بیت کوین: امیدی جدید برای مبارزات فراموش شده در میانمار
تاریخ انتشار: 22 اسفند 1402 | آخرین بهروزرسانی: 11 فروردین 1403
زمان مطالعه:
10 دقیقه
میانمار، کشوری کمتر شناخته شده با 50 میلیون جمعیت، مظهر مجموعهای از چالشها و آرزوهای شهروندان ستمدیدهای است که تحت یک دیکتاتوری بیرحمانه زندگی میکنند. در این کشور و با در نظر گرفتن واحد پول میانمار، فرصتی منحصربهفرد برای بیت کوین – که مخالف استبداد و مدافع حقوق بشر است – ایجاد شده است تا نشان دهد که چگونه میتواند در یک دنیای پرتلاطم، بازیگری موثر باشد.
در صبح 5 سپتامبر 1978، میانمار (همچنین به عنوان برمه نیز شناخته میشود) از اعلام ناگهانی دیکتاتور «نِ وین» مبنی بر اینکه اسکناسهای 75، 35 و 25 کیات (Kyat) دیگر ارز قانونی نیستند، حیرت زده شد و بلافاصله 80 درصد از ارز در گردش بلافاصله منسوخ شد.
این اطلاعیهی پیشبینینشده، که هیچ شانسی برای تبدیل این اسکناسها ارائه نمیکرد – برخلاف پولزدایی در سال 1985 – عملاً پسانداز میلیونها شهروند برمه را یکشبه از بین برد. سند از طبقهبندی خارجشدهی سیا به این اقدامات به عنوان «سیاستهای اقتصادی بدون برد» اشاره میکند.
در آن زمان میانمار فاقد زیرساختهای اتصال بود، بنابراین این خبر دهانبهدهان پخش شد. به طور خلاصه، هزاران دانشآموز در دو شهر بزرگ کشور، رانگون (یانگون کنونی) و ماندالی، در اعتراض به سیاست پولزدایی ناگهانی Ne Win راهپیمایی کردند. این اعتراضات به سرعت توسط رژیم نظامی میانمار به صورت وحشیانهای سرکوب شد و جان هزاران غیرنظامی را گرفت. اما به دلیل تحریمهای غرب و سیاست انزوای حکومت نظامی، این داستان به سرعت از اخبار جهانی محو شد.
کشور میانمار – واقع در تقاطع هند، چین و تایلند – به عنوان سرزمین زیبایی و فراوانی شناخته شده، و با هزاران بتکده باستانی، سواحل بکر، و مناظر کوهستانی دستنخورده احاطه شده است.
عمدتاً به دلیل منابع طبیعی فراوان میانمار، این کشور با بیش از 75 سال جنگ داخلی، یک سری کودتاهای خونین نظامی و نقض گسترده حقوق بشر توسط ارتش روبرو بوده است. در اوایل قرن بیستم، بزرگترین شهر میانمار، رانگون (یانگون کنونی)، با شهر نیویورک بهعنوان بزرگترین بندر مهاجرتی جهان رقابت میکرد.
این پسزمینه ذهنها را برای بررسی مسیر تاریخی میانمار مدرن، که با بحرانهای متعدد مواجه شده است، آماده میکند.
ظهور انقلاب ارتباطات
قبل از سال 2010، دریافت سیمکارت تلفن همراه در میانمار 2,000 دلار هزینه داشت، در کشوری که تولید ناخالص داخلی سرانه، در آن زمان تنها 1,000 دلار بود. بر اساس گزارش بلومبرگ، میانمار در مدت مشابه، نسبت به کرهشمالی کاربران اینترنت کمتری داشته است. با اینکه اینترنت نماد آزادی اطلاعات بود، حکومت نظامی این ایده را تبلیغ کرد که اینترنت در درجه اول منبعی برای پورنوگرافی است. این تلاشی بود برای جلوگیری از گذراندن وقت جوانان در کافینتها، که به طور سنتی زیر نظر والدین یا سرپرستان بزرگتر زندگی میکردند. این ایده در کشور محافظهکار بودایی کمی موفق بود.
در دورانی که اطلاعات موجود در اینترنت به شدت توسط حکومتنظامی سانسور شده بود، تعداد بیشماری از کاربران میانماری هنوز ترس از بیرون رفتن مخفیانه از خانههایشان، برای رسیدن به کافینت را به یاد دارند. در آنجا، صفحه کامپیوتر ویندوز XP دروازهای به جهان ممنوعه ارائه میداد و آنها از برنامههای VPN برای دور زدن محدودیتها استفاده میکردند.
سفر سایبری آنها در اتاقی با تهویهمطبوع، که توسط یک ژنراتور الکتریکی تغذیه میشد، صرفاً برای سرگرمی نبود؛ بلکه میل به کسب دانش، ارتباط با دنیای خارج، فرصتی برای تمرین زبان انگلیسی و فرصتی برای خواندن اخبار بینالمللی بود که در مقالات فیزیکی موجود نیست. آنها حتی برخی اکتشافات شگفتانگیز خود را در اینترنت، با همسالان خود در کلاس به اشتراک میگذاشتند که اجازه بازدید از کافینت را نداشتند.
با این حال، برخی از وبسایتها در مرحله ثبتنام به طور کامل نام این کشور را حذف کردند، در حالی که برخی دیگر با جستجوی گزینهها، امیدوار بودند که «میانمار» را در فهرست کشورهای دیگر ببینند. اگر پیدا نشد، “B” را برای جستجوی “Burma” مینوشتند. این ناهماهنگیها در شناخت، به نمادی تلخ از هویت ملتی فراموششده در عصر اینترنت تبدیل شد. این ناراحتیهای جزئی ممکن است کوچک به نظر برسند، اما قابل توجه بودند و خاطرات جمعی را برای یک نسل شکل دادند.
یک انتقال پرآشوب
در سال 2010، میانمار از سایه انزوا به سمت مسیر اصلاحات دموکراتیک خارج شد که با آزادی آنگ سان سوچی پس از نزدیک به 15 سال حبس خانگی به اوج خود رسید. آزادی او نشاندهنده یک تغییر امیدبخش به سمت دموکراسی و حقوق بشر در کشور بود. این دوره باعث توجه و خوشبینی بینالمللی به این کشور شد. این تحولات با سفر تاریخی باراک اوباما رئیسجمهور ایالات متحده در سال 2012 تشدید شد و به عنوان لحظهای تأثیرگذار در روابط و به رسمیت شناختن بینالمللی میانمار به سمت اصلاحات بود.
طلوع دوره دگرگونی میانمار با سرزندگی همراه بود. همانطور که کشور درهای خود را باز کرد، هزاران نفر از میانمار از خارج از کشور، فرصتها را در وطن خود شناسایی کردند و برای توسعه آن بازگشتند. خیابانهای شهری مملو از بحثهای آزاد بود، در حالی که تولد دوباره روزنامههای خصوصی، هوایی تازه را در گفتمان عمومی دمید.
اقلامی که زمانی لوکس تلقی میشدند، مانند آبنباتهای شکلاتی M&M، در کنار کوکاکولا به قفسههای فروشگاهها راه پیدا کردند و پس از لغو تحریمهای ایالات متحده و پایان بیش از 60 سال غیبت از بازارهای جهانی، بازگشت خود را نشان دادند. فناوریهای بزرگی مانند گوگل، مایکروسافت، ویزا، مسترکارت و شرکتهای خدمات حرفهای جهانی مانند KPMG، Deloitte، EY، PwC و بسیاری از غولهای جهانی دیگر به سرعت جایگاههای خود را در بازار مرزی آسیا ایجاد کردند.
از نظر بیرونی، اینها ممکن است؛ مانند یک بازار معمولی به نظر برسد که در ماشین سرمایهداری تسخیر شده است، اما برای کسانی که دههها در انزوا زندگی کرده بودند، این هجوم جزرومدی از تغییرات مثبت بود که به شدت قابل توجه بود.
در حالی که جهان تا حد زیادی از گامهای میانمار به سمت مدرنسازی تمجید میکرد، سفر میانمار به سوی آیندهای روشنتر با سرعت بسیار زیادی مواجه شد. پیشرفت فناوریهای ارتباطی، نور روشنی بر پاکسازی قومی روهینگیا توسط تاتمادو انداخت، بحرانی که با اسلامهراسی شعلهور شد و با گسترش نفرت در فیسبوک، که به پنجره پیشفرض کشور به اینترنت و ارتباطات اصلی تبدیل شده بود، تشدید شد.
در میان این آشفتگی، جک دورسی، مدیرعامل وقت توییتر و یکی از حامیان برجسته بیت کوین، میانمار را به عنوان سایتی برای مدیتیشن 10 روزه بیصدا vipassana برای جشن تولدش انتخاب کرد. سکوت او در قبال جنایات ارتش و نقض حقوق بشر انتقادات شدیدی را برانگیخت. جک در این مورد توییت کرد:
من از جنایات حقوق بشری و رنجها در میانمار آگاه هستم. من دیدار، تمرین، یا صحبت با مردم را به عنوان تایید این موضوعات نمیدانم. من قصد نداشتم با مطرح نکردن این موضوع از اهمیت آن کم کنم، اما میتوانم اذعان کنم که به اندازه کافی نمیدانم و باید بیشتر بیاموزم.
یک طوفان عالی، زمینه را برای بیت کوین فراهم میکند
به نظر میرسد تحول امیدوارانه میانمار یک گام به جلو و دو گام به عقب بر میدارد. با وجود فناوری ارتباطات و تحولات بازار آزاد، کودتای نظامی برمه در سال 2021 منجر به زندانی شدن رئیس جمهور وین ماینت، مشاور ایالتی آنگ سان سوچی و بسیاری دیگر از رهبران غیرنظامی منتخب، بار دیگر در سال 2021 شد. خدمات متمرکز تلفن همراه و مؤسسات مالی متمرکز، خیزش مردمی را که آرزوی آزادی و پیشرفت اجمالی را داشتند، سرکوب میکنند.
اندکی پس از کودتا، جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده، قاطعانه با مسدود کردن یک میلیارد دلار از داراییهای دولت میانمار موافقت، و مجموعهای از تحریمها بر علیه این کشور را رونمایی کرد. پرزیدنت بایدن در پایان سخنرانی خود با اعلام این اقدامات گفت: «مطمئنم برخی از شما را در پنتاگون خواهم دید» که امیدها به مداخله یا حمایت نظامی ایالات متحده در آینده نزدیک در جامعه میانمار را تقویت میکند. با این حال، امیدها از بین رفت؛ زیرا هیچ مداخله یا حمایت نظامی صورت نگرفت و مردم میانمار احساس ناامیدی و بیپناهی کردند.
در طول سرکوب گسترده خود پس از کودتا، Tatmadaw به اپراتورهای مخابراتی دستور داد تا خدمات اینترنت داده تلفن همراه را متوقف کنند – استراتژی برای به حداقل رساندن جریان اطلاعات در میان معترضان. حسابهای بانکی به طور دستهجمعی مسدود شد و هرکسی که به تلاشهای کنشگری کمک مالی کرده بود یا فعالانه در مقاومت مشارکت داشت، هدف قرار گرفت. در طول این هرج و مرج و سرکوب خشونتآمیز، رسانههای بینالمللی عمدتاً دستگیری شبانه فعالان در یانگون را نادیده گرفتند و شواهدی یافت شد مبنی بر اینکه اجساد مرده آنها صبح روز بعد با علائم واضح شکنجه به خانوادههایشان تحویل داده شده است.
اگر در آخرین کودتای نظامی میانمار نقطه عطفی وجود داشته باشد، این است که کودتا کل کشور را برای مبارزه با حکومتنظامی و یافتن راههای خلاقانه برای ارائه حمایت مادی و مالی از انقلاب بهاری میانمار تحریک کرده است.
این همان چیزی است که بیت کوین را به چنین نیروی قدرتمندی، برای مبارزه با تمامیتخواهی تبدیل میکند. الکس گلادشتاین، مدیر ارشد استراتژی بنیاد حقوق بشر، در کتاب خود «مزیت مالی خود را بررسی کنید»، که به وضوح تجربه شخصی او در روزهای اولیه انقلاب را بازگو میکند، بر پتانسیل بیت کوین در این مبارزه تاکید کرد:
به عنوان مثال، شخصی در ابتدای انقلاب میانمار در فوریه 2021 با من تماس گرفت. آنها میخواستند به جنبش دموکراسی کمک کنند، اما سیستم بانکی عملاً بسته شد و هیچ راه آسانی برای رساندن دلار وجود نداشت. پس از بررسی، با یک امدادگر آشنا شدیم که به فعال تبدیل شده بود، که او نیز کاربر بیت کوین بود. او میتوانست به راحتی کمک مالی را بپذیرد، آن را به صورت بیتکوین ذخیره کند، و سپس آن را در بازارهای همتا به همتا بفروشد، زمانی که نیاز داشت ارز محلی کیات در حال سقوط را برای خرید کالا خرج کند. یک آدرس از طریق سیگنال ارسال شد و ارسال دونیت در عرض چند دقیقه انجام شد. بدون مانع، بدون واسطه و هیچ امکانی برای فساد! این فقط یک مثال کوچک است، اما نگاهی اجمالی است به آنچه در آینده میتواند وجود داشته باشد.
تجربه گلادشتاین نشان میدهد که بیتکوین میتواند نقش مهمی در انقلابهای دموکراتیک مردمی بازی کند، بهویژه در مکانهایی مانند میانمار که تورم بیداد کرده است.
با وجود مقاومت مردم میانمار در طول سه سال، ضعف واحد پول میانمار (کیات) نشاندهنده شجاعت آنها نیست. کیات در برابر دلار آمریکا بیش از 60 درصد سقوط کرده و قیمت طلا در همان بازه زمانی 190 درصد افزایش یافته است. در مواجهه با چنین شرایط وخیمی، بسیاری مجبورند بین مبارزه با بیعدالتی یا تضمین بقای خود یکی را انتخاب کنند.
با توجه به تهدیدات حکومتنظامی مبنی بر اقدام قانونی علیه دارندگان غیرمجاز ارز خارجی، طلا همچنان دارایی منتخب اکثریت قریب به اتفاق است، زیرا وامهای املاک و مستغلات، توسعه نیافته و خارج از دسترس افراد عادی است که تحت حکومت رژیم نظامی سرکوبگر زندگی میکنند. با توجه به این شرایط، چشم مکونگ فاش کرد که از زمان کودتای سال 2021، حداقل 20 مجوز استخراج طلا صادر شده است، برخی از آنها برای شرکتهای مرتبط با پرسنل نظامی، در مناطقی که اقلیتهای قومی در ایالت «شان شرقی» هستند.
این افزایش در استخراج طلا، مشکلات را برای جوامع محلی تشدید میکند، به ویژه بر زنان، دختران و دانشآموزانی که با عواقب گل، سیل، و آبهای آلوده ناشی از فعالیتهای معدن دستوپنجه نرم میکنند. برخی از روستاییان خانههای خود را از دست دادند و مجبور به ترک سرپناه خود شدند، زیرا زمینهایشان دیگر حاصلخیز نبود.
ناگفته نماند که فاجعه زیستمحیطی شدید ناشی از شرکتهای معدن طلای مرتبط با ارتش رخ داده است. در حالی که رسانههای بزرگ غربی اغلب از فناوری بیت کوین و استخراج بیت کوین به دلیل تقاضای انرژی و تأثیرات زیستمحیطی آن انتقاد میکنند، آنها مسائل آشکاری را نادیده میگیرند: ماهیت مخرب استخراج طلا در زمین، سیستمی که باعث ایجاد نابرابری بیشتر ثروت و استثمار گروه اقلیت، به ویژه در کشوری مانند میانمار، میشود.
استخر استعدادهای میانمار توسط تحریمهای غرب درهم شکسته شد
سایه حکومتنظامی بسیار فراتر از نواحی دورافتاده میانمار است و کل کشور را تحت تأثیر قرار میدهد و به شهروندانی که در خارج از کشور زندگی میکنند نیز کشیده میشود. تحریمهای غرب، اگرچه ارتش و شرکتها و افراد وابسته به آن را هدف قرار میدهد، اما برای مبارزان آزادی و عموم مردم نیز سختیهای گستردهای ایجاد میکند. ژنرالهای نظامی و نخبگان نزدیکشان توسط طرف مقابل ارتباطات بینالمللی حمایت میشوند و با سهولت نسبی از تحریمهای غرب خارج میشوند. به طور همزمان، یک شهروند متوسط میانماری خود را گرفتار منجلابی میبیند که تحریمها نیز آن را تشدید کرده است.
برای بهترین و باهوشترین افراد کشور، زندگی در زیر چکمههای رژیم نظامی غیرقابلتحمل است، اما راههای رسیدن به دنیای آزادتر ناامیدکننده است و شانس دریافت ویزا کم است. به عنوان مثال، در سال مالی 2022، نرخ رد ویزای B ایالات متحده برای اتباع میانمار 46.15٪ بود.
برای ارائه یک دیدگاه گستردهتر در مورد این موضوع، این رقمی است که با نرخ شهروندان السالوادور، سودان جنوبی و سیرالئون مطابقت دارد. به طور مشابه، نرخ رد ویزای دانشجویی F1 در حدود 35 درصد بود که نشان میدهد حتی اگر یک موسسه آمریکایی دانشجویی را بپذیرد که مستحق تحصیلات آمریکایی است و میتواند به طور بالقوه به اقتصاد ایالات متحده در آینده کمک کند، تأیید ویزا را تضمین نمیکند. در سال گذشته، 2023، تنها 1,877 دانشجوی میانماری با موفقیت ویزای خود را دریافت کردند.
امتیاز پاسپورت و امتیاز مالی دو روی یک سکه هستند. در یک اقتصاد متزلزل، وبسایتهای فریلنسری به عنوان یک راه نجات حیاتی ظاهر شدهاند که فرصتی برای کسب درآمد دلاری و افزایش مهارتهای حرفهای برای مردم میانمار فراهم میکند. با این حال، پلتفرمهایی مانند Upwork، Turing، و Freelancer.com اخیراً خدمات خود را از میانمار خارج کردهاند و دلیل آن این است که میانمار تحت تحریمهای دفتر کنترل داراییهای خارجی (OFAC) قرار گرفته است.
به طور مشابه، TransferWise، یک سرویس متمرکز انتقال پول، اعلام کرد: متأسفانه، کار در میانمار برای ما به طور فزایندهای دشوار شده است و مجبوریم خدمات خود را به حالت تعلیق در آوریم.
تصمیم شرکتهای خارجی برای خروج از میانمار به طور ساختاری شهروندان مستعد و جاهطلب این کشور را منزوی، و چالشهای پیش روی نسل جوان میانمار را تشدید میکند.
ارز میانمار: بیت کوین به عنوان رای به امید
هتیک، شهروند میانماری مستقر در بانکوک و متخصص دیجیتال، این ناامیدی را بر زبان آورد و گفت: «به ویژه برای جوانان سخت است». هتیک افزود: بیشتر مردم برای پروژههای خود به روشهای پرداخت آنلاین متکی هستند، اما اکنون ما گیر کردهایم؛ زیرا ثبتنام پرداخت آنلاین به پاسپورت میانماری نیاز دارد و آنها صرفاً به دلیل شهروندی میانماری از خدمات خود به ما سرباز میزنند.
هتیک از طریق یک پیام صوتی دیگر توضیح داد:
شایعاتی به گوش میرسد مبنی بر اینکه بسیاری از شرکتهای منطقهای، چه در سنگاپور، تایلند یا دبی، به دلیل این محدودیتها در استخدام شهروندان میانماری واجد شرایط مردد هستند. مأیوسکننده است که ببینیم بار تحریمها بر دوش جوانان با استعدادی که مرتکب هیچ جنایتی نشدهاند، میافتد.
او گفت:
حتی لینکدین هم از پاسپورت میانمار برای تأیید حساب خودداری میکند. این یک مانع تحریمی است که نه تنها بر فرصتهای حرفهای بلکه بر توانایی ما برای ارتباط در سطح جهانی تأثیر میگذارد. او مرتباً برای تجارت خود بین یانگون و بانکوک رفتوآمد میکند. او از حساب بانکی خود در تایلند برای تراکنشهای بینالمللی استفاده میکند و بخشی از پسانداز خود را در فضای مجازی ذخیره میکند. تحت چنین شرایط فوقالعاده چالشبرانگیزی، چه کسی میتواند انکار کند که جادوی پول اینترنتی برای آنها نجاتبخش است؟
مانند همه جای زمین، همه به یک اندازه در مسیریابی در فضای مجازی مهارت ندارند. مین زائار او، معاون وزیر دارایی و سرمایهگذاری دولت موازی وحدت ملی میانمار، به این شکاف پرداخت.
مین زائار او گفت:
در روزهای اولیه پس از کودتا، ما برای جلوگیری از آزار و شکنجه سیاسی به جنگل فرار کردیم. به سرعت مشخص شد که هیچ بانکی در جنگل وجود ندارد. اینجاست که ما به پتانسیل بیت کوین و ارزهای دیجیتال پی بردیم. در حالی که این فناوری راهحلهای بالقوهای را برای جامعه ما در خارج از کشور ارائه میدهد، واقعیت روی زمین متفاوت است. بسیاری در داخل مرزهای ما با سطح سواد دیجیتال نسبتاً پایینی روبرو هستند.
او همچنین چالش بزرگ دیگری را نیز برجسته کرد:
مهمترین مانعی که ما با آن روبرو هستیم، لجستیک استفاده از بیتکوین و ارز دیجیتال در مناطقی مانند منطقه ساگینگ است، جایی که مقاومت مسلحانه در حال افزایش است.
سپس این سوال پیش میآید: «چگونه ارز دیجیتال را در مناطقی که اینترنت یک رویا است، به پول نقد تبدیل کنیم؟» بینش او بر یک مانع جدی در استفاده از ارزهای دیجیتال بهعنوان ابزاری برای توانمندسازی در یک چشمانداز پیچیده سیاسی – اجتماعی تأکید میکند.
میات، مهندس طبقه کارگر متبحر در زمینه فناوری ساکن یانگون که آرزو دارد روزی میانمار را ترک کند، گفت: «من پسانداز خود را به صورت بیت کوین و استیبل کوین نگه میدارم. در صورتی که برای امنیت نیاز به فرار داشته باشیم، نیازی به چیدن وسایل نیست. ما فقط میرویم.» صدای میات امیدی غیرقابلانکار در مورد خروج احتمالی او داشت و گفت: «برای هر شهروند میانماری بسیار مهم است که از سیستم فعلی خارج شود و از حداکثر مزایای جایگزین استفاده کند.»
مبین حسینی
زندگی من توی کامپیوتر و دنیای دیجیتال میگذره؛ عاشق فناوری بلاکچین و تکنولوژیهای دیجیتالیام و فعالیت توی اکوسیستم و کامیونتی کریپتو رو خیلی دوست دارم. اوقات فراغتم رو یا بازی میکنم، یا به پروژههای شخصیم میرسم. هیچی بلد نیستم ولی تا دلت بخواد کنجکاو و فضولم :))
درود…قصه پرغصه میانمار بسیار دیدگاه بنده رو نسبت به بیتکوین و ارزهای دیجیتال فراتراز یک تریدری کردن و سود وزیان کردن بالا برد…دیدگاه و ذهنیتی که اکنون قادر به بیان اون نیستم ولی میفهمم که پول الکترونیکی میتونه معنا و مفهوم ریشه ای دمکراسی برای هر فرد رو در نهایت عدالت رو فراهم کنه…این داستان زنده بسیار تابسیار بر ذهن و روح من تاثیر گذاشت..سپاسگزارم از محتوای بسیار ارزشمندتان
درود…قصه پرغصه میانمار بسیار دیدگاه بنده رو نسبت به بیتکوین و ارزهای دیجیتال فراتراز یک تریدری کردن و سود وزیان کردن بالا برد…دیدگاه و ذهنیتی که اکنون قادر به بیان اون نیستم ولی میفهمم که پول الکترونیکی میتونه معنا و مفهوم ریشه ای دمکراسی برای هر فرد رو در نهایت عدالت رو فراهم کنه…این داستان زنده بسیار تابسیار بر ذهن و روح من تاثیر گذاشت..سپاسگزارم از محتوای بسیار ارزشمندتان
سلام ابراهیم عزیز، ممنون که همراهمون هستی