار را در لحظه در نظر بگیرد.
مقایسه شاخص FCAS و شاخص NVT
FCAS و NVT، دو شاخص متفاوت هستند که میتوانند برای اندازهگیری و ارزیابی عملکرد و ارزش پروژههای ارز دیجیتال استفاده شوند. با این حال، هرکدام رویکرد و محدودیت متفاوتی دارند.
- شاخص FCAS، شاخصی جامع است که سلامت و کارایی پروژهها را بر اساس سه معیار اصلی فعالیت کاربر، رفتار توسعه دهنده و بلوغ بازار ارزیابی میکند؛ هر معیار بر اساس دادههای بلاک چین، کد منبع باز، بازار و جامعه محاسبه میشود و امتیاز نهایی از صفر تا هزار متغیر است؛ هر چه امتیاز بالاتر باشد، پروژه قابل اعتمادتر است.
- شاخص NVT (مخفف Network Value to Transactions)، شاخصی ساده و محبوب است که ارزش بازار پروژههای ارز دیجیتال را با حجم معاملات روزانه آنها مقایسه میکند. نسبت NVT با تقسیم ارزش بازار بر حجم معاملات روزانه محاسبه میشود و هر چه عدد به دست آمده، کمتر باشد، پروژه کمتر ارزشگذاری شده است.
تفاوت اصلی بین دو شاخص FCAS و NVT این است که در FCAS چندین فاکتور که بر ارزش بنیادی پروژه کریپتویی تأثیر میگذارد، در نظر گرفته میشود. در حالی که NVT تنها یک عامل را در نظر میگیرد: حجم تراکنش! FCAS دید جامعتر و متعادلتری از عملکرد و پتانسیل پروژه کریپتویی ارائه میدهد، در حالی که NVT راهی سریع و آسان برای ارزیابی ارزشگذاری پروژههای کریپتویی است.
مزیت اصلی شاخص فاندامنتال این است که امکان درک و مقایسه پروژههای ارزهای دیجیتالی را براساس دادههای علمی و استاندارد، برای سرمایهگذاران، تحلیلگران فراهم میکند و میتواند تغییرات و روندهای اساسی هر پروژه را در طول زمان ردیابی کند. درمقابل مزیت اصلی NVT این است که به راحتی قابل محاسبه و درک است و به سرمایهگذاران، تحلیلگران و کاربران کمک میکند تا به سرعت پروژههای کمارزش یا بیش از اندازه ارزشگذاریشده را بر اساس دادههای بازار شناسایی کنند. NVT همچنین میتواند احساسات و تقاضای بازار را برای پروژهها برانگیزد.
نقطه ضعف اصلی شاخص FCAS، نسبتا جدید بودن آن است که باعث میشود دقت کافی نداشته باشد. علاوهبراین، شاخصی عددی است که نمیتواند تمام جنبههای کیفی و نامشهود ارزش بنیادی پروژه را نشان دهد. درمقابل، نقطه ضعف اصلی NVT این است که عددی ساده و ثابت است و نمیتواند ماهیت پویا و پیچیده ارزش اساسی پروژهها را نشان دهد.
گفتار پایانی
شاخص FCAS، شاخص جامع و نوآورانه برای ارزشگذاری پروژههای ارز دیجیتال است که براساس فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده و بلوغ بازار پروژهها را رتبهبندی میکند. این شاخص، شاخصی بنیادی است که علاوه بر قیمت، عوامل درونی و خارجی پروژههای ارز دیجیتال را نشان میدهد.
سوالات متداول
شاخص FCAS یا شاخص فاندامنتال دارایی، شاخصی برای اندازهگیری و ارزیابی سلامت و کارایی پروژههای ارز دیجیتال است.
- شاخص FCAS چگونه محاسبه میشود؟
شاخص FCAS بر اساس سه پارامتر اصلی فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده و بلوغ بازار محاسبه میشود. هر یک از این پارامترها یک رتبه بین صفر تا هزار دارند و مجموع آنها شاخص FCAS را تشکیل میدهد.
- چگونه میتوان رتبه FCAS پروژههای ارز دیجیتال را دید؟
برای مشاهده امتیاز FCAS پروژههای ارز دیجیتال، میتوانید به وبسایت Coinmarketcap مراجعه کنید و در قسمت Ratings گزینه FCAS را انتخاب کنید. در این صفحه، شما میتوانید لیست پروژههای ارز دیجیتال را بر اساس رتبه FCAS، فعالیت کاربر، رفتار توسعهدهنده و بلوغ بازار مشاهده کنید.