طرح پانزی و هرمی چیست؟ آیا طرح‌های Ponzi کلاهبرداری‌اند؟

توهم پولدار شدن یک شبه؛
تاریخ انتشار: 19 بهمن 1399 | آخرین به‌روزرسانی: 9 مهر 1402
زمان مطالعه:  6 دقیقه
کلاهبرداری پانزی چیست؟

ترفند کلاهبرداری پانزی بر اساس اسم چارلز پانزی که برای استفاده از این روش در سال ۱۹۲۰ بدنام شده بود انتخاب شده‌است. پانزی این سیستم را اختراع نکرده بود اما عملیات او چنان پولی را به خود جذب کرد که اولین موردی بود که در سرتاسر ایالات متحده شناخته شد.

آب طلب‌نکرده همیشه مراد نیست

گاهی بهانه‌ای است که قربانی‌ات کنند

فاضل نظری

ترفند پانزی یک روند سرمایه‌گذاری کلاهبردارانه ‌است که سود‌هایی را از همان پول سرمایه‌گذاری شده یا مالی که بوسیلهٔ سرمایه‌گذار بعدی پرداخت شده‌است، به سرمایه‌گذار قبلی خودش پرداخت می‌کند، یعنی عایدی حاصل شده از سود واقعی دست آمده توسط سازمان یا شخصی که فعالیت تجاری را انجام می‌دهد پرداخت نمی گردد.

کلاه‌برداری پانزی چیست؟

با رشد تکنولوژی و توسعه فناوری، مجرمین نیز خود را به‌روز می‌کنند تا از کسب سود از بازارهای نوین عقب نمانند. انواع کلاهبرداری مثل کلاه‌برداری پانزی، در حوزه بیت‌کوین و سایر ارز دیجیتال در کشور ما نیز وجود دارد.

کلاهبرداری پانزی در حال حاضر در ایران به دلیل ثابت بودن نرخ سود بانکی و نوسان در بازارهای مالی بسیار مورد توجه کلاهبرداران داخلی و خارجی است.

ترفند پانزی یک عملیات سرمایه‌گذاری کلاه‌بردارانه است. در این ترفند به سرمایه‌گذاران سودهایی برگردانده می‌شود که از بهره‌های متعارف، به صورت غیرعادی بالاترند. البته این سود از پول سرمایه‌گذاران بعدی تأمین می‌شود و شرکت یا فرد دریافت‌کنندهٔ سرمایه نیازی به انجام کار اقتصادی با پول دریافتی ندارد.

طرح پانزی یا کلاه‌برداری هرمی، یکی از روش‌های شایع بین کلاه‌بردارها است.

طرح پانزی یا کلاه‌برداری هرمی، یکی از روش‌های شایع بین کلاه‌بردارها است.

راه تشخیص کلاهبرداری پانزی چیست؟

شناخت یک طرح پانزی کار سختی نیست فقط به نکات زیر توجه کنید:

  • سودهای نجومی و تضمینی

قول سودهای نجومی و تضمینی از خصوصیات اصلی یک طرح پانزی است.

  • ناشناس بودن طراح

در یک طرح پانزی اطلاعات چندانی درباره تیم یا گرداننده وجود ندارد٬ توصیه به کاربران آن است که پس آشنایی با هر طرح سرمایه‌گذاری فوراً اسامی طراحان آن را در بیاورند و از طریق سرچ در موتورهای جستجو یا لینکدین، سابقه‌های تحصیلی طراح یا طراحان آشنا شوند.

  • عدم شفافیت در فعالیت‌ها

یک کلاه‌برداری پانزی با شفافیت کامل توضیح نمی‌دهد که چگونه سود نجومی خود را به دست می‌آورد و چگونه آن را تضمین می‌کند.

  • بدون اطلاعات تماس معتبر

طرح‌های پانزی به‌ طور معمول آدرس و شماره تلفن‌های معتبری از خود اعلام نمی‌کنند. توصیه ما به کاربران آن است که همواره به کمک نقشه گوگل آدرس‌های اعلامی توسط شرکت‌ها را چک کنید. طرح‌های پانزی آدرس معتبر نمی‌دهند.

برای اطمینان از دوستان در خارج از کشور بخواهید به صورت حضوری در محل آن شرکت حاضر شوند.

  • چک کردن طول عمر وب سایت

به کمک ابزارهای آنلاین می‌توانیم قدمت سایت و دامین را متوجه شویم. به اعتبار سایت‌های چند هفته‌ای حساس شوید!

نمونه‌ای از این ابزار که تاریخچه‌ی تغییرات وب‌سایت‌ها را نشان می‌دهد، سایت Archive.com است. فقط کافی است که در این سایت آدرس سایت مورد نظر را وارد کنید تا تغییرات آن سایت را از ابتدا به شما نشان دهد.

سایت آرشیو، نمایش تاریخچه تغییرات سایت‌های اینترنتی

سایت آرشیو، نمایش تاریخچه تغییرات سایت‌های اینترنتی

  • روش‌های عجیب دریافت پول

مبالغ را از طریق درگاه‌های غیرقانونی یا ارزهای دیجیتال دریافت می‌کنند.

  • نداشتن مجوزهای قانونی 

حتی ممکن است که بعضی از این کلاهبرداران دارای مجوزهایی نیز باشند اما شما با برسی مجوزها میتوانید متوجه شوید که آیا مجوزشان با نوع فعالیت آن‌ها هم‌خوانی دارد یا نه.

‌نمونه‌هایی از بازی پانزی در ایران

نمونه‌های مختلفی از کلاه‌برداری پانزی در ایران وجود دارد. در اوایل دهه 80 شمسی، دو موسسه‌ی قرض‌الحسنه «محمد رسول الله» و «جی» (نام محله‌ای در اصفهان)، با این روش شروع به فعالیت کردند و پس از مدتی نیز، شکست خوردند. این دو موسسه، نمونه‌هایی از هزاران مورد کلاه‌برداری طرح پانزی در ایران هستند که باعث نابودی سرمایه‌ی بسیاری از ایرانیان شدند.

از پیوند بلاک‌چین و هوش مصنوعی، به پول می‌رسیم؟

جوابت تو شماره ۱۴ ماهنامه دامیننسه!

    طول عمر طرح پانزی، چقدر است؟

    طرح پانزی تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که سرمایه‌گذاران تازه، به اندازه‌ی کافی وجود داشته باشند و یا طراح از میزان پول به‌دست امده، راضی شود و پروژه را متوقف کند. پس از این‌که سرمایه‌گذاران جدید به اندازه‌ی نیاز وارد عرضه نشدند یا میزان زیادی پول جمع شد، سودی دیگر نصیب طراح نخواهد شد.

    طبق قاعده تصاعد و جمعیت، به طور معمول، یک طرح پانزی، بیشتر از دو سال دوام نمی‌آورد.

    مجازات قانونی کلاهبرداری (پانزی) چیست؟

    طبق ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبان ارتشا و اختلاس و کلاه‌برداری، کلاه‌بردار غیر شبکه‌ای علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می‌شود.

    مجازات قانونی کلاه‌بردار در جرم کلاه‌برداری بسته به مورد یکی از موارد ذیل است:

    1. در کلاه‌برداری شبکه‌ای اگر مبلغ کلاه‌برداری کلان نباشد مجرم به رد مال، به حبس از ۶ ماه تا سه سال و جزای نقدی معادل دو برابر اموالی که از راه مذکور به دست آورده محکوم می‌شود.
    2. ولی اگر کلاه‌برداری کلان باشد به حبس از ۵ سال تا ۲۰ سال محکوم می‌شود و در هر دو صورت دادگاه به عنوان جزای مالی به ضبط تمام اموالی که از طریق خلاف قانون به دست آمده باشد، حکم خواهد داد. دادگاه می‌تواند علاوه بر جریمه مالی و حبس، مرتکب را به ۲۰ تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم کند.

    معرفی طرح‌ها و پروژه‌های پانزی

    در وب‌سایت‌های فارسی نیز بسیاری از طرح‌ها به چشم کاربران علاقه‌مند به حوزه رمزارز خورده است. طرح‌هایی مثل:

    • سرمایه گذاری ارز دیجیتال
    • سایت های استخراج ابری
    • استخراج ارز دیجیتال در ربات‌های تلگرامی
    • انتشار توکن بی ارزش

    هر یک از این طرح‌ها می‌توانند دامی برای سرقت دارایی‌های کاربران باشند. از این‌رو، توصیه می‌کنیم که حتما پیش از شرکت در چنین طرح‌هایی، به خوبی راجع به بنیان‌گذاران آن تحقیق کنید؛ چرا که بازار رمزارزها به دلیل نوپا بودن و پیچیدگی‌هایش، پر از پروژه‌های کلاه‌برداری است. به تازگی پروژه‌های پانزی نظیر لکسون (LAXSSON) و لوتوچی سروصدای زیادی در بازار ارزهای دیجیتال به پا کرده و کاربران زیادی را در دام خود گرفتار کرده‌اند. این پروژه‌ها کاملاً کلاهبردارانه بوده و سعی دارند با وعده‌های دروغین دارایی‌های رمزارزی کاربران را از آن خود کنند. آن‌ها برای انجام این کار از اعتبار صرافی‌های ایرانی نظیر بیت پین استفاده کرده و از این طریق از کاربران ایرانی درخواست تبدیل ریال به تتر و ارسال آن به سایت‌های خود را دارند.

    صرافی بیت پین هیچ ارتباطی با این سایت‌های پانزی نداشته و توصیه می‌کند که از همکاری با چنین پروژه‌هایی خودداری کنید. همچنین، بهتر است پیش از هرگونه سرمایه‌گذاری، حتماً اخبار حول پروژه را مطالعه کرده و از کارشناسان مجرب در این حوزه کمک بگیرید.

    گفتار پایانی!

    در این نوشتار با روش کلاهبرداری طرح پانزی آشنا شدیم و یاد گرفتیم که طرح پانزی چیست و شرکت‌های پانزی چگونه با این روش، باعث نابودی سرمایه‌ی افراد می‌شوند. همیشه تاکید داریم که در زمان سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های مختلف، مثل ارزهای دیجیتال، حتما تحقیق کنید و با دانش کافی تصمیم بگیرید و سرمایه‌ی خود را وارد چرخه کنید. به یاد داشته باشید که گاهی یک آموزش ساده، می‌تواند مانع ضررهای بسیار بزرگ در آینده شود.

    سوالات متداول!

    • طرح پانزی چیست؟

    کلاهبرداری پانزی در حال حاضر در ایران به دلیل ثابت بودن نرخ سود بانکی و نوسان در بازارهای مالی بسیار مورد توجه کلاهبرداران داخلی و خارجی است.

    • بازار هدف شرکت‌های پانزی کجاست؟

    بازار هدف شرکت‌های پانزی، بیشتر کشورهای جهان سوم و در حال توسعه است. چرا که مردم این کشورها، اکثرا فقیر و تشنه‌ی پول هستند و شرایط اقتصادی مناسبی ندارند. پولدار شدن یک شبه برای مردم جهان سومی، رویایی است که مدام در حال دنبال کردن روش‌های مختلف آن هستند.

    • طول عمر یک شرکت پانزی چقدر هست؟

    طرح پانزی تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که سرمایه‌گذاران تازه، به اندازه‌ی کافی وجود داشته باشند و یا طراح از میزان پول به‌دست امده، راضی شود و پروژه را متوقف کند.

    تیم محتوا بیت‌پین

    تیم محتوا بیت‌پین

    تدوین و بررسی مطالب حوزه کریپتو و خلق مقالات کاربردی در حوزه ارزهای دیجیتال.

    مطالب نویسنده
    اشتراک گذاری:

    مطالب مشابه

    آموزش خرید ارز دیجیتال به زبان ساده!

    آموزش خرید ارزهای دیجیتال، از معدود موارد مهمی است که تمامی...

    اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین

    پروتکل اردینالز بیت کوین، به‌جرئت یکی از بحث‌برانگیزترین...

    از کجا مطمئن باشیم که فقط 21 میلیون بیت کوین وجود خواهد داشت؟

    محدودیت عرضه بیت کوین، با تبدیل‌کردن آن به‌نوعی دارایی...

    دیدگاه‌ها 17 دیدگاه
    در پاسخ به دیدگاه کاربر
    1. آرمین
      آرمین | 11 دی 1402

      من یک قربانی این جور سایتا هستم
      میخوام جریانو براتون تعریف کنم تا با روند کار این کلاه بردارا بیشتر آشنا بشین
      اول از همه توی تلگرام ی مردی که عکس ایرانی روی پروفایلش بود بهم پیام داد و فارسی چت میکرد ولی خودش میگفت ایتالیاییه اسمش هم کارکو هست آی دی تلگرامشو دارم آی دی تلگرامش @marco641 هستش میتونید خودتو چکش کنید این آقا اومد گفت ی پلتفرمی هست برای سرمایه گذاری که روزانه حدقل دو درصد سود میده و با ۱۰۰ دلار میتونید شروع کنید بعد ما با ۵ میلیون تومان شروع به سرمایه گذاری کردیم بعد چهل روز ۵ میلیون سود تونستم از سایت برداشت کنم بعد سرمایمو به ۵۰ میلیون رسوندم دوباره بعد چهل روز ۱۵ میلیون برداشت کردم و فک میکردم سایت واقعا سود میده بعد ی ماه بعدش که خواستم پول برداشت کنم گفت الان بخاطر کریسمس اجازه برداشت پولتو نداری و قراره به سرمایه گذاران برتر ۵۰ درصد سرمایشون پاداش بدن اگه تو الان ۲۰۰۰ دلار واریز کنی هم میتونی پولتو برداشت کنی هم پاداشتو
      ما هم با هزار بدبختی این پولو جور کردیم و واریز کردیم و بعدش بهمون ده هزار دلار پاداش ثبت کرد ولی چون خیلی زود برداشت پولو زده بودم سایت بهم گفت تو قوانینو نقض کردی و پولت توی KYC رفته و باید ۲۰۰۰ دلار واریز کنی تا بتونی پولتو برداشت کنی
      خلاصه سایت استرلینگ5533 دلار من رو بلوکه کرده و اجازه برداشت به من نمیده فقط میگه پول بریز
      زندگیمو نابود کرده
      هر جوری به پشتیبانیشون میگم دیگه پول ندارم بریزم بازم میگه پول بریز تا بتونی پولتو برداشت کنی
      انگار ربات نشسته پشتیبانیشون
      ی جوری عین ربات حرف میزنه همش حرفای تکراری میزنه
      این آقا چند بار هم با وعده پاداش خودرو بهم گفت دوستاتو دعوت کن توی سایت تا بهت ماشین بدیم
      به همین سادگی کل سرمایمو از دست دادم
      کارشناس عزیز هیچ راهی برای پیگیری پولم وجود نداره؟
      اگه به پلیس فتا گزارش کنم میتونن کمکم کنن؟
      چجوریه که این همه سایت اینچنینی خیلی راحت دارن فعالیت میکنن کسی کاری به کارشون نداره
      مگه ممکنه؟
      این سایتا حتی فیلتر هم نیستن چرا؟

      خیلی مراقب باشین دوستان
      تجربه تلخی که این روزا داشتمو امیدوارم سر هیچ کسی نیاد
      ممنون میشم سریع جواب بدین کارشناس عزیز

      • مبین حسینی
        مبین حسینی | 12 دی 1402

        سلام آرمین عزیز
        بابت تجربه تلخی که داشتین متاسفم.
        متاسفانه این سایت‌ها دقیقا همینطوری کار می‌کنن.
        یکی دوباره بهت برمی‌گردونن و سپس با یه تله شیرین، همه دار و ندار رو ازت می‌گیرن.
        متاسفانه بعید می‌دونم راهی برای بازگشت باشه.
        این سایت‌ها مثل قارچ سبز میشن و خب نمیشه دونه دونه پیدا کرد و فیلتر کرد. خیلی زیاد هستن. فیلتر هم بشن، باز با فیلترشکن در دسترس هستن. چه فایده؟

      • Mehrdad
        Mehrdad | 7 بهمن 1402

        سلام متاسفم بابت این اتفاق..ایشالا ختم به خیر بشه..میتونم بپرسم پلتفرمشون چی بود چه سایتی بوده؟

    2. عباس عبداله زاده
      عباس عبداله زاده | 5 آبان 1402

      اطلاعاتی به دانسته های اندک اینجانب اضافه شد ومن ازاین بابت تشکرمیکنم
      البته راهنمایی بابت نحوه پیگیری شکایت دراین خصوص هم اگراطلاعاتی می بودبهتربودومتاسفانه اخیرآددرشهری که من درآن زندگی میکنم این شبکه سازی ایجادشده ودرحال بلعیدن اندک اندوخته جوانان وخانواده های بی بضاعت یا کم بضاعت است

    3. امیر حسین
      امیر حسین | 7 مهر 1402

      بنده در اوربیت نتورک با اغفال یکی از بستگان سرمایه گذاری کردم سه ماهه سود نداده طرح شکایت از لیدر وسرشبکه انجام دادم ،خوشبختانه در یکی از شهرهای شمال کشور دستگیر شد که با انتقال به محل دادگاه محل اقامت ،رای به رد مال و جریمه دوبرابری تحصیل از مال نامشروع و هفت سال زندان وتحمل ۷۴ضربه شلاق محکوم گردید و دیروز رای برای اجرا، به اجرای احکام ابلاغ

    4. امید
      امید | 13 شهریور 1402

      سلام وقتتون بخیر در همین راستا من یک ارزی رو خریداری کردم که تو حوزه نتورک مارکتینگ فعالیت داره به اسم pcoin خواستم ببینم دیدگاه شما به این قضیه بشم ممنون از سایت خوبتون

      • مبین حسینی
        مبین حسینی | 14 شهریور 1402

        سلام امید عزیز
        در رابطه با ارزی که گفتید آشنایی ندارم متاسفانه. اما قبل از خرید ارزهای ناشناس‌تر، حتما تحقیقات کامل درباره اون ارز رو داشته باشید.
        موفق باشید.

      • میری
        میری | 8 مهر 1402

        منم از این ارز خریداری کردم و خیلی استرس دارم از بابت خریدش …امیدوارم مشکلی پیش نیاد برای کسی ، و ممنون میشم کسی اطلاعاتی داره اعلام کنه

    5. مصطفی
      مصطفی | 2 اردیبهشت 1401

      داداش من تا سطح ۳احراز شدم سطح۴رو سند خانه ندارم چرا شیبا بهم تعلق نمیگیره شما گفتین تا سطح۳ بهتون شیبا می‌دیم

      • کارشناس محتوا
        کارشناس محتوا | 7 اردیبهشت 1401

        مصطفی جان
        لطفا برای پیگیری سریعتر با بخش پشتیبانی سایت تماس برقرار کنید.
        برای سطح چهار هم {سندخانه،اجاره نامه}مورد تایید است.
        موفق باشی دوست خوبم.

    6. قدم علی محمدی
      قدم علی محمدی | 2 اردیبهشت 1401

      ممنون از لطلاع رسانیتون

      • کارشناس محتوا
        کارشناس محتوا | 7 اردیبهشت 1401

        خواهش میکنم دوست خوبم

        موفق و پرسود باشید

    7. فاطمه
      فاطمه | 2 اردیبهشت 1401

      سلام.ارز meta unicorn که چند روزه تو سایت پنکیک سواپ و پوکوین موجود شده برای خرید،قابل اطمینان هستن؟

    8. حیدرجعفری
      حیدرجعفری | 25 فروردین 1401

      ممنون بابت زحماتی که درراستای بهبود اطلاعات عمومی خصوصاً کاربران صرافی متحمل میشوید.

      • کارشناس محتوا
        کارشناس محتوا | 27 فروردین 1401

        سلام آقای جعفری عزیز
        همراهی و حمایت شما عزیزان،سبب دلگرمی ماست و به ما انگیزه بیشتری میده برای تلاش بیشتر و خدمت رسانی به شما کاربران خوبمون.
        سلامت،شاد و پرسود باشید.

    9. احسان
      احسان | 24 فروردین 1401

      ممنون ازشماخسته نباشیدخیلی مفیدبود

      • کارشناس محتوا
        کارشناس محتوا | 24 فروردین 1401

        سلام احسان عزیز
        ممنون از شما بخاطر همراهی و حمایتتون
        پرسود باشید دوست خوبِ من