مدیریت ریسک چیست؟ آشنایی با مراحل انجام و اهمیت آن

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود در دنیای ارزهای دیجیتال، «مدیریت ریسک» برای معامله‌گران است. زیرا هر پروژه‌ای در طول عمر خود با فرصت‌ها و تهدیدهایی روبه‌رو است که مدیریت ریسک، اگر به درستی از سوی فرد اتخاذ شود، می‌تواند نقش بسیار پُررنگی در پیشبرد اهداف یک معامله‌گر داشته و کمک بزرگی برای فرد در امر معامله، محسوب شود.

به عبارتی ریسک‌ها عواملی خطر سازند که می‌توانند روند یک پروژه را مختل کرده و در صورت عدم مدیریت، موجب شکست پروژه شوند. به همین دلیل آشنایی با مدیریت ریسک برای جلوگیری از این خطرات بسیار ضروری است. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا علاوه‌بر آشنایی کامل با مدیریت ریسک، شما را با نکات طلایی آن در حوزه ارزهای دیجیتال آشنا کنیم.

آشنایی با مدیریت ریسک

هر یک از ما به طور دائم در حال مقابله با خطرات احتمالی در طول مسیر زندگی خود هستیم و همراه سعی داریم تا میزان این خطرات را کاهش دهیم. به فرآیند شناسایی عوامل خطرساز در طول عمر یک پروژه و نحوه تحلیل و برخورد صحیح با آن مدیریت ریسک (Risk Management) می‌گویند. همانطور که می‌دانید، ریسک ناشی از عدم اطمینان به یک مسأله است.

فرهنگ، قابلیت‌ها و شیوه‌ها، با تنظیم استراتژی و عملکرد، که سازمان‌ها برای مدیریت ریسک بر ایجاد، حفظ و تحقق ارزش تکیه می‌کنند.

هر فرد یا سازمانی ریسک مربوط به خود را دارد و باید شیوه متفاوتی را برای مدیریت ریسک اتخاذ کند. به همین دلیل است که راهکارها و ابزارهای متفاوتی بسته به نوع خطر، برای مقابله وجود دارد. اگر مدیریت ریسک به درستی انجام شود، می‌تواند جلوی خطرات احتمالی را گرفته و یا آن‌ها را کنترل کند. به عبارتی علاوه بر کاهش احتمال رخ دادن خطر، قادر است دامنه تأثیرات آن را نیز کاهش دهد.

اغلب ما انسان‌ها به طور ناخودآگاه خطرات موجود در زندگی روزمره خود را مدیریت می‌کنیم، اما انجام این امر در بازارهای مالی همچون ارزهای دیجیتال، امری مهم و حیاتی محسوب می‌شود که می‌بایست آگاهانه در مورد آن تصمیم گرفته شود.

در دنیای اقتصاد، مدیریت ریسک، نحوه برخورد یا معامله‌گر را با خطرات مالی احتمالی مشخص می‌کند. به عبارتی همچون چارچوبی عمل می‌کند که ذات انواع تجارت‌ها را به نمایش می‌گذارد. برای هر معامله‌گر، این چارچوب ممکن است شامل مدیریت چندین دارایی باشد. انواع متعددی از ریسک‌های مالی وجود دارند که می‌توان آن‌ها را در دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد.

نحوه عملکرد مدیریت ریسک

در حالت کلی، فرآیند مدیریت ریسک و نحوه عملکرد آن، به پنج مرحله اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از:

مرحله اول: تعیین اهداف

قدم اول، تعیین اهداف اصلی است. و موضوعی است که در اغلب موارد به ریسک فرد یا سازمان وابسته است. به بیان دیگر باید مشخص کرد که چقدر برای رسیدن به اهداف خود حاضرید ریسک کنید؟ به همین دلیل است که همواره توصیه می‌شود تا معامله‌گران قبل از انجام معاملات برای خود یک هدف تعیین کنند و میزان ریسکی که حاضرند برای رسیدن به آن هدف انجام دهند به عنوان یک حد مشخص کنند.

از پیوند بلاک‌چین و هوش مصنوعی، به پول می‌رسیم؟

جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!

Please leave this field empty.

Δ

مرحله دوم: شناسایی ریسک‌ها

مقصود از شناسایی ریسک‌ها، آشنایی با خطرات احتمالی است. یعنی حوادثی که ممکن است تأثیر منفی بر روی یک پروژه داشته باشد، شناسایی و تعریف شود. به عبارتی تمامی این موارد به شما یادآور می‌شود که در معاملاتی که انجام می‌دهید، ممکن است با خطراتی مواجه شوید که می‌بایست آن‌ها را از قبل پیش‌بینی کرده باشید تا بتوانید در زمان وقوع هر یک، عکس‌العمل درست را انجام دهید.

مرحله سوم: ارزیابی ریسک‌ها

پس از شناسایی ریسک‌ها و خطرات احتمالی، نوبت به ارزیابی آن‌هاست و دانستن اینکه تا چه میزان می‌توانند در روند کار ما تأثیرگذار بوده و موجب اختلال شوند. سپس می‌بایست آن‌ها رتبه‌بندی کنیم تا در زمان مناسب بتوانیم بهترین عملکرد را داشته باشیم. اهمیت رتبه‌بندی از اینجا ناشی می‌شود که بدانیم تا چه میزان حاضریم ریسک‌ها را به جان بخریم و تا چه حد می‌توانند برای ما بد باشند؟

مرحله چهارم: تعریف پاسخ‌ها

تمامی راه‌حل‌ها و پاسخ‌های احتمالی برای هر نوع ریسک بسته به سطح اهمیت آن‌ها تعریف می‌شود. در واقع این موضوع مشخص می‌کند که در صورتی که یک اتفاق نامطلوب روی دهد، چه اقداماتی برای برطرف کردن آن نیاز است. این اقدامات به چهار دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از: کاهش، اجتناب، واگذاری و پذیرش.

مرحله پنجم: نظارت و گزارش‌دهی

همانطور که می‌دانید استراتژی مدیریت ریسک، چگونگی واکنش به حوادث و رویدادها و نظارت بر کارایی آن‌هاست که این موضوع به جمع‌آوری دقیق داده‌ها و تجزیه و تحلیل‌های مداوم نیازمند است. به همین دلیل است که ریسک‌های موجود در یک پروژه می‌بایست تحت عنوان «گزارش مدیریت ریسک» جمع‌آوری شوند تا بتوان آن‌ها را به سه دسته ریسک بالا، متوسط و پایین دسته‌بندی کرد.

بسته به نوع پلتفرم انتخابی، ممکن است این مراحل به طور چشمگیری با تغییرات اساسی مواجه شوند.

تخم مرغ‌هایت را در یک سبد قرار نده!

بررسی نمونه‌هایی از خطرات احتمالی

گاه ممکن است یک سازمان با وجود تمام برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌دهد، با یک استراتژی یا برنامه تجاری ناموفق روبه‌رو شود. این عدم موفقیت، می‌تواند به دلایل مختلفی روی دهد. برای مثال یک معامله‌گر یا سازمانی که سرمایه‌گذاری کرده، ممکن است به دلیل حرکت بازار برخلاف جهت پیش‌بینی شده، با شکست مواجه شود. حتی گاهی ممکن است از اتفاقات پیش روی آنچنان وحشت‌زده شود که احساسی و هیجانی عمل کرده و دست به یک تصمیم اشتباه بزند و سهم خود را با ضرر بسیار زیاد به فروش برساند یا این که یک خرید غیر معقول و نابه‌جا انجام دهد. این واکنش‌ها و عکس‌العمل‌های هیجانی موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران از استراتژی‌های اولیه خود چشم‌پوشی کرده و آن‌ها را به طور کلی کنار بگذارند. به خصوص در بازارهای خرسی این قضیه به طور کامل ملموس است. پس باید با نهایت دقت معاملات را انجام داد و هیجانات خود را در شرایط بحرانی کنترل کرد.

اغلب مردم برای باورند که داشتن یک استراتژی خوب به منظور مدیریت ریسک در بازارهای مالی می‌تواند به میزان بسیار زیادی در پیشرفت و موفقیت آن‌ها تأثیرگذار باشد.

یک استراتژی قوی، مجموعه‌ای از اقدامات و رویکردهای احتمالی را به وضوح ارائه می‌کند تا معامله‌گران و سرمایه‌گذاران آمادگی بیشتری برای رویارویی با انواع شرایط داشته باشند. اگرچه روش‌های متفاوت زیادی برای مدیریت این خطرات وجود دارد اما در شرایط ایده‌آل به صورت مداوم می‌بایست استراتژی‌ها بازنگری شده و با شرایط جدید تطبیق داده شود. در ادامه به بررسی چند نمونه از خطرات احتمالی پرداخته و شرح مختصری از چگونگی کاهش آن را با هم بررسی می‌کنیم.

• ریسک بازار: در هر معامله می‌توان با تعیین سفارشات Stop Less خطرات احتمالی موجود را به حداقل رسانده تا معاملات قبل از اینکه ضرر بیشتری بدهند، به طور خودکار بسته شوند.
• ریسک نقدینگی: به طور معمول دارایی‌هایی با ارزش سرمایه بالا در بازار، دارای نقدینگی بیشتری هستند و بدین ترتیب ریسک نقدینگی در بازارهایی با حجم بالا کاهش می‌یابد.
• ریسک اعتباری: میزان این ریسک را می‌توان با تجارت کردن از طریق صرافی‌های قابل اعتماد کاهش داد تا خریداران (وام گیرندگان) و فروشندگان (وام دهندگان) نیاز چندانی به اعتماد به یکدیگر نداشته باشند.
• ریسک عملیاتی: ایجاد تنوع در سبد سهام می‌تواند ریسک‌های عملیاتی را کاهش دهد. زیرا تنها با یک شرکت یا سازمان مواجه نیستید و در صورت عدم موفقیت در هر سهم، سایر سهم‌ها روند درست خود را ادامه خواهند داد و همه به صورت دسته جمعی دچار مشکل نخواهند شد.
• ریسک سیستماتیک: تنوع در اوراق بهادار نیز می‌تواند موجب کاهش ریسک سیستماتیک شود. البته در این مورد باید از اوراق بهاداری استفاده کرد که همبستگی بسیار کمی به یکدیگر دارند و تنوع آن شامل پروژه‌ها یا شرکت‌هایی از صنایع مختلف باشد.
• منبع ریسک: این منبع می‌تواند جزء منابع داخلی یا خارجی باشد. منابع داخلی تا حدی قابل کنترل هستند اما منابع خارجی از کنترل خارج‌‌ بوده یا به عبارتی غیرقابل کنترل‌اند. برای نمونه شرایط آب و هوایی یا میزان بارندگی جزء منابع غیرقابل کنترل‌اند.
• مشکل: وجود یک مشکل سطحی می‌تواند نوعی تهدید برای مشکلات بزرگ‌تر باشند. به عنوان نمونه تصادفات یا حوادث آتش‌سوزی جزء حوادث غیرمترقبه محسوب می‌شوند.

براساس اهمیت و حساسیت ریسک‌های موجود، هر یک از آن‌ها پس از شناسایی می‌بایست ارزیابی شده و در دسته‌بندی‌های مناسبی قرار بگیرند. در واقع مبحث اولویت‌بندی ریسک در اینجا مطرح است. به این موضوع در اصطلاح رایج «احتمال وقوع» می‌گویند که تأثیری برابر با خطر دارد. در واقع پس از شناسایی ریسک و مدیریت آن، نوبت به اجرا می‌رسد و این موضوع یکی از مکانیزم‌های مؤثر برای کاهش خطر است.

اهمیت مدیریت ریسک

با وجود مدیریت ریسک، یک سازمان می‌تواند خطرات احتمالی و موانع موجود را قبل از وقوع پیش‌بینی کرده تا در صورت وقوع حوادث مختلف، بهترین شیوه را برای برطرف کردن آن اتخاذ کند. در واقع داشتن یک استراتژی قوی مدیریت ریسک به افراد یا سازمان‌ها کمک می‌کند که بتوانند در صورت بروز خطرات، آن‌ها را به بهترین نحو، مدیریت و کنترل کنند و میزان اثرات آن را تا حد ممکن به حداقل برسانند. توانایی مدیریت ریسک موجب می‌شود تا افراد و سازمان‌ها با اطمینان خاطر بیشتری به تصمیمات تجاری خود بپردازند و با تمرکز بر آن، به اهداف خود نزدیک‌تر شوند. از مهم‌ترین مزایای مدیریت ریسک می‌توان به ایجاد یک محیط کاری امن و مطمئن، افزایش ثبات عملیات تجاری و کاهش مسئولیت حقوقی و داشتن یکی عملکرد مطئمن در برابر آسیب‌های احتمالی اشاره کرد.

مدیریت ریسک در ارزهای دیجیتال

مجموعه اقدامات لازم برای ارتقای مدیریت ریسک

شفاف‌سازی مسئولیت‌ها

هرگاه در مسئولیت‌های مربوط به کسب و کار شما خللی وارد شود، فرصتی برای رشد یک ریسک به وجود می‌آید. بنابراین در سازمان‌ها بهتر است اطمینان لازم پیدا شود که هر فرد به طور کامل از وظایف خود اگاهی دارد و وظایف و مسئولیت‌ها برای وی به طور کامل از شفافیت برخوردار است.

شناسایی ریسک‌ها از همان ابتدا

از همان ابتدا و شروع به کار، ریسک‌ها را بررسی کرده و هرگز گمان نکنید که برای فکر کردن به ریسک‌ها زمان زیادی باقی است. بلکه هر چه سریع‌تر به این موضوع بپردازید، مدیریت ریسک برایتان ساده‌تر خواهد بود و این فرآیند در سازمان نهادینه خواهد شد.

مثبت اندیشی

همواره بر بُعد منفی ریسک‌ها تمرکز نکنید. بلکه گاهی ریسک‌ها می‌توانند بُعد مثبتی داشته و فرصت‌هایی را در اختیار شما قرار دهند. پس به بُعد مثبت آن نیز بیندیشید تا بتوانید از موقعیت‌ها، بهره‌برداری لازم را به عمل آورید.

توصیف ریسک به طور مناسب

در فرآیند ارزیابی ریسک‌های خود بهتر است از یک رشته ریسک استفاده کنید تا بتوانید تمایز لازم را میان علت و معلول شناسایی کنید.

سنجش ریسک و اولویت‌بندی آن

با انتخاب شاخصی برای اولویت‌بندی و ارزیابی تمام ریسک‌ها، می‌توان تأثیر شدت یک ریسک را محاسبه و احتمال وقوع آن را بررسی کرد.

به عهده‌گیری مسئولیت‌ها و انجام اقدامات به موقع

در صورتی که حین انجام کار با مشکلاتی همچون کلاهبرداری و … مواجه شُدید، به جای اینکه منتظر فرد دیگری برای حل بحران به وجود آمده باشید، مسئولیت را به عهده گرفته و اقدامات لازم در این زمینه را انجام دهید.

درس گرفتن از اشتباهات گذشته

از تجربیات گذشته درس بگیرید و اطمینان لازم را پیدا کنید که در امور پیش روی، این اشتباهات تکرار نخواهند شد.

مزایای مهم مدیریت ریسک عبارتند از:

انتخاب راهبرد مناسب

استفاده از الگویی برای انتخاب مناسب‌ترین راهبردها و تصمیم‌گیری درباره چگونگی مدیریت ریسک می‌تواند انتخاب خوبی باشد. این الگو عبارت است از:

• انتقال ریسک: تعیین فرد یا گروهی به جهت پذیرفتن مسئولیت ریسک
• تحمل ریسک: عدم انجام اقدام مناسب برای کاهش یا مهار ریسک
• برخورد با ریسک: کنترل ریسک به واسطه اعمالی که احتمال وقوع ریسک را کاهش داده یا به حداقل می‌رساند
• حذف ریسک: بهبود تمامی فرآیندهایی که موجب از بین رفتن ریسک می‌شوند

فهرست‌بندی تمام ریسک‌های موجود

وقتی تمام ریسک‌ها را به صورت فهرست‌وار می‌نویسید یک تصویر کلی از ریسک‌های احتمالی به دست می‌آورید و موجب بهبود عملکرد شما هنگام مواجهه با ریسک‌ها می‌شود.

نظارت و بازدید لحظه‌ای

با توجه به متغیر بودن سطح ریسکی که هر لحظه با آن مواجه می‌شوید، نظارت و بازدید لحظه‌ای می‌تواند آمادگی شما را برای مواجه با خطرات احتمالی افزایش دهد.

گفتار پایانی!

در این مطلب با مفهوم مدیریت ریسک آشنا شدیم و دانستیم استراتژی‌هایی وجود دارند که می‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا احتمال وقوع خطرات مالی پیش روی را کاهش دهند. به عبارتی هر سرمایه‌گذار می‌بایست قبل از ورود به معامله و یا تخصیص سرمایه، یک استراتژی مدیریت ریسک برای خود در نظر بگیرند. البته باید این نکته را در نظر داشت که نمی‌توان به طور کامل از خطرات مالی به وجود آمده جلوگیری کرد، اما می‌توان تا حد زیادی به برطرف کردن آن پرداخت. در واقع مدیریت ریسک به چگونگی کنترل ریسک‌ها می‌پردازد تا بتوان خطرات اجتناب‌ناپذیر را به بهترین شکل برطرف ساخت و از آنجایی که مدیریت ریسک یعنی ارزیابی و شناسایی خطرات احتمالی نسب به پاداش‌ها، در نتیجه گاهی حتی می‌توانیم با مدیریت ریسک، بهترین موقعیت‌ها را در مواقع بحرانی و خطر به دست بیاوریم.