بلاک چین میتواند نسخههای جدیدی از نحوه عملکرد را در سازمانها فعال کند تا بتوانند بدون نیاز به هماهنگی توسط نهادی مرکزی، به صورت خودگردان فعالیت داشته باشند. یکی از نمونههای هیجانانگیز کاربرد بلاک چین در امور مدیریتی، دائو یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) است که در این مقاله قصد داریم مفهوم و نحوه عملکرد ان را برای شما توضیح دهیم.
دائو (DAO) یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز چیست؟
دائو، سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا DAO (مخفف Decentralized Autonomous Organization) به سازمانی گفته میشود که به جای منابع انسانی، توسط کد و برنامههای کامپیوتری اداره میشود. به همین دلیل هم، توسعهدهندگان بلاک چین از این سازمان برای اداره امور مالی و شبکه خود بهره میبرند.
به طور کلی، دائو سازمان یا سازمانی هستند که با رای دادن توسط جامعه کاربرانش اداره میشود، بدون اینکه به نهادی مرکزی وابسته باشند. این سیستم روی کدهای کامپیوتری ساخته شده و هنوز از طریق کدها نگهداری میشود و قابلیت تمرکززداییاش، افراد و توسعهدهندگان زیادی را به آن علاقهمند کرده است.
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) از طریق قراردادهای هوشمند میتواند با اطلاعات خارجی، کار و دستورات را بر اساس آنها اجرا کند – به گونهای که تمام این فرآیند از مرحله اجرا تا انتهای کار بدون دخالت منابع انسان انجام میشود. به عبارت دیگر، سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) مالکیت و اداره غیرمتمرکز یک سازمان را ممکن میسازد. اعضای این سازمان وابسته به هیچ قرارداد رسمی یا غیر رسمی نیستند. آنها در عوض با هدف مشترک و مشوقهای شبکهای که به قوانین اجماع گره خورده، تمامی امور را پیش میبرند.
هنگامی که سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) مستقر میشود، نمیتوان آن را توسط حزبی واحد کنترل کرد، بلکه باید تمامی فرآیند امور را برعهده جامعهای از شرکتکنندگان نظیر نودهای شبکه و ماینرها سپرد. چارچوب دائو (DAO) را میتوان آخرین قطعه از پازلی دانست که کل اکوسیستم بلاک چین را به سمت خودمختاری کامل و تمرکززدایی سوق میدهد.
چرا به DAO نیاز داریم؟
یکی از مزایای اصلی دائو یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز این است که نیازی به اداره شدن توسط شخص ثالث یا قدرت مرکزی را ندارد. چراکه این سازمان، سیستم مالی غیرمتمرکزی است که روند معاملات را توسط نودهای شبکه اداره و آنها را به میزان قابلتوجهی تسهیل میکند.
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) از دفتر کل توزیعشده مبتنی بر بلاک چین استفاده میکند تا بتواند با زمانبندی مطمئن، اطلاعات مبادلات مالی در سراسر اینترنت را به طور ایمن ردیابی کند. این سازمان همچنین نیاز به ثبت مکرر تعاملات بین طرفین در سوابق تراکنش مختلف را حذف میکند و در نتیجه هزینههای عملیاتی و معاملاتی را کاهش میدهد. در اصل، دادههای بلاک چین به لطف قراردادهای هوشمند همتا به همتا میتوانند جایگزینی مناسبی برای اسناد عمومی محسوب شوند.
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چگونه عمل میکند؟
دائو یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز برای اولین بار در آوریل 2016 معرفی شد و بلافاصله شروع به جمعآوری کاربرانی از سراسر دنیا کرد. دائو، با استفاده از شبکه اتریوم، تمام استفاده و قدرت خود را از قراردادهای هوشمند به ارث میبرد. هدف DAO استفاده از ساختار غیرمتمرکزی به کمک قراردادهای هوشمند و اطمینان از اتخاذ تصمیمات توسط ساختاری جمعی است. بودجه موردنیاز برای حفظ این ساختار با توکنهای موجود در سیستم تامین میشود.
کاربرانی از سرتاسر دنیا روی سیستمهای DAO سرمایهگذاری کردند، در سیستم گنجانده شدند و در ازای آن توکنهایی دریافت کردند. این توکن ها بیانگر حق رای در آینده سیستم هستند. آینده پروژههایی که در سیستم DAO قرار میگیرند با رایگیری سرمایهگذاران آن پروژهها که حق رای دارند، مشخص میشود.
پس از هارد فورک شبکه اتریوم در نتیجه سرقت 3.6 میلیون ETH در حمله سایبری ژوئن 2016، DAO کاربران و محبوبیت خود را تا حد زیادی از دست داد. در روند فعلی، این سیستم موفق شد خود را بازیابی کند و محبوبیت سابق خود را به دست آورد، دائو برای ایجاد شبکهای امنتر تلاش کرد کرد و در مدت کوتاهی هم به نتیجه رسید.
دائو (DAO) میتواند با استفاده از قراردادهای هوشمند به سازمانهای غیرمتمرکز کمک کند. برخلاف شرکتهای سنتی، دائو (DAO)، از طریق کد منبع باز، توسط جامعه خود اداره میشود؛ بنابراین به عنوان سازمانی خودگردان، برای عملکرد بدون وقفه و خودکار سازمان به قراردادهای هوشمند متکی است.
مفهوم سازمان غیرمتمرکز به خودی خود واژه جدیدی نیست. قراردادهای هوشمند همواره این پتانسیل را دارند که برخی از مکانیزمهای کاری و عملکردهای سازمانهای غیرمتمرکز را اتوماتیک سازند و دائو (DAO) را به یک مفهوم ابزاری و هیجانانگیز بر روی کاغذ تبدیل کنند. این عملکرد مدلی را امکانپذیر میکند که در آن فعالیتهای تجاری را میتوان به طور خودکار و غیرمتمرکز اجرا کرد.
هدف از پروژههای دائو چیست؟
انجام تراکنشهای مالی، حتی بین سرمایهگذاران یا موسسات، نیاز به اعتماد دارد و مشارکت یا انجام تراکنش در اینترنت حتی نیاز به اعتماد بسیار بیشتری دارد. DAO امکان برقراری تعامل بین افراد یا مؤسسات را از طریق قراردادهای هوشمند در محیطی صددرصد شفاف، فراهم میکند. بیت کوین نمونهای از اولین پروژه DAO است، اما این ساختار را میتوان برای هر مدل کسبوکار استفاده کرد، البته با پولی که به صورت مشترک برای پروژه جمعآوری شده و سپس توکن بین شرکتکنندگان توزیع میشود. این ساختار امکان شرکت برای تمامی افراد از سراسر جهان را فراهم می کند. پروژه هایی مانند خیریهها، شبکههای فریلنسری، مدلهای ابتکاری، کمکهای مالی و داوطلبانه اجرا میشود.
تفاوت بین DAO و سازمانهای سنتی چیست؟
دائو ساختاری دموکراتیک دارد و تمام تصمیمات با رایگیری مشخص میشود. نتیجه رایگیریها به صورت خودکار فعال شده و شرکت در آنها شفاف و برای تمام سازمانها شفاف آزاد است. علاوهبراین، پروژهها به صورت خودکار هم بررسی شوند.
در سازمانهای سنتی سلسله مراتبی وجود دارد و تصمیمات توسط فرد یا گروهی از افراد گرفته میشود. نتیجه را می توان تغییر داد و سازمانها محرمانه و کاملا غیرعمومی اداره میشوند.
نمونههایی از DAO
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) روشی برای ساختاربندی شرکتهای است که در آن قوانین عملکرد به صورت دیجیتالی از طریق قراردادهای هوشمند منتشر شده، در بلاک چین کدگذاری میشوند. آنها میتوانند در تعاملات و سناریوهای مختلف همتا به همتا، از جمله صندوقهای سرمایه گذاری غیرمتمرکز و دستگاههای متصل به اینترنت اشیا (IoT) مفید واقع شوند.
بهترین مثال در اینجا میتواند اشاره به تاکسیهای بدون راننده باشد که توسط دائو (DAO) کنترل میشوند. در این سیستم مجموعهای از دستورالعملها برای جابجایی مسافران، نحوه تعیین کرایه، نحوه توزیع سود حاصل از شبکه بین ذینفعان مربوطه و حتی زمان دقیق سوختگیری یا شارژ مجدد خودرو مورد استفاده قرار به صورت یکپارچه و همتا به همتا عمل میکنند.
صرافیهای دکس نیز از جمله نمونههای بارز در خصوص سیستم همتا به همتا و سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) میباشد. به طوری که معاملات بین کاربران توسط سیستمهای غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین انجام میشوند. برخی از ارزهای دیجیتال مبتنی بر دائو (DAO):
- دش (Dash)
- دائو (The DAO)
- آگور (Augur)
- استیم (Steem)
- میکردائو (MakerDAO)
معایب DAO
- چالش در امور اجتماعی: مشارکت سهامداران در سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز (DAOs) میتواند کمی سخت و مشکل ساز باشد.
- قوانین نامشخص: جنبه حقوقی این سازمان به اندازه سازمانهای سنتی واضح و سرراست نیست.
- امنیت: برطرف کردن باگهای شبکه و بروز مشکلات در ساختار کدهای دائو (DAO) بسیار مشکل است و هنگام بروز این اتفاق خلأهای امنیتی را برای برطرف کردن مشکل برای هکرها باز میگذارد.
وابستگی خرید و فروش ارز دیجیتال به DAO
فرآیند خرید و فروش ارزهای دیجیتال همواره وابسته به عملکرد سیستم غیرمتمرکز بلاک چین دارد. به همین سبب، باید حواستان باشد که در صورت ارسال آدرس اشتباه در شبکه تمامی داراییهای شما از بین خواهند رفت و امکان بازگرداندن آنها حتی برای توسعهدهندگان شبکه نیز غیرممکن است.
سوالات متداول
سازمان غیرمتمرکز دائو (DAO) چیست؟
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) به سازمانی گفته میشود که به جای منابع انسانی، توسط کد و برنامههای کامپیوتری اداره گردد.
آیا سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز (DAOs) واقعا خودگردان هستند؟
بله، این سازمانها از طریق قراردادهای هوشمند میتوانند با اطلاعات خارجی کار و دستورات را بر اساس آنها اجرا کنند – به گونهای که تمام این فرآیند از مرحله اجرا تا انتهای کار بدون دخالت منابع انسان انجام میشود.