تعرفههای ترامپ ضعف ساختاری بازارها را نمایان کرد و بسیاری به این باور رسیدند که سیاستهای پیشبینیناپذیر ایالات متحده میتواند به راحتی بحران جهانی ایجاد کند. اعلام تعرفههای گسترده رئیسجمهور در آوریل 2025 باعث شد بازارها وارد هرجومرج شوند. حالا سوال این است که آیا ارزهای دیجیتال میتوانند گزینه مناسبی در زمانی باشند که اقتصاد در حال فروپاشی است؟ در این مطلب بررسی میکنیم که چرا بیت کوین ممکن است در دوران رکود اقتصادی ایالات متحده پناهگاه امنی (Safe Haven) باشد.
پناهگاه امن در دوران رکود چیست؟
رکود به کاهش قابل توجه فعالیتهای اقتصادی گفته میشود، به ویژه در طولانیمدت. برخی از نشانههای رکود شامل ورشکستگیهای گسترده، بیکاری و کاهش هزینههای غیرضروری است.
در دنیای مالی امروز، بسیاری از افراد به دنبال راههایی هستند که قدرت خرید خود را از طریق پناهگاههای امن حفظ کنند – داراییهایی که در زمان کاهش ارزش پول، نوسانات بازار یا فقدان قطعیت اقتصادی، ارزش خود را حفظ میکنند یا حتی افزایش میدهند.
تاریخچه پناهگاههای امن
آنچه که سرمایهگذاران به عنوان پناهگاه امن در نظر میگیرند، در طول زمان تغییر کرده است. در گذشته، بسیاری از افراد ثروت خود را در فلزات گرانبها مانند طلا و نقره، جواهرات، املاک و مستغلات، غلات و حتی ارزها نگهداری میکردند. اما با گذر زمان، امنیت این داراییها نوسان داشته و پناهگاههای امن جدیدی ظهور کردهاند.
در قرن 18، برخی انواع بدهیها (مثل بدهیهای دولتی و خصوصی) به عنوان داراییهای امن در سطح جهانی شناخته شدند. امروز، این داراییها نقش بزرگی در سیاستهای پولی، فعالیتهای کلان اقتصادی و البته رکودها دارند.
برخی از مثالها برای بدهیهای خصوصی و دولتی که مردم به عنوان داراییهای امن استفاده میکنند، اوراق قرضه دولتی یا سپردههای تقاضای بیمهشده دولتی هستند.
بریتانیا یکی از اولین کشورها بود که اوراق قرضه دولتی رسمی را برای تأمین مالی جنگ با فرانسه صادر کرد. پس از ورشکستگیهای عظیم بانکها در دوران رکود بزرگ در دهه 1930، دولت ایالات متحده شروع به بیمه کردن سپردههای تقاضا (دلارهای موجود در حسابهای بانکی) کرد. سایر کشورها بعدها از این اقدام پیروی کردند.
چرا این موضوع مهم است؟
چهره امور مالی در اواخر قرن بیستم تغییر کرد. با رشد بازارهای تأمین مالی عمدهفروشی کوتاهمدت، داراییهای امن خصوصی مانند بازخریدها (repos) در کانون توجه قرار گرفتند؛ تا زمانی که بحران مالی 2008 شکنندگی آنها را نمایان کرد.
با این حال، از اواخر دهه 1970، سیستم مالی ایالات متحده تحول بزرگی را تجربه کرد که در آن نقش سپردههای تقاضا کاهش یافت و تأمین مالی عمدهفروشی کوتاهمدت اهمیت بیشتری پیدا کرد. بحران مالی 2007–2008 دوباره نشان داد که داراییهای امن تولید شده به صورت خصوصی، مانند بدهیهای کوتاهمدت (مثل توافقات فروش و خرید مجدد) همیشه امن نیستند. بدهیهای کوتاهمدت ممکن است با بحرانهای نقدینگی مواجه شوند و سیستم مالی را تهدید کنند.
علاوه بر این، تهدید تعرفههای گسترده در ایالات متحده موجی از فقدان قطعیت اقتصادی را به وجود آورد و نگرانیهایی درباره تورم، جنگهای تجاری و بیثباتی سیاستها را دامن زد. در واکنش، بازارها سیگنالهای واضحی از نگرانی در این مورد را ارسال کردند.
بازدهی اوراق قرضه 10 ساله ایالات متحده به شدت افزایش یافت و شاخص دلار ایالات متحده (DXY) به طور قابل توجهی کاهش یافت. این حرکتها به طور همزمان بسیار غیرمعمول هستند. معمولاً در زمان بحرانها، اوراق قرضه و دلار تقویت میشوند. اما این بار هر دو ضعیف شدند.
این تغییر نادر نشاندهنده یک تغییر عمیقتر است: از دست رفتن اعتماد به ارکان سنتی مالی. در این شرایط، سرمایهگذاران میپرسند که آیا داراییهای امن امروزی – مانند اوراق قرضه دولتی یا دلار ایالات متحده – هنوز میتوانند نقشی که در گذشته وعده داده بودند، ارائه دهند؟
در این نقطه، بیت کوین وارد بحث میشود. بیت کوین که پس از بحران مالی 2008 ایجاد شد، به عنوان یک جایگزین برای سیستمهای پولی متمرکز و پاسخی به بحرانهای مالی طراحی شده بود. با عرضه ثابت و بیارتباط با سیاستهای دولتی، این ارز دیجیتال نمایانگر رویکردی کاملاً متفاوت برای ذخیره ارزش است.
چرا بیت کوین ممکن است پناهگاه امنی در دوران رکود ایالات متحده باشد؟
ثروت هیچگاه نابود نمیشود. فقط منتقل میشود و این بدان معناست که در طرف مقابل هر بحران، یک فرصت وجود دارد.
صرفنظر از نوسانات شاخص S&P500، بحثهای پیچیده در مورد مبادلهها و معاملات مبتنی بر بهره، و تفاوتهای بین بازدهی خزانهداری 10 ساله ایالات متحده و شاخص دلار، واضح است که سرمایهگذاران اعتماد خود را به پناهگاههای امن سنتی از دست دادهاند. به همین دلیل، دنیا در آستانه یک تغییر است. ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را برای چنین سناریوهایی ایجاد کرد.
ثروت به طور طبیعی تعادل خود را پیدا کرده و به داراییهای با ارزش دیگر منتقل میشود. این بهخودیخود بیت کوین را به عنوان یک گزینه دفاعی مطرح میکند. حالا چطور این موضوع در عمل کار میکند؟ بیایید به چند روش نگاه کنیم که چگونه بیت کوین ممکن است در دوران رکود ایالات متحده یک پناهگاه امن باشد.
ویژگی کاهنده تورم
در دنیای ارزهای دیجیتال، اصطلاح «کاهنده» یا Deflation معمولاً به اشتباه استفاده میشود. تعریف واقعی آن به کاهش پایدار سطح عمومی قیمتها در کالاها و خدمات در یک اقتصاد نسبت داده میشود. آنچه که کاربران کریپتو استفاده میکنند بدین معنی است که عرضه بیت کوین در طول زمان کاهش مییابد.
یک مفهوم اقتصادی مهم به نام «عرضه و تقاضا» وجود دارد. به طور کلی، عرضه و تقاضا رابطه معکوسی با قیمت دارند.
اگر عرضه یک کالا یا خدمات کاهش یابد و تقاضا ثابت بماند یا افزایش یابد، قیمت آن افزایش مییابد. برعکس، اگر عرضه افزایش یابد و تقاضا ثابت یا کاهش یابد، قیمت آن کالا یا خدمت احتمالاً کاهش مییابد.
عرضه بیت کوین به طور عمدی کاهش مییابد. عرضه کل بیت کوین 21 میلیون BTC است و پس از آن، پروتکل دیگر بیت کوین جدیدی صادر نخواهد کرد.
منبع blockchain.com
همانطور که قبلاً گفته شد، یکی از ویژگیهای اصلی یک پناهگاه امن، ثبات یا افزایش ارزش در طول زمان است. همانطور که این نمودار نشان میدهد، بیتکوین این ویژگی را دارد و آن را به یک گزینه مناسب برای مقابله با رکود اقتصادی ایالات متحده تبدیل میکند.
ذخیره ارزش
یکی از داستانهای اولیه بیت کوین، استفاده آن به عنوان پول دیجیتال برای پرداختهای همتا به همتا بود. با این حال، به دلایل مختلف، بیت کوین در نهایت به یک ذخیره ارزش (SoV) تبدیل شد. این کاربرد شبیه به طلا است که به عنوان ذخیره ارزش شناخته میشود.
طلا تاریخچه طولانیای به عنوان یک پناهگاه امن در دوران رکود دارد. معمولاً زمانی که تورم بالا است، بازارهای سهام سقوط میکنند یا در وضعیت فقدان قطعیت اقتصادی قرار داریم، طلا عملکرد خوبی دارد. بسیاری از افراد بیت کوین را مشابه طلا به عنوان ذخیره ارزش میبینند.
قیمت طلا معمولاً نسبتاً ثابت میماند، با افزایشهای اندک در طول زمان و کاهش محدود. در حالی که بیتکوین هنوز نوسان زیادی دارد و در یک مقطع زمانی تقریباً 80 درصد از بالاترین قیمت خود سقوط کرده است.
علاوه بر این، بیتکوین دارای عرضه ثابت یا پاداش بلاک است که نسبت موجودی به جریان (S2F) را محدود میکند. یک S2F بالاتر به معنای کمیابتر بودن دارایی نسبت به نرخ تولید/عرضه آن است که آن را به «پول سخت» تبدیل میکند و به طور نظری بهتر از حفظ ارزش عمل میکند. جریان طلا نسبتاً ثابت است و افزایش سریع آن دشوار است (اگرچه با سرمایهگذاری کافی در استخراج میتواند افزایش یابد).
منبع glassnode.com
با این حال، بیتکوین با جریان کاهنده تورمی که از قبل برنامهریزیشده و سقف ثابت، S2F بالاتری دارد. این از نظر فنی آن را به دارایی مالی سختتری تبدیل میکند، هرچند که هنوز در مراحل اولیه پذیرش به عنوان یک پوشش جهانی است.
با توجه به روایتها در مورد بیت کوین به عنوان طلای دیجیتال و ویژگیهای پول سخت آن، این ارز دیجیتال پتانسیل تبدیل شدن به یک پناهگاه امن در صورت رکود اقتصادی ایالات متحده را دارد، به ویژه با تغییراتی که در حال رخ دادن است. با این حال، همانطور که در این مطلب اشاره شده، بیت کوین نیاز دارد که برخی از ویژگیها را قبل از تبدیل شدن به یک پناهگاه امن واقعی برآورده کند. در بسیاری از جنبهها، بیت کوین هنوز یک دارایی پرریسک است؛ به دلیل عمر کوتاه و نوسانات بالای آن.
- معامله بیشاز ۳۰۰ کوین دیگر
- دریافت وام و اعتبار معاملاتی
- سرعت بالا در تکمیل سفارشات
- باتهای معاملهگر متنوع
- پشتیبانی ۲۴ ساعته
استقلال ساختاری
رکودها همیشه قابل پیشبینی نیستند. در حالی که بسیاری از رکودها به دلیل کاهش تقاضا و افزایش بیکاری به کاهش تورم یا تورم منفی میانجامند، برخی دیگر (بهویژه آنهایی که توسط شوکهای عرضه یا سیاستها ایجاد میشوند) میتوانند به «رکود تورمی» منجر شوند، جایی که تورم افزایش مییابد – حتی وقتی رشد اقتصادی کند میشود.
این محیطهای پیچیده و اغلب متناقض، کارایی پناهگاههای امن سنتی مانند اوراق قرضه دولتی، ارزهای فیات یا سهام را به چالش میکشند، زیرا همه اینها به شدت به اقدامات بانکهای مرکزی، سیاستهای دولتی و عملکرد شرکتها وابسته هستند.
از سوی دیگر، بیت کوین از این عوامل به طور ساختاری مستقل است. بیت کوین یک نهاد شرکتی نیست که تابع گزارشهای مالی، اخراج کارکنان یا شوکهای زنجیره تأمین (که ممکن است ناشی از تعرفهها یا قرنطینهها باشد) باشد. بیتکوین خارج از سیستم مالی سنتی عمل میکند. این ویژگیها را دارد:
- بدون صادرکننده مرکزی
- بدون سیاست پولی
- بدون وابستگی ملی
این استقلال به بیت کوین اجازه میدهد که در دوران رکود به شیوههای خاص خود رفتار کند و از نوسانات معمول رکودها بیارتباط باشد. در حالی که بیت کوین همچنان نوسان دارد و تحت تأثیر چرخههای نقدینگی وسیعتر قرار میگیرد، عرضه ثابت و ماهیت غیرمتمرکز آن را به عنوان یک پوشش احتمالی در رکودها قرار میدهد – بهویژه آنهایی که با بیثباتی پولی یا بیاعتمادی سیستماتیک همراه هستند.
معایب بیتکوین به عنوان پناهگاه امن
دلایل زیادی وجود دارد که چرا بیت کوین میتواند در صورت وقوع رکود اقتصادی ایالات متحده یک پناهگاه امن بالقوه باشد؛ اما همچنین دلایلی وجود دارد که نشان میدهد در شرایط خاص ایدهآل نیست. محدودیتهای واقعی برای بیت کوین به عنوان یک پناهگاه امن وجود دارد که بستگی به فرد و وضعیت مالی او دارد.
مشکل اول
برای شروع، بیت کوین اغلب با طلا مقایسه میشود و در برخی جنبهها، این مقایسه درست است. مانند طلا، بیت کوین به عنوان یک ذخیره ارزش شناخته میشود. اما مانند طلا، گران، پرنوسان و برای افرادی که درآمد محدودی دارند، بهراحتی قابل دسترسی نیست.
اگر شما تنها قادر به خرید بخش کوچکی از یک بیت کوین با ارز محلی خود باشید، هزینههای بالای شبکه میتواند حتی جابجایی یا خرج کردن آن را غیرعملی کند. سخت است که چیزی را «دارایی امن» بنامید وقتی استفاده از آن میتواند بیشتر از آنچه که میخواهید از آن محافظت کنید، هزینه داشته باشد.
این مسئله برای افراد ثروتمند یک مشکل بزرگ نیست. آنها میتوانند هزینههای نوسانات را تحمل کنند و از رکودها عبور کنند. با این حال، اگر شما درآمد محدودی دارید و شاید بیت کوین را در اوج قیمت خریدهاید و به نقدینگی نیاز دارید، ممکن است احساس کنید که بیشتر شبیه یک بدهی است تا یک پناهگاه امن.
البته با رشد و پیشرفت شبکه، راهحلهای خوبی برای این موضوع توسعه یافته است – مانند شبکه لایتنینگ بیت کوین که شما میتوانید مقدار کمی BTC را با کارمزدی بسیار کم جابهجا کنید. همچنین صرافیهای کریپتویی مانند بیتپین، این امکان را فراهم کردهاند که شما بتوانید حتی 100 هزار تومان بیت کوین خریده و آن را با شبکه لایتنینگ جابهجا کنید.
مشکل دوم
محدودیت دیگر این است که بیت کوین همیشه مانند یک پوشش (Hedge) عمل نمیکند؛ گاهی اوقات مانند یک سهام فناوری معامله میشود. در چندین رکود، بهویژه در زمانهای بحران نقدینگی یا دورههای سیاستهای سختگیرانه فدرال رزرو، بیت کوین نشان داده است که همبستگی بالایی با بازارهای سهام دارد، بهویژه با شاخص نزدک.
این بدان معناست که وقتی سیستم مالی سنتی (TradFi) ضربه میخورد، بیت کوین اغلب همراه با آن کاهش مییابد – نه از آن جدا شود. این برای داراییای که قصد دارد از سیستم مالی سنتی جدا باشد، ایدهآل نیست.
برای اینکه بیت کوین به یک پناهگاه امن قابل اعتماد تبدیل شود، باید بیشتر از داراییهای پرریسک جدا شود و رفتار مستقلتری از خود نشان دهد، بهویژه در زمانهای استرس سیستماتیک.
فقط زمان خواهد گفت
با توجه به روایتهای پیرامون بیت کوین به عنوان طلای دیجیتال و ویژگیهای پول سخت آن، این ارز دیجیتال پتانسیل تبدیل شدن به یک پناهگاه امن در صورت رکود اقتصادی ایالات متحده را دارد، بهویژه با تغییراتی که در حال رخ دادن است. با این حال، همانطور که در این مطلب اشاره شد، بیت کوین نیاز به برآورده کردن چندین ویژگی دارد تا این امر به واقعیت تبدیل شود.
توضیح: این مطلب فقط برای مقاصد آموزشی تهیه شده است و نباید به عنوان مشاوره سرمایهگذاری در نظر گرفته شود.