توکنومیک (Tokenomic) چیست؟ عوامل موثر بر ارزش یک توکن

ارز دیجیتال «بیت‌کوین» اولین ارز دیجیتالی بود که در سال 2008 عرضه شد. پس از بیت‌کوین، صدها و هزاران ارز دیجیتال جدید به بازار کرپیتوکارنسی‌ها اضافه شدند که هریک هدف مشخصی دارند. طبیعتاً بازار ارزهای دیجیتال به یک بازار اصلی و پررونق تبدیل شده که در کنار بازارهای بزرگی چون طلا، فارکس، بورس و … مورد توجه تریدرها قرار گرفته است. اما این که چطور ارز واقعی کوین‌ها و توکن‌ها در این بازار ارزیابی شود، دغدغه‌ی اصلی معامله‌گران این حوزه است. وقتی بتوانیم قیمت حقیقی یک ارز دیجیتال را مشخص کنیم، طبیعتاً از معامله آن ارز سود خواهیم گرفت. اما این امر به بررسی دقیقی نیاز دارد که تحت عنوان «توکنومیک» شناخته می‌شود. اگر شما نیز مایلید بدانید توکنومیک چیست و چه فرآیندی دارد، می‌توانید با ما همراه شوید.

مقدمه‌ای بر تعریف «توکن»

قبل از این که بدانیم توکنومیک چیست، بهتر است ببینیم که خود واژه «توکن» یا «Token» به چه معناست. توکن  در لغت به معنای «نشانه» است؛ اما در بازار ارزهای دیجیتال در برابر مفهوم «کوین» یا «Coin» قرار می‌گیرد. کوین و توکن، هر دو نوعی ارز دیجیتال هستند، با این تفاوت که کوین‌ها شبکه بلاکچین مستقل خود را دارند، اما توکن‌ها شبکه مستقل ندارند و بر بستر شبکه سایر ارزهای دیجیتال ایجاد شده و توسعه پیدا می‌کنند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که توکن یک واحد دیجیتالی از یک ارز دیجیتال است که به عنوان یک دارایی خاص یا برای نشان دادن استفاده خاصی در بلاکچین استفاده می‌شود. توکن‌ها موارد استفاده متعددی دارند، اما رایج‌ترین آن‌ها، توکن‌‌های امنیتی، کاربردی و حکومتی است.

حتما بخوانید: وایت پیپر ارز دیجیتال چیست و چه مواردی را باید بررسی کنیم؟ 

هم کوین‌ها و هم توکن‌ها در بازار کریپتو عرضه می‌شوند و مورد معامله قرار می‌گیرند. هریک از آن‌ها نیز بسته به شرایط عرضه، هدفی که دنبال می‌کنند و مقدار عرضه و تقاضایی که دارند، ارزش و قیمت متفاوتی دارند. اما بیشتر قیمت‌ها در اثر جو بازار روی این ارزها اعمال می‌شود. تریدرها یا معامله‌گران برای این که بتوانند معاملات سودمندی در بازار کریپتو را انجام دهند، به تشخیص ارزش حقیقی و نرخ واقعی این ارزهای دیجیتال نیاز دارند! حال در ادامه می‌خوانیم توکنومیک چیست؟

توکنومیک چیست؟

برای پاسخ به این سوال که توکنومیک چیست؟ اول بدانید که توکنومیک «Tokenomic» یا توکنومیکس «Tokenomics» اصلاحی است که به ارزش واقعی توکن‌ها و کوین‌ها در بازار ارزهای دیجیتال اشاره دارد. توکنومیک از ترکیب دو واژه «Token» به معنای توکن و «Economic» به معنای اقتصاد تشکیل شده است که معنی ترکیبی آن را می‌توان «اقتصاد توکن» یا به عبارتی «وضعیت اقتصادی توکن» معنا کرد. توکنومیک یا توکنومیکس، موضوع درک ویژگی‌های عرضه و تقاضای ارزهای دیجیتال را پوشش می‌دهد. توکنومیک را می‌توان یک راهنما برای درک ارزش فعلی و آینده یک ارز دیجیتال مورد بررسی قرار داد. بسیاری از افراد برای پی بردن به ارزشمند بودن سرمایه‌گذاری روی یک ارز دیجیتال، به تحلیل‌ تکنیکال آن ارز می‌پردازند. اما تحلیل تکنیکال صرفاً می‌تواند از روی قیمت به تعیین ارزش بپردازد. در حالی‌که در فرآید توکنومیک، باید چندین فامتور مختلف در مورد یک ارز دیجیتال مورد بررسی قرار بگیرند تا ارزش یک رمزارز مشخص شود!

برای درک توکنومیک یک پروژه، باید چه سؤالاتی مطرح شود؟

توکنومیک تا حدودی شبیه به تحلیل فاندامنتال است، اما فرآیند آسان‌تری دارد. بنابراین می‌توان فرآیند توکنومیک را یک نوع تحلیل محسوب کرده و نام آن را «تحلیل تومنومیک» نهاد. حالا برای انجام این تحلیل صرفاً با پیدا کردن پاسخ‌هایی از این دست می‌توانید توکنومیک یک پروژه را بیابید:

• ارز دیجیتال موردنظر چه کاربردی دارد؟ (در کجاها به کار می‌رود؟)
• آیا ارتباط دقیق و مشخصی بین پلتفرم ارز دیجیتال موردنظر با خدمات عنوان شده برای آن وجود دارد؟
• آیا خدمات این ارز دیجیتال، شانسی برای افزایش نرخ آن در آینده ایجاد می‌کند؟
• در حال حاضر چند واحد از ارز دیجیتال موردنظر وجود دارد؟
• چند واحد از آن ممکن است در آینده وجود داشته باشد؟
• آیا ارز دیجیتال موردنظر به‌صورت غیرمتمرکز توزیع شده است؟
• چند درصد از آن در دست تیم و سرمایه‌گذاران اولیه پروژه قرار دارد؟
• چند درصد از این مرزارز در دست نهنگ‌های آن (سرمایه‌گذاران عمده) است؟
• آیا این پروژه پتانسیل رشد در آینده را دارد؟
• عرضه و تقاضا در مورد این رمزارز به چه صورت است؟
• آیا اطلاعاتی در مورد سوزاندن «Burn» این ارز دیجیتال در دسترس است؟

یافتن پاسخ سؤالات فوق به تریدر کمک می‌کند تا دقیقاً بداند توکنومیک چیست و چطور باید از روی تومنومیک یک پروژه برای خرید و فروش یا سرمایه‌گذاری بهره بگیرد. ممکن است سؤالات دیگری هم در همین راستا وجود داشته باشد که بتوان فرآیند توکنومیک را به کمک آن با دقت بیشتری به انجام رساند!

از پیوند بلاک‌چین و هوش مصنوعی، به پول می‌رسیم؟

جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!

Please leave this field empty.

Δ

عوامل مؤثر بر ارزش یک توکن در توکنومیک

برای یافتن پاسخ مناسب برای سؤالاتی که در قسمت قبل مطرح کردیم، باید چندی گزینه کلیدی در مورد ارزهای دیجیتال مورد توجه قرار بگیرند که این موارد به قرار زیر هستند:

• کاربردی بودن «Utility»

کاربرد یک ارز دیجیتال تعیین می‌کند که آن ارز در آینده با چه مقدار تقاضایی روبه‌رو خواهد شد. برای مثال، بیت‌کوین «BTC» جایگزین طلا به شمار می‌رود و یک وسیله برای ذخیره ارزش است. توکن اتر «ETH» که به شبکه اتریوم اختصاص دارد، باری پرداخت کلیه واکنش‌های شبکه اتریوم به‌کار می‌رود. توکن یونی «UNI» توکن بومی صرافی یونی‌سوآپ «Uniswap» است که توکن حاکمیتی آن محسوب می‌شود. به‌وسیله آن می‌توان استیکینک «Staking» یا سپرده‌گذاری کرد. همین طور می‌توان کاربرد هر کوین و توکن را بررسی کرد و بسته به کاربردی بودن آن، ارزش آن را پیش‌بینی کرد!

• میزان عرضه «Supply»

مقدار عرضه یک ارز دیجیتال، تورمی بودن یا عدم تورمی بودن آن مشخص می‌کند. اگر تعداد عرضه یک توکن نامحدود باشد، آن توکن یک توکن تورمی است، چراکه ممکن است در زمان‌هایی خاص، تعداد بسیار زیادی از آن عرضه شود. اما ارزهای دیجیتالی که با تعداد محدود ارائه می‌شوند یا تعداد عرضه آن در آینده مشخص شده است، یک توکن ضدتورمی خواهد بود که بر ارزش آن در آینده تأثیر دارد!

• مارکت کپ «Market Cap»

برخی از افراد به دنبال توکن‌های زیر یک دلار هستند تا روی آن سرمایه‌گذاری کنند. این افراد تصور می‌کنند که چون بیت‌کوین چند هزار دلار ارزش دارد، پروژه زیر یک دلاری آن‌ها نیز زمانی به اندازه بیت‌کوین رشد خواهد کرد. اما این تصور درست نیست. بلکه ارزش بازار هر ارز دیجیتال می‌تواند در بررسی رشد آینده آن به تریدر کمک کند. برای پی بردن به ارزش بازار توکن‌ها باید مارکت‌کپ این پروژه‌ها را مورد بررسی قرار دهید. در حال حاضر (می 2022) اگرچه دوج‌کوین قیمت زیر یک دلار دارد، اما ارزش بازار آن برابر آن یازده میلیارد دلار است و رتبه 10 بازار کریپتو جای دارد. حال آن‌که توکن دیگری مانند یرن‌فایننس «YFI» بیش از 9000 دلار نرخ دارد، اما ارزش بازار آن حدود 342 میلیون دلار بوده و در رتبه 113 بازار نیز جای دارد.

• سوزاندن «Burn»

وقتی تعداد توکن‌های عرضه شده از یک مقدار مشخص بیشتر باشد، مقداری از توکن‌ها را به یک آدرس غیرقابل بازگشت ارسال می‌کنند که به این عمل توکن‌سوزی «Burn» گفته می‌شود. توکن‌سوزی مقدار عرضه توکن‌ها در طول زمان را کاهش داده و سبب ارزشمندی آن می‌شود. همچنین توکن‌سوزی یک راهکار برای کنترل تورم است. وقتی یک توکن برنامه سوزاندن را داشته باشد، با نحوه انجام آن بررسی شود تا فرآیند توکنومیک تکمیل شود! موارد فوق، برخی از گزینه‌هایی هستند که بررسی آن‌ها برای تحلیل توکنومیک ضروری هستند. اما طبیعتاً گزینه‌های بسیار بیشتری را می‌توان به این لیست اضافه کرد تا به ارزش حقیقی هر ارز دیجیتال پی برده شود!

تحلیل توکنومیک چند پروژه شناخته شده در بازار کریپتو

کسی که می‌داند تحلیل توکنومیک چیست، آن برای تمام پروژه‌های موردنظر خود اجرا می‌کند تا بتواند معامله یا سرمایه‌گذاری ارزشمندی داشته باشد. ممکن است فرآیند توکنومیک به بررسی‌های بیشتر و دقیقی نیاز داشته باشد، اما در اینجا به بررسی کلی فرآیند توکنومیک چند پروژه بزرگ کریپتوکارنسی‌ها می‌پردازیم تا بهتر بتوانیم این موضوع را درک کنیم:

• توکنومیک بیت‌کوین «Bitcoin»

بیت‌کوین یک ارز دیجیتال است که شبکه اختصاصی خود را دارد و به عنوان یک روش برای ذخیره ارزش در بین جامعه شناخته می‌شود و محبوبیت بسیار بالایی دارد. تعداد کل بیت‌کوین‌ها برابر با 21 میلیون واحد است که پیش‌بینی شده است تا سال 2040 تمام این تعداد از بیت‌کوین‌ها استخراج شوند. هر چهار سال یکبار، تعداد کوین‌های قابل استخراج آن نصف می‌شود و این موضوع سختی شبکه بیت‌کوین را بالا می‌برد. همین موضوع سبب می‌شود تا بیت‌کوین با طلا مقایسه شده و ارزش بالایی داشته باشد. همچنین محدودیت عرضه بیت‌کوین، این رمزارز از تورم در امان نگه‌داشته است. شاید بتوان اولین بودن بیت‌کوین را عامل اصلی موفقیت و شهرت این پروژه در نظر گرفت. اما ممکن است در آینده پروژه‌های دیگری از آن پیشی بگیرند. تا آن موقع، می‌توان روی بالاتر رفتن ارزش بیت‌کوین حساب کرد.

• توکنومیک لایت‌کوین «Litecoin»

لایت‌کوین یکی از فورک‌های بیت‌کوین است که بیشتر ویژگی‌های این شبکه را به ارث برده است. اما تعداد کل عرضه لایت‌کوین از بیت‌کوین بیشتر بوده و برابر با 84 میلیون واحد است. اگرچه لایت‌کوین جزو پروژه‌های اولیه کریپتو است و محبوبیت بالایی دارد، اما تصور این که در حد بیت‌کوین ارزشمند شود، کمی دشوار است، به‌خصوص که تعداد کوین‌های آن بیشتر از بیت‌کوین است.

• توکنومیک اتریوم «Ethereum»

اتریوم یکی از برترین شبکه‌های رمزارزی است که توکن بومی آن یعنی اتر «ETH» پس از بیت‌کوین، دومین ارز ارزشمند بازار کرپیتو است. اگرچه تعداد کل واحدهای اتر مشخص نیست و یک روند تورمی را دنبال می‌کند، اما پیشگام بودن شبکه اتریوم برای ارائه زیرساخت‌های لازم جهت توسعه دیفای (امور مالی غیرمتمرکز) و برنامه‌های غیرمتمرکز، آن را به یک شبکه کلیدی در بلاکچین تبدیل کرده است. به طوری‌که بسیاری از توکن‌های حاکمیتی و انواع دیگر توکن‌های سایر پلتفرم‌های دیفای بر بستر این شبکه و تحت استانداردهای این شبکه اجرا می‌شوند. بنابراین اتریوم با توجه به کاربرد وسیعی که دارد و فضایی که برای سایر پروژه‌ها در درون خود ایجاد کرده است، می‌تواند ارزشمندی بالایی را برای خود رقم بزند. اما نباید از این موضوع را نادیده بگیریم که اتریوم با مشکل هزینه بالا و مقیاس‌پذیری روبه‌رو است و به همین خاطر رقیبان بسیاری برای آن ایجاد شده‌اند که ممکن است زمانی از آن پیشی بگیرند!!

حتما بخوانید: توکن سوزی خودکار BNB چیست؟ پروتکلی جدید برای BNB Burn فصلی

• توکنومیک دوج‌کوین «Dogecoin»

دوج‌کوین علی‌رغم این که یک توکن بسیار محبوب و شناخته شده است و طرفداران بسیاری از سراسر جهان دارد، اما در نهایت یک مم‌کوین «MemeCoin» است؛ یعنی کاربرد واضح و چندان هدفمندی در دنیای واقعی ندارد. اگرچه بسیاری از طرفداران این پروژه معتقدند که دوج‌کوین می‌توان روش پرداخت آسان و به‌صرفه‌ای باشد، اما این صرفاً یک گمان است که ممکن است محقق نشود. دوج‌کوین اگرچه یک فورم از بیت‌کوین است و بیشتر ویژگی‌های این شبکه را دارا است، اما عرضه نامحدودی دارد که آن را به یک توکن تورمی تبدیل کرده است. بنابراین توکنومیک دوج‌کوین برخلاف پروژه‌های قبل در جایگاه مطلوبی قرار ندارد و با شک و شبهه‌های بسیاری همراه است!

توکنومیک خوب چگونه است؟

وقتی تحلیل توکنومیک را برای یک ارز دیجیتال خاص انجام دادید، در صورتی با توکنومیک مطلوب مواجه هستید و می‌توانید روی آن حساب کنید که شرایط زیر برای آن‌ها صدق کند:

• دارای عرضه مشخص باشد و اگر عرضه مشخصی هم ندارد، برنامه‌هایی برای کنترل تورم و توکن‌سوزی خو ارائه داده باشد.
• در پلتفرم خود کاربرد مشخصی داشته باشد.
• برای عده زیادی از مردم قابل استفاده باشد.
• انگیزه مناسبی برای سرمایه‌گذاران و هولدرهای خود ایجاد کند.
• به‌صورت عادلانه توزیع شده باشد، یعنی بخش زیادی از آن صرفاً در دست اعضای سازنده آن قرار نداشته باشند.
• نرخ عرضه آن کوین یا توکن، کنترل شده و تدریجی باشد.
• تیم توسعه پروژه، آن را به سمت غیرمتمرکزسازی بیشتر سوق دهند.

می‌بینید که یک پروژه اگر از نظر توکنومیک برای معامله، سرمایه‌گذاری یا حمایت مناسب باشد، باید چنین ویژگی‌هایی را بر بگیرد. اما این ویژگی‌ها نیز مطلق نیستند. بنابراین توکنومیک گسترده‌تر از چیزی است که بتوان آن در یک یا چند گزینه خاص خلاصه کرد.

سؤالات متداول

• توکنومیک چیست؟

توکنومیک «Tokenomic» راهنمایی برای درک ارزش فعلی و آینده یک ارز دیجیتال است. با انجام توکنومیک می‌توان به ارزش حقیقی یک کوین یا توکن پی برد.

• چرا تحلیل توکنومیک اهمیت دارد؟

تریدرها، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار کریپتو، همواره در پی این هستند تا پروژه‌های ارزشمندی را برای خرید و فروش در نظر بگیرید و از آن سود بگیرند. اما تعیین ارزش حقیقی این ارزها کار آسانی نیست. به همین خاطر انجام فرآیند توکنومیک اهمیت بالایی دارد.