تریدفای (TradFi) و نقش آن در دنیای ارزهای دیجیتال
شاید کلمه تریدفای یا TradFi برایتان کمی ناآشنا باشد؛ اما در واقع همان سیستم مالی سنتی است که سال‌هاست همه ما از آن استفاده می‌کنیم. با ظهور ارزهای دیجیتال، سیستم‌های مالی جدیدی مثل دیفای (DeFi) و سیفای (CeFi) به وجود آمدند که هدفشان جایگزینی تریدفای بوده است. اما تا چه حد موفق بوده‌اند؟
در ادامه، به بررسی مفهوم تریدفای و تفاوتهای آن با سایر سیستم‌های مالی پرداخته‌ایم.
تریدفای TradFi چیست؟
تریدفای TradFi، مخفف عبارت انگلیسی Traditional Finance، همان سیستم امور مالی سنتی است که افراد از سالیان قبل (قبل از ظهور ارزهای دیجیتال)، از آن برای مدیریت پول و سرمایه خود استفاده می‌کردند.
تریدفای مجموعه‌ای گسترده از خدمات و سرویس‌های مالی را در بر می‌گیرد؛ از جمله بانکداری، بازارهای سهام، بازار اوراق قرضه، صندوق‌های پوشش ریسک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری با ریسک بالا.
این ساختار پایه اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهد و نقش کلیدی در مدیریت دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و تأمین مالی افراد و کسب‌وکارها دارد.
ویژگی های تریدفای (TradFi)
سیستم‌های تریدفای دارای ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی از جمله ساختار متمرکز، ارائه خدمات بانکی سنتی و پیروی از قوانین و مقررات داخلی و خارجی هستند. در ادامه این ۳ ویژگی را دقیق‌تر بررسی کرده‌ایم.
۱- ساختار متمرکز
اصلی‌ترین ماهیت تریدفای ساختار کاملا متمرکز آن است. اما منظور از ساختار متمرکز چیست؟
ساختار متمرکز در یک سیستم مالی به شرایطی گفته می‌شود که در آن تصمیم‌گیری‌ها، کنترل و مدیریت بازار و همچنین تمامی سیاست‌های پولی در دست یک نهاد یا مجموعه‌ای از نهادهای مرکزی قرار دارد.
نهادهای متمرکز مانند بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و سازمان‌های دولتی پایه‌های اصلی زیرساخت‌‌های سیستم‌های مالی سنتی (TradFi) هستند. این نهادها به طراحی و عرضه محصولات و خدمات مالی می‌پردازند و مسئولیت مدیریت ریسک را با تنظیم بازارهای مالی و ارائه بیمه بر عهده دارند.
دامیننس ۱۵، همین حالا دریافت کن!
۲- خدمات بانکی سنتی
بانک‌های سنتی همان موسسات مالی شناخته‌شده‌ای هستند که از طریق شعب فیزیکی متنوع فعالیت می‌کنند و برای ارائه خدمات قانونی خود، به مجوزهای ویژه‌ای نیاز دارند. این مجوزها توسط نهادهای نظارتی و مالی هر کشور ارائه می‌شوند و دریافت آن‌ها مستلزم طی کردن مراحلی پیچیده، زمان‌بر و پرهزینه است.
این سخت‌گیری‌ها به این منظور طراحی شده‌اند که فقط موسسات معتبر و قابل‌اعتماد بتوانند خدمات بانکی ارائه دهند و در نتیجه، کیفیت و امنیت سیستم بانکی تضمین شود.
۳- پیروی از قوانین و مقررات داخلی و خارجی
مؤسسات مالی سنتی موظف‌اند با قوانین متنوع داخلی و بین‌المللی هماهنگ شوند. به‌عنوان نمونه، این مؤسسات باید مقدار مشخصی سرمایه در اختیار داشته باشند تا در شرایط خاص بتوانند تعهدات خود را در قبال مشتریان اجرا کنند.
در ایران، قوانین سخت‌گیرانه‌ای مانند «مشتری خود را بشناسید» یا (KYC) در قالب احراز هویت اجرا می‌شود تا هویت افرادی که از خدمات مالی استفاده می‌کنند، به‌طور کامل تأیید شود. اجرای این قوانین نقش مهمی در پیشگیری از پول‌شویی و کلاهبرداری دارد و باعث می‌شود مؤسسات مالی سنتی به گزینه‌ای مطمئن برای سرمایه‌گذاران نهادی تبدیل شوند.
مقایسه DeFi و TradFi
همه شما با سیستم‌های مالی سنتی آشنا هستید و از طریق همین سیستم‌ها بسیاری از کارهای روزمره خود را انجام می‌دهید. در این سیستم‌ها، تراکنش‌ها و فعالیت‌های مالی معمولا به شکل متمرکز و تحت نظارت واسطه‌های مختلف انجام می‌شوند.
اما در کنار این سیستم‌های مالی سنتی که به بانک‌ها و مؤسسات مالی دولتی وابسته‌اند و گاهی ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشند، سیستم‌های مالی دیگری به نام دیفای DeFi (کاملا غیرمتمرکز) و سیفای CeFi (ترکیبی از ویژگی‌های دیفای و تریدفای) نیز وجود دارند. جزئیات بیشتر را در مقاله «تفاوت سیفای و دیفای» می‌توانید مطالعه کنید.
همچنین تفاوتهای اصلی تریدفای و دیفای در ساختار، میزان کنترل و دسترسی آن‌ها است که در ادامه به‌طور کامل توضیح داده‌ایم.
ساختار
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، سیستم‌های تریدفای به‌صورت متمرکز عمل می‌کنند و خدمات مالی شما تحت نظارت نهادهای مختلف انجام می‌شود.
در مقابل، سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) بدون نیاز به واسطه‌ها و با استفاده از تکنولوژی بلاک چین و قراردادهای هوشمند، تراکنش‌ها را مستقیما بین افراد انجام می‌دهند و امنیت افراد را از طریق پروتکل‌های رمزنگاری‌شده تامین می‌کند. در مقاله «دیفای چیست»، ساختار غیرمتمرکز این سیستم‌ها را دقیق‌تر توضیح داده‌ایم.
دسترسی
در سیستم مالی سنتی (TradFi)، دسترسی به خدمات مالی اغلب محدود به موقعیت جغرافیایی، قوانین داخلی و ارائه مدارک شناسایی یا اثبات درآمد است. این محدودیت‌ها باعث می‌شوند که بسیاری از افراد به دلایل مختلف از دسترسی به بانک‌ها و خدمات مالی محروم شوند.
در مقابل، سیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) این موانع را حذف کرده است. در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز، هر فردی که به اینترنت و یک کیف پول دیجیتال دسترسی داشته باشد، می‌تواند از این خدمات استفاده کند. بدون نیاز به ارائه مدارک پیچیده، DeFi سیستمی فراگیرتر و دسترس‌پذیرتر برای همگان فراهم می‌کند.
شفافیت
سیستم‌های مالی سنتی (TradFi) به‌صورت خصوصی کار می‌کنند و تراکنش‌های افراد برای عموم قابل مشاهده نیستند. به همین دلیل شفافیتی برای افراد وجود ندارد.
از طرفی دیگر، در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، تمام تراکنش‌ها روی شبکه بلاک چین عمومی ثبت می‌شوند و هر کسی می‌تواند آن‌ها را بررسی کند.
سرعت و هزینه تراکنش‌ها
تراکنش‌ها در سیستم‌های TradFi، به‌ویژه تراکنش‌های بین‌المللی، گاهی اوقات با سرعت کمی انجام می‌شوند (مثلا انتقال پول از طریق بانک که ممکن است چند روز طول بکشد) و هزینه‌های بالایی داشته باشند.
با استفاده از برنامه‌های دیفای DeFi، تراکنش‌ها معمولا سریع‌تر و با هزینه کمتری انجام می‌شوند. اگرچه در زمان‌های شلوغی شبکه‌هایی مانند اتریوم، ممکن است هزینه‌ها به طور موقت افزایش یابد.
قوانین نظارتی
سیستم‌های مالی سنتی (TradFi) تحت نظارت قوانین گسترده‌ای قرار دارند که هدف آن حفاظت از کاربران، جلوگیری از کلاهبرداری و تضمین ثبات اقتصادی است. بااین‌حال، این قوانین نظارت‌های سختگیرانه ممکن است محدودیت‌هایی برای انعطاف‌پذیری و نوآوری ایجاد کند.
در مقابل، سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) تحت نظارت‌های شدید حکومتی قرار ندارند و آزادی عمل بیشتری برای کاربران فراهم می‌کنند. اگرچه این رویکرد فضای بیشتری برای نوآوری ایجاد می‌کند؛ اما با خطراتی از جمله کلاهبرداری، هک، و عدم امکان جبران خسارت در صورت از دست رفتن سرمایه همراه است.
ریسک
سیستم‌های تریدفای (TradFi) با ریسک‌هایی مانند مدیریت نادرست توسط موسسات، دخالت دولت یا رکود اقتصادی همراه هستند. در مقابل، ریسک‌های سیستم‌های دیفای می‌تواند شامل باگ‌های قراردادهای هوشمند، نوسانات بازار و عدم وجود بیمه باشد.
دارایی‌ها
برخلاف سیستم‌های مالی سنتی که در آن‌ها تبادلات مالی با استفاده از ارزهای فیات مانند دلار، یورو، پوند و غیره انجام می‌شود، در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (دیفای)، ارزهای دیجیتال مبتنی بر فناوری بلاک‌چین نقش اصلی را ایفا می‌کنند. در صفحه «قیمت لحظه‌ای ارزهای دیفای DeFi» می‌توانید آخرین تغییرات قیمت دارایی‌های دیفای را مشاهده کنید.
| ویژگی‌ها | سیستم تریدفای TradFi | سیستم دیفای DeFi | سیستم سیفای CeFi |
| ساختار | متمرکز با استفاده از ارزهای فیات | غیرمتمرکز | متمرکز با استفاده از ارزهای دیجیتال |
| دسترسی | محدود به مواردی مانند موقعیت جغرافیایی، قوانین داخلی و ارائه مدارک شناسایی یا اثبات درآمد. | نامحدود | نیاز به ثبت‌نام و ارائه مدارک شناسایی؛ اما اغلب محدودیت‌های جغرافیایی کمتری نسبت به TradFi دارد. |
| شفافیت | غیر‌شفاف؛ تراکنش‌ها برای عموم قابل مشاهده نیستند. | کاملا شفاف | نیمه‌شفاف |
| سرعت و هزینه تراکنش‌ها | سرعت پایین و هزینه بالا، به‌ویژه در تراکنش‌های بین‌المللی | سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر؛ اگرچه هزینه‌ها در زمان شلوغی شبکه ممکن است افزایش یابد. | سرعت بالاتر از TradFi، اما معمولا هزینه بیشتری نسبت به DeFi دارد. |
| قوانین نظارتی | تحت نظارت قوانین گسترده | نظارت کمتر و فضای بیشتری برای نوآوری | تحت قوانین و نظارت دولت‌ها و سازمان‌های مربوط؛ امنیت بیشتری نسبت به DeFi اما کمتر از TradFi دارد. |
| میزان ریسک | ریسک‌هایی مانند مدیریت نادرست، دخالت دولت یا رکود اقتصادی | باگ‌های قراردادهای هوشمند | خطرات ناشی از کلاهبرداری، هک در صرافی‌های مرکزی و مدیریت نادرست دارایی‌ها |
| دارایی‌ها | ارز فیات | ارز دیجیتال | ارز دیجیتال |
چالش‌های پیش‌روی تریدفای در دنیای ارزهای دیجیتال
تا به اینجا با ساختار سیستم‌های تریدفای TradFi و دیفای DeFi و ویژگی‌های هرکدام آشنا شدید. در ادامه، به‌طور شفاف‌تر اصلی‌ترین چالش‌های موجود در سیستم‌های تریدفای را توضیح داده‌ایم.
- موانع بالا برای ورود: سیستم‌های مالی به موارد متنوعی مانند اطلاعات شخصی گسترده و اثبات آدرس نیاز دارند. همچنین استفاده از خدمات این سیستم‌ها مانند گرفتن وام، نیازمند موجودی قابل‌توجه و بهره زیادی است.
- عدم وجود نوآوری: سازمان‌های TradFi اغلب در پذیرش و استفاده از فناوری‌های جدید کند هستند. چرا که باید مقررات خاصی را رعایت کنند و از سازمان‌ها و نهادهای مختلف تاییدیه بگیرند.
- کنترل محدود برای افراد: از‌آنجایی‌که سیستم‌های تریدفای متمرکز هستند، دولت‌ها و بانک‌ها می‌توانند حساب‌های افراد را مسدود کنند یا وجوه آن‌ها را تحت شرایط قانونی و خاص توقیف کنند. همچنین بانک‌های مرکزی می‌توانند سیاست‌های پولی را تنظیم کنند که بر نرخ تورم، سود و ثبات مالی افراد تأثیر زیادی دارد.
- پیچیدگی‌های قوانین نظارتی: تمامی سیستم‌های تریدفای توسط قوانین مخصوص هر کشور نظارت می‌شوند و استفاده از سیستم مالی یک کشور با سیستم مالی کشوری دیگر متفاوت است.
جمع‌بندی؛ آینده تریدفای در عصر دیجیتال
سیستم‌های تریدفای با مزایا و معایبی همراه هستند و آینده این سیستم‌ها بسته به آن دارد که بر چالش‌های موجود بتوانند غلبه کنند. با ادغام فناوری‌های جدید، همکاری با برنامه‌های DeFi و فین‌تک و رسیدگی به نیازهای متغیر کاربران، TradFi می‌تواند در یک چشم‌انداز مالی به‌سرعت در حال تحول باقی بماند. با این حال، موفقیت به توانایی آن در ایجاد تعادل بین نوآوری با مقررات، امنیت و فراگیری بستگی دارد.
نظر شما درباره آینده تریدفای با وجود سیستم‌های گسترده غیرمتمرکز مانند دیفای چیست؟ آیا دیفای کاملا بر تریدفای پیروز شده است؟
سوالات متداول
- تریدفای چیست؟
تریدفای به سیستم‌های مالی سنتی گفته می‌شود که به‌صورت متمرکز فعالیت می‌کنند.
- تفاوت اصلی بین تریدفای و دیفای چیست؟
اصلی‌ترین تفاوت میان تریدفای و دیفای مربوط به ساختار آن‌هاست. تریدفای ساختاری متمرکز دارد؛ اما دیفای ساختاری غیرمتمرکز دارد.
تارا محسنی
خیلی اتفاقی با بازار کریپتو آشنا شدم و بعدها، این‌بار از روی علاقه فارکس رو یاد گرفتم و ذره ذره توی بازارهای مالی غرق شدم…
مطالب نویسندهمطالب مشابه
میم کوین چیست؟ راهنمای کامل آشنایی و سرمایه‌گذاری در دنیای میم‌ها
آیا تا‌به‌حال فکر کرده‌اید که یک شوخی ساده اینترنتی...
آموزش خرید ارز دیجیتال به زبان ساده!
آموزش خرید ارزهای دیجیتال، از معدود موارد مهمی است که تمامی...
اردینالز (Ordinals) چیست؟ آموزش ساخت NFT در شبکه بلاک چین بیت کوین
پروتکل اردینالز بیت کوین، به‌جرئت یکی از بحث‌برانگیزترین...
